1. a) Bõe la a Pɩyɛɛr maan Galile mogrã zug sobg wakate? (Ges-y fotã sẽn be yĩngrã.) b) Bõe n kɩt t’a Pɩyɛɛr wa sɩng bõrbo?

DAAR a ye yʋngo, tʋm-tʋmd a Pɩyɛɛr ne a Zeezi karen-biis a taab n da be koom koglg pʋgẽ Galile mogrã zugu. Sobg n da segd-ba, tɩ koomã gaab lebg toogo. La b wa n yã a Zeezi sẽn kẽnd mogrã zug n watẽ. A Pɩyɛɛr toolame n gom ne a Zeezi, n kos-a t’a kõ noor t’a kẽn koomã zug n seg-a. A Zeezi yeel-a lame t’a wa, t’a yi koglgã pʋgẽ n kẽnd koomã zug n segd a Zeezi. La sẽn yɩ bilfu, a Pɩyɛɛr sɩnga bõrbo. Bõe yĩnga? A gesa sobgã la kom-pɛmã sẽn dãmbd mogrã tɩ rabeem yõk-a. A Pɩyɛɛr kelmame n kos a Zeezi sõngre, t’a Zeezi yɩ tao-tao n gãd a nugã, la a yeel-a woto: ‘Tẽeb bilf soaba, yaa bõe tɩ fo yam yoaada?’—Mat. 14:24-32.

2. Bõe yell la d na n gom masã?

² D na n goma a Pɩyɛɛr kibarã yelle. Bũmb a tã n be be n tõe n sõng tõnd tẽebã wɛɛngẽ. 1) a Pɩyɛɛr sẽn wilg sɩngrẽ wã to-to t’a kɩsa sɩd tɩ Wẽnnaam na n sõng-a lame wã, 2) bũmb ning sẽn kɩt t’a tẽebã sɩng boogrã, la 3) bũmb ning sẽn sõng-a t’a tẽebã le paam pãngã. D sẽn na n gom bõn-kãens yellã tõe n sõng-d lame  tɩ d bãng d sẽn tõe n maan to-to n ‘yals kãenkãe tẽebã pʋgẽ.’—1 Kor. 16:13.

3. Bõe yĩng t’a Pɩyɛɛr sak n yi koom koglgã pʋgẽ? Bõe yĩng tɩ d yetẽ tɩ tõnd me maana bũmb sẽn wõnd woto?

³ A Pɩyɛɛr tẽebã ra tara pãnga. Bõe yĩng tɩ d yet woto? A Zeezi sẽn bool-a wã, a yii koom koglgã pʋgẽ, n kẽnd koomã zugu. A ra kɩsa sɩd tɩ Wẽnnaam sẽn kõ a Zeezi tõog t’a kẽnd koomã zugã, a tõe n kõo yẽ me tõ-kãnga. A Zeezi sẽn bool tõnd me tɩ d wa lebg a karen-biisã, d sakame n dɩk d mens n kõ a Zeova n deeg lisgu. Bõe yĩnga? Bala, d tẽeda a Zeova ne a Zeezi, n kɩs sɩd tɩ b na n sõng-d lame.—Zã 14:1; karm-y 1 Pɩyɛɛr 2:21.

4, 5. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ tẽeb tara yõod wʋsgo?

⁴ Tẽeb tara yõod wʋsgo. A Pɩyɛɛr tẽebã kɩtame t’a tõog n kẽn koomã zugu. Tõnd me sã n tar tẽebo, d tõogd n maana bũmb neb wʋsg sẽn tẽed tɩ ninsaal pa tõe ye. (Mat. 21:21, 22) Wala makre, tõnd wʋsg toeema fasɩ, hal tɩ kẽer sẽn da mi-d sã n yã-d bɩ ling-ba. Yaa d sẽn tẽed a Zeova wã la a sẽn sõng-d tɩ d tõog n toeemã. (Karm-y Koloos-rãmb 3:5-10.) Tõnd tẽebã sẽn wa n kɩt tɩ d rɩk d meng n kõ a Zeova wã, d lebga a zo-rãmba. Sã n da pa tũ ne a Zeova sõngre, d pa tõe n lebg a zo-rãmb ye.—Efɛ. 2:8.

⁵ Tõnd tẽebã ket n kõt-d-la raoodo. D tẽebã kɩtame tɩ d tõe n mao ne a Sʋɩtãan sẽn yaa d bɛ sẽn tar pãng wʋsgã. (Efɛ. 6:16) Sẽn paase, d sẽn kɩs a Zeova sɩdã kɩtame tɩ baa d sã n wa tar zu-loees bɩ d pa maand yɩɩr tɩ loog noor ye. A Zeova yeelame tɩ d sã n teeg-a, n wilgdẽ tɩ yaa Rĩungã tʋʋm n pak-d n yɩɩda, a na n gesame tɩ d paam d noorã rɩɩbo. (Mat. 6:30-34) Sẽn yɩɩd fãa, d tẽebã na n wa kɩtame tɩ d paam vɩɩm sẽn pa satã sẽn yaa bũmb ninsaal sẽn pa tol n tõe n paam ne a meng pãngã.—Zã 3:16.

6, 7. a) Bõe la d tõe n dɩk n mak ne sobgã la ko-wiisã a Pɩyɛɛr sẽn da ne wã? b) Bõe yĩng tɩ d pa segd n yĩm tɩ d tẽebã pãng tõe n wa boogame?

⁶ A Pɩyɛɛr sẽn wa n kẽnd Galile mogrã zugã, rabeem n wa n yõk-a. Bõe yĩnga? Yaa sobgã ne ko-wĩisã n kẽes-a rabeem. D tõe n dɩka zu-loeesã, la makr nins kiris-nebã sẽn segd rũndã-rũndã wã n mak ne sobgã la ko-wĩisã. Baa d zu-loeesã sã n wa lebg kãn-kãe wʋsgo, a Zeova tõe n sõng-d lame tɩ d tall raoodo. La tẽeg-y bũmb ning sẽn paam a Pɩyɛɛrã. Pa sobgã pãnga, wall ko-wĩig sẽn wa ne pãng yĩng la a sẽn sɩng bõrbã ye. Biiblã yeela woto: “A Pɩyɛɛr sẽn yã tɩ sobgã yaa wʋsgo, rabeem yõka yẽnda.” (Mat. 14:30) A basa a Zeezi gesgo, n ges sobgã sẽn fugd ne pãng to-to wã. Rẽ kɩtame t’a tẽebã pãng sɩng boogre. Tõnd me sã n tagsd d zu-loeesã yell wʋsgo, d tõe n wa maanda sãmb-sãmb ne a Zeova sã na n sõng-d lame.

⁷ D pa segd n yĩm tɩ d tẽebã pãng tõe n wa boogame ye. Bala, Biiblã boonda tẽeb-boogrã tɩ ‘yel-wẽnd sẽn gɩdgd tõnd naana.’ (Ebre. 12:1) A Pɩyɛɛr kibarã wilgdame tɩ d sã n tagsd tõnd yɛl nins sẽn pa lebd be wã yell wʋsgo, d tẽebã pãng tõe n booga tao-tao. Woto wã, d maanda a wãn n bãng d tẽebã pãng sã n pa boogdame? Ad sogsg a wãn sẽn tõe n sõng-d tɩ d fees d menga.

8. Bõe n tõe n wa kɩt tɩ d pa le tẽed Wẽnnaam pʋlemsã ne d sũur fãa?

⁸ Mam ket n tẽeda Wẽnnaam pʋlemsã ne m sũur fãa wa pĩndã bɩ? Wala makre, Wẽnnaam pʋlmame t’a na n sãama dũni-kãngã. La d tõe n wa basame tɩ reem buud toor-toorã sẽn be dũniyã pʋgẽ wã tiis-du, tɩ d pa le tẽed rẽ ne d sũur fãa ye. Rẽ tõe n  kɩtame tɩ d wa pa le tẽed tɩ dũniyã sɛɛb kolgame ye. (Hab. 2:3) D rɩk makr a to. A Zeova tʋma a Zeezi t’a wa ki tɩ yɩ maoongo. A pʋlmame t’a na n tikda rẽ n kõt tõnd d yel-wẽnã sugri. La d sã n tagsd yel-wẽn nins d sẽn maan pĩndã yell wʋsgo, d tõe n wa sãmbda a Zeova sã n sɩd kõ-d-la sugri. (Tʋʋ. 3:19) Rẽ tõe n kɩtame tɩ d wa pa le tũud Wẽnnaam ne sũ-noogo, n wa tolg n bas koɛɛgã moonego.

9. D sã n bas tɩ lebg tõnd mengã yɛl n pak-do, bõe n tõe n maane?

⁹ Mam ket n tʋmda Wẽnnaam tʋʋmdã ne yẽesem wa pĩndã bɩ? Tʋm-tʋmd a Poll yeelame tɩ d sã n tʋmd a Zeova tʋʋmã ne d sũur fãa, d ‘tõe n paama saag-sõng meng-menga.’ La d sã n bas tɩ lebg tõnd mengã yɛl n pak-do, bõe n tõe n maane? Wala makre, d tõe n tɩ baoo tʋʋmd kiuug yaood sẽn yaa wʋsgo, la sẽn dɩkd sẽk hal tɩ d pa le tõe n tʋm a Zeova tʋʋmdã ne d sũur fãa ye. Rẽ tõe n komsa d tẽebã, tɩ d lebg kʋɩɩmb Wẽnnaam nifẽ, n pa maand a raabã wa d sẽn tõe tɛk ye.—Ebre. 6:10-12.

10. Bõe yĩng tɩ d sã n kõt d taabã sugr bɩ wilgdẽ tɩ d kɩsa a Zeova sɩda?

¹⁰ Ned sã n beeg maam, yaa toog tɩ m kõ-a sugr bɩ? Ned sã n konge, wall a maana bũmb n sãam d sũuri, d tõe n tagsda rẽ yell wʋsgo, n dat n maan-a n lebse, wall d muk n pa le gomd ne-a ye. La d sã n kõ-a sugri, d wilgdame tɩ d kɩsa a Zeova sɩda. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Ned sã n beeg tõndo, yaa wa a sẽn tar d samde, wa tõnd me yel-wẽnã sẽn kɩt tɩ d tar Wẽnnaam samdã. (Luk 11:4, MN) Rẽnd d sã n kõ d to sugri, d wilgame tɩ d kɩsa sɩd t’a Zeova na n ning-d-la bark d sẽn maan woto wã yĩnga. Rẽ yõod n yɩɩd d sẽn na n maan d to wã n lebse. A Zeezi karen-bɩɩsã ra miime tɩ yɩl n kõ b taabã sugr baooda tẽebo. A sẽn wa n yeel-b tɩ b segd n kõo baa sẽn beeg-b bãmb naoor wʋsgã sugrã, b kos-a-la woto: “Paas-y d tẽebã.”—Luk 17:1-5.

11. Bõe n tõe n kɩt tɩ d pa rɩ saglg yõodo?

 ¹¹ Ned sã n kõ maam saglga, yikda m sũur bɩ? D tõe n tagsdame tɩ saglgã pa zemse, wall d getẽ tɩ sagendã me tara pãn-komsem, n pa bao n bãng d sẽn tõe n dɩ saglgã yõod to-to ye. (Yel. 19:20) La woto tõe n kɩtame tɩ d pa tũ saglgã, n maneg n ta a Zeova yam ye.

12. Ned sã n wae n yẽgemd ne neb nins a Zeova sẽn yãk tɩ b lʋɩt taoorã, wilgda bõe?

¹² Mam wae n wɩta saam-biis nins sẽn lʋɩt taoor tigingã pʋgẽ wã bɩ? Israyɛll nebã sẽn wa n kelg tẽn-gũusdb piigã goam tɩ kẽes-b rabeemã, b yẽgma ne a Moyiiz la a Aarõ. Rẽ poore, a Zeova yeela a Moyiiz woto: ‘Baa ne bõn-bãn-kãsems nins mam sẽn maan bãmb sʋkã, bãmb ket n ka tẽed maam ye.’ (Sõd. 14:2-4, 11) Vẽenega, a Zeova ra miime tɩ Israyɛll nebã pa kɩs yẽ sɩd ye. Bala, b yẽgma ne a Moyiiz la a Aarõ yẽ sẽn yãk tɩ b lʋɩt b taoorã. Tõnd me sã n wae n yẽgemd ne neb nins Wẽnnaam sẽn yãk tɩ b lʋɩt d taoorã, tõe tɩ yaa d tẽebã pãng n booge.

13. Bõe yĩng tɩ d sã n fees d meng n mik tɩ d tẽebã boogame bɩ d pa segd n koms raoodo?

¹³ La y sã n fees y meng n mik tɩ y tẽebã pãng boogame bɩ y ra koms raood ye. Tẽeg-y tɩ baa a Pɩyɛɛr meng sẽn da yaa a Zeezi tʋm-tʋmdã wa n maana rabeem, la a sɩng sãmbse. Sẽn paase, a Zeezi yeela a tʋm-tʋmdbã naoor wʋsg tɩ b yaa “tẽeb bilf rãmba.” (Mat. 16:8) La bũmb n be a Pɩyɛɛr kibarã pʋgẽ, n tõe n sõng tõndo. Tẽeg-y-yã a sẽn maan bũmb ning a sẽn wa n sɩng bõrbã poore.

14, 15. a) A Pɩyɛɛr sẽn wa n sɩng bõrbã, bõe la a maan-yã? b) Wãn-wãn la d tõe n wilg tɩ d ket n ‘geta a Zeezi’?

¹⁴ A Pɩyɛɛr sẽn wa n sɩng bõrbã, bõe la a maan-yã? A sẽn da mi koom dugb sõma wã, a ra tõe n yãka yam n dug n leb koom koglgẽ wã. (Zã 21:7) La bõe yĩng t’a pa maan woto? A ra pa teeg a meng ye. A le gesa a Zeezi, n kos sõngre. Tõnd me sã n wa mik tɩ d tẽebã boogame, d segd n dɩka a Pɩyɛɛr naoore. Wãn to la d tõe n maan dẽ?

¹⁵ A Pɩyɛɛr le wẽnemd n gesa a Zeezi. Rẽnd tõnd me segd n ket n ‘geta a Zeezi sẽn yaa tõnd tẽebã sɩngd la a taasdã.’ (Karm-y Ebre-rãmb 12:2, 3.) Yaa sɩd tɩ tõnd pa tõe n ges a Zeezi vẽeneg-vẽeneg wa a Pɩyɛɛr sẽn ges-a wã ye. La wãn to la d tõe n ‘ges a Zeezi’? Yaa d sẽn na n zãmsd bũmb nins a sẽn zãms nebã, la d bao n bãng a tʋm-tʋmdɩ wã n dɩkd a naoore. D sã n maan woto, na n sõng-d lame tɩ d paas d tẽebã pãnga. Bɩ d ges bũmb a wãn d sẽn tõe n maan n dɩk a Zeezi naoore.

16. Wãn-wãn la d tõe n zãms Biiblã tɩ paas d tẽebã pãnga?

¹⁶ Modg-y tɩ y sẽn kɩs Biiblã sɩd to-to wã paase. A Zeezi ra kɩsa sɩd tɩ Biiblã yaa Wẽnnaam Gomde, la t’a saglsã sõmblem ka to ye. (Zã 17:17) D sã n dat n dɩk a Zeezi naoore, d segd n karemda Biiblã daar fãa, n zãmsd-a, la d bʋgsd a saglsã zugu. Yɩta sõma me tɩ y bao n wʋm yɛl kẽer võor sõma. Wala makre, y sã n maag y yĩng n vaees bãngr-goam nins sẽn wilgd tɩ dũni-kãngã na n looga ka la bilfã, y na n maneg n kɩsa sɩd tɩ tõnd wakatã la dũni-kãngã yaoolem wakate. Y sã n vaees Biiblã bãngr-goam sẽn zoe n pidsi, na n kɩtame tɩ y bas y yam t’a bãngr-goam nins sẽn ketã me na n pidsame. Sẽn paase, y tõe n karma d tẽed-n-taas kẽer kibay sẽn wilgd Biiblã sẽn sõng-b to-to tɩ b toeeme. * Rẽ na n kɩtame tɩ y maneg n kɩs sɩd tɩ Biiblã sagls sõmblem ka to ye.—1 Tes. 2:13.

17. Bõe n sõng a Zeezi t’a tõog toogo, hal baa nams-toaag taoore? Wãn to la d tõe n dɩk a togs-n-taare?

 ¹⁷ Tagsd-y bark nins a Zeova sẽn pʋlem-dã yelle. A Zeezi ra tagsda ‘sũ-noog ning sẽn be a taoorã’ yelle, tɩ sõng-a t’a tõog toogo, hal baa nams-toaag taoore. (Ebre. 12:2, Wẽnnaam Sebre, 1983) A pa tol n bas tɩ bũmb nins a sẽn da tõe n paam tẽngã zugã tiis-a ye. (Mat. 4:8-10) Bõe la y tõe n maan n dɩk a Zeezi togs-n-taare? Y tõe n bʋgsa bõn-sõma nins Wẽnnaam sẽn pʋlmã zugu. Mams-y y vɩɩmã sẽn na n yɩ to-to dũni-paalgã pʋgẽ wã. Y tõe n gʋlsa bũmb nins y sẽn dat n maan arzãnã pʋgẽ wã sebr zugu, wall y maan desẽ sẽn bilgd rẽ. Y leb n tõe n baoa sebr n gʋls y sẽn dat n sõs ne neb nins b vʋʋgrã poorã yʋya, la y sẽn na n yeel-b bũmb ningã me. Rɩk-y-yã a Zeezi togs-n-taare, n get bõn-kãens wa keoor Wẽnnaam sẽn pʋlem yãmb mengã.

18. Bõe la y tõe n pʋʋs n kos tɩ keng y tẽebo?

¹⁸ Pʋʋs-y Wẽnnaam n kos t’a paas y tẽebo. A Zeezi sagla a karen-biisã tɩ b kos a Zeova a vʋʋsem sõngã. (Luk 11:9, 13) Y sã n wa pʋʋsd n kot vʋʋsem sõngã bɩ y kos tẽeb me. Bala, tẽebã naaga zʋg-sõma nins vʋʋsem sõngã sẽn kɩtd tɩ ned tallã. Y sã n wa yã tɩ bũmb n be yãmb manesmã pʋgẽ n wilgdẽ tɩ y tẽebã boogdame, y tõe n kosa Wẽnnaam t’a sõng-y zĩ-kãng wɛɛngẽ. Wala makre, y tõe n wa mikame tɩ ned sã n beeg-y-yã, yaa toog tɩ y kõ-a sugri.

19. Nin-bʋs buud zood la d segd n bao?

¹⁹ Bao-y neb nins sẽn tar tẽebã zĩigẽ. A Zeezi ra pa yõgd zood ne ned yaar ye. A tʋm-tʋmdbã sẽn da yaa a zo-rãmbã saka a goamã, tɩ wilgdẽ tɩ b tara tẽebo, la tɩ b yaa neb b sẽn tõe n teege. (Karm-y Zã 15:14, 15.) Rẽnd segd n yɩɩ neb nins sẽn tar tẽeb la sẽn sakd a Zeezi wã sʋk la y tog n bao zo-rãmba. Sẽn paase, tẽeg-y tɩ zo-rãmb hakɩɩk pelgda b pʋs ne taaba. Baa sã n wa yaa tɩlɛ tɩ b nin-yend sagl a to, a sagend-a-la ne pʋ-peelem, t’a to wã me sake.—Yel. 27:9.

20. D sã n kengd d taabã tẽebo, wãn to la nafd tõndo?

²⁰ Sõng-y y taabã tɩ b paas b tẽebã pãnga. A Zeezi ra kengda a karen-biisã tẽebã ne a goamã, la ne a tʋm-tʋmdɩ wã. (Mark 11:20-24) D segd n dɩka a togs-n-taare, bala d sã n sõngd d taabã tɩ b tẽebã pãng paasdẽ, kengda tõnd me tẽebo. (Yel. 11:25) Y sã n wa moond koɛɛgã wall y zãmsd ned Biiblã, bɩ y wilg bũmb ning sẽn kɩt tɩ y tẽed tɩ Wẽnnaam beeme, t’a geta d yelle, la tɩ Biiblã yaa Wẽnnaam Gomdã. Sõng-y y tẽed-n-taasã me tɩ b paas b tẽebã pãnga. Y tẽed-n-taag sã n wa maan bũmb tɩ wilgdẽ t’a maanda sãmbse, y tõe n sõng-a lame. Wala makre, a sã n wa sɩng sẽn lʋɩt-b taoorã wɩdga, bɩ y ra yɩ tao-tao n gil-a ye. Y tõe n sõng-a-la ne yam t’a tẽebã le paam pãnga. (Zʋʋd 22, 23) Y sã n yaa karen-biiga, tɩ y karen-saamb wa yeel tɩ bũmba fãa wa n be b toor tɩ pa tũ ne naand sababo, bɩ y tall raood n wilg tɩ y tẽedame tɩ yaa Wẽnnaam n naan bũmba fãa. Y sã n maan woto, tõe tɩ y karen-saambã la y karen-bi-taasã pẽg-y tɩ ling-yã.

21. Bõe la a Zeova pʋlem tõnd ned kam fãa?

²¹ Wẽnnaam tũnuga ne a Zeezi n sõng a Pɩyɛɛr t’a bas a rabeemã la a sãmbsã. Kaoosg zugẽ, a Pɩyɛɛr wa n lebga ned tẽeb sẽn tar pãnga, hal t’a tẽed-n-taasã tõe n dɩk a togs-n-taare. A Zeova sõngda tõnd tɩ d yas kãn-kãe tẽeb pʋgẽ, wa a sẽn sõng a Pɩyɛɛrã. (Karm-y 1 Pɩyɛɛr 5:9, 10.) Yɩl n paam tẽeb sẽn tar pãng baooda modgre. La d sã n modge, a Zeova na n ning-d-la bark wʋsgo.