Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Bũmb nins d sẽn segd n zoeyã kẽere

Bũmb nins d sẽn segd n zoeyã kẽere

Bũmb nins d sẽn segd n zoeyã kẽere

“Wag-toos buudu, ãnda n yeel yãmb tɩ y zoe sũ-puugr sẽn watã?”—MAT. 3:7.

1. Wilg-y kibay kẽer sẽn be Biiblã pʋgẽ n gomd zoees yelle.

B SÃ N gomd ‘zoees’ yelle, y tagsda Biiblã kiba-bʋs yelle? Kẽer na n tẽega rasãng a Zozɛf sẽn da zoe n bas a Potifaar pagã sẽn da rat t’a gãand-a wã. (Sɩng. 39:7-12) Sãnda me tõe n tagsda pipi kiris-nebã sẽn da tũ a Zezi saglgã, n zoe n yi Zerizalɛm yʋʋmd 66 soabã pʋgẽ wã yelle. A Zezi ra sagl-b-la woto: “Yãmb sã n wa yã tɩ sodaas wʋsg gũbg Zerizalɛm, . . . wakat kãnga, neb nins sẽn be Zide, bɩ b zoe n kẽng tãens zutu. La neb nins sẽn be Zerizalɛm, bɩ b yi.”—Luk 21:20, 21.

2, 3. a) Bũmb ning a Zãmbatiis sẽn yeel tũudmã taoor dãmbã võor yaa bõe? b) Bõe la a Zezi yeelẽ tɩ wilgdẽ t’a Zãmbatiis sɩd ra bee bʋʋm?

2 Yaa sɩdem-sɩdem zoees yell la b sẽn gomd zugẽ wã. Rũndã-rũndã, kiris-neb hakɩkã me sẽn be dũniyã gill zugã segd n zoe n põsa bũmb toɛy-toɛya. La pa sɩdem-sɩdem zoees ye. Bũmb la a Zãmbatiis yeel Zʋɩf rãmbã tũudum taoor dãmb tɩ wilgd sẽn yaa zoees ninga. Nin-kãensã ra tẽedame tɩ b yaa tɩrse, n pa rat n tek yam n kos sugri, n yaool n dat n deeg lisgu. B ra paoogda neb nins sẽn kot b yel-wẽnã sugrã menga. Ne raoodo, a Zãmbatiis puka b zãmbã n yeel-b woto: “Wag-toos buudu, ãnda n yeel yãmb tɩ y zoe sũ-puugr sẽn watã? Woto yĩnga, bɩ y wom biis sẽn zems wa ned sẽn tek yam n kos sugri.”—Mat. 3:7, 8.

3 Pa zoees sɩdgem-sɩdgem yell la a Zã sẽn gomã ye. A ra keoogda nebã bal tɩ bʋʋd daar sẽn na n yɩ sũ-puugr daar n wate, la tɩ tũudmã taoor dãmb sã n dat n põse, b segd n teka yam n kos sugri, la b wilg rẽ ne b tʋʋmã. Kaoosg zugẽ, ne raoodo, a Zezi me ninga tũudmã taoor dãmb taale, n yeel-b tɩ b sẽn yaa nin-kʋʋdbã yĩnga, a Sʋɩtãan la b ba. (Zã 8:44) A Zezi yeel-b-la bũmb sẽn wilgd t’a Zãmbatiis sɩd ra bee bʋʋm. A bool-b lame tɩ “wiis sẽn yaa wag-toos buudu,” la a sok-b woto: “Yãmb na n yɩɩ wãn n põs bug-tẽngã [bɩ Zeɛn, NW ] sɩbgre?” (Mat. 23:33) A Zezi sẽn gom “bug-tẽng” bɩ Zeɛn sɩbgr yellã, bõe la a ra rat n yeele?

4. A Zezi sẽn gom “bug-tẽng” bɩ Zeɛn yellã, bõe la a ra rat n yeele?

4 Zeɛnnã yaa long sẽn da be Zerizalɛm lalsã poor tɩ b ra lobd sagd la rũn-kɩɩms be n yõogdẽ. A Zezi sẽn gom a yellã yaa sẽn na yɩl n wilg tɩ neb kẽer pa na n paam vʋʋgr b kũum poor lae-lae ye. A sẽn sok tũudmã taoor dãmb tɩ b na n yɩɩ wãn n põs Zeɛn sɩbgrã, a ra rat n yeelame tɩ Wẽnnaam na n sãam-b-la fasɩ.—Mat. 5:22, 29.

5. Wãn-wãn la a Zãmbatiis ne a Zezi sẽn da gom sũ-puugr ning yellã pids pipi kiris-nebã wakate?

5 Zʋɩf rãmbã tũudum taoor dãmb paasa b taalã, b sẽn nams a Zezi ne a karen-biisã. Kaoosg zugẽ, Wẽnnaam sũ-puugrã sɩd ta-b-la wa a Zãmbatiis ne a Zezi fãa sẽn da pĩnd n togsã. ‘Sũ-puug-kãng’ sẽn tek Zerizalɛm ne Zide soolmã yĩnga, neb kẽer tõog n zoe n põsame. Rom sodaasã n wa n sãam Zerizalɛm ne a wẽn-doogã yʋʋmd 70 soabã pʋgẽ. “Toog” ning sẽn paam Zerizalɛm nebã sasa kãngã buud ra zɩ n zĩnd ye. B kʋʋ kẽer la b yõg sãnda n loog ne yembdo. Rũndã-rũndã me, sãoong wẽnem sẽn yɩɩd rẽ n na n menes kiris-neb ne yʋʋrã la tũudum a taab neb me.—Mat. 24:21.

Su-puugr n wat tɩ d segd n zoe

6. Pipi kiris-nebã wakate, bõe n wa n maane?

6 Pipi kiris-nebã sʋka, sãnda wa n yik n zãmsa nebã yɛl sẽn pa sɩda, n tõog n belg kẽer tɩ b tũ-ba. (Tʋʋ. 20:29, 30) A Zezi tʋm-tʋmdbã sẽn da wa n nan ketẽ wã, b ra kɩtdame tɩ nin-kãensã ziri wã pa tõe n paam pãng ye. La tʋm-tʋmdbã kũum poore, welgr n kẽ kiris-nebã sʋka. Rũndã-rũndã, tũudum wʋsg n be tɩ b nebã boond b mens tɩ kiris-neba, la b sẽn wilgd nebã bũmb ninsã yaool n pa yembr ye. Biiblã ra pĩnd n goma b taoor dãmbã yelle, n naag b fãa n bool tɩ “yel-wẽnã rao” bɩ tõog kɩɩsdã, la sãoong biiga, ‘Zusoab a Zezi sẽn na n sãam zãng ne a waoongã pãn-kãsengã.’—2 Tes. 2:3, 6-8.

7. Bõe yĩng tɩ b sẽn bool kiris-neb ne yʋʋrã taoor dãmb sull tɩ tõog kɩɩsdã zemse?

7 Kiris-neb ne yʋʋrã siglg taoor dãmb sull sɩd yaa Wẽnnaam tõogã kɩɩsdba, bala b zãmsda neb milyõ rãmb yɛl sẽn pa sɩda, n kɩtdẽ tɩ b rɩt kibs rãmb la b tar yel-manesem sẽn kɩɩsd Biiblã. Wẽnnaam na n sãama rũndã-rũndã wẽn-tũudb sull ning b sẽn boond tɩ “sãoong biigã” me fasɩ, wa a sẽn sãam tũudum taoor dãmb nins a Zezi sẽn da ning taalã. (2 Tes. 1:6-9) Woto yĩnga, bõe n na n paam neb nins fãa sul-kãngã la ziri tũudum sul a taab me sẽn tudgã? Sẽn na yɩl n leok sok-kãngã, bɩ d ges yɛl nins sẽn zĩnd nand tɩ b sãam Zerizalɛm yʋʋmd 607 soab sẽn deng a Zezi rogmã.

“Bɩ y zoe n yi Babilon”

8, 9. a) Zʋɩf rãmbã sẽn da wa n be Babilonnã, koe-bʋg la no-rɛɛs a Zeremi taas-ba? b) Meed ne Pɛrs nebã sẽn tõog Babilonnã poore, bõe la zʋɩf rãmb wʋsg tõog n maane?

8 Nand tɩ b sãam Zerizalɛm yʋʋmd 607 soab sẽn deng a Zezi rogmã, no-rɛɛs a Zeremi ra pĩnd n togsa rẽ. A yeelame tɩ b na n talla Wẽnnaam nin-buiidã n kẽng yembd tɩ kaoos “yʋʋm pis-yopoe,” la tɩ rẽ poore, b na n bas-b lame tɩ leb b tẽngẽ wã. (Zer. 29:4, 10) A Zeremi keooga Zʋɩf rãmbã sẽn da be yembd Babilonnã tɩ b gũus n da tũ Babilon nebã wẽnnaam dãmb lae-lae ye. Woto, b yembdã loogr poore, b sã n leb Zerizalɛm, b na n tɩ tõog n lebs n lugla tũudum hakɩkã. Meed ne Pɛrs nebã sẽn deeg Babilon yʋʋmd 539 soab sẽn deng a Zezi rogmã poor bilfu, gom-kãensã sɩd pidsa kɛpɩ. Pɛrs rĩm a Sirus a yiib-n-soabã yiisa noor n kõ zʋɩf rãmbã sor tɩ b lebg n leb Zerizalɛm n tɩ me a Zeova roogã.—Ɛs. 1:1-4.

9 Woto kɩtame tɩ hal sẽn yɩɩd zʋɩf rãmb tus pis-naas la a yiib paam n leb Zerizalɛm. (Ɛs. 2:64-67) Rẽ pidsa a Zeremi bãngr-gomdã sẽn da yeel tɩ b zoe n yi tẽngã. (Karm-y Zeremi 51:6, 45, 50.) Pa zʋɩf rãmbã fãa n tõog n leb Zerizalɛm ne Zida ye. La yaa vẽeneg tɩ nin-kẽem a Daniɛll ne neb nins sẽn pa Babilonnã sã n da kell n lak b mens fasɩ ne Babilon nebã tũudum sẽn yaa ziri wã, la b teel tũudum hakɩkã sẽn lugl Zerizalɛmmã, Wẽnnaam da na n ket n ningd-b-la barka.

10. Tʋʋm-wẽns bʋs la “Babilon kãsengã” tʋmda?

10 Rũndã-rũndã, neb milyaar dãmb tũudum sẽn wilgd-b bũmb ninsã yita pĩnd wẽndẽ Babilonnã tũudum pʋgẽ. (Sɩng. 11:6-9) B boonda tũudum kãens fãa sẽn naag taab tɩ “Babilon kãsenga, dũniyã nin-yoaadba la wẽng ma.” (Wil. 17:5) Ziri tũudum toɛy-toɛyã sɩng n teenda politikã nanambs hal daar zãra. Tũudum kãensã tʋʋm wẽnsã sʋka, d tõe n sõdga b sẽn yɩ sabab tɩ neb milyõ tusa ki dũniyã zugã. (Wil. 18:24) Tʋʋm wẽns a taab b sẽn tʋmd me yaa b taoor dãmbã sẽn yõgd kom-bõonegã la b tʋmd tʋʋm-dẽgd toor-toor tɩ b pa sɩbgd-bã. B sakdame tɩ rap ne rapa, la pagb ne pagb kẽed ne taab menga. Sɩd pa zaalem tɩ Wẽnnaam a Zeova na n sãam ziri tũudum buudã fãa ka la bilf ye.—Wil. 18:8.

11. Tʋʋm bʋg la kiris-neb hakɩkã segd n tʋm n tãag Babilon kãsengã sãoongo?

11 Kiris-neb hakɩkã sẽn mi woto fãa wã yĩnga, b segd n keooga Babilon kãsengã neba. Bũmb a ye b sẽn maand n keoogd-b yaa b sẽn pʋɩt Biibl dãmb la sɛb “tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã” sẽn yiisdã. A Zezi yãka tʋm-tʋmd kãngã n kɩt t’a rɩlgd a zakã neb tẽebã wɛɛngẽ “wa sẽn zemse.” (Mat. 24:45) Ned sã n tʋll n bãng Biiblã koɛɛgã n paase, b rɩkda segls n zãms-a Biiblã. D maanda rẽ n saagdẽ tɩ na n kɩtame tɩ nebã bãng vẽeneg tɩ b segd n zoe n yii Babilon tɩ nan ket n tõeyã.—Wil. 18:4.

Zoe-y bõn-naands pʋʋsgo

12. Bõe la Wẽnnaam tagsd bõn-naandsã pʋʋsg wɛɛngẽ?

12 Bũmb a to Babilon kãsengã neb sẽn maand tɩ yaa wẽng yaa b sẽn pʋʋsd bõn-naandsã. Wẽnnaam yeelame tɩ b “bõn-naandsã” yaa “bõn-wẽnse,” la sẽn ka yõodo. (Tõo. 29:16; Eze. 16:36.) Neb nins fãa sẽn tʋll n ta Wẽnnaam yamã segd n zoeya bõn-naands pʋʋsgo, tɩ wilg tɩ b sakda a sẽn yeelã. A yeela woto: “Mam yaa [a Zeova], yaa mam yʋʋr la woto. Mam ka na n dɩk m waoogrã n kõ ned a to ye. Mam ka na n dɩk m ziirã n kõ bõn-naandg ye.”—Ezai 42:8.

13. Bõe me sẽn solg n yaa bõn-naands pʋʋsg la d segd n zoe?

13 Wẽnnaam Gomdã leb n wilgda yɛl kẽer sẽn solg n yaa bõn-naands pʋʋsgo. Wala makre, a yetame tɩ zoe-bõn yaa “bõn-naands pʋʋsgo.” (Kol. 3:5) Bõn-zoɛt tʋlla neb a taabã paoongo, baa ne a sẽn mi tɩ woto pa segdã. (Yik. 20:17) Wala makre, malɛk ning sẽn wa n lebg Sʋɩtãanã tʋlga Wẽnnaam sẽn ka to wã naamã la a waoogrã. (Luk 4:5-7) Woto kɩtame t’a kɩɩs a Zeova n belg a Hawa t’a tʋlg bũmb Wẽnnaam sẽn gɩdge. A Ãdem me sẽn da nong a pagã n yɩɩd Wẽnnaam tɩ kɩt t’a sak a raabã n kɩɩs Wẽnnaam noorã yĩnga, d tõe n yeelame t’a basa Wẽnnaam sẽn nong-a wã waoogre, n waoog bũmb a to. La neb nins fãa sẽn dat n põs Wẽnnaam sũ-puugrã daar sẽn watã segd n waoog-a-la ne b sũy fãa, la b zãag b mens ne zoe-bõn buud fãa.

“Bɩ y zoe yoobo”

14-16. a) Mak-sõng bʋg la a Zozɛf kõ-do? b) Yoob tʋlsem buud fãa sã n kẽ-do, bõe la d segd n maane? d) Bõe n tõe n sõng-d tɩ d tõog n zoe yoobo?

14 Karm-y 1 Korẽnt dãmb 6:18. A Potifaar pãgã sẽn da mak n na n kɩt t’a Zozɛf gãand-a wã, a Zozɛf wudgame n põse. A sẽn maan woto wã, hakɩka, a kõo kiris-neb nins sẽn kẽ kãadmã la sẽn pa kẽ-b kãadmã fãa mak-sõngo. Yaa vẽeneg t’a Zozɛf ra mii goam la yɛl sẽn wilgd vẽeneg tɩ Wẽnnaam kisa yoobo. Tõnd me sã n saka b sẽn sagl-d tɩ d ‘zoe yoobã,’ d na n zãaga d mens ne bũmb ning fãa sẽn tõe n kɩt tɩ d tʋlg n kẽ ne ned a to sẽn pa d pag wall d sɩda. B sagla tõnd woto: ‘Bɩ y kɩɩs y yĩngã ratem . . . sẽn yaa yoobo la rẽgdo la wẽng ratem la tags-wẽnse la zoe-bõne sẽn yaa bõn-naands pʋʋsgã. Yaa bõn-kãens yĩng la Wẽnnaam sũ-puugr wat zãgsdbã zutu.’—Kol. 3:5, 6.

15 Gũus-y n ges-y tɩ b yeela ka tɩ ‘Wẽnnaam sũ-puugrã watame.’ Rũndã-rũndã, dũniyã neb wʋsg tara ratem wẽns b sẽn sakd n tũudẽ. La tõnd sẽn yaa kiris-nebã, d segd n pʋʋsda Wẽnnaam n kotẽ t’a sõngd-d ne a vʋʋsem sõngã, sẽn na yɩl tɩ d ra sak n tũ ratem wẽns ye. D sã n zãmsd Biiblã n kẽnd tigissã la d moond koe-noogã ne d taabã me, na n sõng-d lame tɩ d kell n “kẽn ne Sɩɩg Sõngo,” la d ra tol n “sak yĩngã ratem ye.”—Gal. 5:16.

16 D sã n geta yoobã yɛla, yaa vẽeneg tɩ d pa ‘kẽnd ne sɩɩg sõng’ ye. Woto yĩnga, kiris-ned fãa segd n zãaga a meng ne sɛb wall mizik bɩ filim dãmb sẽn tõe n wa kɩt t’a yo. Rẽ toor sẽn ka be, Wẽnnaam “nin-buiidã sẽn yaa yɩlmã” pa segd n nong n maand kʋʋsem ne yoob yɛl wall b sõsd yoob yɛl zug ye. (Ef. 5:3, 4) D sã n tũud sagl-kãensã, d wilgda d saasẽ ba wã sẽn nong-dã tɩ d sɩd tʋll n põsa a sũ-puugrã sẽn watã, n paam n vɩɩmd dũni paalgã pʋgẽ, tɩrlem sẽn na n zĩndã.

Bɩ y zoe “ligd nonglem”

17, 18. Bõe yĩng tɩ d segd n zoe “ligd nonglem”?

17 A Poll pipi lɛtr ning a sẽn tool a Tɩmote wã pʋgẽ, a kõo kiris-neb nins fãa sẽn da tʋmd b tẽed-n-taas zagsẽ wã saglse. B zu-soben dãmbã sẽn da yaa kiris-nebã yĩnga, tõe tɩ kẽer da rat n tũnuga ne rẽ n maan b yam. Kiris-neb a taab me tõe n da rat n tũnuga ne tũudmã n bao arzɛgse. A Poll yeel-b lame tɩ b gũus n da wa “tẽed tɩ nebã sakda Wẽnnaam yaood yĩng” ye. Yaa ligdã nonglem n tõe n wa kɩt tɩ naong soab wall arzɛk soab maan woto.—1 Tɩm. 6:1, 2, 5, 9, 10.

18 Biiblã tara kibay sẽn wilgd neb sẽn sãam b zood ne Wẽnnaam, ‘ligd nonglem’ poorẽ wall bũmb b sẽn tʋlg t’a yaool n da pa tɩlae ne-b yĩnga. Rẽ yĩnga y tẽra kibay kẽer yell bɩ? (Zoz. 7:11, 21; 2 Rĩm 5:20, 25-27) Tʋm-tʋmd a Poll sagla a Tɩmote n yeel-a woto: “Fo sẽn yaa Wẽnnaam nedã, bɩ f zoe bõn-kãense, la f bao tɩrlem ne Wẽnnaam sakre, la tẽeb ne nonglem la sũ-mar ne sũ-bʋgsem.” (1 Tɩm. 6:11) Ned ning fãa sẽn dat n põs Wẽnnaam sũ-puugrã sẽn watã segd n tũu sagl-kãngã.

‘Lak ne yãadem datem wẽnsã’

19. Bõe la kom-bɩɩsã fãa rata?

19 Karm-y Yelbũn 22:15. Kambã yam sẽn paoodã yĩnga, b tõe n belga b mens nana-nana n kɩɩs Wẽnnaam. Bũmb sẽn tõe n sõng-b yaa b sẽn na n kibl-b ne Wẽnnaam saglsã. Kom-bɩɩs wʋsg sẽn pa tar doagdb sẽn yaa a Zeova Kaset rãmb modgdame n na n bãng Biiblã noy n tũ. Kẽer kota tigingã neb sẽn mi Biiblã noy sõma tɩ b sõngd-ba. La sẽn yaa ned ning fãa n kõ-d sagls sẽn yit Biiblã pʋgẽ, d sã n sak n tũ, d na n paama sũ-noog masã la wakat sẽn wate.—Heb. 12:8-11.

20. Bõe n tõe n sõng kom-bɩɩsã tɩ b tõog n lak b mens ne yãadem datem wẽnsã?

20 Karm-y 2 Tɩmote 2:20-22. Kom-bɩɩs wʋsg sẽn pa yã kiblg yĩnga, b tʋma yalem tʋʋma. B baoome n na n yɩɩg b taaba, sãnd me yɩɩ zoe-bõne, yoobo, ligdã nonglem la yõ-noogrã bẽds n yõk-ba. Woto fãa wilgdame tɩ b pa tũ Biiblã sẽn sagl-b tɩ b lak b mens ne yãadem datem wẽnsã ye. Lak bɩ zoe ratem-wẽn-kãensã baoodame tɩ bi-bɩɩg sẽn yaa kiris-ned gũus a meng ne bũmb ning fãa sẽn tõe n kɩt t’a maan sẽn pa segde. Bũmb ning sẽn tõe n sõng-b sõma yaa b sẽn na n dɩkd Wẽnnaam togs-n-taar la b tũud ‘neb nins fãa sẽn pʋʋsd a Zeova ne pʋ-peelmã.’

21. Bõe la a Zezi pʋlem a karen-biisã fãa a sẽn bool t’a piisã?

21 D yaa bi-bɩɩg tɩ d yaa kãsmã, d sã n pa reegd neb nins sẽn dat n kʋɩɩb-dã goamã, d wilgdame tɩ d tʋll n zĩnda a Zezi sẽn boond b rãmb t’a piis sẽn pa kelgd “sãamb koeesã” sʋka. (Zã 10:5) La pa d sẽn na n zãag d mens ne tʋʋm wẽnsã bal la d na n põs Wẽnnaam sũ-puugrã daar sẽn watã ye. Sẽn na yɩl n põse, d segd n talla zʋg toor-toor sẽn na n sõng-d me. Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma zʋg-sõma kãens a yopoe yelle. D segd n talla zʋg-sõma kãens fãa, bala a Zezi pʋlma tõnd pʋlem-no-kãnga: “Mam kõta [m piisã] vɩɩm sẽn ka sɛta, la bãmb kõn sãam abada. La ned ka tõe n deeg bãmb mam nugẽ ye.”—Zã 10:28.

Wãn to la y na n leoke?

• A Zezi keooga tũudmã taoor dãmb ne bõe?

• Yel-bʋg n yɛgd neb milyõ rãmb rũndã-rũndã?

• Bõe n solg n yaa bõn-naands pʋʋsg tɩ d segd n zoe-ba?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto rãmba, seb-neng 16, 17]

Bõe ne bõe la d segd n zoe?