Ne bãngre, bɩ y paas yõk-m-menga
Ne bãngre, bɩ y paas yõk-m-menga
“Ne bãngre, bɩ y paas yõk-m-menga.”—2 PƖƐƐR 1:5-8.
1. Ninsaalbã sẽn tar zu-loees wʋsgã yaa b sẽn pa tõe n maan bõe wã?
B SẼN wa n yik n na n zab ne dorgã rɩkrã, b sagla kom-bɩɩs sẽn be Etazĩni woto: “Yãmb wee n yeel tɩ ayo.” Ned fãa sã n da tõe n yeelẽ bal tɩ ayo, tɩ pa ne dorgã bal la ne rãamã yũub wʋsgã, yoobã, pʋ-likã ligd baoorã pʋgẽ, la “yĩnga ratem,” ad sɩd ra na n yɩɩ sõma wʋsgo! (Rom dãmba 13:14) La ãnd n na n yeel tɩ tõog n yeel tɩ ayo bõn-kãensã taoor yaa nana?
2. a) Biiblã mak-bʋs n wilgd tɩ ayo wã yeelg sẽn yaa toogã pa sɩng masã? b) Mak-kãensã segd n kɩtame tɩ d maan bõe?
2 Sẽn mik tɩ yaa toog ne ãdem-biig sẽn pa zems zãng fãa t’a tall yõk-m-mengã yĩnga, d segd n tʋlgame n bao n bãng d sẽn na n maan to-to n tõog d pãn-komsmã. Biiblã wilgda tõnd tɩ neb n zĩnd pĩnd wẽndẽ sẽn mao n balem Wẽnnaam, la yɩɩ toog ne-b wakat ning tɩ b yeel tɩ ayo. Tẽeg-y a Davɩɩd sẽn yo ne a Batseba wã yelle. Rẽ yɩɩ sabab tɩ b yoobã biig la a Batseba sɩdã ki zaalem. (2 Sãmwɛll 11:1-27; 12:15-18) Y tõe n tagsa tʋm-tʋmd a Poll sẽn togs woto vẽenegã: “Bõn-neer ninga mam sẽn dat n maana, mam ka tõe n maan ye. La wẽng ninga mam sẽn ka rat n maana, mam maanda rẽnda.” (Rom dãmba 7:19) Yãmb me mi n tagsa woto wakat ning bɩ? A Poll kẽnga taoor woto: “Tɩ bõe, mam nonga Wẽnnaam tõog hal ne m sũur fãa. La mam yãta tõog a to mam yĩnga wila pʋgẽ sẽn maood ne mam pʋ-tẽer tõogo, la sẽn kẽesd maam yel-wẽna tõog yembd pʋgẽ sẽn be mam yĩnga wila pʋse. Mam yaa nimbãan ned bala. Ãnda n na n fãag maam ne kũum sẽn be yĩng kãngã pʋgẽ wã?” (Rom dãmba 7:22-24) Makr nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã segd n kɩtame tɩ d rɩk sard kãn-kãe n ket n maood sẽn na yɩl n tõog d meng n paase.
D segd n zãmsa yõk-m-mengã
3. Wilg-y bũmb ning sẽn kɩt tɩ d pa segd n tags tɩ yõk-m-mengã zãmsg yaa nana wã.
3 B goma yõk-m-mengã sẽn baood me tɩ d yeel tɩ ayo wã yell 2 Pɩɛɛr 1:5-7 pʋgẽ, n naag-a ne tẽebo, sõmblem, bãngre, sũ-mare, Wẽnnaam sakre, saam-biir nonglem la nonglem. Ned pa rogd ne bõn-kãensã ba a yembr ye. D segd n zãms-b lame. Sẽn na yɩl n tɩ b puk sõma d vɩɩmã pʋgẽ, rẽnda d rɩk sard kãn-kãe la d modge. La d segd n tagsame tɩ yõk-m-mengã zãmsg yaa nana n yɩɩd zʋg-sõma a taaba bɩ?
4. Bõe yĩng tɩ neb wʋsg tagsdẽ tɩ b tara yõk-m-menga, la bõe la rẽ wilgda?
4 Yaa sɩda, neb milyõ rãmb tõe n tagsdame tɩ b tara yõk-m-menga. B vɩɩ wa b sẽn dat to-to. B mi tɩ b pa mi me, nin-bãmba tũuda b yĩngã sẽn pa zems zãngã ratem, tɩ b toog kae ne manesem kãng biis bãmb mensã la neb a taabã zut ye. (Ziid 10) Yaa vẽeneg tɩ tõnd wakatã, tʋlg la f tõog n yeel tɩ ayo yaa toog n yɩɩd pĩndã. Woto wilgda vẽeneg tɩ tõnd sɩd vɩɩ ‘yaoolem wakatã’ yell a Poll sẽn gome, a sẽn wa n deng n togs tɩ: “Yaoolem wakate tood na n zĩndame. Tɩ bõe, neba na n yɩɩ beed dãmba, ligd noangdba, wilg-m-mens rãmba, tɩtaam dãmba, Wẽnnaam tʋʋsdba, . . . neb sẽn ka tar yõk-m-menga.”—2 Tɩmote 3:1-3.
5. Bõe yĩng t’a Zeova Kaset rãmbã baood n na n tags yõk-m-mengã zugu, la sagl-bʋg n ket n tar yõodo?
5 A Zeova Kaset rãmbã mii vẽeneg tɩ yõk-m-mengã tallg pa nana ye. Wala a Polle, b miime tɩ maoor n be bãmb sẽn tʋll n tũ Wẽnnaam noyã n ta a yama la bãmb mensã sẽn pa zems zãngã tʋlsem sʋka. Rẽ n so tɩ b rat hal sẽn kaoos n na n tõog zab-kãngã. Gũusg Gasgã yãmb sẽn karemd masã wã yʋʋmd 1916 yiisgã pipi sebr a yembrẽ, b goma “manesem sẽn zems tõnd sẽn segd n tall sẽn na yɩl n yõk d mense, n tall yõk-m-meng d tagsgã, d no-goamã la d manesmã pʋgẽ.” A saglame tɩ d ning Filip rãmba 4:8 goamã d yamẽ. Saglg ning Wẽnnaam sẽn kõ verse kãngã pʋgẽ wã ket n tara yõodo, baa ne b sẽn gʋls-a sẽn kolg yʋʋm 2000 la woto masã wã, t’a tũubã yaa toog rũndã-rũndã n yɩɩd rẽ wẽnd bɩ yʋʋmd 1916. Baasg zãnga, kiris-nebã maooda wʋsg n na n kɩɩs dũniyã tʋlsem wẽnse, n miẽ tɩ woto maaneg wilgdame tɩ b sakda b Naandã.
6. Bõe yĩng tɩ d pa tar bʋʋm n na n koms raood yõk-m-mengã bɩɩsg pʋgẽ?
6 B goma yõk-m-mengã yell Galat dãmba 5:22, 23 pʋgẽ, n wilg t’a bee ‘vʋʋsem sõngã biis’ sʋka. Tõnd sã n tar-a, n paas “nonglem la sũ-noogo la laafɩ la sũ-mare la maan-neere la sũ-maasem la tẽebo la sũ-bʋgsem,” na n naf-d-la wʋsgo. Wala a Pɩɛɛr sẽn wilgã, woto maaneg na n kɩtame tɩ d ra yɩ ‘kʋɩɩmb walla neb sẽn ka womd biis’ Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ ye. (2 Pɩɛɛr 1:8) La d pa segd n koms raoodo, bɩ d ning d mens taale, d sã n pa tõog tɩ zʋg-sõama kãensã puk d vɩɩmã pʋgẽ tao-tao wala d sẽn tʋllã ye. Tõe tɩ y yãame tɩ lekollẽ wã, karen-biig ning bãngda tʋʋll-tʋʋll n yɩɩd a to. Bɩ tʋʋmã zĩigẽ, nina zãmsda tʋʋm-paall tao-tao n yɩɩd neb a taaba. Woto me, kẽer zãmsdame la b paamd kiris-ned zʋg-sõma wã tʋʋll-tʋʋll n yɩɩd b taaba. Sẽn tar yõod n yɩɩdã yaa d ket n bɩɩsd Wẽnnaam zʋg-sõma wã sõma wa d sẽn tõe tɛka. D tõe n maana rẽ, d sã n dɩt sõngr ning a Zeova sẽn tũnugd ne a Gomdã la tigingã n kõtẽ wã nafa wʋsgo. Tõnd sã n yãgd n dat n ta d bõn-datla, rẽ yõod pa ta d sẽn na n dɩk sard sẽn pa vigsd n na n modg n ket n bɩtẽ ye.
7. Bõe n wilgd tɩ yõk-m-mengã tara yõodo?
7 Baa ne b sẽn sõdg yõk-m-mengã yaoolem vʋʋsem sõngã biis sʋkã, pa rat n yeel t’a yõodã pa ta a taabã ye. Ayo. D segd n ninga d yamẽ tɩ d sã n da tar yõk-m-meng sẽn zems zãnga, d ra na n tõog n gila ‘yĩngã ratem’ tʋʋm fãa. La ninsaalb sẽn pa zems zãng minim n saka ‘yĩngã ratem sẽn yaa yoobo, nin-yoolem la raglem la bõn-naands pʋʋsgo la bagre la beem la mo-beedo la sũ-kiiri la kisgri la no-koɛɛma la welgre la tẽeb toɛy-toɛya.’ (Galat dãmba 5:19, 20) Woto yĩnga, d segd n maoa wakat fãa, n dɩk sard sẽn pa vigsd n yãk tʋlsem wẽnsã tõnd sũyẽ wã la d yamẽ wã.
Yõk-m-mengã tallg yaa toog ne neb kẽer n yɩɩda
8. Yel-bʋs n kɩt tɩ yõk-m-mengã tallg yaa toog ne neb kẽer n yɩɩda?
8 Yaa toog ne kiris-neb kẽer tɩ b tall yõk-m-meng n yɩɩd b taabã. Bõe yĩnga? Rẽ bee ne b roagdbã sẽn wub-b to-to wã la yɛl nins b sẽn yã b vɩɩmã pʋgẽ. Sã n mik tɩ pa toog ne tõnd tɩ d yõk d mengã, d sũur segd n yɩɩ noogo. La d segd n talla nimbãan-zoeer la d yɩ wʋmdb ne sẽn yaa toog ne b rãmb nins tɩ b tall yõk-m-mengã, baa b yõk-m-mengã kaalem sã n namsda tõndo. Tõnd mengã sẽn pa zems zãngã yĩnga, ãnd tõnd sʋkã n tar bʋʋm n na n wilg t’a yaa tɩrg tɩ looge?—Rom dãmba 3:23; Efɛɛz rãmba 4:2.
9. Pãn-komsem bʋs la neb kẽer tara, la wakat bʋg la pãn-komsem kãens na n sa zãnga?
9 D rɩk makre: Tõe tɩ d mii kiris-neb kẽer sẽn bas sɩgaar yũub bɩ dorg rɩkre, la tõe tɩ wakat ninga, b ket n tara rẽ tʋlsem wʋsgo. Bɩ kẽer tõe n neeme tɩ yaa toog ne-b tɩ b boog rɩɩbã bɩ rãamã yũubu. Yaa toog ne neb sãnda tɩ b tõog b noore, tɩ rẽ kɩt tɩ b tudgd ne b no-goam naoor wʋsgo. Sẽn na yɩl n tõog pãn-komsem kãensã, rɩlla b modg wʋsg n tõog n bɩɩs yõk-m-mengã. Bõe yĩnga? Wa sẽn zemse, Zak 3:2 yeela woto: “Tõnd fãa kongda ne bũmb wʋsgo. Ned sã n ka kong ne a goama a zemsa zãnga, la a tõe n ninga a yĩnga fãa salbre n tõog-a.” Neb kẽer me ket n tʋlla wʋsg n tão lotori rãmba. Bɩ tõe n yaa toog ne-b tɩ b pa yik b sũyã ye. Sẽn na yɩl tɩ ned wa mao ne pãn-komsem kãensã bɩ a taab n tõog-ba, tõe n kaoosame. Baa ne tõnd sẽn tõe n mao wʋsg n boog pãn-komsem kãensã masã wã, tʋls-wẽnsã pa na n sa zãng tɩ sã n pa d wa n zemsa zãng ye. Nananda, d sã n modg n tall yõk-m-menga, na n sõng-d lame tɩ d ra leb n lʋɩ yel-wẽnã minung pʋgẽ ye. D sẽn ket n maoodẽ wã sasa, bɩ d sõng taab n da koms raood ye.—Tʋʋma 14:21, 22.
10. a) Bõe yĩng tɩ yõk-m-meng tallg pag ne rao lageng tʋlsmã wɛɛngẽ wã yaa toog wʋsg ne neb kẽere? b) Toeeng kãseng bʋg la saam-biig a yembr maan-yã? (Ges-y zĩ-gũbgrã sẽn be seb-neng 16 pʋgẽ wã.)
10 Zĩig a to yõk-m-mengã tallg sẽn yaa toog ne neb kẽer yaa pag ne rao lageng tʋlsmã wɛɛngẽ. Wẽnnaam a Zeova naana ninsaal ne pag ne rao lageng tʋlsem. La yaa toog ne neb kẽer tɩ b kell n tall pag ne rao lageng tʋlsmã wa sẽn zems ne Wẽnnaam noyã sẽn baoodã. B zu-loɛɛgã tõe n zẽname n paase, bãmb tʋlsmã sẽn yaa kãsengã yĩnga. Tõnd bee dũni sẽn pid ne yoob pʋgẽ, t’a neba nong n yãngd pag ne rao lageng tʋlsmã wʋsg ne manesem buud toor-toore. Rẽ tõe n yɩɩ zu-loɛɛg n kõ kiris-neb nins sẽn pa kẽ kãadem n dat n kell n pa woto baa yaa yʋʋm a wãn pʋgẽ, sẽn na yɩl n maan Wẽnnaam raabã tɩ kãadem yɛlã tiisg kaẽ wã. (1 Korẽnt dãmba 7:32, 33, 37, 38) La wa sẽn zems ne Gʋlsg Sõamyã sẽn sagl tɩ ‘y sã n kẽ kãadem n são yãmb sẽn na n bas tɩ bõn-kãng ratem wɩng yãmb wa bugma,’ b tõe n dɩka sard n kẽ kãadem, tɩ yaa bũmb sẽn be waoogre. Rẽ pʋgẽ me, b rɩka sard kãn-kãe n na n kẽ kãadem ne “ned sẽn tũud Zusoaba bala,” wa Gʋlsg Sõamyã sẽn sagend to-to wã. (1 Korẽnt dãmba 7:9, 39) D tõe n kɩsa sɩd tɩ b sẽn tʋll n tũ a Zeova no-tɩrsã noogda a sũuri. B kiris-nin-taasã sũy nooma b sẽn lagem ne balemdb hakɩk sẽn yaa burkĩmb woto sẽn tũud Wẽnnaam noyã.
11. Wãn to la d tõe n sõng saam-biig bɩ saam-bi-poak sẽn dat n kẽ kãadem n yaool n nan pa tõeyã?
11 La yaa wãn to, sã n mik tɩ kẽed-n-taag sẽn zems ne-f kae? Mams-y n ges-y ned sẽn na n dat n kẽ kãadem n yaool n pa tõeyã sũ-sãanga! A tõe n nee a zo-rãmb sẽn kẽed kãadem la b tar sũ-noogo, tɩ yẽ ket n baood kẽed-n-taag sẽn zems ne-a. Neb kẽer sẽn be yel-kãngã pʋgẽ tõe n dɩka minung sẽn yaa rẽgd ning sẽn yaa salemd b raoolmã bɩ b poglmã n dat n pids pag ne rao lageng tʋlsem, tɩ rẽ tõe n lebg yell sẽn be ne-b wakat fãa. Sẽn yaa to-to fãa, kiris-ned ba a yembr pa rat n koms ned a to sẽn maood n na n pa yɩlemd raood ye. D tõe n komsa ned raood n pa bãnge, d sã n pa tags tɩ bɩ, n yeel tɩ: “Wakat bʋg la fo na n yaa n kẽ kãadem?” Tõe tɩ d pa yeel woto ne yam-wẽng ye, la sẽn são n yɩɩd yaa d sẽn na n tall yõk-m-meng d no-goamẽ wã. (Yɩɩl Sõamyã 39:2) D segd n pẽga neb nins sẽn be tõnd sʋk n pa kẽ kãadem la b ket n yaa yɩlem pag ne rao lageng yɛlã wɛɛngẽ wã sõma. D ra yeel bũmb sẽn tõe n koms b raood ye. D tõe n modgame n tall manesem sẽn kengd b raoodo. Wala makre, neb sẽn bɩ tẽebã wɛɛngẽ sul-bil sã n wa lagem taab n na n dɩ rɩɩb bɩ n kok pemsem, b tõe n modgame n naag kiris-neb sẽn pa kẽ kãadem b sʋka.
Yõk-m-meng kãadem pʋgẽ
12. Bõe yĩng tɩ yõk-m-meng yaa tɩlae, baa ne neb nins sẽn kẽ kãadmã?
12 Pa f sẽn kẽ kãadem yĩng la f pa segd n yõk f meng pag ne rao lageng tʋlsmã wɛɛngẽ ye. Wala makre, pag ne rao lageng tʋlsmã tõe n yaa toor wʋsg sɩdã ne pagã sʋka. Tõeeme me tɩ wakat-wakate, kẽed-n-taag a yembr yĩnsã halhaal kɩt tɩ pag ne rao lagengã yaa toog bɩ pa tõe meng ye. Kẽed-n-taag ning pĩnd vɩɩmã yĩng tõe n kɩtame tɩ yaa toog ne-a t’a sak no-kãngã: “La rao tog n kõo pag a rẽnda, la pag me tog n kõo a sɩd a rẽnda.” B sã n be yel-kãngã buud pʋgẽ, kẽed-n-taag a to wã segd n talla yõk-m-meng n paase. La bãmb b yiibã fãa segd n ninga a Poll sẽn kõ kiris-neb nins sẽn kẽ kãadmã sagl-kãngã ne nonglmã b yamẽ: “Da zãgs-y taab ye, sã n ka ne taab sakre tɩ y yãk weer pʋʋsg yĩnga, la y yaool n bãng taaba, tɩ Sʋɩtãana ra mak yãmb y sẽn ka tar pãng n na n tõog y mens ye.”—1 Korẽnt dãmba 7:3, 5.
13. Bõe la d tõe n maan n sõng neb nins sẽn maood n na n tall yõk-m-mengã?
13 Ad kẽed-n-taasã sɩd tõe n talla mi-beoogo, b yiibã fãa sã n zãms yõk-m-meng tallg b lagengã wakate. Wakat kãng sasa me, b segd n yɩɩ wʋmdb ne b tẽed-n-taas nins sẽn ket n maood n na n tall yõk-m-meng zĩ-kãngã wɛɛngẽ wã. D pa segd n yĩm abada n pa pʋʋs a Zeova t’a kõ d tẽeb saam-biisã yam la raoodo, la a kɩt tɩ b rɩk sard sẽn pa vigsd n ket n maood n na n tall yõk-m-meng la b maan b sẽn na maaneg n tõog tʋlsem wẽnsã ye.—Filip rãmba 4:6, 7.
Ket-y n sõngd taaba
14. Bõe yĩng tɩ d segd n tall nimbãan-zoeer la d yɩ wʋmdb ne d kiris-nin-taasã?
14 Wakat ninga, d tõe n getame tɩ yaa toog tɩ d yɩ wʋmdb ne d kiris-nin-taasã sẽn maood n na n tall yõk-m-meng ne yell sẽn pa zu-loɛɛg ne tõndo. La nebã pa taab ye. Neb kẽer tũuda b sũyã raab wʋsgo, la pa woto ne neb a taab ye. Pa toog ne neb kẽer tɩ b yõk b mens ye. Rẽ pa zu-loe-kãseng ne-b ye. La ne neb a taaba yaa toog n yɩɩda. La yaa y tẽeg tɩ ned sẽn maood ne zu-loɛɛg pa nin-wẽng ye. Tõnd kiris-nin-taasã ratame tɩ d yɩ wʋmdba, la d tall nimbãan-zoeer ne-ba. Tõnd mengã sũ-noog tɩ loee ne d sẽn na n ket n talld nimbãan-zoeer ne neb nins sẽn ket n maood n na n tall yõk-m-meng n paasã. D nee rẽ ne a Zezi goam nins sẽn be Matɩe 5:7 pʋgẽ wã.
15. Bõe yĩng tɩ goam nins sẽn be Yɩɩl Sõamyã 130:3 kõt belsg yõk-m-mengã wɛɛngẽ?
15 Pa segd abada tɩ tõnd saam-biig sã n wa pa tõog n tall kiris-ned zʋg-sõma wã wakat ninga, bɩ tõnd dat n kao a bʋʋd ye. D sẽn mi tɩ tõnd sẽn mii n kong vugrã toor sẽn ka be, a Zeova nee tõnd sẽn pa kong naoor wʋsgã, baa rẽ sã n yɩɩ bũmb tõnd kiris-nin-taasã sẽn pa yã wã, rẽ kengda raoodo. D sã n ning Yɩɩl Sõamyã 130:3 goamã sẽn yet tɩ, “Zusoaba, mam soaala, yãmb sã n tẽeg yel-wẽna n ka base, ãnda n na n yalse?” d yamẽ, kengda d pɛlg n yɩɩda.
16, 17. a) Wãn to la d tõe n tũ Galat dãmba 6:2, 5 wã yõk-m-mengã wɛɛngẽ? b) Bõe la d na n yã n paas yõk-m-mengã wɛɛngẽ?
16 Sẽn na yɩl n ta a Zeova yam, tõnd ned kam fãa segd n bɩɩsa yõk-m-menga, la d tõe n kɩsa sɩd tɩ d tẽeb saam-biisã na n sõng-d lame. Baa ne tõnd ned kam fãa sẽn segd n tʋk a meng zɩɩbã, b sagenda tõnd tɩ d sõng taab n mao ne d pãn-komsmã. (Galat dãmba 6:2, 5) D segd n talla naneb ne d roagda, d kẽed-n-taaga, bɩ d zoa sẽn gɩdgd tõnd tɩ d ra kẽng zĩis nins d sẽn pa segd n kẽnge, tɩ d ra ges bũmb nins d sẽn pa segd n gese, bɩ d ra maan yɛl nins d sẽn pa segd n maana. A soabã sõngda tõnd tɩ d tall yõk-m-menga, tɩ d paam daood n yeel tɩ ayo!
17 Tõe tɩ kiris-neb wʋsg sak n deega bũmb ning d sẽn yã yõk-m-mengã wɛɛngẽ wã hal tɩ ta masã wã, la b tõe n tagsdame tɩ bãmb mengã ket n segd n modga wʋsg n paas zĩ-kãngã wɛɛngẽ. B nongẽ lame n tall yõk-m-meng n paase, wa ninsaalb sẽn pa zems zãng sẽn tõe n maan tɛka. Yãmb tagsda woto bɩ? Rẽ, bõe la y tõe n maan n bɩɩs Wẽnnaam vʋʋsem sõngã bi-kãngã? La wãn to la yãmb sẽn na n maan woto wã tõe n sõng-y tɩ y pids y bõn-datɩ wã y kiris-nedemdã vɩɩm pʋgẽ kaoosg zugẽ? Bɩ d ges kareng ning sẽn pʋgdã pʋgẽ n bãng rẽ.
Y tẽrame bɩ?
Bõe yĩng tɩ yõk-m-meng . . .
• bɩɩsg tar yõod ne kiris-nebã?
• yaa toog ne neb kẽer n yɩɩda?
• yaa tɩlae kãadem pʋgẽ?
• yaa bũmb d sẽn tõe n sõng taab n bɩɩse?
[Zãmsgã sogsgã]
[Zĩ-gũbri/Foto, seb-neng 16]
A zãmsa ayo yeelgo
A Zeova Kaset soab a yembr sẽn be Alemayn la b ra yãk t’a get televiziõ la radio rot yelle. A ra segdame me n ges televiziõ la radio emisiõ rãmb 30 yelle. Masĩn dãmbã sã n wa yãgem, a ra segd n kelga emisiõ wã n bãng yellã sẽn ya a soaba. Ad a sẽn yeele: “Wakat fãa, masĩn dãmbã yãgemda wakat wẽngã sasa, sasa ning b sẽn wilgd nen-kɛglmã bɩ pag ne rao lageng yɛlã. Yaa wa bõn-wẽns kãensã ra paada mam yamẽ wã n maan dasma, bɩ semen dãmb menga, tɩ yaa wa b ra gʋls-b-la mam kalkõtẽ wã.” A sak n deegame tɩ rẽ yɩɩ wẽng n kõ a tẽebã: “M da lebga zɩ-kaeedem soaba, tɩ nen-kɛglmã yɛl m sẽn yã wã kɩt tɩ ra yaa toog ne maam tɩ m tall yõk-m-menga. Pag ne rao lageng yɛlã wilgr kɩtame tɩ ra wulumded maam ne m pagã sʋka. M da segd n maoa ne pãn-tusd-wẽns kãensã daar fãa. Sẽn na yɩl n tõog maoorã pʋgẽ, m dɩka sard n na n bao tʋʋm-zẽnga, baa a ligdã sã n da pa ta pĩnd soabã. Pa kaoos la m tõog n paam tʋʋmd a to ye. M paama m sẽn da ratã.”
[Foto rãmba, seb-neng 15]
Biiblã zãmsg sẽn kõt bãngr ningã sõngda tõnd tɩ d tall yõk-m-menga