ഭക്ഷണ അലർജിയും ഭക്ഷണ അസഹനീയതയും—എന്താണു വ്യത്യാസം?
എമിലി: “ഞാൻ ഫോർക്ക് താഴെ വെച്ചു. എനിക്കു വല്ലാത്ത അസ്വസ്ഥത തോന്നിത്തുടങ്ങി. വായുടെ അകത്ത് ചൊറിച്ചിൽ അനുഭവപ്പെട്ടു, നാവിനു നീരു വെച്ചു. എനിക്കു തല കറങ്ങുന്നതുപോലെ തോന്നി, ശ്വാസം എടുക്കാൻ ഞാൻ പാടുപെട്ടു. കൈയിലും കഴുത്തിലും ഒക്കെ ചൊറിഞ്ഞുതടിക്കാനും തുടങ്ങി. സംഭ്രമം അടക്കാൻ ഞാൻ ശ്രമിച്ചു. പക്ഷേ എനിക്ക് എത്രയും പെട്ടെന്ന് ആശുപത്രിയിൽ എത്തണമായിരുന്നു!”
മിക്ക ആളുകൾക്കും ഭക്ഷണം കഴിക്കുന്നതു സന്തോഷകരമായ ഒരു അനുഭവമാണ്. പക്ഷേ ചിലർക്കൊക്കെ ചില ഭക്ഷണസാധനങ്ങളെ “ശത്രുക്കളെപ്പോലെ” കാണേണ്ടിവരുന്നു. മുമ്പ് പറഞ്ഞ എമിലിയെപ്പോലെ അവർക്കു ചില ഭക്ഷണസാധനങ്ങൾ അലർജിക്കു കാരണമാകുന്നു. എമിലിയുടെ ശരീരം ഇത്ര ശക്തമായി പ്രതികരിച്ചതിനെ അനാഫൈലാക്സിസ് എന്നാണു വിളിക്കുന്നത്. ഇതു വളരെ ഗുരുതരമായ ഒരു അവസ്ഥയാണ്. സന്തോഷകരമെന്നു പറയട്ടെ, എല്ലാ ഭക്ഷണ അലർജികളും ഇത്ര ഗുരുതരമല്ല.
അടുത്തിടെയായി, ഭക്ഷണ അലർജിയും (Food Allergy) ഭക്ഷണ അസഹനീയതയും (Food Intolerance) വർധിച്ചതായാണു റിപ്പോർട്ടുകൾ കാണിക്കുന്നത്. എന്നാൽ ചില പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നത്, തങ്ങൾക്കു ഭക്ഷണ അലർജിയുണ്ടെന്നു വിചാരിക്കുന്നവരിൽ വളരെ കുറച്ച് പേർക്കു മാത്രമേ അതു സ്ഥിരീകരിച്ചിട്ടുള്ളൂ എന്നാണ്.
എന്താണു ഭക്ഷണ അലർജി?
“ഭക്ഷണ അലർജിക്കു പരക്കെ അംഗീകരിക്കപ്പെടുന്ന ഒരു നിർവചനമില്ല” എന്നാണു ഡോ. ജെനിഫർ ജെ. ഷ്നൈഡർ ഷേഫന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഒരു കൂട്ടം ശാസ്ത്രജ്ഞന്മാർ ഒരു വൈദ്യശാസ്ത്രമാസികയിൽ (The Journal of the American Medical Association) പ്രസിദ്ധീകരിച്ച റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നത്. എങ്കിലും അലർജിയുണ്ടാകുമ്പോൾ, ശരീരത്തിന്റെ രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥയാണു ശരീരത്തിന്റെ പ്രതികരണത്തിനു തുടക്കമിടുന്നതെന്നു മിക്ക വിദഗ്ധരും വിശ്വസിക്കുന്നു.
ഏതെങ്കിലും പ്രത്യേക ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോൾ ഉണ്ടാകുന്ന അലർജി, ആ ഭക്ഷണത്തിലെ ഏതോ ഒരു പ്രോട്ടീനോടുള്ള പ്രതികരണമാണ്. ആ പ്രോട്ടീൻ അപകടകാരിയാണെന്നു പ്രതിരോധവ്യവസ്ഥ തെറ്റിദ്ധരിക്കുന്നു. ഒരു പ്രത്യേക പ്രോട്ടീൻ നമ്മുടെ ശരീരത്തിലേക്കു പ്രവേശിക്കുമ്പോൾ രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥ അതിനെ ശരീരത്തിലേക്കു കടന്നുകയറിയ ഒരു ശത്രുവായി കാണുകയും അതിനെ നിർവീര്യമാക്കാൻ ഒരു പ്രത്യേകതരം ആന്റിബോഡി (IgE) ഉത്പാദിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തേക്കാം. അലർജി ഉണ്ടാക്കുന്ന ആ വസ്തു ഭക്ഷണത്തിലൂടെ വീണ്ടും ഉള്ളിലെത്തിയാൽ, മുമ്പ് ഉത്പാദിപ്പിക്കപ്പെട്ട ആന്റിബോഡികൾ, ശരീരത്തിൽ ഹിസ്റ്റമീൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള രാസവസ്തുക്കൾ ഉണ്ടാകാൻ കാരണമാകുന്നു.
സാധാരണഗതിയിൽ, രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥയിൽ ഹിസ്റ്റമീന് പ്രയോജനപ്രദമായ ഒരു പങ്കുണ്ട്. പക്ഷേ IgE ആന്റിബോഡികളുടെ സാന്നിധ്യവും ശരീരത്തിലെ, തുടർന്നുള്ള ഹിസ്റ്റമീന്റെ ഉത്പാദനവും ഭക്ഷണത്തിലെ ചില പ്രത്യേകതരം പ്രോട്ടീനുകളോടു ശരീരം പെട്ടെന്നു പ്രതികരിക്കുന്നവരിൽ അലർജിക്കു കാരണമാകുന്നു. എന്നാൽ ശരീരം ഇങ്ങനെ പ്രതികരിക്കുന്നതിന്റെ കാരണം അത്ര വ്യക്തമല്ല.
ഒരു പുതിയതരം ഭക്ഷണം കഴിക്കുമ്പോൾ പ്രകടമായ പ്രതികരണമൊന്നുമില്ലാതിരിക്കുകയും എന്നാൽ അതേ ഭക്ഷണം വീണ്ടും കഴിക്കുമ്പോൾ അലർജി ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്യുന്നതിന്റെ കാരണം ഇതാണ്.
എന്താണു ഭക്ഷണ അസഹനീയത?
ഭക്ഷണ അസഹനീയത, ഭക്ഷണ അലർജിപോലെ ഏതെങ്കിലും ഭക്ഷണപദാർഥത്തോടുള്ള ഒരു വിപരീതപ്രതികരണമാണ്. പക്ഷേ ഭക്ഷണ അലർജിയിൽനിന്ന് (രോഗപ്രതിരോധവ്യവസ്ഥയാണ് ഇതിനു പിന്നിൽ) വ്യത്യസ്തമായി ഭക്ഷണ അസഹനീയത ദഹനവ്യവസ്ഥയുടെ ഒരു പ്രതികരണമാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഇതിൽ ആന്റിബോഡികൾ ഉൾപ്പെട്ടിട്ടില്ല. അടിസ്ഥാനപരമായി ഒരു വ്യക്തിയുടെ ശരീരത്തിനു ഭക്ഷണം ദഹിപ്പിക്കാൻ പ്രയാസം അനുഭവപ്പെടുന്നത് ഒരുപക്ഷേ എൻസൈമുകളുടെ
കുറവോ ഭക്ഷണത്തിലെ ചില രാസവസ്തുക്കൾ ദഹിക്കാനുണ്ടാകുന്ന ബുദ്ധിമുട്ടോ കാരണമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, ലാക്ടോസ് അസഹനീയത ഉണ്ടാകുന്നതു പാലുൽപ്പന്നങ്ങളിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന ലാക്ടോസ് പോലുള്ള ചില പ്രത്യേകതരം പഞ്ചസാരകൾ ദഹിപ്പിക്കാൻ ആവശ്യമായ എൻസൈമുകൾ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ദഹനവ്യവസ്ഥ ഉത്പാദിപ്പിക്കാത്തപ്പോഴാണ്.ഭക്ഷണ അസഹനീയതയിൽ, ആന്റിബോഡികളുടെ ഉത്പാദനം ഉൾപ്പെട്ടിട്ടില്ലാത്തതുകൊണ്ട് ഭക്ഷണം ആദ്യം അകത്ത് ചെല്ലുമ്പോൾത്തന്നെ പ്രശ്നം അനുഭവപ്പെടാൻ തുടങ്ങും. ഭക്ഷണത്തിന്റെ അളവാണ് ഇതിലെ നിർണായകഘടകം. അളവ് കുറവാണെങ്കിൽ ശരീരം പ്രതികരിക്കണമെന്നില്ല. പക്ഷേ കൂടുതൽ അളവ് അകത്ത് ചെന്നാൽ പ്രശ്നം തുടങ്ങിയേക്കാം. എന്നാൽ, ഗുരുതരമായ ഭക്ഷണ അലർജിയുള്ളവരിൽ തീരെ കുറച്ച് അളവിലുള്ള ഭക്ഷണംപോലും ജീവനു ഭീഷണിയായേക്കാം. ഇതാണ് ഇവ രണ്ടും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം.
ലക്ഷണങ്ങൾ എന്തെല്ലാം?
ഭക്ഷണ അലർജിയുണ്ടെങ്കിൽ നിങ്ങൾക്കു ചൊറിച്ചിൽ, ചുവന്നുതടിക്കൽ, തൊണ്ടയിലെയും കണ്ണിലെയും നാവിലെയും വീക്കം, മനംപിരട്ടൽ, ഛർദി, വയറിളക്കം എന്നിവയുണ്ടായേക്കാം. ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ രക്തസമ്മർദത്തിലെ കുറവ്, മന്ദത, തലകറക്കം, ഹൃദയസ്തംഭനം എന്നിവപോലുമുണ്ടായേക്കാം. അനാഫൈലാക്സിസ് എന്ന സ്ഥിതിവിശേഷം പെട്ടെന്നു വഷളാകുകയും ഒരു വ്യക്തിയെ മരണത്തിൽ കൊണ്ടെത്തിക്കുകയും ചെയ്തേക്കാം.
സാധാരണയായി, ഏതു ഭക്ഷണവും അലർജിയുണ്ടാക്കാനുള്ള സാധ്യതയുണ്ട്. എങ്കിലും ഗുരുതരമായ ഭക്ഷണ അലർജിക്കു പ്രധാനമായും കാരണമാകുന്ന ചില ഭക്ഷണപദാർഥങ്ങൾ ഇവയാണ്: ഞണ്ട്, കൊഞ്ച്, ചെമ്മീൻ തുടങ്ങിയവയുടെ വർഗത്തിൽപ്പെട്ടവ, പാൽ, മുട്ട, മീൻ, നിലക്കടല, സോയാബീൻ, ചില കായ്കൾ (tree nuts), ഗോതമ്പ്. ഒരാൾക്ക് ഏതു പ്രായത്തിലും അലർജി തുടങ്ങാം. പാരമ്പര്യത്തിന് ഇതിൽ വലിയൊരു പങ്കുണ്ടെന്നു പഠനങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു. മാതാപിതാക്കളിൽ രണ്ടു പേർക്കോ ഒരാൾക്കോ അലർജിയുണ്ടെങ്കിൽ കുട്ടിക്കും അതു വരാനുള്ള സാധ്യത കൂടുതലാണ്. കുട്ടികൾ വളരുമ്പോൾ ചിലപ്പോഴൊക്കെ അവരെ അലർജി വിട്ടുമാറാറുമുണ്ട്.
ഭക്ഷണ അസഹനീയതയുടെ ലക്ഷണങ്ങൾ ഗുരുതരമായ അലർജിപ്രശ്നങ്ങളുടെ അത്രയും പേടിപ്പിക്കുന്നതല്ല. വയറുവേദന, വയറുവീർക്കൽ, ഗ്യാസ്ട്രബിൾ, കോച്ചൽ, തലവേദന, ചുവന്നുതടിക്കൽ, ക്ഷീണം, തളർച്ച എന്നിവയെല്ലാം ഭക്ഷണ അസഹനീയതയുടെ ലക്ഷണങ്ങളാകാം. ഇതിനു പല തരം ഭക്ഷണപദാർഥങ്ങളുമായി ബന്ധമുണ്ടാകാം. അതിൽ പ്രധാനം പാലുൽപ്പന്നങ്ങൾ, ഗോതമ്പ്, ഗ്ലൂട്ടൻ (ഗോതമ്പുമാവിനും മറ്റും പശപ്പു നൽകുന്ന പദാർഥം), മദ്യം, യീസ്റ്റ് എന്നിവയാണ്.
രോഗനിർണയവും ചികിത്സയും
എപ്പോഴെങ്കിലും നിങ്ങൾക്കു ഭക്ഷണ അലർജിയോ ഭക്ഷണ അസഹനീയതയോ ഉണ്ടെന്നു സംശയം തോന്നിയിട്ടുണ്ടോ? നിങ്ങൾക്കു വേണമെങ്കിൽ ഈ രംഗത്തെ ഒരു ആരോഗ്യവിദഗ്ധനെ കണ്ട് പരിശോധന നടത്താം. സ്വയം രോഗനിർണയം നടത്തുന്നതും ചില ഭക്ഷണസാധനങ്ങൾ ഒഴിവാക്കാൻ സ്വയം തീരുമാനിക്കുന്നതും ചിലപ്പോൾ ഹാനികരമായേക്കാം. മനഃപൂർവമല്ലെങ്കിലും, അതുവഴി സ്വന്തം ശരീരത്തിന് ആവശ്യമായ പോഷകങ്ങൾ നിങ്ങൾതന്നെ തടയുകയാകാം.
അലർജിയുണ്ടാക്കുന്ന പ്രത്യേകഭക്ഷണം പൂർണമായി ഒഴിവാക്കുകയല്ലാതെ ഗുരുതരമായ ഭക്ഷണ അലർജിക്കു പരക്കെ സ്വീകാര്യമായിരിക്കുന്ന ചികിത്സകളൊന്നുമില്ല. a എന്നാൽ നിങ്ങൾക്കു ചെറിയ തോതിലുള്ള ഭക്ഷണ അലർജിയോ ഭക്ഷണ അസഹനീയതയോ മാത്രമേ ഉള്ളൂ എങ്കിൽ ആ ഭക്ഷണം വല്ലപ്പോഴും മാത്രം കഴിക്കുന്നതും അതിന്റെ അളവ് കുറയ്ക്കുന്നതും പ്രയോജനപ്പെട്ടേക്കാം. എങ്കിലും ചില സാഹചര്യങ്ങളിൽ ഭക്ഷണ അസഹനീയതയുടെ കാഠിന്യമനുസരിച്ച് ചിലർക്കു ചില ഭക്ഷണസാധനങ്ങൾ മുഴുവനായി ഒഴിവാക്കേണ്ടിവന്നേക്കാം. അല്ലെങ്കിൽ കുറച്ച് കാലത്തേക്കെങ്കിലും അതു കഴിക്കാതിരിക്കാൻ അവർ തീരുമാനിച്ചേക്കാം.
ഭക്ഷണ അലർജിയോ ഭക്ഷണ അസഹനീയതയോ നിങ്ങളെ അലട്ടുന്നുണ്ടോ? എങ്കിൽ ഇനി പറയുന്ന കാര്യം നിങ്ങളെ ആശ്വസിപ്പിക്കും. ഇതേ പ്രശ്നമുള്ള പലരും അവരുടെ സാഹചര്യങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ പഠിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവർ ഇപ്പോഴും പോഷകസമൃദ്ധവും രുചികരവും ആയ വ്യത്യസ്തതരം ഭക്ഷണം ആസ്വദിക്കുന്നുമുണ്ട്. ◼ (g16-E No. 3)
a ഗുരുതരമായ അലർജി ഉണ്ടാകുന്നവർ ഒരു അടിയന്തിരസാഹചര്യത്തിൽ സ്വന്തം ശരീരത്തിൽ കുത്തിവയ്ക്കാൻ പാകത്തിൽ അഡ്രിനാലിൻ (എപ്പിനെഫ്രിൻ) കൈയിൽ കരുതാൻ വിദഗ്ധർ ശുപാർശ ചെയ്യുന്നു. അലർജിയുള്ള കുട്ടികൾ മറ്റുള്ളവർക്കു കാണാൻ കഴിയുന്ന വിധത്തിൽ അവരുടെ അലർജിയെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദാംശങ്ങൾ കൈയിൽ കൊണ്ടു നടക്കുന്നതോ ശരീരത്തിൽ അണിയുന്നതോ നല്ലതായിരിക്കുമെന്നു ചില ആരോഗ്യവിദഗ്ധർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. അത് അവരുടെ അധ്യാപകർക്കോ അവരെ പരിപാലിക്കുന്നവർക്കോ ഒരു മുന്നറിയിപ്പായിരിക്കും.