1, 2. (1)  Etke kwõj tõmak bwe Jeova ej yokwe armej ro an? (2) Ewi wãween an kar Jeova kõm̦anm̦an armej ro?

 ETKE kwõj tõmak bwe Jeova ej yokwe armej ro an? M̦okta jãn am̦ uwaake kajjitõk in, kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn waanjoñak kein. Ium̦win jejjo iiõ ko, elõñ ro jeid im jatid rar kakajoor juon jeid im jatid kõrã etan Taylene. Rar rõjañe bwe en jab kõtmãne el̦ap jãn joñan maroñ ko an. Kõrã in ear ba: “Ñe Jeova ejjab yokwe eõ, eban kar keini an letok naan in kakapilõk ko ñan ña.” Brigitte, eo me ej make iaan im lale ruo nejin ajri ãlikin an mej l̦eo ippãn ej ba: “Kõkkaajiririik ajri ro ilo jukjukun pãd in an Setan ej juon iaan apañ ko el̦aptata aer pen, el̦aptata ñe kwõj make iaam̦. Bõtab, ij tõmak bwe Jeova ej yokwe eõ kõnke ear jipañ eõ ilo iien ko iar bũrom̦õj. Ear jab kõtl̦o̦k bwe in jelm̦ae apañ ko me ijjab maroñi.” (1 Korint 10:13) Bar juon kõrã etan Sandra, ewõr juon an nañinmej me ejjel̦o̦k unokan. Bõtab, ilo juon kweilo̦k el̦ap, juon jeid im jatid kõrã ear kwal̦o̦k an kea kake Sandra. L̦eo ippãn Sandra ej ba: “Meñe kom̦ro kar jab lukkuun jel̦ã kajjien kõrã in, ak an kar kwal̦o̦k an kea kake kõm, ear lukkuun kalañlõñ bũruom̦ro. An rũttõmak ro m̦õttam kwal̦o̦k yokwe ñan kõm̦ro ej kaalikkar ñan ña bwe el̦ap an Jeova yokwe kõm̦ro.”

 ² Jeova ear kõm̦anm̦an armej bwe ren kwal̦o̦k yokwe im kile an ro jet yokwe er. Bõtab, jet iien epidodo ad ebbeer im l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k ej yokwe kõj ñe jej nañinmej, iioon apañ kõn jããn, ak ñe jejjab lo tõprak ilo kwal̦o̦k naan. El̦aññe jej jino bõk l̦õmn̦ak in bwe ejako an Jeova yokwe kõj, jej aikuj keememej bwe el̦ap ad aorõk ippãn im epojak aolep iien ñan jibwe peid ituanmoon̦ im jipañ kõj. Eban mel̦o̦kl̦o̦k kõj ñe jej tiljek wõt ñane.​—Aiseia 41:13; 49:15, UBS.

3. Ta eo emaroñ jipañ kõj bwe en l̦apl̦o̦k ad tõmak bwe em̦ool an Jeova yokwe kõj?

³ Ro jeid im jatid me kar kõnnaan kake er m̦oktal̦o̦k rar tõmak bwe Anij ear pãd ippãer im jipañ er ilo iien ko reppen. Kõj bareinwõt jemaroñ lõke bwe Jeova ej pãd ippãd iien otemjej. (Sam 118:6, 7, UBS) Ilo katak in, jenaaj katak kõn 4 menin letok ko me rej kam̦ool bwe Jeova ej yokwe kõj. Menin letok kein rej (1) menin kõm̦anm̦an ko an, (2) Baibõl̦ eo, (3) jar, im (4) katok in mour eo an Jijej. Ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko rem̦m̦an Jeova ear kõm̦m̦ani im litok, men in enaaj jipañ kõj bwe en l̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn yokwe eo em̦ool an Jeova ñan kõj.​—Riit Sam 77:11, 12.

4. Ta eo jej katak jãn menin kõm̦anm̦an ko an Jeova?

⁴ Ñe jej lale menin kõm̦anm̦an ko an Jeova, jej katak kõn joñan an yokwe kõj. (Rom 1:20, UBS) Ñan waanjoñak, Jeova ear jab baj kõm̦anm̦an lal̦ in bwe armej ren mour ie. Ear bareinwõt letok aolep men ko jej aikuji bwe jen m̦õn̦õn̦õ. Jej aikuj m̦õñã bwe jen maroñ mour wõt. Kõn men in, Jeova ear letok elõñ kain m̦õñã ko bwe jen m̦õn̦õn̦õ kaki! (Ekklisiastis 9:7, UBS) Juon jeid im jatid kõrã etan Catherine, ej m̦õn̦õn̦õ ñe ej loe menin kõm̦anm̦an ko, el̦aptata ñe ej dikl̦o̦k an m̦õl̦o im ej bar jino eddek menin eddek ko ilo Canada. Kõrã in ej ba: “Elukkuun kabwilõñlõñ menin kõm̦anm̦an ko. Ekabwilõñlõñ an wũt ko make eddek jãn bwidej, im an bao ko maroñ jel̦ã ial̦an aer ro̦o̦ltok jãn ijoko rettol̦o̦k me rar kãlo̦k ñani. Bareinwõt an bao jiddik ko (hummingbird) jel̦ã make jibadekl̦o̦k jikin m̦õñã eo aer me ej pãd wõt inabõjin wũntõ eo aõ. Men kein rej kaalikkar joñan an Jeova yokwe kõj im ej litok men kein bwe jen m̦õn̦õn̦õ kaki.” Jemãdwõj ilañ el̦ap an m̦õn̦õn̦õ kõn menin kõm̦anm̦an ko an im ekõn̦aan bwe jen bar m̦õn̦õn̦õ kaki.​—Jerbal 14:16, 17, UBS.

5. Ewi wãween an yokwe eo an Jeova alikkar ilo wãween an kar kõm̦anm̦an kõj?

⁵ Jeova ear kõm̦anm̦an kõj im letok maroñ eo ñan kõm̦m̦ani jerbal ko el̦ap tokjãer im jej m̦õn̦õn̦õ kaki. (Ekklisiastis 2:24) Ear lel̦o̦k ñan armej ro eddo eo ñan kobrak lal̦ in im lale ek ko, bao ko, im menninmour ko jet rej mour im m̦akũtkũt ioon lal̦. (Jenesis 1:26-28) Bareinwõt, ear kõm̦anm̦an kõj ilo wãween wõt e bwe jen maroñ anõke men ko rem̦m̦an kõn e!​—Epesõs 5:1.

6. Etke jej aikuj kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn Naanin Anij?

⁶ Jeova ear letok ñan kõj Baibõl̦ eo kõnke el̦ap an yokwe kõj. Baibõl̦ eo ej jiroñ kõj kõn ta ko jej aikuj jel̦ã kõn Jeova im ewi wãween an l̦õmn̦ak kõn armej ro. Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ej jiroñ kõj kõn wãween an Jeova l̦õmn̦ak kõn RiIsrael ro, ro im ekkã aer jab pokake e. Ilo bokin Sam 78:38 ej ba: “Eobrak kõn tũriam̦o, Ear jol̦o̦k aer nana, im Ear jab m̦an er; aet elõñ alen Ear kejeor An illu, im Ear jab poktak aolepen  illu eo An.” Ñe kwõnaaj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn eoon in, men in emaroñ jipañ eok ñan kile joñan an Jeova yokwe im kea kake eok. Jemaroñ lukkuun lõke bwe Jeova el̦ap an kea kake kõj.​—Riit 1 Piter 5:6, 7.

7. Etke jej aikuj lukkuun kaorõke Baibõl̦ eo?

⁷ Jej aikuj lukkuun kaorõke Baibõl̦ eo. Etke? Kõnke Jeova ej kõnnaantok ñan kõj ikijjeen naan ko an ilo Baibõl̦. Ñe rũtto ro im ajri ro nejier rej kõnnaan im bwebwenato ippãn doon, men in enaaj kõm̦m̦an bwe en l̦apl̦o̦k aer yokwe im lõke doon. Jeova ej juon Jemãd el̦ap an yokwe. Im meñe jejjañin loe kõn mejãd ak roñ ainikien, ak ej kõnnaantok ñan kõj ikijjeen Baibõl̦ eo. Eñin unin jej aikuj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im roñjake e! (Aiseia 30:20, 21) Ñe jej riiti Naanin Anij, jenaaj lõke im jel̦ãl̦o̦k kajjien Jeova, eo me ej tõl im kõjparok kõj.​—Riit Sam 19:7-11; Jabõn Kõnnaan 1:33, UBS.

8, 9. Ta eo Jeova ekõn̦aan bwe jen jel̦ã kake? Kwal̦o̦k juon waanjoñak jãn Baibõl̦.

⁸ Jeova ekõn̦aan bwe jen jel̦ã bwe el̦ap an yokwe kõj. Ejjab lali likjab ko ad ak ej lali wõt em̦m̦an ko ippãd. (2 Kronikel 16:9, UBS) Jen etale wãween an kar Jeova lale wõt em̦m̦an ko ippãn kiiñ eo an Juda etan Jihoshapat. Jihoshapat ear kõm̦m̦ane juon pepe ebõd ke ear kobal̦o̦k ippãn kiiñ in Israel eo etan Ehab ñan tarin̦aeik RiSiria ro ilo Remot-giliad. Meñe 400 rũkanaan riab ro rar ba ñan Ehab bwe enaaj anjo̦ ilo tarin̦ae in, ak rũkanaan eo em̦ool an Jeova etan Maikeaia ear ba ñan Jihoshapat bwe  el̦aññe enaaj tarin̦ae, eban bõk anjo̦. Im eñin men eo ear wal̦o̦k. Ehab ear mej ilo tarin̦ae eo im Jihoshapat ebaj wõt kar mej. Ãlikin an m̦õj tarin̦ae eo, Jeova ear kõjerbal Jihu bwe en kajim̦we Jihoshapat kõn bõd eo ear kõm̦m̦ane. Bõtab, Jihu ear bar ba: “Em̦õj lo jet men ko rem̦m̦an ilo kwe.”​—2 Kronikel 18:4, 5, 18-22, 33, 34, UBS; 19:1-3.

⁹ Elõñ iiõ ko m̦oktal̦o̦k, Jihoshapat ear ba ñan irooj ro, RiLivai ro, im bũrij ro bwe ren lol̦o̦k aolepen bukwõn ko ilo Juda ñan katakin armej ro kõn Kien ko an Jeova. Rar lo el̦ap tõprak ilo aer kar kõm̦m̦ane men in im elõñ armej ro jãn aelõñ ko jet rar jel̦ã kõn Jeova. (2 Kronikel 17:3-10) Im meñe Jihoshapat ear kõm̦m̦ane juon pepe ebõd tokãlik, ak Jeova ear jab mel̦o̦kl̦o̦k aolep men ko rem̦m̦an ear kõm̦m̦ani m̦okta. Waanjoñak in ej lukkuun kaenõm̦m̦an kõj kõnke jet iien jej kõm̦m̦an bõd. Bõtab, el̦aññe jenaaj kate kõj ñan karejar ñan Jeova, enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im yokwe kõj im eban mel̦o̦kl̦o̦k men ko rem̦m̦an jaar kõm̦m̦ani.

10, 11. (1) Etke jar ej juon menin letok ejejuwaan jãn Jeova? (2) Ewi wãween an Anij uwaaki jar ko ad? (Lale pija eo ilo jinoin katak in.)

¹⁰ Juon jemãn eo ej yokwe ajri ro nejin ej jol̦o̦k iien ñan roñjake ñe ajri ro nejin rekõn̦aan kõnnaan ippãn. Ekõn̦aan jel̦ã l̦õmn̦ak im eñjake ko aer kõnke el̦ap an kea kake er. Jemãdwõj ilañ Jeova, ej bar kõm̦m̦ane men in. Ej roñjake kõj ñe jej jar ñane. Ad kõnono ippãn Jeova ej juon jeraam̦m̦an eaorõk!

¹¹ Jemaroñ jar ñan Jeova aolep iien. Ej juon M̦õttad, im epojak aolep iien ñan roñjake jar ko ad. Taylene eo me jaar kõnnaan kake m̦oktal̦o̦k ej ba: “Kwõmaroñ ba aolep men ñane.” Ñe jej jar im kwal̦o̦k aolepen bũruod ñan Anij, emaroñ uwaake kõj ikijjeen eoon ko ilo Baibõl̦, juon katak ilo Naan in Keeañ ko, ak naanin rõjañ ko jãn ro jeid im jatid. Jeova ej roñjake aolep kajjitõk ko ad im emel̦el̦e kõn men ko jej iiooni meñe ro jet rejjab. Im an uwaaki jar ko ad ej kwal̦o̦k bwe em̦ool an yokwe kõj.

12. Etke jej aikuj katak kõn jar ko an rũkarejar ro an Jeova ilo Baibõl̦? Jouj im kwal̦o̦k juon waanjoñak.

¹² Elõñ men ko raorõk jemaroñ katak jãn jar ko an rũkarejar ro an Jeova me repãd ilo Baibõl̦. Em̦m̦an ñe ilo iien kabuñ an baam̦le ko ad jen katak kõn jar kein kõnke enaaj l̦ap an jipañ kõj. El̦aññe jenaaj kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jar ko an rũkarejar ro an Anij ilo iien ko etto, men in enaaj jipañ kõj bwe en em̦m̦anl̦o̦k wãween ad jar. Ñan waanjoñak, jemaroñ katak kõn jar eo an Jona ke ear pãd ilowaan lo̦jien ek kileplep eo. (Jona 1:17–2:10) Bareinwõt, jemaroñ katak kõn jar eo an Solomon ñan Jeova ke ear aje tampel̦ eo. (1 Kiiñ 8:22-53) Im jemaroñ kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn jar eo an Jijej. (Matu 6:9-13) Bõtab, men eo eaorõktata ej bwe aolep iien ‘kajjitõk ko ad ren wal̦o̦k ñan Anij.’ Tokjãn ad kõm̦m̦ane men in, ‘aenõm̦m̦an eo jãn Anij, eo ej el̦l̦ã jãn jel̦ã otemjej enaaj kõjparok bũruod im l̦õmn̦ak ko ad.’ Kõn men in, enaaj l̦apl̦o̦k wõt ad kam̦m̦oolol Jeova kõn yokwe eo an em̦ool ñan kõj.​—Pilippai 4:6, 7.

13. Ikijjeen katok in mour eo an Jijej, ta jeraam̦m̦an eo ewõr ippãd kiiõ?

¹³ Katok in mour eo an Jijej ej juon menin letok jãn Jeova ñan kõj bwe “jen mour.” (1 Jon 4:9) Rijjilõk Paul ear bar jeje kõn wãween in Jeova ear kwal̦o̦k an yokwe kõj  kake, ke ear ba: “Kũraij ear mej kõn ro renana ilo iien eo Anij ear kããlõte. Ejeja bwe juon armej en mej kõn juon eo em̦m̦an m̦wilin. Ak bõlen juon armej emaroñ peran in mej kõn juon armej ewãnõk. Ak Anij ear kwal̦o̦k dettan yokwe eo an el̦ap ñan kõj; bwe ilo iien eo ke jaar pãd ilo jerawiwi Kũraij ar mej kõn kõj!” (Rom 5:6-8, UBS) Katok in mour eo an Jijej ej wãween eo el̦aptata an kaalikkar kõn joñan yokwe eo an Anij ñan kõj. Ikijjeen katok in mour eo an Jijej, jemaroñ jino juon jem̦jerã epaak ippãn Jeova.

14, 15. Ta mel̦el̦ein katok in mour eo an Jijej ñan (1) rũkkapit ro? (2) ro me kõjatdikdik eo aer ej ñan mour ijin ioon lal̦?

¹⁴ Ikijjeen katok in mour eo an Jijej, ewõr juon kumi edik me rej kile joñan yokwe eo em̦ool an Jeova ñan er ilo juon wãween ejejuwaan. (Jon 1:12, 13, UBS; 3:5-7) Em̦õj an Anij kããlõt rein ikijjeen kajoor eo an. Kõn men in, rej erom nejin Anij. (Rom 8:15, 16) Jet iaan rein rej pãd ijin ioon lal̦, ak etke Paul ear ba bwe em̦õj kajerkakpeje er im rej jijet “ijoko ilañ, ilo Kũraij Jijej”? (Epesõs 2:6) Kõnke em̦õj an Jeova lel̦o̦k ñan er kõjatdikdik eo ñan mour indeeo ilañ.​—Epesõs 1:13, 14; Kolosse 1:5.

¹⁵ Aolep ro me rejjab rũkkapit remaroñ bar erom jeran Anij el̦aññe rej kwal̦o̦k aer tõmak ilo katok in mour eo an Jijej. Anij emaroñ bõk er bwe ren nejin, im remaroñ mour ñan indeeo ilo pedetaij eo ijin ioon lal̦. Katok in mour eo an Jijej ej kwal̦o̦k yokwe eo an Jeova ñan aolep armej ro. (Jon 3:16) El̦ap ad m̦õn̦õn̦õ ñan jel̦ã bwe ñe jenaaj tiljek wõt im karejar ñan Anij, enaaj letok ñan kõj mour eo em̦m̦antata ilo naaj jukjukun pãd eo ekããl! Kõn men in, jen kwal̦o̦k bwe jej kaorõk katok in mour eo an Jijej, kein kam̦ool eo el̦aptata an kwal̦o̦k kõn yokwe eo em̦ool an Anij ñan kõj.

16. Ta eo enaaj wal̦o̦k ñan kõj ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn yokwe eo an Anij?

¹⁶ Jejjab maroñ bwini aolep men ko rem̦m̦an Jeova ej kõm̦m̦ani ñan kwal̦o̦k an yokwe kõj. Kiiñ Devid ear al im ba: “L̦õmn̦ak ko Am̦ renañin aorõk ippa, O Anij! Er aolep, ekanooj lõñ! El̦aññe inaaj bwine er, oran elõñ jãn oran bok ko.” (Sam 139:17, 18) Ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko rellõñ Jeova ej kõm̦m̦ani ñan kaalikkar an yokwe kõj, men in enaaj kõm̦akũt kõj ñan yokwe e im kate kõj joñan wõt ad maroñ ilo ad karejar ñane.

17, 18. Ta jet iaan wãween ko jemaroñ kwal̦o̦k ad yokwe Anij?

¹⁷ Elukkuun lõñ wãween ko jemaroñ kwal̦o̦k ñan Jeova bwe jej yokwe e. Ñan waanjoñak, jemaroñ kwal̦o̦k ad yokwe Jeova ilo ad kijejeto im karoñ ro jet kõn ennaan eo em̦m̦an kõn Aelõñ eo. (Matu 24:14; 28:19, 20) Bareinwõt, jemaroñ kwal̦o̦k ad yokwe Anij ilo ad tiljek wõt im kijenmej ium̦win apañ ko jej iiooni me rej mãlejjoñe tõmak eo ad. (Riit Sam 84:11, UBS; Jemes 1:2-5.) Meñe jej iioon apañ ko reppen, ak jemaroñ lõke Jeova bwe ej loe men ko jej eñtaan kaki im enaaj jipañ kõj kõnke el̦ap ad aorõk ippãn.​—Sam 56:8, UBS.

¹⁸ Yokwe eo ad ñan Jeova ej kõm̦akũt kõj ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn aolep men ko rem̦m̦an ear kõm̦anm̦ani. Jej kwal̦o̦k ñan Jeova bwe jej yokwe e im jej kaorõk Naan ko an ilo ad keini ad riit im katak Baibõl̦. Jej jar ñan Jeova aolep iien kõnke el̦ap ad yokwe e im jekõn̦aan bwe jem̦jerã eo ad ippãn en epaakl̦o̦k. Im ñe jej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn menin letok eo an eaorõk ñan kõj ikijjeen katok in mour eo an Jijej, yokwe eo ad ñan e enaaj l̦apl̦o̦k wõt. (1 Jon 2:1, 2, UBS) Men kein rej jet iaan wãween ko rellõñ me jej kwal̦o̦k ñan Jeova bwe jej kam̦m̦oolol kõn yokwe eo an em̦ool ñan kõj.