1, 2. (1) Jouj im kwal̦o̦k waanjoñak eo an Jijej kõn em̦m̦aan eo ewõr an jikin kallib in kũreep. (2) Ewi wãween an waanjoñak in kwal̦o̦k kõn mel̦el̦ein naan eo jouj?

 KE EJ jibboñtata, juon em̦m̦aan ewõr an jikin kallib in kũreep ej etal ñan jikin wia ko im kappok an rijerbal ñan jikin kallib eo an. Em̦m̦aan ro ear lo er rar m̦õn̦õn̦õ in jerbal ñane kõn joñan eo ear ba bwe enaaj kõl̦l̦ãik er aolep, innem ear jilkinl̦o̦k er bwe ren jino jerbal. Bõtab em̦m̦aan in ear aikuj wõt an rijerbal. Kõn men in, ear jepl̦aak ñan jikin wia ko im kappok an rijerbal ilo aolepen raan eo im elõñl̦o̦k em̦m̦aan ro ear jilkinl̦o̦k er bwe ren jerbal ilo jikin kallib eo an. Ear ba bwe enaaj kõl̦l̦ãik er kõn juon on̦ãn eo em̦m̦an. Ke ejota, ear kakuktok aolep rijerbal ro bwe en lel̦o̦k on̦ãer. Innem joñan eo ear kõl̦l̦ãik er aolep ear joñan wõt juon, jekdo̦o̦n ñe rar jerbal ium̦win elõñ awa ak ium̦win juon wõt awa. Ke rijerbal ro me rar jinoe jerbal m̦oktata rar kile men in, rar illu im kwal̦o̦k aer inepata. Em̦m̦aan in ear ba ñan er: ‘Kwõn keememej bwe ear em̦m̦an l̦õmn̦ak eo ippam̦ bwe kwõn jerbal juon raan kõn on̦ãn eo juon m̦ani jelba. Ejjab mãlim aõ kõm̦m̦an jabdewõt men eo ikõn̦aan kõn m̦ani ko aõ make ke? Ak kwõj kamoik aõ jouj ke?’​—Matu 20:1-15, UBS.

 ² Waanjoñak in an Jijej ej kakeememej kõj kõn juon iaan wãween ko rem̦m̦an Jeova ej kwal̦o̦ke. Ta in? Elõñ alen an Baibõl̦ kwal̦o̦k kõn “jouj” eo el̦ap an Jeova. (Riit 2 Korint 6:1.) Jet remaroñ l̦õmn̦ak bwe en kar dikl̦o̦k on̦ãn rijerbal ro rar jerbal ium̦win jet wõt awa. Bõtab, em̦m̦aan eo ear kwal̦o̦k an jouj ñan er im kõl̦l̦ãik er ejja joñan eo ear bar kõl̦l̦ãik rijerbal ro jet me rar jerbal aolepen raan eo. Juon rũmmãlõtlõt ear kõmel̦el̦e kõn naan eo ilo Baibõl̦ me kar ukote ñan naan in “jouj.” Ej ba: “Naan in ej ekkejel ñan juon menin lel̦o̦k ejjel̦o̦k on̦ãn me kar lel̦o̦k ñan juon armej meñe ejjab tõllo̦kũn armej eo ñan bõke.”

3, 4. Etke Jeova ej kwal̦o̦k jouj ñan kõj armej, im ewi wãween an kar kwal̦o̦k an jouj ñan kõj aolep?

³ Baibõl̦ ej ba bwe jouj eo an Anij ej juon menin letok ejjel̦o̦k on̦ãn. (Epesõs 3:7, NW) Kõnke jejjab weeppãn, eban lukkuun jejjet im jim̦we ad l̦oore aolep kien ko an Jeova. Kõn men in, ejjab tõllo̦kid bwe Jeova en kwal̦o̦k an jouj ñan kõj. Ilo m̦ool, kõnke kõj rijjerawiwi, ej tõllo̦kid bwe jen mej. Rũmmãlõtlõt eo Kiiñ Solomon ear je im ba: “Em̦ool ejjel̦o̦k juon armej ruwãnõk ioon lal̦, eo ej kõm̦m̦an em̦m̦an im ejjab bõd.” (Ekklisiastis 7:20) Rijjilõk Paul ear bar ba bwe aolep “rar jerawiwi im rej likjab jãn aiboojoj an Anij,” im bwe “on̦ãn jerawiwi, mej.”​—Rom 3:23; 6:23.

⁴ Bõtab, meñe kõj armej rijjerawiwi ak kõn l̦ap an Jeova yokwe kõj, ear kwal̦o̦k an jouj ñan kõj. Ear letok ñan kõj juon menin letok eo em̦m̦antata. Ear jilkintok “Nejin eo ej make wõt” bwe en mej kõn kõj. (Jon 3:16, UBS) Paul ear ba: “Kõn An [Jijej] eñtaan im mej, em̦õj kanuknuk E kõn aiboojoj im nõbar, bwe ilo jouj an Anij En edjoñ mej ñan armej otemjej.” (Hibru 2:9) Ealikkar bwe kõn an Jeova jouj, ear letok Jijej Kũraij ad Irooj bwe jen maroñ “mour indeeo.”​—Rom 6:23.

5, 6. (1) Ta eo ej wal̦o̦k ñe jerawiwi ej irooj iood? (2) Ta ko rej wal̦o̦k ñe jej mour ium̦win jouj eo an Anij?

⁵ Etke jej jerawiwi im mej? Baibõl̦ ej kõmel̦el̦e im ba: “Kõn wõt jerawiwi an armej in [Adam], mej ear jino irooj ioon” aolep ro nejin Adam. (Rom 5:12, 14, 17, UBS) Bõtab, jemaroñ kããlõt ñan jab kõtl̦o̦k bwe jerawiwi en irooj iood. Ñe jej kwal̦o̦k ad tõmak ilo katok in mour eo an Kũraij, jej kõtl̦o̦k bwe jouj eo an Jeova en irooj iood. Ewi wãween? Baibõl̦ ej ba: “Ijo elõñl̦o̦k jerawiwi ie, el̦apl̦o̦k an wal̦o̦k jouj an Anij. Innem ãinwõt jerawiwi ear irooj kõn mej, ãindein bareinwõt jouj eo an Anij ej irooj kõn wãnõk, im ej tõl kõj ñan mour indeeo kõn Jijej Kũraij.”​—Rom 5:20, 21, UBS.

⁶ Meñe jejjab weeppãn, ak ewõr ad maroñ ñan jab kõtl̦o̦k bwe jerawiwi en irooj iood. Ñe jej likjab im kõm̦m̦ane juon bõd, jej kajjitõk ippãn Jeova bwe en jol̦o̦k ad bõd. Paul ear kakkõl kõj im ba: “Jerawiwi en jab irooj ioomi; bwe kom̦ij jab mour ium̦win kien, ak ium̦win jouj an Anij.” (Rom 6:14, UBS) Ealikkar bwe jej mour ium̦win jouj eo an Anij. Ta tokjãn ko rej wal̦o̦k jãn men in? Paul ear kõmel̦el̦e im ba: “Bwe an Anij jouj . . . ej katakin kõj bwe jen kaarmejjete jerawiwi im m̦õm̦ ko an lal̦, im bwe jen mour im jatõr im jim̦we wõt, im kwõjarjar ilo lal̦ in.”​—Taitõs 2:11, 12.

7, 8. Ta mel̦el̦ein an Baibõl̦ ba bwe jouj eo an Jeova “ej itok ilo elõñ wãween”? (Lale pija ko ilo jinoin katak in.)

⁷ Rijjilõk Piter ear je im ba: “Ãinwõt  jabdewõt iaami ear bõk menin lewaj, en jipañ doon kake, ãinwõt [rũbõk eddo, NW] rem̦m̦an an jouj an Anij eo ej itok ilo elõñ wãween.” (1 Piter 4:10) Ta mel̦el̦ein men in? Mel̦el̦ein bwe jekdo̦o̦n ta mãlejjoñ ko jej iiooni ilo mour ko ad, ak Jeova emaroñ jipañ kõj bwe jen kijenmej wõt. (1 Piter 1:6) Aolep iien Anij enaaj kwal̦o̦k an jouj ñan jipañ kõj kõn jabdewõt mãlejjoñ jej iiooni.

⁸ Ealikkar bwe elõñ wãween ko Jeova ej kwal̦o̦k an jouj. Rijjilõk Jon ear je im ba: “Bwe kõj otemjej jaar bõk jãn An eobrak im jouj ioon jouj.” (Jon 1:16) Kõnke elõñ wãween ko Jeova ej kwal̦o̦k an jouj ñan kõj, elõñ jeraam̦m̦an ko jej bũki. Ta jet iaan jeraam̦m̦an kein?

9. Ewi wãween ad bõk tokjãn jãn jouj eo el̦ap an Jeova, im ewi wãween ad maroñ kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn men in?

⁹ Jeova ej jeorl̦o̦k jerawiwi ko ad. Kõn an l̦ap an jouj, Jeova ej jeorl̦o̦k jerawiwi ko ad. Ijoke, Jeova enaaj jol̦o̦k ad bõd el̦aññe jej ukel̦o̦k im kate wõt kõj ñan anjo̦ ioon kõn̦aan ko ad renana. (Riit 1 Jon 1:8, 9.) Kõnke Anij ej kwal̦o̦k an tũriam̦okake kõj, men in ej aikuj kal̦apl̦o̦k ad kam̦m̦oolol im kõm̦akũt kõj ñan nõbare. Ke Paul ear jejel̦o̦k ñan rũkkapit ro, ear ba: “[Jeova] ear lo̦mo̦o̦ren kõj jãn kajoor an marok im ear kõjparok tok kõj im likũt kõj ilo aelõñ eo an Nejin ejitõnbõro, eo ear kanemkwõj kõj, mel̦el̦ein, ear jol̦o̦k jerawiwi ko ad.” (Kolosse 1:13, 14, UBS) Kõnke Anij ej jol̦o̦k ad bõd, jemaroñ bõk elõñ jeraam̦m̦an ko jet.

10. Kõn an l̦ap an Anij jouj ñan kõj, ta jeraam̦m̦an eo ewõr ippãd?

¹⁰ Jemaroñ jem̦jerãik Anij. Kõnke jejjab weeppãn, jaar rũkõjdat ro an Anij jãn ke jaar l̦otak. Paul ear bar kaalikkar men in ke ear ba: “M̦okta jaar rũkõjdat an Anij, ak kiiõ em̦õj an watõk kõj jeran kõn mej eo an Nejin.” (Rom 5:10, UBS) Kõnke Jijej ear mej kõn kõj, jemaroñ jem̦jerãik Anij. Paul ear kaalikkar bwe jeraam̦m̦an in ej ekkejell̦o̦k ippãn jouj eo el̦ap an Jeova ilo an ba: “Kiiõ ke em̦õj an Anij kowãnõk kõj [rũkkapit ro jatin Kũraij] kõn tõmak, ewõr ad aenõm̦m̦an ippãn Anij kõn ad Irooj Jijej Kũraij. E eo ear tõl tok kõj, kõn ad tõmak, ñan jouj in an Anij eo jej mour kake.” (Rom 5:1, 2, UBS) Ealikkar bwe ej juon jeraam̦m̦an el̦ap bwe jemaroñ jem̦jerãiki Jeova!

11. Ewi wãween an rũkkapit ro jipañ ‘jiip ro jet’ bwe ren maroñ wãnõk im̦aan mejãn Jeova?

¹¹ Anij emaroñ watõk kõj ãinwõt ruwãnõk. Kõj aolep jejjab wãnõk kõnke kõj rijjerawiwi. Bõtab, rũkanaan Daniel ear kanaan bwe ilo raan ko ãliktata, “ro ewõr jel̦ãl̦o̦kjen̦ ippãer” ak bween rũkkapit ro, renaaj “tõl elõñ ñan wãnõk.” (Riit Daniel 12:3.) Ikijjeen aer kwal̦o̦k naan im katak Baibõl̦ ippãn armej ro, rein rar jipañ elõñ milien ro rej uwaan ‘jiip ro jet’ bwe ren maroñ wãnõk im̦aan mejãn Jeova. (Jon 10:16) Bõtab, unin an men in maroñ wal̦o̦k ej kõn jouj eo el̦ap an Jeova. Paul ear kõmel̦el̦e im ba: “Bwe ilo ankilaan wõt, Anij ej letok jouj ilo ejjel̦o̦k on̦ãn im kowãnõk er otemjej im̦aan mejãn kõn Kũraij Jijej, eo ej kanemkwõj er.”​—Rom 3:23, 24, UBS.

12. Ewi wãween jar ej kaalikkar jouj eo an Anij ñan kõj?

¹² Jemaroñ kepaak tũroon eo an Anij ilo ad jar ñane. Jeova ear kwal̦o̦k an jouj ñan kõj ilo an kõmaroñ kõj bwe jen kepaake tũroon eo an ilañ ikijjeen ad jar ñane. Ilo m̦ool, Paul ear n̦aetan tũroon eo an Jeova “tũroon in jouj” im ej rõjañ kõj bwe jen kepaake tũroon in an ilo ad jar im kwal̦o̦k bũruod ñane. (Hibru 4:16) Jeova  ear kõm̦m̦an bwe jen maroñ bõk jeraam̦m̦an in ikijjeen Nejin. Baibõl̦ ej ba: “Kõn ad tõmak ilo Kũraij im juon wõt ippãn, jej bõk anemkwõj in del̦o̦ñ im̦aan mejãn Anij kõn juon kõjatdikdik eo epol̦õmãn.” (Epesõs 3:12, UBS) Kõnke jemaroñ kepaake Jeova im jar ñane jabdewõt iien, men in ej kaalikkar jouj eo an el̦ap ñan kõj.

13. Ta eo Jeova ej kõm̦m̦ane ilo iien ko jej iioon apañ me ej kaalikkar jouj eo an ñan kõj?

¹³ Jeova ej jipañ kõj ilo iien ko jej aikuj jipañ. Paul ear rõjañ kõj bwe jen jar ñan Jeova jabdewõt iien “bwe jen bõk tũriam̦okake, im lo jouj im jipañ ilo iien aikuj.” (Hibru 4:16) Jabdewõt iien jej iioon apañ ak mãlejjoñ ilo mour ko ad, jemaroñ jar ñan Jeova im kajjitõk bwe en jipañ kõj. Meñe ejjab tõllo̦kid bwe en jipañ kõj, ak ej kõm̦m̦ane men in. Ekkã an jipañ kõj ikijjeen rũttõmak ro jeid im jatid, im ej jipañ kõj bwe jen maroñ ba, “Irooj ej aõ rijjipañ, Ijãmin mijak. Ta eo armej remaroñ kõm̦m̦ane ñan eõ?”​—Hibru 13:6, UBS.

14. Ñe jej bũrom̦õj ak inepata, ewi wãween an Jeova kwal̦o̦k an jouj ñan kõj?

¹⁴ Jeova ej kaenõm̦m̦an bũruod. El̦ap ad jeraam̦m̦an kõnke Jeova ej kwal̦o̦k an jouj ñan kõj ilo an kaenõm̦m̦an bũruod ñe jej bũrom̦õj im inepata. (Sam 51:17) Ke Paul ear jejel̦o̦k ñan Kũrjin ro rar iioon jum̦ae im eñtaan ilo Tessalonika, ear ba: “A E, ad Irooj Jijej Kũraij, im ad Anij Jemãd, eo Ear yokwe kõj im letok aenõm̦m̦an indeeo kab kõjatdikdik em̦m̦an kõn jouj, En kaenõm̦m̦ane bũruomi.” (2 Tessalonika 2:16, 17) Ad jel̦ã bwe Jeova ej yokwe kõj im kea kake kõj el̦ap an kaenõm̦m̦an kõj!

15. Kõn an l̦ap an Anij jouj ñan kõj, ta kõjatdikdik eo ewõr ippãd?

¹⁵ Ewõr ippãd kõjatdikdik eo ñan mour indeeo. Ilo m̦ool, el̦aññe Jeova ear jab jipañ kõj, en kar ejjel̦o̦k ad kõjatdikdik kõnke kõj rijjerawiwi.  (Riit Sam 49:7, 8, UBS.) Bõtab Jeova ear letok ñan kõj juon kõjatdikdik em̦m̦an kõn ilju im jekl̦aj. Jijej ear kallim̦uri rũkal̦oor ro an im ba: “Men in ankilaan Eo ear jilkintok Eõ, bwe er otemjej rej lo Nejin, im lõke E, ren bõk mour indeeo.” (Jon 6:40) Kõjatdikdik eo ñan mour indeeo ej juon menin letok me ej kaalikkar jouj eo el̦ap an Anij ñan kõj. Paul ear lukkuun kam̦m̦oolol kake men in im ear ba: “Bwe an Anij jouj ear wal̦o̦ktok, im ej bõktok lo̦mo̦o̦r ñan armej otemjej.”​—Taitõs 2:11.

16. Ewi wãween an kar jet Kũrjin ro ilo kar tõre ko an rijjilõk ro jekpen kõn jouj eo an Anij ñan kõm̦m̦ani men ko renana?

¹⁶ Ealikkar bwe kõn an l̦ap an Jeova jouj ñan kõj, elõñ jeraam̦m̦an ko jemaroñ bũki. Meñe ãindein ak jen jab bõk l̦õmn̦ak eo bwe kõn an l̦ap an Jeova jouj, ej kõtl̦o̦k ad kõm̦m̦an ekkar ñan kõn̦aan ko ad. Ilo kar tõre ko an rijjilõk ro, ewõr jet Kũrjin ro rar kajjioñ ‘ukot jouj eo an Anij ñan men ko rettoon.’ (Jud 4) Bõlen rein rar l̦õmn̦ak bwe remaroñ kõm̦m̦ani men ko renana im Jeova enaaj baj wõt jol̦o̦k aer bõd. Ejjab men in wõt, ak rar kajjioñ kapoik rũttõmak ro jet bwe ren kobal̦o̦k ippãer ilo men ko renana rej kõm̦m̦ani. Rainin, jabdewõt eo ej bar kõm̦m̦ane men in ej jum̦ae ak “kõtrai jetõb in jouj” an Anij.​—Hibru 10:29.

17. Ta naanin kakapilõk eo Piter ear je?

¹⁷ Ilo raan kein, em̦õj an Setan m̦on̦e jet iaan rũttõmak ro jeid im jatid ñan l̦õmn̦ak bwe remaroñ kõm̦m̦ani men ko renana kõnke Anij enaaj baj wõt kwal̦o̦k tũriam̦o ñan er im jol̦o̦k aer bõd. Bõtab meñe Jeova ej m̦õn̦õn̦õ in jol̦o̦k bõd ko an ro rej ukel̦o̦k, ekõn̦aan bwe jen lukkuun kate kõj ñan tarin̦aeik kõn̦aan ko ad renana. Ear kõm̦akũt Piter ñan je im ba: “Kom̦ eo, ro jitõnbõro, bwe kom̦ jel̦ã m̦okta kõn men kein, kom̦win lale ñe ab bõkl̦o̦k kom̦ kõn bõd an ro renana, im kom̦ buñ jãn ami pen. A kom̦win eddekl̦o̦k ilo jouj im jel̦ã ad Irooj Jijej Kũraij.”​—2 Piter 3:17, 18.

18. Kõn an l̦ap an Jeova jouj ñan kõj, ta eddo ko ewõr ippãd?

¹⁸ El̦ap ad kam̦m̦oolol kõn an l̦ap an Jeova jouj ñan kõj. Kõn men in, ej ad eddo ñan kõjerbal menin letok ak kapeel ko ewõr ippãd ñan bõktok nõbar ñan e im jipañ ro jet. Ewi wãween? Paul ej kaalikkar tok uwaak eo ke ear ba: “Jen kõjerbale menin letok ko ad reinjuon jãn doon ekkar ñan jouj eo Anij ear letok ñan kõj. El̦aññe menin letok eo ad ej ñan kwal̦o̦k naanin Anij, jen kwal̦o̦ke . . . el̦aññe ej ñan katakin, jen katakin. El̦aññe ej ñan kõketak ro jet, jen kõketak er. . . . Eo ej kwal̦o̦k an jouj ñan ro jet, en kwal̦o̦ke kõn m̦õn̦õn̦õ.” (Rom 12:6-8, UBS) Innem kõn an l̦ap an Jeova jouj ñan kõj, ewõr ippãd eddo eo ñan kate kõj joñan wõt ad maroñ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan, katak Baibõl̦ ippãn ro jet, rõjañ im kõkajoor rũttõmak ro m̦õttad, im ñan jol̦o̦k bõd ko an jabdewõt eo ear kõmetak ak kal̦õkatip kõj.

19. Ta eddo eo ewõr ippãd me jenaaj etale ilo katak in tok juon?

¹⁹ El̦ap ad kam̦m̦oolol kõn jeraam̦m̦an ko jej bũki kõn an Anij l̦ap an jouj ñan kõj. Men in ej aikuj kõm̦akũt kõj ñan kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan “kwal̦o̦k Naan eo Em̦m̦an kõn jouj an Anij.” (Jerbal 20:24, UBS) Ilo katak in tok juon, jenaaj etale eddo in ad ñan kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an kõn jouj eo el̦ap an Anij.