Mwatwalilila Ukulondesya Ukuta Ukupeepa

“Ukutwalilila ukulondesya ukuta ukupeepa i cacindama uku muntu pakuti sile akwanisye ukuta ukupeepa.”—I vyalanzile ibuku limwi lyakuti “Stop Smoking Now!”

NGA, mukulondesya ukuta ukupeepa, mulinzile ukutwalilila ukulondesya ukucita vivyo kwene. Uzye mungacita uli vivyo? Inkolelo, lolini ivintu visuma ivilacitika ndi cakuti mwaca mwata ukupeepa.

Mulasunga ulupiya. Nga mukupeepa ka paketi konga kako fwaka pa wanda, pakuti umwaka usile mungonona impiya madola aingi sana. Ya Giyaanu, aa ku Nepal, yalanzile ukuti: “Ntilwike zuwa uwingi wa mpiya zino nasumbanga kuli fwaka.”

Mulaya sana ni insansa. Ya Regina, aa ku South Africa, yalanzile iyati: “Umi wane wazipiileko lino natiile ukupeepa fwaka, nupya ukaya ukuzipilako sile.” Antu nga yata ukupeepa fwaka, yakatandika ukuvwa umulyo ni cinunu ivisuma, nupya yakakwata na maka nu kuloleka ningo.

Umi winu ungazipilako. Akaungwe kamwi (The U.S. Centers for Disease Control and Prevention) kalanzile ukuti: “Ukuta ukupeepa fwaka kwacindama sana nupya kukalenga aonsi na anaci ankulilo zyonsi ukuya nu umi usuma.”

Mulailola ukuti mwacindama. Ya Henning, aaku Denmark yalanzile iyati: “Natiile ukupeepa fwaka pano ntalondanga ukuti yantungulula. Lelo nalondanga ukuti natungulula umwili wane.”

Ya lupwa ni vyuza yalaipakizya sana. Akaungwe kamwi (American Cancer Society) kalanzile ukuti: “Ukupeepa . . . kukasosya antu yano muli nayo . . . Aasambilila yazana ukuti icunsi cako fwaka cikakoma antu aingi sana cila mwaka ku ulwale wakuli ya pwapwa nu ku mwenzo.”—American Cancer Society.

Mulazanzya Kaumba winu. “Mwe yatemwikwa, . . . lekini tuisangulule kuli vyonsi ivikakowezya umwili nu mupasi.” (2 Kolinto 7:1) “Peelini imili inu,” iye iya ‘muzilo nupya ino Leza angapokelela.’—Loma 12:1.

Ya Sylvia, aku Spain yalanzile ukuti: “Lino nasambilile sile ukuti leza wapata vyonsi ivikakowezya imiili, nasolwilepo ukuta ukupeepa fwaka.”

Nomba, ilingi ukulondesya ukuta ukupeepa fwaka asi ukungatwavwa sile. Limwi tungalondekwa yauze ukutwavwilizya, kumwi na ya lupwa ni vyuza. Yangatwazwilizya uli?