PENJO MA ROWERE OHERO PENJORE
Be Arwakora Maber Adier?
Ang’o momiyo en gima dwarore ahinya nono kaka warwakore? En nikech lewni ma warwako nyiso gima wan. Rwakruokni nyiso ni in ng’at ma chalo nade?
Weche adek madongo e wi fason monego watang’go kendo kwedo
Wach mokwongo: Kopo rwakruok mag joma waneno e televison kata e gasede.
Rawera moro miluongo ni Theresa wacho ni: “Seche moko agomboga rwakora e yo moro mana nikech aseneno kilando kit rwakruogno.” Kae to omedo wacho ni, “Kapo ni ipong’o pachi gi kit rwakruok moro, onge kiawa ni mano e kaka ibiro rwakori.”
Kit rwakruok milandoga ok lomb mana nyiri kende. Buk moro miluongo ni The Everything Guide to Raising Adolescent Boys wacho ni: “Rowere ma yawuowi bende ohero ahinya rwakore ka giluwo fason. Kata ka pod gitindo, gin bende giyudoga fason moko ma morogi.”
Gima inyalo timo: Muma wacho ni: “Ng’a ma riekone tin oyie ayiea weche duto; to ng’a ma jaterre mos oparo maber yo ma dowuothie.” (Ngeche 14:15) Ka luwore gi puonj ma yudore e ndikoni, onego inon ahinya kit rwakruok moro amora mineno e televison kata e gasede. Kuom ranyisi, kineno kilando kit rwakruok moro “manyien,” kata rwakruok “ma chiero gombo mag nindruok,” inyalo penjori niya:
‘En ng’a ma biro yudo ohala sama atemo matek ‘luwo fason mowuok?’
Ji biro nena nade sama arwakora kamano?’
‘Be kit rwakruogno nyiso gadier gima an kod gik ma ayiego?’
Paro ma nyalo konyi: Tem ane nono e juma achiel kit rwakruok moro milando e televison kata e gasede. En kit rwakruok mane ma gijiwo ahinya? Be nitie yore moko mopondo ma gitiyogo mana mondo gimi ibed gi gombo mar luwo fason moro? Rawera moro miluongo ni Karen wacho ni: “Nitie tem mar bedo ng’at ma rwakore maber, ng’at mondisore, kendo ma nyiso jomoko kaka dende ber miwuoro. Jo ohala mosefwenyo wachno yudo ka yotnegi ahinya lombo rowere.”
Wach mar 2: Luwo kit rwakruok moro mana ni mondo ichal gi jomamoko.
Rawera moro miluongo ni Manuel wacho ni: “Kapo ni kit rwakruok moro e ma ni e fason, ji duto biro rwakore kamano, kendo ka ok irwakori kamano to gibiro wacho ni in apuodho kata ni pod in chien.” Rawera moro ma nyinge Anna bende wacho niya: “Fason ok e ma lich ahinya. Gima duong’ en ka jomoko oyie gi kaka irwakori.”
Gima inyalo timo: Muma wacho niya: “Weuru luwo kit ngima mar joma odak e ndaloni.” (Jo-Rumi 12:2) Ka luwore gi puonj manie ndikoni, inyalo rango lepi kae to ipenjri penjo ma luwogi:
‘Gin gik mage ma chiko rwakruokna?’
‘Be ahero lewni mondikie nyinge ji kata nying kambi moro mong’ere?’
‘Be arwakora mana ni mondo amor jomoko?’
Paro ma nyalo konyi: Kar neno ni nitie yore ariyo kende mag rwakruok, tiende ni rwako lewni ma ni e fason (ma ji oyiego) kata ma nyachon (ma ji neno ni tinde ok onego orwak), inyalo yiero lewni ma ka irwako to iwinjo chunyi ni thuolo. Rwako lewni ma miyo iwinjo ka chunyi ni thuolo nyalo konyi mondo kik iluw kit rwakruok mar jomoko.
Wach mar 3: Bedo gi paro ni onge rach rwakruok e yo ma chiero gombo mag nindruok.
Nyako moro miluongo ni Jennifer wacho niya: “Kiwacho awacha adier, seche moko ng’ato nyalo bedo e tem mar rwako lewni ma chieko-chieko kata momake.
Gima inyalo timo: Muma wacho niya: “Kik uwe mondo bidhruoku obed mana ma oko . . . to obed bidhruok mopondo mar dhano man ei chuny.” (1 Petro 3:3, 4) Ka luwore gi paro ma ni e ndikoni, en wach mane maduong’ e kind weche ariyogi—lewni ma mako wang’ ji koso kido mabeyo ma ng’ato nigo?
Paro ma nyalo konyi: Kodok korka rwakruok, fason maberie moloyo en rwakruok e yo ma ok kal tong’. Adiera en ni thoth ji ok ong’eyo wachni e kindewagi. Kata kamano, tem ane paro wachno e yo machalo kama:
Be isega goyo mbaka gi ng’at ma wuoyo mang’eny kopakore apaka? Nyalo bedo ni ng’atno ok ong’eyo ni oketho mbaka me kindu kode, kendo omiyo iluor bedo machiegni kode.
Mana kaka ng’at ma goyo mbaka kopakore nyalo miyo kik ji her bedo bute, e kaka rwakruokni bende nyalo miyo jomoko oluor bedo machiegni kodi
In bende ka irwakori e yo mokalo tong’, to ichalo mana gi ng’at ma pakoreno. Yo mirwakorigo wacho mathoth kuomi, kendo lewnigo nyalo miyo iwinj ka chunyi ok ni thuolo kata nyiso ni ok idew jomamoko. Rwakruokni bende nyalo miyo jomoko ochak bedo gi paro marach kuomi.
Kar rwakori e yo ma nyiso dendi ne jomoko, tem bedo ng’at ma bidhore kendo ma ok rwakre e yo mokalo tong’. Rawera moro miluongo ni Monica wacho ni: “Bidhruok ok nyis ni nyaka irwakri ka dayo moti. Rwakruok e yo mobidhore kendo ma ok kal tong’ en gima nyiso ni imiyori luor kendo ni idewo jomoko.”
Samoro Inyalo Hero Magi Bende
GIK MA MBESENI WACHO
Ang’o Momiyo Aparora Ahinya e wi Kaka Achal?
Puonjri kaka inyalo bedo gi paro mowinjore kuomi iwuon.
GIK MA MBESENI WACHO
Gik ma Rowere Wacho—Kaka Denda Ochuere
Ang’o momiyo ok yot ne rowere mathoth siko gi paro mowinjore e wi kaka dendgi ochuere? Ang’o ma nyalo konyogi?
