Ranyisi mar Joana Puonjowa Ang’o?
JI MANG’ENY ong’eyo ni Yesu ne nigi joote 12. Kata kamano, samoro ok ging’eyo ni jopuonjrene noriwo nyaka mon bende. Joana ne en achiel kuomgi.—Mat. 27:55; Luka 8:3.
Joana ne konyo nade kane Yesu lendo, to ranyisine puonjowa ang’o?
JOANA NE EN NG’A?
Joana ne en “chi Chuza, jal ma ne ochung’ ne od Herode.” Nyalo bedo ni Chuza e ma nochung’ ne gik ma timore e od Herode Antipa. Joana ne en achiel kuom mon mang’eny ma Yesu nochango. En kaachiel gi mon mamoko ne giwuothoga gi Yesu kod jootene.—Luka 8:1-3.
Jorabi mag Jo-Yahudi ne puonjo ni mon ok onego oriwre gi joma chwo ma ok wedegi, to wuotho kanyachiel to koro ne rachie mokalo. E wi mano, chwo ma Jo-Yahudi nonego owuo gi mon mana kochuno. Nikech Yesu nodagi chikego, noyie ne Joana kod mon mamoko ma noyie kuome mondo owuoth kode gi jopuonjrene.
Wuotho gi Yesu kod jootene ne nyalo miyo jotend din, osiepe, kod joodgi Joana ojare ahinya. Joma ne wuotho gi Yesu ne nyaka ikre timo lokruoge moko e ngimagi ma pile. Yesu nowacho kama e wi joma ne luwego: “Minwa kod owetena gin jogi eki ma winjo wach Nyasaye kendo timo.” (Luka 8:19-21; 18:28-30) Donge ng’eyo ni Yesu ohero ahinya joma chiwore gi chunygi duto mondo oluwe en gima jiwi?
NOTIYONEGI GI GIGENE
Joana kod mon mamoko ne tiyo ne Yesu gi jopuonjrene 12 ‘gi gigegi’ giwegi. (Luka 8:3) Jandiko moro wacho kama: “Luka ok wach ni mon-go ne tedo, luoko sende, kendo twang’o lewni. Samoro ne gitimo mago . . . , to mano ok e gima Luka wacho.” Nyalo bedo ni mon-go ne tiyo gi pesagi, kata mwandugi mondo gikonygo jowetegi ma ne gin-go e wuoth.
Yesu gi jootene ne ok ti tije andika kane gilendo. Omiyo, samoro ne onge kaka ginyalo chulo pes chiemo kod gik mamoko ma ne nyalo romo ji 20 kama. En adier ni seche moko ne inyalo gwelgi kamoro. Kata kamano, bedo ni Kristo kod jootene ne ting’o “sandug pesa” nyiso ni ne ok gidak Joh. 12:6; 13:28, 29) Nyalo bedo ni Joana gi mon mamoko ne golo pesa ma ne gikonyorego.
mana ni mondo ji ogwelgi. (Jomoko wacho ni dhako ma wuok e oganda mar Jo-Yahudi ne ok nyal bedo gi pesa. Kata kamano, buge ma kindego nyiso ni ng’ama dhako ne nyalo yudo mwandu e yore mopogore opogore e oganda mar Jo-Yahudi kaka: (1) ne onyalo yudo mwandu kaka gikeni ka wuon mare otho to ok oweyo nyithindo ma yawuowi, (2) ne inyalo miye mwandu, (3) ne inyalo miye pesa kaluwore gi kaka chik ne dwaro sama dichwo gi dhako oketho kend margi chuth, (4) nonyalo yudo pesa kapo ni chwore otho to owene mwandu moko, kata (5) nonyalo yudo pese owuon motiyone.
Onge kiawa ni jolup Yesu ne golo chiwo kar nyalogi. Nyalo bedo ni jolupnego noriwo mon ma nomewo. Jomoko wacho ni samoro Joana nomewo nikech ne en chi jarit ma nochung’ ne gik moko e od Herode. Nyalo bedo ni ng’at ma nomewo kaka en e ma nomiyo Yesu law ma nengone tek ma onge wang’ usi ma noringo kuome. Jandiko moro wacho ni mano ne en nanga ma “mond jolupo ne ok nyal nyiewo ma mi Yesu.”—Joh. 19:23, 24.
Muma ok wach achiel kachiel ni Joana ne gologa chiwo mar pesa. Kata kamano, notimo duto monyalo, to mano nyalo puonjowa gimoro. Gima wachiwo mondo wasirgo dwaro mag Pinyruoth en yiero mar ng’ato owuon. Gima duong’ e wang’ Nyasaye en ni watim kar nyalowa ka wamor.—Mat. 6:33; Mar. 14:8; 2 Kor. 9:7.
KANE YESU THO KENDO BANG’E
Joana ne nitie ka inego Yesu. Ne en kaachiel gi “mon ma ne hinyo wuotho [gi Yesu] ka gikonye kane en Galili. Kanyo bende ne nitie mon mamoko mang’eny ma noyudo osebiro kode nyaka Jerusalem.” (Mar. 15:41) Kane ogol ringre Yesu e yath mondo oyik, “mon ma noyudo osebiro kode ka gia Galili noluwe mi ne gineno liel kod kaka noket ringrene, eka ne gidok mondo giik yien kod modhi ma nigi suya mamit.” Mon-gi ma Luka wacho ni ne gin “Maria Magdalina, gi Joana, kod Maria min Jakobo,” nodok e liel bang’ sabato, to ne giyudo malaike ma nonyisogi ni Yesu osechier.—Luka 23:55–24:10.
Nyalore ni Joana ne en achiel kuom jopuonjre ma nochokore Jerusalem chieng’ Pentekost 33 moriwo min Yesu kod owete Yesu. (Tich 1:12-14) Nikech chwor Joana ne tiyo e od Herode Antipa, jomoko wacho ni nyalo bedo ni Joana e ma nonyiso Luka weche matut ma nondiko e wi Herode Antipa nimar en e jandik Injili kende ma luongo Joana gi nyinge.—Luka 8:3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10.
Ranyisi mar Joana miyowa puonjowa weche moko monego wapar matut. Nokonyo Yesu e yo maber kaka nonyalo. Nyaka bed ni nomor kane pesage konyo Yesu, jopuonjre Yesu 12, kod jopuonjre mamoko kane gin e wuoth kod tij lendo kanyachiel. Joana notiyo ne Yesu kendo ok noweye kata mana e kinde tembe. Mon ma Jokristo bende nyalo luwo ranyisine kuom bedo gi chuny ma ne en-gono.