Moko kuom gik ma ne otimore e piny Ingresa, nyalo konyi neno gimomiyo chunyi ok onego otho. Ibiro neno bende gimomiyo Muma wuoyo e yor ranyisi ni, “bol chiembi e nam,” mondo ikony jogo mapok orwako adiera.—Ekl. 11:1.

Achiel kuom kido madwarore ibedgo en nano. Dwarore ni ichung’ motegno e adiera kendo ipadri chuth kuom Jehova. (Rapar 10:20) Mano e gima nyaminwa miluongo ni Georgina notimo. Ka nochako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova e higa 1970, chwore miluongo ni Kyriacos nobedo mager ahinya kode. Notemo chuno Georgina mondo owe puonjore Muma, ne ok oyie mondo Joneno odonj e ode, kendo ne ojawito buge Joneno mag Jehova ma ne oyudo e ode.

Kane Georgina ochako dhi e chokruoge mag Joneno, mano nomedo wang’o i Kyriacos moloyo. Chieng’ moro ne odhi e Od Romo mondo odhi odhaw gi ji kuno. Bang’ fwenyo ni Kyriacos ne olony e dho-Grik moloyo dho-Ingeresa, nyaminwa moro nogoyo simo ne owadwa manie kanyakla machielo mondo obi okonygi. Nikech owadwano nowuoyo gi Kyriacos e yo mang’won, mano nomiyo gichako puonjore Muma kanyachiel bang’ dweche manok. Kata kamano, Kyriacos ok ne odhi nyime gi puonjruok.

Georgina pod nomedo yudo akwede kuom higini moko adek. Kyriacos noramo ni ne odhi weyo dak gi Georgina kapo ni Georgina obatisi. Chieng’ ma Georgina ne dhi e batiso, nokwayo Jehova e lamo mondo Kyriacos kik weye. Kane Joneno orawo ne Georgina mondo gidhi e chokruok ma ne idhi batisee, Kyriacos nowachonegi kama: “Dhiuru adhiya. Wabiro bang’u gi mtokwa.” Mana kar dhogeno, Kyriacos ne odhi e chokruok ma obedo e program mokinyi kendo noneno gi wang’e ka ibatiso chiege!

Bang’e akwede ma Kyriacos ne nigo nodok chien, kendo mos mos notimo lokruok moko madongo. Bang’ chiegni higini 40 chakre ong’ere gi Joneno mag Jehova, Georgina ne omor ahinya neno ka ibatiso chwore! Ang’o ma nokonyo Kyriacos otim lokruok? Owacho kama: “Gima ne omora, en ni Georgina ne ochung’ motegno.” Georgina to wacho niya: “Kata obedo ni jaoda ne nyisa akwede kamano, ok nanyal weyo lamo Nyasacha. Kuom kindego duto, ne asiko akwayo Jehova e lamo, kendo chunya ok ne otho.”

Gimachielo manyalo konyo jaodi, en nyago kido mag Jakristo. Jaote Petro nojiwo mon ma Jokristo kama: “Winjuru chwou uwegi, mondo ka jo moko kuomgi ok oyie winjo Wach, to oresgi gi tim mag mondgi, ma ok wachnigi wach.” (1 Pet. 3:1) Nyaminwa miluongo ni Christine noluwo puonjni kata obedo ni higini mang’eny nokadho kapok chwore orwako adiera. Kane Christine obedo Janeno higini 20 mosekalo, chwore ma John ok noneno gimomiyo onego olam Nyasaye. John ok ne dwar donjo e weche mag din to kata kamano, noneno kaka Christine nomako yie mare motegno. John wacho niya: “Ne ajaneno kaka din mare miyo obedo gi mor ahinya kendo Christine nobedo dhako moridore e tijene kendo minyalo geno, to mano ne okonya ahinya kinde ma ne an gi chandruoge moko mapek.”

Christine ok nochuno chwore mondo olem kode. Chwore medo wacho niya: “Christine nong’eyo maber ni ok adwar weche mag din, omiyo nofwenyo ni, ber mondo oweya apuonjra adiera mos mos kaka chunya ohero.” Kane Christine oneno sula moko e gasede mag Ohinga mar Jarito kata e Amkeni! ma ne nyalo moro John, kaka sula mawuoyo e wi sayans kata chwech, ne ojamiye kowachone kama, “Aparo ni inyalo mor somo weche manie sulagi.”

Bang’ kinde, John ne oritaya mochako tiyo tije mag puodho. Nikech koro pache ne ni thuolo, nochako paro matut kuom penjo moko ma nosebedo kachande, kaka: ‘Ang’o momiyo Nyasaye nochweyo dhano, koso dibed ni ne wabiro abira apoya e pinyka? ’ Chieng’ moro ka John ne goyo mbaka gi owadwa moro, owadwano nopenje kama, “Be diher puonjori Muma?” John wacho niya, “Nikech noyudo asechako bedo gi yie kuom Nyasaye, ne arwako puonjruok mar Muma.”

Donge en gima ber ni chuny Christine ne ok otho! Bang’ kwayo Jehova e lamo kuom higini 20 mondo John orwak adiera, gikone John ne obatisi. Sani koro gitiyo ne Jehova kanyachiel gi kinda. John wacho niya: “Nitie gik moko ariyo mane oywaya. Hera ma Joneno ne nigo kaachiel gi kido mar ng’wono. To ka ikendo dhako ma en Janeno mar Jehova,  ng’e ni in gi dhako minyalo gen, kendo mochiwore chuth.” Kuom adier, Christine noluwo puonj mayudore 1 Petro 3:1, kendo mano nokonyo ahinya.

To nade jopuonjre Muma manyalo bedo ni odok chien ma oweyo puonjruok? Ruoth Suleman nondiko kama: ‘Chuo kodhi ma in-go gokinyi, kendo kik igeng’ lueti godhiambo: nimar ikiya gi mabiro bedo maber, kata mano kata macha, kata giduto gibiro bet maber kaachiel.’ (Ekl. 11:6) Seche moko kodhi mag adiera kawo higini mang’eny kapok otwi. Kata kamano, pod ng’ato nyalo fwenyo bang’e ni nitie ber mar sudo machiegni gi Nyasaye. (Jak. 4:8) En adier ni chieng’ moro achiel, inyalo wuoro ka japuonjre Muma ma noweyo puonjruok, ochako kawo okang’ maber.

Koro, parane ranyisi mar nyaminwa miluongo ni Alice, ma ne odar India ma odhi e piny Ingresa. Nochako puonjore Muma e higa mar 1974. Ne owacho dho-Hindu, to kata kamano nodwaro mondo obed molony e dho-Ingresa. Puonjruogno ne odhi nyime kuom higini moko, kendo Alice ne odhi e chokruoge moko mag kanyakla miwachoe dho-Ingresa. Nong’eyo ni gima ne opuonjore ne en adier, kata kamano ok nokawogi mapek. E wi mano, nohero pesa ahinya kendo nohero dhi e nyasi mag mor. Gikone Alice noweyo puonjruok.

Higini 30 bang’e, Stella, ma ne puonjore Muma gi Alice, noyudo barua ma Alice nondikone. Alice nondiko niya: “Ang’eyo ni ibiro bedo mamor winjo ni japuonjreni machakre higa 1974, nyocha obatisi e chokruog-distrikt mokalo. Isekonya kama duong’ ahinya e ngimana. Ne ipidho kodhi mar adiera e chunya, to kata obedo ni ok naikora chiwora ne Nyasaye e kindeno, pod nakano kodhino e pacha koda e chunya.”

Ang’o ma noyudo otimore ne Alice? Alice wacho ni kane chwore otho e higa 1997, nobedo gi chuny monyosre ahinya. Nokwayo Nyasaye e lamo. Ka dakika apar pok orumo, Joneno ariyo ma wacho dho-Punjabi nobiro lime ma oweyone trakt ma wiye wacho ni Nitie Geno Mane ni Joherawa Mosetho? Alice nofwenyo ni Nyasaye nodwoko lamone, kendo nong’ado e chunye ni koro odwaro chako riwore e lamo gi Joneno mag Jehova. To ne onyalo yudogi kanye? Noyudo adres moro moti mar kanyakla mawacho dho-Punjabi ma Stella ne omiye chon. Alice nodhi e Od Romo, kendo owete gi nyimine e kanyaklano norwake gi mor. Alice medo wacho ni: “Mor ma ne ginyisano nomulo chunya kendo nomiyo chunya oyudo jing’o.”

Alice nochako dhi e chokruoge maok obare, ma kendo ochako puonjore Muma, kopuonjore somo kendo wacho dho-Punjabi bende e yo maler. Ne obatise e higa 2003. Notieko barua ma nondiko ne Stella niya, “Erokamano ahinya kuom pidho kodhi mag adiera e chunya higini 29 mosekalo, kendo kuom ketona ranyisi maber mondo aluw.”

“Erokamano ahinya kuom pidho kodhi mag adiera e chunya higini 29 mosekalo kendo kuom ketona ranyisi maber mondo aluw.”—Alice

Wechegi puonjowa ang’o? Japuonjre nyalo kawo kinde mang’eny moloyo kaka waparo, kata kamano ka en gi gombo mar ng’eyo Nyasaye adier, kendo en gi chuny mobolore, Jehova biro miyo adierano odong e chunye. Par weche ma Yesu nowacho e ranyisine niya: “Kodhi twi kendo dongo, ka [jachwoyo] to okiya kaka mano timore. Lowo owuon e ma golo kodhi kende; mokwongo owuok kaka lum, eka osakwe, eka cham mochiek e wi osakwe.” (Mari. 4:27, 28) Dongruok ma kamano timore mos mos “kende.” E yo machalo kamano, jalendo mar Pinyruoth, ok nyal ng’eyo kaka adiera dongo e chuny ng’ato. Omiyo dhi nyime chwoyo kodhi mang’eny. Pod inyalo keyo malach.

Wiyi kik wil bende ni lamo en gima dwarore ahinya. Georgina gi Christine ne siko ka gilamo Jehova. Ka ‘iketori kuom lamo’ maok chunyi tho, “bang’ ndalo mang’eny,” ibiro yudo ni kinda mari ok ne odhi nono.—Rumi 12:12; Ekl. 11:1.