REBEKA ng’iyo koni gi koni ka giwuotho e ndara motimo kite to koro tipogi medo bedo maboyo. Osekawogi jumbe moko ka gin e wuodhgino to koro sani oseng’iyo gi bet e wi ngamia. Haran thurgi koro ni mabor ahinya gi kama gisechopoe. Samoro ok obi neno joodgi kendo e ngimane. Nyaka bed ni oparore ahinya kuom kaka ngimane ma kinde ma biro dhi chalo, to moloyo ka koro gichiegni chopo e giko wuodhgino.

Nyaka bed ni gisewuotho ahinya ka gikalo piny mar Kanaan kendo koro gin e piny motuwo miluongo ni Negeb. (Chakruok 24:62) Nyalo bedo ni Rebeka noneno rombe. Kata obedo ni pinyno ne otuwo kamano kendo ne en bungu, kuonde mikwayoe jamni to ne yudore. Jaduong’ ma ne tayogi e wuodhno nong’eyo pinyno maber. Ne en gi wach maber ma ne otero ne ruodhe. Wachno ne en ni Rebeka ne dhi bedo chi Isaka! Kata kamano, nyaka bed ni Rebeka ne paro kaka ngimane ne dhi chalo e pinyni. Dichwo ma ne dhi kende ma nyinge Isaka, en ng’at ma kite chal nade? Ne pok giromo nyaka nene! Be Isaka dhi mor konene? To Rebeka ne dhi winjo nade koneno Isaka?

Gamo ne ng’ato dhako kata dichwo en tim ma ji mang’eny ok ong’iyogo e pinje mathoth. Kata kamano, e pinje mamoko mano en gima ji ong’iyogo. Kata bed ni piny ma wawuokie ong’iyo gi timno kata ooyo, adiera en ni Rebeka ne dhi chako dak e ngima ma ne okiya kaka ne dhi bedo. Ne en nyako ma jachir kendo ma nigi yie motegno kuom Nyasaye. Kidogo nyalo konyowa sama ngimawa olokore. Pod nitie kido mamoko ma Rebeka ne nigo ma nyiso ni ne en gi yie motegno.

Gima Rebeka notimo ne nyalo nenore ka gima tin e wang’e, to gima notimono e ma nokelo lokruok maduong’ e ngimane duto. Nodongo e dala mar Haran kata e gwenge mokiewo gi dalano manie piny Mesopotamia. Jonyuolne nodak e kit ngima mopogore ahinya gi thoth joma nodak e dalano. Ne ok gilam nyasach dwe miluongo ni Sin. Kar mano, Jehova e Nyasaye ma ne gilamo.—Chakruok 24:50.

Rebeka ne en nyako ma jaber ahinya kendo mong’eyo tich. Ne ojakinda, kendo timbene ne ler. Kata obedo ni joodgi ne ondiko jotich mathoth, jonyuolne ne ok odheye, ne gipuonje hero tiyo tije matek. Mana kaka mon mamoko ma nodak e kindego, Rebeka bende ne tiyo tije matek kaka umbo ne joodgi. Seche mag odhiambo ne ojating’o dapi e goke kodhi e kulo.—Chakruok 24:11, 15, 16.

Odhiambo moro bang’ pong’o pi e dapige, jaduong’ moro noringo ka dhi ire. Jaduong’no nowachone kama: “Asayi, miya pi matin mar dapigi amodhi.” Jaduong’no nokwaye pi kotiyo gi weche mang’won ahinya! Rebeka ne nyalo fwenyo ni jaduong’no noa e wuoth moro mabor. Omiyo, noyieyo dapigeno piny kendo nomiye pi mondo omodhi, ok nomiye mana pi matin ma ne jaduong’no okwaye to nomiye pi morome, mang’ich ndi. Nofwenyo ni jaduong’no ne nigi ngamia apar ma ne nindo machiegni kanyo kendo ne onge pi e mbero kama jamni modhoe. Rebeka noneno ka jaduong’no ng’iye gi wang’ mang’won kendo ne oikore kecho jaduong’no. Omiyo Rebeka nowachone niya: “Anaumbi ni ngamia magi bende, nyaka gitiek modho.”—Chakruok 24:17-19.

 Ne ni Rebeka ne oikore miyo ngamiago pi to ok mana mar kamano, noikore miyogi pi machop kama giwinjo kama pigno odhiye. Parie ni ngamia achiel kende nyalo modho pi maromo lita 95! Kapo ni ngamia apargo duto ne nigi riyo, donge mano ne dhi dwarore ni Rebeka otuomnegi pi kuom seche mang’eny? Kata kamano, nenore ni ngamiago ok ne nigi riyo ahinya. * Dibed ni Rebeka nong’eyo mano? Nokiya. Nochiwore kendo noikore timo kar nyalone mondo orwak wendono. Jaduong’no bende ok nogeng’e timo kamano. Koro, ne ong’iyo kaka Rebeka reto e soko mondo otuom pi gi dapige, kendo kaka oolo pigno e mbero ma ngamiago ne modhoe.—Chakruok 24:20, 21.

Ranyisi maber ma Rebeka noketono konyowa ahinya e kindegi. Wadak e kinde ma dhano ohero mana timo gik ma kelonegi ber giwegi. Mana kaka Muma nokoro chon, dhano “oherore giwegi,” kendo ok giikore konyo jomoko. (2 Timotheo 3:1-5) Jokristo ma temo matek mondo gikwed chuny marachno, onego opar matut ranyisi ma Rebeka noketo mar dok e soko nyading’eny mondo otuom pi koolo e mbero ne ngamia.

Nyaka bed ni Rebeka noneno kaka jaduong’no ne ng’iye. Ok nong’iye ka en gi paro marach, kar mano, nong’iye ka owuoro ahinya nikech gima nyano ne timono, nomako dhoge. Bang’ ka Rebeka nosetieko miyo ngamiago duto pi, jaduong’no nomiye mich mabeyo beyo ahinya, gige dusruok ma nengogi tek! Kae to jaduong’no nopenje kama: “In nyar ng’a? Nyisa asayi. Kinde nitie koso e od wuoru mondo wanindie?” Mor ma jaduong’no ne nigo nomedore ka ne Rebeka onyise ni en nyar ng’a. Samoro nikech Rebeka ne oil ahinya, nomedo wacho niya: “Wan gi lum gi chiemo moromo, kod kar nindo bende.” Mano ne en wach maber nikech jaduong’no nowuotho gi jomamoko. Kae to Rebeka noringo modhi onyiso min-gi gima notimore.—Chakruok 24:22-28, 32.

Nenore maler ni jonyuol Rebeka ne opuonje bedo jarwak welo. Mano en kido machielo ma tinde dhi karumo mosmos e pinyni. Rebeka nonyiso kidono, kendo mano en wach machielo mamiyo wadwaro luwo yie mare. Yie motegno ma wan-go kuom Nyasaye e ma biro chwalowa wabed jorwak welo. Jehova en jarwak welo nikech ochiwoga ne ji  duto, kendo odwaro ni ji duto ma lame oluw ranyisineno. Sama warwako welo, kata gibed ni ok gibi chulowa gima watimonegi, wamoro chuny Wuonwa me polo.—Mathayo 5:44-46; 1 Petro 4:9.

Jaduong’ ma ne nie sokono ne en ng’a? Ne en jatij Ibrahim, to Ibrahim ne en owadgi kwar Rebeka. Kuom mano, ne orwak jaduong’no e dala Bethuel, wuon Rebeka. Nyalo bedo ni jaduong’no ne en Eliezer. * Ka ne jodalano oketo chiemo e nyime, ne odagi chiemo nyaka onyisgi wach ma nokele. (Chakruok 24:31-33) Wanyalo temo paro kaka nowuoyo koil nikech noseneno kaka Jehova Nyasache noseguedho wuodheno. E yo mane?

Temie paro ka Eliezer wacho gima okele ka Bethuel wuon Rebeka kod owadgi Rebeka miluongo ni Laban ochiko itgi malong’o. Eliezer nonyisogi kaka Jehova noseguedho Ibrahim ahinya e piny Kanaan, kendo ni Sara nosenyuolone wuowi miluongo ni Isaka, ma ne dhi dong’ gi mwandu duto mag Ibrahim. Ibrahim ne ooro jatijeno gi ote moro makende ahinya: Nonego omany ne Isaka dhako ir wede Ibrahim ma nodak Haran.—Chakruok 24:34-38.

Ibrahim noketo Eliezer mondo okuong’re ni ne ok odhi manyo ne Isaka dhako koa e oganda mar Jo-Kanaan. Nikech ang’o? Jo-Kanaan nochayo Jehova Nyasaye kendo ne ok gilame. Ibrahim nong’eyo ni e kinde mowinjore Jehova ne dhi kumo ogandano nikech timbegi maricho. Ibrahim ok ne dwar ni wuode ma nohero otudre gi oganda ma timbegi nonjaworeno. Bende, nong’eyo ni wuodeno ne nigi migawo maduong’ ahinya e chopo singo mag Nyasaye.—Chakruok 15:16; 17:19; 24:2-4.

Eliezer nodhi nyime nyiso jodalano ni ka nochopo e soko man machiegni gi Haran nolemo. Nokwayo mondo Jehova Nyasaye okonye yiero nyako ma Isaka ne dhi kendo. E yo mane? Nokwayo mondo Nyasaye okel nyako ma nodwaro miyo Isaka obi e sokono. To ka Eliezer ne dhi kwayo nyano pi modho, nyano ne dhi miyo nyaka ngamia mag Eliezer duto pi modho. (Chakruok 24:12-14) To nyako mane sie ma nobiro e dho sokono, kendo timo mana kaka Eliezer nokwayono? Mana Rebeka! Temie paro kaka Rebeka dowinjo e chunye ka dipo ni nowinjo ka Eliezer pimo ne joodgi gima notimone!

Wechego nomulo chuny Bethuel gi Laban ahinya. Ne giwacho kama: “Wachni oa kuom Jehova.” To mana kaka ne itimo e kindeno, ne giyie chiwo Rebeka mondo okend gi Isaka. (Chakruok 24:50-54) Be mano nyiso ni Rebeka ne ok ochiwo pache kuom wachno?

Noyudo Eliezer osewuoyo gi Ibrahim e wi wachno jumbe moko mosekalo kopenje niya: Nade ka ‘dipo ni nyako ok oyie luwa?’ Ibrahim nonyise niya: “Inigonyri e kuong’ruokna.” (Chakruok 24:39, 41) Rebeka bende ne nyaka chiw pache kuom wachno kata obedo ni pod ne en e bwo jonyuolne. Eliezer ne mor ahinya gi kaka weche nodhi kuom mano, ka ne piny oru nokwayo ka ginyalo dok Kanaan gi Rebeka. Kata kamano, joodgi Rebeka ne dwaro ni pod gibed kanyo kuom ndalo apar kama. Gikone, ne gitieko wachno kama: “Wanaluong nyako, wanapenj dhoge.”—Chakruok 24:57.

Koro, dwoko ma Rebeka ne dhi chiwo ne dhi kelo lokruok maduong’ ahinya e ngimane. Ne odhi wacho ang’o? Be ne odhi dok ne wuon-gi kod owadgi kokwayogi mondo gikonye kik odhi kama ne pok odhie nyaka nene? Koso noneno ni Jehova e ma ne tayo gik ma nosetimorego, kendo nodwaro siro kama onyalo? Dwoko ma nochiwo nonyiso ayanga kaka noneno lokruok ma ne chiegni timore e ngimaneno. Nowacho kama: “Anadhi.”—Chakruok 24:58.

To mano doko chuny maber manade! E kindegi, kata obedo ni ok waluw chike mag kend machalo gi manie siganano, pod wanyalo yudo puonj kuom ranyisi mar Rebeka. Rebeka noketo timo dwach Jehova Nyasache obed mokwongo e ngimane kar keto dwache owuon. Wach Nyasaye pod oting’o paro mabeyo chuth e weche mag kend, kaka yiero ng’at midwaro donjogo e kend, kod kaka ng’ato nyalo bedo dichwo kata dhako maber. (2 Jo-Korintho 6:14, 15; Jo-Efeso 5:28-33) Ber ka waluwo ranyisi mar Rebeka kendo timo gik ma luwore gi dwach Nyasaye.

Jood Bethuel noguedho nyargi ma Rebeka. Kae to Rebeka, Debora ma ne opire kotin, kod nyiri mamoko ma jotich gi Eliezer gi joge, nochako wuodhgi mar dok pinygi. (Chakruok 24:59-61; 35:8) Bang’ wuotho kuom kinde ne giweyo piny Haran chien. Wuodhgino ne rabora, nonyalo chopo kilomita 800 kama, kendo ne nyalo kawogi jumbe adek kama. Nenore ni wuodhno iye ne tek. Rebeka nong’iyo gi neno ngamia e ngimane, kata kamano ok wanyal wacho ni nong’iyo gi idho ngamia. Muma nyiso ni joodgi ne gin jopith mag jamni, to ok johala ma loko gi ngamia. (Chakruok 29:10) Joma eka ohango idho ngamia ywagorega ni gijonyga mapiyo kata ka en mana wuoth moro machuok!

Kata bed ni wuoth ne chalo nade, nyaka bed ni Rebeka nokawo thuolono mondo openj Eliezer weche moko motudore gi Isaka kod joodgi. Temie paro ni gichopo kamoro godhiambo, gisechungo hema kendo koro gioyo mach. Jaduong’no pimone singo ma Jehova osesingo ne Ibrahim osiepne. Kokalo kuom anyuola mar Ibrahim, Nyasaye ne dhi chungo kodhi ma ne dhi kelo gueth ne ogendni duto. Temie neno kaka chuny Rebeka nopong’ gi mor sama nofwenyo ni singo mag Jehova ne dhi chopo kokalo kuom Isaka dichwo ma ne dhi kende.—Chakruok 22:15-18.

Gikone, ne gichopo kama ne gidhie. Ka ne ngamia ma ne giwuothogo kalo Negeb, kendo koro piny ne yuso, Rebeka noneno dichwo moro ka wuotho e puodho. Nenore ni dichwono ne nigi paro matut kuom wach moro. Muma wacho ni mapiyo Rebeka, “nolor e ngamia.” Samoro nolor mapiyo kata kapok ngamiano ogoyo chonge piny, kae to nopenjo jaduong’no niya: ‘Jal ma wuotho e puodho kabiro romonwa, en ng’a?” Ka nonyise ni mano en Isaka, Rebeka nokawo nanga moumogo wiye. (Chakruok 24:62-65) Ang’o momiyo noumo wiye? Nenore ni gima notimono ne nyiso ni omiyo dichwo ma ne dhi kendeno luor matut. Bolruok kamano en gima nyalo nenore ne jomoko e kindewagi kaka tim ma nyachon. Kata kamano, waduto wanyalo puonjore kuom ranyisi ma Rebeka noketo mar nyiso kido mar bolruok, nikech waduto wabedoga mamor sama waneno ka ji nyiso kidono.

Isaka ma koro ne osechopo higni 40 kama, ne pod nyagore gi lit mar lalo Sara min-gi ma nosetho chiegni higni adek ma nosekalo. Kuom mano, wanyalo wacho ni Isaka ne en ng’at ma jahera kendo ng’ama kecho ji. Mano kaka ne en gueth ahinya ne Isaka kuom yudo dhako ma jakinda, ma jarwak welo, kendo ma bolore kamano! Ang’o ma ne otimore bang’ Isaka neno Rebeka? Muma wacho niya: “Nohere.”—Chakruok 24:67; 26:8.

Kata obedo ni wechego ne otimore higni 3900 mosekalo pod ranyisi mar Rebeka miyo wahere. Donge kido mage mabeyo kaka chir, kinda, rwako welo kod bolruok ma nonyiso morowa ndi? Waduto, bed ni wan chwo kata mine, wan jomatindo kata jomadongo, bed ni wan e kend kata pok wadonjo e kend, wanyalo luwo yie ma Rebeka nonyiso!