NE JONYUOL
7: Timbe Mabeyo
TIEND WACHNO
Timbe mabeyo oriwo puonj mabeyo ma ng’ato nyalo yiero mondo otigo e ngimane. Kuom ranyisi, be itimoga matek mondo isik ka in ja ratiro e gik moko duto mitimo? Ka en kamano, to mano nyiso ni diher ni nyithindi bende obed jo ratiro.
Timbe mabeyogo bende oriwo kido kaka bedo jakinda kendo bedo ng’ama dewo jomamoko gadier. Magi gin kido ma ka nyathi ochako bedogo ka pod otin, to biro konye ka koro obedo ng’at duong’.
PUONJ MA MUMA CHIWO: “Tieg nyathi e yo monego oluw; kata kobedo ng’at maduong’ ok obi a e yorno.”—Ngeche 22:6.
GIMOMIYO EN GIMA DUONG’
E kindegi, dwarore ni jonyuol opuonj nyithindgi bedo gi timbe mabeyo nikech teknoloji osemedore ahinya. Miyo moro miluongo ni Karyn wacho kama: “Tinde yot ahinya mondo nyithindo obed gi timbe maricho nikech timbego yudore e gige tudruok ma nyathi nyalo bedogo kamoro amora kendo sa asaya. Nyithindwa nyalo bedo ni obet mana butwa, to kare gik ma gineno e simbegi richo ahinya!”
PUONJ MA MUMA CHIWO: “Jo mosetegno, [gin] jo mosetieg nyalogi mar ng’eyo tiend weche kokalo kuom tiyo gi nyalono, mondo gipog gik makare kod gik ma ok kare.”—Jo-Hibrania 5:14.
Bedo gi timbe mabeyo en gima dwarore ahinya. Ber bedo ng’ama goyo erokamano, ma wechege ng’won, kendo ma dewo jomamoko. Tinde kido kaka mago nok ahinya nikech ji oketo pachgi ahinya kuom gige teknoloji moloyo kata kaka gidewo dhano wetegi.
PUONJ MA MUMA CHIWO: “Mana kaka udwaro ni ji otimnu, un bende timnegiuru kamano.”—Luka 6:31.
GIMA INYALO TIMO
Wachne nyithindi timbe mabeyo ma diher ni gibedgo. Kuom ranyisi, jotim nonro wacho ni rowere mang’eny ok bi donjo e timbe mag terruok ka onyisgi maler gimomiyo mano en tim marach.
TEM TIMO KAMA: Puonj nyithindi timbe mabeyo kitiyo gi weche ma nyalo bedo ni timore gie sechego. Kuom ranyisi, nyalo bedo ni uwinjo weche manyien e redio kata e TV, kae to owuo kuom ng’at moro motimo ne nyawadgi marach nikech sigu. Inyalo chako mbaka kama: “En gima rach ahinya neno kaka ich wang’ nyalo miyo ng’ato otimne nyawadgi gima rach kamano. Uneno nade, ang’o ma nyalo miyo ng’ato ochak bedo ng’ama chal kamano?”
“En gima tek ahinya ne nyithindo mondo gipog e kind gima rach kod gima ber, ka ok ging’eyo gima ber kata gima rachno.”—Brandon.
Puonj nyithindi bedo gi timbe mabeyo. Kata nyithindo matindo nyalo puonjore goyo erokamano kendo bedo mang’won gi jomamoko. Buk moro miluongo ni Parenting Without Borders wacho kama: “Kaka nyithindo medo fwenyo ni gin bende nitie kama gimako e ot, e skul, kata e gweng’, e kaka gibiro medo timo kinda mondo ginyis jomamoko ng’wono kendo gitim gik ma konyo jomamoko to ok ma konyogi giwegi.”
TEM TIMO KAMA: Mi nyithindi tije mopogore opogore ma ginyalo timo mondo gipuonjre konyo jomamoko.
“Ka nyithindwa ong’iyo gi tich sani to mano biro konyogi ka koro gisebedo joma dongo kendo gidak kendgi. Gibiro ng’eyo ni nitie tije ma nyaka gitim e ngimagi.”—Tara.
