Dinanga didi dikolesha dikima

‘Nzambi kakatupa nyuma wa buôwa; kadi wakatupa nyuma wa bukole ne wa dinanga ne wa kudikanda.’​—2 TIMOTE 1:7.

1, 2. (a) Dinanga didi mua kusaka muntu ku dienza tshinyi? (b) Bua tshinyi dikima dia Yezu divua dia pa buadi?

MULUME mukuabu ne mukajende batshivua baselelanganaku bavua baye kanaya ku mbuu ku Est kua ditunga dia Australie. Pakavuabu bapatuka mu mâyi, mushipa munene utu udiangana (requin blanc) kutukila mukaji bua kumukuata. Mulume kuenza bualu bua bulobu bua dikema: kusakila mukajende ne kuitabaye bua mushipa eu umukuata yeye. Dituku dia kumujika, mukaji wakamba ne: “Bayanyi wakitaba bua kufua pa muaba wanyi.”

² Bushuwa dinanga ditu disaka bantu bua kuenza malu a dikema adi aleja mudibu bakole muoyo, mudibu ne dikima. Yezu Kristo muine wakamba ne: ‘Kakuena muntu udi ne dinanga didi ditambe edi, dia muntu udi ufuila balunda bende.’ (Yone 15:13) Mêba makese panyima pa diamba mêyi aa, Yezu wakitaba bua kufila muoyo wende, kabiyi bua muntu umue tshianana kadi bua bantu bonso. (Matayo 20:28) Kadi Yezu kakafila muoyo wende mu tshintuluntulu bua kuleja dikima diende to. Ukavua mumanye ne: bavua ne bua kumuseka, kumukengesha, kumufundila tshibawu tshia mafi ne kumushipa mukudika ku mutshi wa makenga. Yezu muine ukavua mulongolole lungenyi lua balongi bende bua malu avua mamuindile, kubambilaye ne: ‘Umvuayi, tudi tubanda ku Yelushalema; nebafile Muana wa muntu mu bianza bia bakuidi banene ba Nzambi ne bafundi; bobu nebamupishe ne lufu, nebamufile mu bianza bia bisamba bia bende; bamuseke, bamutuile mate, bamukume, bamushipe.’​—Mâko 10:33, 34.

3. Ntshinyi tshivua tshifikishe Yezu ku dikala ne dikima dia pa buadi?

³ Mmalu kayi avua mafikishe Yezu ku dikala ne dikima dia pa buadi? Ditabuja ne ditshina diende dia Nzambi bivua bimuambuluishe bikole. (Ebelu 5:7; 12:2) Kadi, dikima diende divua nangananga bualu uvua munange Nzambi ne bantu nende. (1 Yone 3:16) Tuetu bikala ne dinanga dia buena edi disakidila ku ditabuja ne ditshina dia Nzambi, tudi petu mua kufika ku dikala ne dikima bu dia Yezu. (Efeso 5:2) Mmunyi mutudi mua kupeta dinanga dia buena edi? Bidi bikengela kumanya kudidi difumina.

“Dinanga didi difuma kudi Nzambi”

4. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: dinanga didi difuma kudi Yehowa?

⁴ Yehowa udi tshiuwidi tshia dinanga ne dinanga didi difuma kudiye. Mupostolo Yone wakafunda ne: ‘Bananga, tunangangane, bualu bua dinanga didi difume kudi Nzambi; muntu yonso udi ne dinanga udi muledibue kudi Nzambi ne udi mumanye Nzambi. Muntu udi kayi ne dinanga kêna muanji kumanya Nzambi; bualu bua Nzambi udi dinanga.’ (1 Yone 4:7, 8) Nanku, bua kupeta dinanga dia buena dia Nzambi, mbimpe tudia nende bulunda patudi eku tuenda tupeta dimanya dilelela ne tudienzeja mu nsombelu wetu bua kuditumikila.​—Filipoi 1:9; Yakobo 4:8; 1 Yone 5:3.

5, 6. Ntshinyi tshivua tshiambuluishe balongi ba kumpala ba Yezu bua kuikala ne dinanga dia buena diende?

⁵ Pavua Yezu wenza disambila dia ndekelu ne bapostolo bende ba lulamatu 11, uvua muleje dipetangana didi pankatshi pa kumanya Nzambi ne dinanga. Wakamba ne: ‘Ngakubamanyisha dîna diebe, nembamanyishadi kabidi, bua dinanga diwakunnanga nadi meme kuikaladi munda muabu, ne meme munda muabu.’ (Yone 17:26) Yezu wakambuluisha balongi bende bua kuikalabu ne dinanga dia buena divua pankatshi pende ne Tatuende. Wakaleja ku mêyi ende ne ku bienzedi muvua dîna dia Nzambi dikala dileja ngikadilu yende milenga ya dikema. Ke bualu kayi Yezu uvua mua kuamba ne: “Wakuntangila meme wakutangila Tatu.”​—Yone 14:9, 10; 17:8.

⁶ Muntu udi mua kupeta dinanga dia buena dia Yezu Kristo padiye ne nyuma wa Nzambi. (Galatia 5:22) Pavua bena Kristo ba kumpala bapete nyuma muimpe dituku dia Pentekoste 33, bakavuluka malu a bungi avua Yezu mubambile ne bakapeta kabidi lumvu luimpe lua Dîyi dia Nzambi. Dimanya divule divuabu bapete divua dikoleshe dinanga diabu dia Nzambi. (Yone 14:26; 15:26) Dimanya edi diakabafikisha ku dienza malu kayi? Bakayisha lumu luimpe ne muoyo mukole ne tshisumi nansha muvuabu mua kubashipa bua mudimu eu.​—Bienzedi 5:28, 29.

Dikima ne dinanga mu tshienzedi

7. Mmalu kayi avua Paulo ne Bânaba bapete mu mudimu wabu wa bu-misionere?

⁷ Mupostolo Paulo wakafunda ne: ‘Nzambi kakatupa nyuma wa buôwa; kadi wakatupa nyuma wa bukole ne wa dinanga ne wa kudikanda.’ (2 Timote 1:7) Bualu buvua Paulo wamba ebu mbuvuaye mudimuene ne ende abidi. Tutangilayi tshivua tshibenzekele ne Bânaba pavuabu mu luendu lua bu-misionere. Mu luendu alu, bavua bayisha mu bimenga bia bungi, bu mudi tshia Antiokia, Ikonio ne Luseta. Mu tshimenga tshionso, bamue bantu bavua bitaba, kadi bakuabu bavua babaluisha bikole. (Bienzedi 13:2, 14, 45, 50; 14:1, 5) Mu tshimenga tshia Luseta, tshisumbu tshia bantu bavua ne tshiji tshiakasa Paulo mabue too ne muvuabu bamushiye bela meji ne: mmufue! ‘Kadi pakadi bayidi bimane bamukunguile, wakabika, wakaya mu musoko; pakatshiabu, wakaya ne Bânaba ku Dêbe.’​—Bienzedi 14:6, 19, 20.

8. Mmunyi muvua dikima dia Paulo ne Bânaba dileje ne: bavua banange bantu bikole?

⁸ Mushindu uvua Paulo muambe kufua wakabatshingisha bua kulekela kuyisha anyi? Kabiena nanku to! Buobu bamane ‘kuvuija bantu ba bungi bayidi’ mu Dêbe, ‘bakapingana ku Luseta ne ku Ikonio ne ku Antiokia.’ Bua tshinyi? Bavua bapingane kabidi bua kukolesha bena Kristo bapiabapia abu mu nyuma. Paulo ne Bânaba bakamba ne: “Bua tuetu kubuela mu bukalenge bua Nzambi, anu patuapitshila mu makenga a bungi.” Bidi bimueneka ne: dikima diabu divua difumina ku dinanga dikole divuabu banange nadi ‘bana ba mikoko’ ba Kristo. (Bienzedi 14:21-23; Yone 21:15-17) Buobu bamane kuteka bakulu mu bisumbu bipiabipia bionso ebi, bakasambila ne ‘bakabashiya mu bianza bia Mukalenge wakitabujabu.’

9. Ntshinyi tshivua bakulu ba mu Efeso benze bua dinanga divua Paulo mubanange?

⁹ Bua mushindu uvua Paulo ne dinanga dikole ne dikima, bena Kristo ba bungi ba mu tshikondo atshi bakamunanga pende bikole. Vuluka tshivua tshienzeke mu tshisangilu tshivua Paulo muenze ne bakulu ba mu Efeso, muaba uvuaye muenze mudimu munkatshi mua bidimu bisatu mu ntatu ya bungi. (Bienzedi 20:17-31) Yeye mumane kubakolesha bua kudisha mikoko ivua Nzambi mubapesha bua kulama, bakatua bonso binu bua kusambila. Pashishe, ‘buonso buabu bakadila bikole, bakela Paulo bitupa ku nshingu, bakamutua mishiku, mitshima yabu yakatamba kunyingalala bua dîyi diakambeye ne: Kanuena nutangila mpala wanyi kabidi.’ Bana betu aba bavua banange Paulo ne muoyo mujima! Nanku pavua dîba dia luendu dikumbane, Paulo ne Bânaba ‘bakapanduluka nabu,’ kadi bivua bikole bua bakulu abu kushiyangana nabu.​—Bienzedi 20:36–21:1.

10. Mmunyi mudi Bantemu ba lelu baleje mudibu banangangane ne dikima?

¹⁰ Lelu kabidi bana betu mbanange batangidi bena-ngendu, bakulu badi mu bisumbu ne bantu bakuabu ba bungi bikole bua dikima didibu nadi bua kuenza malu adi ambuluisha mikoko ya Yehowa. Tshilejilu, mu matunga mudi mvita itua ipela anyi mudibu bakandike mudimu wa diyisha, batangidi bena-ngendu ne bakaji babu badi bateka mioyo yabu mu njiwu bua kukumbula bisumbu anyi badi mua kuedibua mu buloko. Bia muomumue, bamfumu ba tshikisu anyi bantu  babu batu bakengesha Bantemu ba bungi bualu bana betu aba badi babenga bua kupangila bana babu badibu kabayi bakuate anyi babenga bua kuleja muaba udibu bapetela mikanda. Mbakengeshe bikole Bantemu bakuabu ba bungi, babatute bamba kufua, ne mbashipe bakuabu anu bualu bavua babenga kulekela kuyisha lumu luimpe anyi kudisangisha ne bena Kristo nabu. (Bienzedi 5:28, 29; Ebelu 10:24, 25) Tuidikijayi tshilejilu tshia ditabuja ne dinanga tshia bena Kristo aba ba dikima!​—1 Tesalonike 1:6.

Dinanga diebe kadikepi

11. Mmunyi mudi Satana ujikijila bantu ba Yehowa tshiji tshiende, ne buobu pabu badi ne bua kuenza tshinyi?

¹¹ Pavuabu bimanshe Satana pa buloba, uvua mufikile basadidi ba Yehowa tshiji tshikole bualu badi ‘batumikila mikenji ya Nzambi, ne badi ne bumanyishi bua Yezu.’ (Buakabuluibua 12:9, 17) Dimue diyele dia Diabolo nkubakengesha. Nansha nanku, misangu ya bungi dikengesha basadidi ba Nzambi mushindu eu ditu dilua ne bualu bukuabu budi kabuyi butekemena: ditu difikisha bena Kristo ku dinangangana bikole ne disaka bantu ba bungi bua kuenza mudimu ne tshisumi. Diyele dikuabu dia Satana nkusaka bantu ku disankisha majinga abu mabi. Bua kumona mua kutantamena buteyi ebu, bidi bikengela dikima dia mushindu mukuabu bualu tudi tuluisha majinga mabi a mubidi adi mu muoyo wetu udi ‘utamba kutudinga ne unyanguka.’​—Yelemiya 17:9; Yakobo 1:14, 15.

12. Mmunyi mudi Satana wenza mudimu ne “nyuma wa pa buloba” bua kutekesha dinanga dietu dia Nzambi?

¹² Diyele dikuabu dikole dia Satana ke ‘nyuma wa pa buloba.’ Nyuma eu mbukole budi bukoka bantu anyi bubasaka bua kuenza malu adi abengangana ne nyuma wa Nzambi. (1 Kolinto 2:12) Nyuma wa pa buloba udi usaka bantu bua kuikala ne ‘lukuka lua mêsu,’ ludi lumuenekela ku dialakana ne dikeba dinekesha dia bintu. (1 Yone 2:16; 1 Timote 6:9, 10) Nansha mudi kuikala ne bintu kakuyi kubi, kadi padi dinanga dia bintu dipita dinanga dia Nzambi, dîba adi Satana mmututshimune. “Bukokeshi” bua nyuma wa pa buloba budi bukole bualu budi busankisha majinga mabi a mubidi. Mbikole bua kubumanya. Budi anu buenda bukola, ne bu mudi lupepele, nyuma eu udi miaba yonso. Kuitabi bua nyuma wa pa buloba anyange muoyo webe to!​—Efeso 2:2, 3; Nsumuinu 4:23.

13. Mmunyi mudibu mua kuteta dikima dietu dia kushala anu ne bikadilu bilenga?

¹³ Bua kukandamena ne kulekela nyuma wa pa buloba bidi bikengela dikima bua kushala bakezuke mu bikadilu. Tshilejilu, bidi bilomba dikima bua kupatuka mu nzubu wa manaya mudi banayi banaya kabayi bilamba, anyi kukanga ordinatere nansha TV padibu baleja bindindibi bia bantu kabayi ne bilamba. Bidi bikengela kuikala kabidi ne dikima anyi muoyo mukole bua kubenga kuenza malu mabi adi balunda betu batusaka bua kuenza anyi bua kulekela malunda mabi. Bidi kabidi bilomba kuikala ne dikima bua kushala mulamate ku mikenji ya Nzambi ne mêyi ende  padibu batuseka kudi balongi netu, bena mudimu netu, bena mutumba anyi balela betu.​—1 Kolinto 15:33; 1 Yone 5:19.

14. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bituikala tukadi ne nyuma wa pa buloba?

¹⁴ Bidi bikengela tuetu kukolesha dinanga dia Yehowa ne dia bana betu bena Kristo! Mbimpe kuditangila bimpe bua kumona bipatshila bietu ne nsombelu wetu ne kumanya ni kudi muaba ukadi nyuma wa pa buloba mutuadije kutukuatshila. Bikalaye ukadi mutukuate, nansha kakese menemene, tulombe Yehowa dikima bua tumumbushe. Yehowa kêna mua kubenga kuteleja masambila a mushindu eu to. (Musambu 51:17) Kabidi, nyuma wende udi ne bukole bupite bua nyuma wa pa buloba.​—1 Yone 4:4.

Tutshimune ntatu yetu ne dikima

15, 16. Mmunyi mudi dinanga dia buena dia Kristo mua kutuambuluisha bua kutantamena ntatu yetu? Fila tshilejilu.

¹⁵ Ntatu mikuabu itu bena Kristo nayi bu mudi: masama, bulema, diteketa ku muoyo ne malu makuabu itu yenda pamue ne mpekatu utuvua bapiane ne dikulakaje. (Lomo 8:22) Dinanga dia buena dia Kristo didi mua kutuambuluisha bua kutshimuna ntatu ya mushindu eu. Tuangate tshilejilu tshia muanetu wa bakaji Namangolwa, uvua mukolele mu dîku dia Bantemu ba Yehowa mu ditunga dia Zambie. Pavuaye ne bidimu bibidi, wakatshibukila panshi. Udi wamba ne: “Mvua ngela meji bikole be, ndiambila ne: tshimuenekelu tshianyi tshidi mua kuikala tshitonda bantu. Kadi bana betu bena Kristo bavua bangambuluishe bua meme kushintulula lungenyi. Bua diambuluisha diabu, meme kumusha ngenyi mibi ayi ne mu bungi bua matuku meme kutambula.”

¹⁶ Nansha mudi Namangolwa ne dikalu dia balema, bitu bikengela akalaba mu njila ya lusenga ne ya manyanu misangu ya bungi. Kadi nansha nanku, utu wangata mudimu wa bumpanda-njila buambuluishi bua ngondo ibidi anyi ya bungi ku tshidimu tshionso. Dimue dituku mamu mukuabu uvuaye uyisha wakadila. Bua tshinyi? Bualu ditabuja ne dikima bia muanetu eu bivua bimulenge ku muoyo bikole. Bua kuleja mudi Yehowa umubenesha, bantu batanu bavuaye mulongeshe Bible bakadi batambule ne umue mmukulu mpindieu. Namangolwa udi wamba ne: “Mikolo yanyi itu insama bikole misangu ya bungi, kadi tshitu ndekela bua yoyi kumpangisha to.” Muanetu wa bakaji eu, udi umue wa ku Bantemu ba bungi ba pa buloba bujima badi batekete mu mubidi, kadi bakole mu mudimu wa Nzambi bualu mbanange Nzambi ne bantu nabu. Buobu buonso badi bintu bia mushinga kudi Yehowa!​—Hagai 2:7.

17, 18. Ntshinyi tshidi tshiambuluisha bana betu ba bungi bua kunanukila mu ntatu ne mu masama? Fila bilejilu bikuabu bia muaba unudi.

 ¹⁷ Disama dia munanunanu didi padi mua kupangisha muntu dikima ne pamuapa kumutekesha ku muoyo. Mukulu mukuabu udi wamba ne: “Mu kasumbu ka dilonga dia mukanda kandi, mudi muanetu wa bakaji mukuabu udi ne disama dia nsukadi (diabete) ne dia tuonyi, kudi munga pende udi ne kansere, babidi badi ne binyoka bikole ne mukuabu udi ne disama lupus (ditu dinyanga dikoba) ne dia fibromyalgie (didi disamisha mijilu, manungu ne mifungu). Kutu misangu itubu bateketa ku muoyo bikole. Kadi nansha nanku, batu bapumbisha mu bisangilu anu padibu basama bikole anyi padibu mu lupitadi. Buobu buonso badi bayisha ngondo yonso. Badi bamvuluija mêyi a Paulo a ne: ‘Pandi mutekete ke mpandi ne bukole.’ Dinanga diabu ne dikima diabu bitu binkemesha bikole. Pamuapa, masama abu adi abaleja tshidibu mua kuipatshila mu nsombelu ne tshidi ne mushinga wa bungi.”​—2 Kolinto 12:10.

¹⁸ Wewe uluangana ne bulema, disama, anyi ne lutatu lua mushindu mukuabu, ‘usambile dîba dionso’ bua kulomba diambuluisha bua kulu kuteketa ku muoyo to. (1 Tesalonike 5:14, 17) Bu mutudi bantu, tudi mua kupeta bikondo bia disanka ne bikuabu bia dibungama, kadi mbimpe kutangila anu malu a mu nyuma adi akolesha, nangananga adi atangila bintu biatuenzela Bukalenge bua Nzambi. Muanetu wa bakaji mukuabu uvua muambe ne: “Buanyi meme, mudimu wa diyisha mbuanga budi bungondopa.” Kuambila bakuabu bantu lumu luimpe kudi kumuambuluisha bua kuikala ne lungenyi luimpe, lutukija.

Dinanga didi dipingaja bena mpekatu kudi Yehowa

19, 20. (a) Ntshinyi tshidi mua kuambuluisha bantu badi benza mpekatu bua kualukila kudi Yehowa? (b) Ntshinyi tshitualonga mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

¹⁹ Bantu ba bungi badi batekete mu nyuma anyi badi benza mpekatu batu bamona bikole bua kupingana kudi Yehowa. Kadi badi mua kupeta muoyo mukole anyi dikima didibu nadi dijinga bua kupingana anu bobu banyingalale bua nsombelu mubi wabu ne bakolesha kabidi dinanga bua Nzambi. Tutangile tshilejilu tshia Mario * utu musombele mu États-Unis. Pavuabu bamuipate mu tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa, wakalua kanuayi, kuditua mu dinua dia diamba ne panyima pa bidimu 20 kubuelaye mu buloko. Udi wamba ne: “Ngakabanga kuela meji bikole bua tshingikala matuku kumpala ne kubala kabidi Bible. Mu bungi bua matuku, meme kutuadija kuanyisha ngikadilu ya Yehowa, nangananga luse luende lumvua ndomba misangu yonso. Pakampatulabu mu buloko, ngakalekela balunda banyi ba kale, meme kubanga kubuela mu bisangilu bia Bantemu ne pashishe meme kupingana kabidi mu tshisumbu. Mpindieu ndi mpeta bipeta bibi bia malu onso amvua muenze, kadi ndi mutekemene malu malenga be! Bua mudi Yehowa mungumvuile ne mumfuile luse, ndi mupange ne mushindu wa kumuela tuasakadila.”​—Musambu 103:9-13; 130:3, 4; Galatia 6:7, 8.

²⁰ Bushuwa, bantu badi mu nsombelu wa buena wa Mario badi ne bua kuenza muabu muonso bua kupingana kudi Yehowa. Dinanga didibu mua kupeta ku dilonga Bible ne dielelapu meji ne disambila, nedibambuluishe bua kupetabu dikima dia kuangata dipangadika dia kupingana. Ditekemena dia Bukalenge divua dikolesha kabidi Mario. Bushuwa, ditekemena disangisha ne dinanga, ditabuja ne ditshina dia Nzambi didi ditupesha bukole bua kuenza malu mimpe mu nsombelu wetu. Mu tshiena-bualu tshidi tshilonda, netutambe kuakuila pa bualu ebu bua mushinga mukole.

[Mêyi adi kuinshi]

Ntshinyi tshiwandamuna?

• Mmunyi muvua dinanga diambuluishe Yezu bua kuikala ne dikima dia pa buadi?

• Mmunyi muvua dinanga bua bena Kristo bakuabu disake Paulo ne Bânaba bua kuikala ne dikima dia pa buadi?

• Mmateyi kayi adi Satana wenza nawu mudimu bua kunyanga dinanga dia bena Kristo?

• Dinanga Yehowa didi mua kutuambuluisha bua kunanukila ntatu ya mushindu kayi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Paulo wakatungunuka ne kuyisha ne dikima bualu uvua munange bantu

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Bidi bikengela dikima bua kuikala ne bikadilu bilenga

[Tshimfuanyi mu dibeji 24]

Namangolwa Sututu