Ikala ne disanka mu dilonda mibelu ya mu Bible

UKADIKU mumone kampusu kadivunge panshi ne kuonona kaleja mudiku ne disanka anyi? Mmunyipu mudibi mua kuikala bimpe bua kuenza petu nanku ne kumvua disanka anu bu mutu kampusu kumvua! Kadi bua bantu ba bungi, mbikole bua kuikala ne disanka ne bobu nadi, ditu anu dia tshitupa tshîpi. Bua tshinyi?

Bu mutudi bapange bupuangane, tutu tuenza bilema ne bakuabu pabu batu batuenzela malu mabi. Tudi kabidi mu ‘matuku a ku nshikidilu’ mudi “malu makole” a bungi. (2 Timote 3:1-5) Nansha tuetu tuvuluka bimue bikondo bia masanka bia patutshivua bana, ba bungi ba kutudi badi mu ntatu ya menemene bua “malu makole” adiku lelu. Tudiku mua kuikala ne disanka mu matuku etu aa anyi?

Bible kêna wamba ne: kakuakuikala mushindu wa kuenza bualu nansha bumue to, kadi udi wamba ne: malu nealue makole. Tudi mua kutantamena malu aa patudi tulonda mibelu ya mu Bible. Pamuapa tudi mua kupeta ndambu wa disanka nansha ntatu yetu yonso kayiyi mijike. Tumonayi mibelu isatu idi mua kutuambuluisha.

Tumanye tshitudi katuyi mua kuenza

Bua kupeta disanka, tudi ne bua kumanya malu atudi tuetu ne bantu bakuabu katuyi mua kuenza. Mupostolo Paulo wakafundila bena Lomo ne: ‘Bonso bakenza malu mabi [anyi mpekatu], ne badi bapanga kupeta butumbi kudi Nzambi.’ (Lomo 3:23) Malu a bungi adi atangila butumbi bua Yehowa adi apita tshiumvuidi tshietu. Tshilejilu, tangilayi tshidibu bafunde mu Genese 1:31 ne: ‘Nzambi wakamona bintu bionso biakenzaye ne: biakadi bimpe be!’ Dîba dionso didi Yehowa usungula bua kutangila bintu bidiye muenze, udi anu mua kuamba ne: ‘Bivua bimpe be.’ Bana ba bantu bobu kabena mua kuamba nanku misangu yonso bua bionso bidibu benza nansha. Tshintu tshia kumpala tshiatuambuluisha bua kuikala ne disanka nkumanya malu atudi katuyi mua kuenza. Kadi kudi bualu bukuabu kabidi. Tudi ne bua kumanya mushindu udi Yehowa umona malu ne kuwitaba.

Muaku wa mu tshiena-Greke udibu bakudimune ne: “mpekatu” udi ufumina ku muaku udi umvuija “kupangila tshipatshila.” (Lomo 3:9) Tshilejilu: Fuanyikijabi muntu udi musue kupeta difutu kampanda pa kuasa tshintu ne muketa, kadi udi anu ne miketa isatu. Udi wela wa kumpala ne upangila tshipatshila tshiende ne metre umue. Udi uludika mpindieu bimpe muketa wende muibidi kadi udi upangila ne santimetre 30. Musangu wa ndekelu, udi uludika ne muende muonso kadi udi upangila ne santimetre anu 2 patupu. Ukavua muambe kuasa tshipatshila tshiende bimpe, kadi e kupangilaye!

Tuetu bonso tudi anu bu muedi wa miketa eu. Imue misangu tutu ‘tupangila tshipatshila’ bikole. Misangu mikuabu tudi tusemena pabuipi, kadi tupangila anu kupangila. Tudi tumvua bibi menemene bualu tuvua benze muetu muonso, kadi kabiena anu bikumbane  to. Mpindieu tupinganayi kudi muntu udi wasa miketa.

Udi ukudimuka bitekete bitekete ne dibungama dikole bualu uvua musue kupeta difutu adi. Diakamue muntu udi ufila difutu udi umubikila, umupesha difutu ne umuambila ne: “Ndi musue kukupesha difutu edi bualu ndi mukunange, ne ndi mumone muudi mudienzeje.” Muntu uvua wela miketa au udi usanka bikole menemene.

Anu mudi muntu au usanka bikole, ke muasanka bantu bonso bapeta ‘dipa’ dia Nzambi dia muoyo mupuangane wa tshiendelele. (Lomo 6:23) Pashishe malu onso ikalabu ne bua kuenza neikale mimpe bualu kabakupangila tshipatshila tshiabu kabidi to. Nebikale ne disanka dia bushuwa. Kadi bua mpindieu, tuetu balame bualu ebu mu lungenyi luetu, netusanke pamue ne bantu bakuabu.

Tumanye ne: malu onso atu angata dîba

Malu onso atu angata anu dîba. Kadi ukadiku mumone mutubi bikole bua kushala ne disanka padi tshintu tshitudi bindile tshinenga anyi padi nsombelu mubi ushala mutantshi mule anyi? Tshidibi, kudi bamue bantu bavua balame disanka diabu mu nsombelu wa nunku. Tuangatayi tshilejilu tshia Yezu.

Kumpala kua Yezu kulua pa buloba, uvua tshilejilu bua ditumikila diende mu diulu. Kadi ‘wakalonga ditumikila’ pa buloba apa. Mmushindu kayi? ‘Ku malu akakengaye nawu.’ Kumpala uvua utangila muvua bantu bakenga, kadi yeye kavua muanji kukenga to. Pakaluaye pa buloba wakakenga bikole, nangananga pakatambulaye mu Yadene too ne ku lufu luende ku Gologota. Katuena bamanye malu onso a mushindu uvua Yezu ‘muvuijibue ne buakane buonso’ mu muanda eu nansha, kadi tudi bamanye ne: dilonga edi diakanenga mutantshi.​—Ebelu 5:8, 9.

Yezu wakatantamena makenga onso bualu uvua mutangile ‘disanka divua ditekibua kumpala kuende,’ anyi difutu dia lulamatu luende. (Ebelu 12:2) Nansha nanku, bivua bimufikila bua ‘kutendelela ne mitendelelu ne misengelelu misangisha ne muadi mukole ne binsonji.’ (Ebelu 5:7) Imue misangu tudi petu ne bua kusambila nunku. Mmunyi mutu Yehowa umona disambila dia mushindu eu? Mvese umue umue eu udi uleja ne: Yehowa wakumvuila Yezu. Nzambi neatumvuile petu. Bua tshinyi?

Tudi tuamba nunku bualu Yehowa mmumanye malu atudi katuyi mua kuenza, ne udi utuambuluisha. Muntu yonso udi ne malu adiye mua kutantamena ne adi mua kumukolela. Bena mu ditunga dia Benin batu bamba ne: “Mâyi a bungi menemene adi mua kupuekesha too ne ndimba.” Yehowa mmumanye bimpe kutupita dîba didi malu atukolela. Ne dinanga dionso udi utumvuila ‘luse ne utuleja bulenga budi butuambuluisha dîba diakane.’ (Ebelu 4:16, MMM) Wakenza nunku bua Yezu, ne ke tshikadiye muenzele kabidi bantu ba bungi. Tumonayi muvua Nzambi muambuluishe Monika.

Monika uvua mukole kayi uditatshisha bua malu a bungi ne muikale muntu wa disanka. Mu 1968, pavuaye ne bidimu 20 ne ndambu wakumvua bibi menemene pakamukuatabu disama divua mua kutekesha bitupa bia  mubidi wende. Disama edi diakashintulula nsombelu wende bikole ne diakamusaka bua kuakajilula mudimu wende wa ku dîba ne ku dîba. Monika uvua mumanye ne: disama diende divua ne bua kunenga. Bidimu 16 panyima, wakamba ne: “Kabena mua kuondopa disama dianyi edi ne didi mua kushala nunku too ne pikala bulongolodi bupiabupia bua Nzambi ne bua kuvuija bintu bionso bipiabipia.” Udi uleja muvuabi kabiyi bipepele padiye wamba ne: “Nansha mudi balunda banyi bamba ne: tshiena mushintuluke, ntshidi anu muntu wa disanka, . . . kadi balunda banyi ba pa muoyo bobu mbamanye ne: kudi misangu itu binsonji bimpueka bu mâyi.”

Nansha nanku, udi wamba ne: “Ndi mulonge bua kuikala ne lutulu ne bua kusanka pandi ngumvua kadishintuluka nansha kakese. Malanda anyi ne Yehowa mmalue makole bualu ndi mumone mudi muntu kayi mua kujikija masama. Anu Yehowa ke walua kuajikija.” Ku diambuluisha dia Yehowa, Monika mmulame disanka diende ne udi mpindieu mua kuela meji ku bidimu bipite pa 40 bidiye muenze mu mudimu wa ku dîba ne ku dîba.

Bushuwa, nsombelu bu wa Monika eu kêna mmupepele nansha. Kadi neusanke biwajingulula ne: kudi amue malu adi mua kunenga bikole kupita muuvua muele meji. Anu bu Monika, wewe pebe udi mua kushindika ne: Yehowa ‘neakuambuluishe dîba diakane.’

Difundila bipatshila bimpe pa kubenga kudifuanyikija ne bakuabu

Kakuena muntu mukuabu udi mufuanangane nebe menemene to, udi anu nkayebe. Lusumuinu kampanda lua mu muakulu wa Gun ludi luamba bualu ebu bipepele ne: “Minu yonso kayitu bule bumue.” Kufuanyikija munu umue ku mukuabu nkupanga lungenyi. Kakuena muntu utu musue bua Yehowa amufuanyikije ne mukuabu, ne kêna mua kuenza nanku to. Kadi bantu badi ne tshilele tshia kudifuanyikija bikole ne bakuabu, ne tshilele etshi tshidi mua kupangisha muntu disanka. Tangila muvua Yezu muleje bimpe bualu ebu mu Matayo 20:1-16.

Yezu wakakula bua “muena budimi” uvua ukeba bena mudimu bua kumudimina budimi buende bua tumuma tua mvinyo. Wakamona bantu bavua kabayi ne mudimu ne kubangataye ku mudimu mu “dinda,” pamuapa mu dîba 6:00 wa dinda. Kumvuanganabu bua kubafuta ndenalio umue bua mêba 12 a mudimu ku dituku, muvuabu bafuta bantu mu tshikondo atshi. Kakuyi mpata, bantu abu bavua ne disanka bualu bavua bapete mudimu ne difutu dia pa tshibidilu. Pashishe, muena budimi au wakamona bisumbu bikuabu bia bantu ne kubangataye ku mudimu mu dîba 9:00, 12:00, 3:00 wa dilolo, too ne dilolo menemene pa dîba 5:00. Kakuvua muntu mu bisumbu ebi uvua wenza mudimu dituku dijima to. Muena budimi wakabalaya bua kubafuta “tshidi tshiakane,” ne bena mudimu bakitaba.

Ku ndekelu kua dituku, muena budimi wakambila mulami wa bintu biende bua kufuta bena mudimu. Wakamuambila bua kuanji kufuta bavua balue ku ndekelu. Bantu aba bavua benze mudimu anu dîba dimue, kadi bualu bua dikema bakapeta difutu dia dituku dijima! Tudi mua kufuanyikija dikokangana divua dilonde. Bantu bavua benze mudimu mêba onso 12 bakadiambila ne: bavua ne bua kupeta makuta a bungi kupita bakuabu. Kadi kupetabu anu difutu dia muomumue ne bantu ba ku ndekelu.

Bakenza tshinyi? ‘Pakangatabu difutu diabu, bakajana muena budimi ne: Aba ba ku nshikidilu bakakuata mudimu anu tshitupa tshimue tshia dîba, wewe wakubenzela muomumue netu, tuetu bakuenza mudimu dituku dijima mu munya mukole.’

Kadi muena budimi yeye uvua umona malu mu mushindu mukuabu. Wakabambila ne: bavua bapete difutu divuabu bumvuangane nende, kantu nansha kamue kakavua kashale. Bua bakuabu, wakangata dipangadika dia kubapesha difutu dia dituku dijima, bungi buvuabu kabayi batekemene. Mu bulelela kakuvua muntu uvua mupete difutu dishadile ku divuabu bumvuangane; kadi ba bungi bakapeta difutu dipite divuabu bindile. Ke bualu  kayi muena budimi wakabakonka ne: ‘Tshiena mumanye mua kuenza ne bintu bianyi bu mundi musue anyi?’

Mpindieu tshinkayi ne: bu mulami wa bintu mutuadije kufuta bantu bavua batuadije kumpala ne baye diakamue. Bavua ne bua kuikala ne disanka, ki mmuomu anyi? Kadi bakajimija disanka anu pakamonabu ne: bavua bapete difutu dia muomumue ne bantu bavua benze mudimu mukese. Bakafika munda, kutuadijabu kuakula bibi bua muena budimi. Pabu bavua bamuele tuasakidila wa bungi kumpala bua muvuaye mubangate ku mudimu.

Tshilejilu etshi tshidi tshileja bimpe tshitu tshienzeka patudi tudifuanyikija ne bakuabu. Wewe wela meji pa malanda ebe nkayebe ne Yehowa ne wanyisha malu adiye ukuenzela, newikale ne disanka. Kufuanyikiji nsombelu webe ne wa bantu bakuabu to. Bikala Yehowa muangate dipangadika dia kuenzela bakuabu malu mimpe a pa mutu, tusanke nabu pamue.

Kadi Yehowa udi ukulomba tshintu kampanda. Ntshinyi atshi? Galatia 6:4 udi wamba ne: ‘Muntu ne muntu adijadikile mudimu wende, nunku neamanye mua kuditumbisha bua bualu buende.’ Mu mêyi makuabu, difundila bipatshila bimpe biudi mua kukumbaja ne pashishe udienzeje bua kubikumbaja. Wewe udifundila bipatshila biudi mua kukumbaja ne ubikumbaja, ‘neumanye mua kuditumbisha.’ Newikale ne disanka.

Neupete masanka

Malu asatu atudi bamone aa mmaleje ne: kutumikila mikenji ya mu Bible kudi mua kutupetesha disanka nansha mutudi mu matuku a ku nshikidilu ne mutudi bapange bupuangane. Paudi ubala Bible webe dituku dionso, ikala ukeba mibelu ya mushindu eu, idibu bafunde patoke anyi idi mu miyuki ne mu mifuanu.

Wewe mumone ne: disanka diebe dikadi dikepele, ukebe tshidi tshidikepeshe. Pashishe ukebe mibelu iudi mua kulonda bua kuakaja nsombelu. Tshilejilu, udi mua kutangila dibeji dia 110-111 dia mukanda wa “Toute Écriture est inspirée de Dieu et utile.” * Badi bakulamu bua mukanda wa Nsumuinu, ne neupete mikenji ya bungi ne mibelu mu tu-mitu tua bualu 12. Index des Publications * ne Watchtower Library pa ditadi dia CD * bitu kabidi biambuluisha bikole. Wewe wenza nabi mudimu bikole, newikale upeta lukasa malu adi mua kukuambuluisha.

Dîba didi dilua dikala Yehowa mua kupesha bantu badi bakanyine muoyo mupuangane wa tshiendelele mu mparadizu pa buloba. Nebasanke matuku a muoyo wabu mujima.

[Mêyi adi kuinshi]

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 12]

‘Bonso bakenza malu mabi, ne badi bapanga kupeta butumbi kudi Nzambi.’​—Lomo 3:23

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 13]

Yezu ‘wakalonga ditumikila ku malu akakengaye nawu.’​—Ebelu 5:8, 9

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 15]

‘Neamanye mua kuditumbisha bua bualu buende, ki mbualu bua mukuabu.’​—Galatia 6:4