1. Ndishilangana kayi didi pankatshi pa bintu bitudi nabi dijinga ne bintu bitudi basue?

KUDI anu bintu bikese patupu bitudi nabi dijinga bua kuikala ne muoyo. Tshilejilu, tudi dijinga ne biakudia, bia kuvuala ne muaba wa kusomba. Kadi bintu bitudi basue kabiena biobi ne ndekelu to. Bantu ba bungi kabatu bajingulula ne: bintu bionso bidibu basue ki mbitubu nabi dijinga menemene to.

2. Mbimue bintu kayi bitu bantu basue?

² Muntu udi mu ditunga dipele udi mua kuikala musue tshintu kampanda tshishilangane bikole menemene ne tshidi muntu udi mu ditunga didi ne bubanji musue. Mu bimue bitupa bia buloba, bantu batu basue kupeta telefone, dikalu anyi katupa ka buloba. Mu miaba mikuabu, bantu mbasue kupeta bilamba bia bungi bia mushinga mukole, nzubu munene anyi mashinyi a mushinga mukole menemene. Nansha tuetu basombele muaba kayi anyi bikale ne makuta bungi kayi, tudi mua kutuadija kujinga bua kupeta bintu bia bungi bitudi katuyi nabi dijinga peshi bitudi katuyi mua kukokesha bua kusumba.

3. Dinanga dia bintu bia ku mubidi ntshinyi?

³ Dinanga dia bintu bia ku mubidi ntshinyi? Mmuenenu udi nende muntu udi uditatshisha bikole bua bintu kupita mudiye uditatshisha bua malanda ende ne Nzambi. Nansha mukadi muntu eu ne bintu bidiye nabi dijinga, kena anu ukuta, kadi misangu yonso mmusue kupeta bintu bikuabu bia bungi. Nansha bantu badi kabayi ne makuta a bungi anyi kabayi basumba bintu bia mushinga mukole, badi mua kulua banangi ba bintu bia ku mubidi. Badi mua kulekela kuteka Bukalenge bua Nzambi pa muaba wa kumpala mu nsombelu wabu.​—Ebelu 13:5.

4. Mmunyi mudi Satana wenza mudimu ne “majinga a mêsu”?

⁴ Satana mmusue bua tuitabe ne: tudi mua kupeta nsombelu muimpe anu tuetu ne bintu bia ku mubidi bia bungi. Nunku udi wenza mudimu ne bulongolodi buende ne “majinga a mêsu” bua kutusaka bua kujinga kupeta bintu bia bungi misangu yonso. (1 Yone 2:15-17; Genese 3:6; Nsumuinu 27:20) Tutu pa tshibidilu tumona ne tumvua madisuisha adi atusaka bua kusumba bintu bipiabipia bidibu bapatule. Ukadiku musumbe tshintu kampanda anu bualu tshivua tshikusankishe pauvua mutshimone mu magazen anyi bualu uvua mutshimone mu madisuisha anyi? Bikalabi bikadi bikufikile, uvua mua kuikala mulue kumona ne: kuvua natshi dijinga menemene to. Patudi tutungunuka ne kusumba bintu bitudi katuyi nabi dijinga, tudi tukutakaja nsombelu wetu. Bintu abi bidi mua kutubueja mu ditanaji bua kuenzela Yehowa mudimu. Tshilejilu, tudi mua kupangila dîba dikumbane dia kudilongela Bible, kulongolola bisangilu ne kubuelamu ne dia kuyisha pa tshibidilu. Vuluka didimuija dia mupostolo Yone edi: “Buloba budi bupita ne majinga abu kabidi.”

5. Ntshinyi tshidi mua kufikila bantu badi bafila makanda abu onso bua kupeta bintu bia bungi?

⁵ Satana mmusue bua tufile makanda etu bua kupeta makuta ne bintu bia bungi pamutu pa kuafila bua kuenzela Yehowa mudimu. (Matayi 6:24) Kadi tuetu tudifila anu bua kupeta bintu bia bungi, nsombelu wetu kakuikala ne tshipatshila to. Tudi mua kudikebela tunyinganyinga anyi kupeta ntatu ya malu a makuta. Bualu bubi menemene budi ne: tudi mua kujimija ditabuja dietu kudi Yehowa ne kudi Bukalenge buende. (1 Timote 6:9, 10; Buakabuluibua 3:17) Yezu wakamba ne: “majinga a bintu bikuabu” adi bu mêba adi mua kufimpakaja lutete bua kukola ne kukuama mamuma.​—Mâko 4:14, 18, 19.

6. Tshilejilu tshia Baluka tshidi tshitulongesha tshinyi?

⁶ Ela meji kakese bua Baluka, mufundi wa muprofete Yelemiya. Pavua Baluka mutuadije ‘kudikebela malu manene,’ Yehowa wakamuvuluija ne: uvua ne bua kubutula Yelushalema mu matuku makese. Kadi wakalaya Baluka ne: uvua ne bua kusungila muoyo wende. (Yelemiya 45:1-5) Baluka kavua ne bua kutekemena bua kupeta tshintu tshikuabu to. Yehowa kavua ne bua kukuba bintu bivua bantu nabi to. (Yelemiya 20:5) Lelu, tukadi basemene bikole ku nshikidilu wa bulongolodi bua Satana. Nunku etshi ki ntshikondo tshia tuetu kutungunuka ne kukeba bintu bipitepite bungi to. Katuena  ne bua kutekemena ne: netuikale anu ne bintu bitudi nabi mpindieu pajika dikenga dinene to, nansha biobi ne mushinga wa bungi kutudi.​—Nsumuinu 11:4; Matayi 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Ntshinyi tshituakonkonona mpindieu? Bua tshinyi?

⁷ Nunku, mmunyi mutudi mua kudikuba ne kukuba bena mu dîku dietu, eku tutungunuka ne kutuishila mêsu pa malu adi ne mushinga wa bungi? Mmunyi mutudi mua kuepuka dinanga dia bintu bia ku mubidi? Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kubenga kuditatshisha bikole bua kupeta bintu bitudi nabi dijinga? Yezu mmutupeshe mibelu mimpe mu Muyuki wende wa pa mukuna bua bualu ebu. (Matayi 6:19-21) Tubale ne tukonkonone Matayi 6:25-34. Kuenza nunku nekutusake bua kumona ne: tudi ne bua kutungunuka ne kukeba Bukalenge, kadi ki mbintu nansha.​—Luka 12:31.

8, 9. a) Bua tshinyi katuena ne bua kuditatshisha bikole bua bintu bitudi nabi dijinga? b) Ntshinyi tshivua Yezu mumanye bua bantu ne majinga abu?

⁸ Bala Matayi 6:25. Yezu uvua mumanye ne: bayidi bende bavua baditatshisha bua tshivuabu mua kudia, kunua ne kuvuala, nunku wakabambila mu Muyuki wende wa pa mukuna ne: “Lekelayi kuditatshisha bua mioyo yenu.” Yezu uvua musue kubambuluisha bua bumvue bua tshinyi kabavua ne bua kuditatshisha bua bintu bionso ebi. Uvua mumanye ne: bobu baditatshisha bikole nansha bua bintu bivuabu nabi dijinga menemene, bavua mua kupua muoyo tshivua ne mushinga wa bungi mu nsombelu wabu. Bu muvua Yezu utabalela bayidi bende bikole, wakabadimuija misangu mikuabu inayi mu muyuki wende bua njiwu eyi.​—Matayi 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Kadi bua tshinyi Yezu mmutuambile bua kubenga kuditatshisha bua tshitudi mua kudia, kunua anyi kuvuala? Katuenaku dijinga ne biakudia ne bia kuvuala anyi? Bushuwa, tudi nabi dijinga! Pa tshibidilu tuetu katuyi ne makuta makumbane bua kupeta bintu ebi, tutu tuditatshisha. Yezu uvua mumanye bualu ebu. Uvua mumanye bintu bidi bantu nabi dijinga. Uvua mumanye ne: “mu matuku a ku nshikidilu,” bayidi bende bavua ne bua kuikala mu bikondo bikole menemene. (2 Timote 3:1) Bushuwa, mbikole lelu bua bantu ba bungi kupeta mudimu, ne bintu bidi bitungunuka ne kubanda mushinga. Mu miaba ya bungi, bantu mbapele menemene ne badi ne biakudia bikese anyi mene kabena nabi. Kadi Yezu uvua kabidi mumanye ne: muoyo wa muntu udi ne mushinga wa bungi kupita biakudia, ne mubidi udi ne mushinga kupita bilamba.

10. Pavua Yezu mulongeshe bayidi bende bua kusambila, ntshinyi tshivuaye muleje ne: tshidi ne mushinga wa bungi mu nsombelu wabu?

¹⁰ Yezu uvua mulongeshe bayidi bende kumpala ne: padibu basambila, badi ne bua kulomba Tatu wabu wa mu diulu bua abapeshe bidibu nabi dijinga. Bavua ne bua kusambila ne: “Utupeshe lelu tshiakudia tshia dituku edi.” (Matayi 6:11) Musangu mukuabu, uvua mubambile bua kusambila ne: “Utupeshe tshiakudia tshietu tshia dituku edi bilondeshile majinga a  dituku edi.” (Luka 11:3) Kadi ebi kabiena biumvuija ne: tudi ne bua kutungunuka ne kuela meji misangu yonso bua kupeta bintu bitudi nabi dijinga to. Bualu Yezu uvua muleje bayidi bende ne: kulomba bua Bukalenge bua Nzambi bulue kudi ne mushinga wa bungi kupita kulomba bua majinga abu. (Matayi 6:10; Luka 11:2) Bua kuambuluisha bayidi bende bua kulekela kuditatshisha, Yezu wakabakankamija pakabavuluijaye mudi Yehowa utabalela bifukibua biende bionso.

11, 12. Mushindu udi Yehowa utabalela nyunyi ya mu diulu udi utulongesha tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.)

¹¹ Bala Matayi 6:26. Tudi ne bua ‘kutangila nyunyi ya mu diulu bimpe.’ Nansha mudi nyunyi mikale bifukibua bikese, itu idia biakudia bia bungi. Bu nyunyi muikale bunene bua muntu, uvua mua kudia biakudia bia bungi kupita muntu. Nyunyi itu idia bimuma, ntete, bishi ne misanda. Kadi kayitu dijinga ne kukuna ne kukuata mudimu bua kukolesha biakudia biayi to. Yehowa utu upesha nyunyi tshionso tshidiyi natshi dijinga. (Musambu 147:9) Nansha nanku, Nzambi katu wela nyunyi biakudia mu mînu yayi to. Idi ne bua kuya kukeba biakudia, kadi bitu anuku.

¹² Kakuyi mpata, Yezu uvua mumanye ne: bu mudi Tatuende utabalela nyunyi, neatabalele kabidi bantu. ^[1] (Tangila note ku ndekelu.) (1 Petelo 5:6, 7) Bushuwa, anu bu nyunyi, katuena ne bua kuikala bena lulengu to. Tudi ne bua kuenza mudimu bua biakudia bietu kukolabi anyi kukeba makuta a kubisumba. Yehowa neabeneshe madikolela atudi tuenza. Tuetu katuyi ne makuta makumbane anyi biakudia bikumbane, Nzambi udi mua kutungunuka ne kutupesha bitudi nabi dijinga. Tshilejilu, bakuabu badi mua kuabanyangana netu bidibu nabi. Yehowa udi kabidi upesha nyunyi muaba wa kusomba. Mmuyipeshe mushindu wa kuenza masua, ne mmulongolole bintu bidi nyunyi mua kuenza nabi masua aa. Yehowa udi mua kutuambuluisha petu bua kupeta muaba wa tuetu kusomba ne bena mu dîku dietu.

13. Ntshinyi tshidi tshitujadikila ne: tudi ne mushinga wa bungi kupita nyunyi ya mu diulu?

¹³ Yezu mumane kuvuluija bayidi bende ne: Yehowa udi udisha nyunyi, wakabebeja ne: “Nuenu kanuena bayipite ku mushinga anyi?” (Fuanyikija ne Luka 12:6, 7.) Pakamba Yezu mêyi aa, uvua pamuapa muele meji bua mukavuaye pa kufila muoyo wende bua bantu bonso. Eyowa, Yezu kavua mufuile nyunyi anyi nyama kayi mukuabu yonso to. Uvua mutufuile bua tuikale ne muoyo wa tshiendelele.​—Matayi 20:28.

14. Ntshinyi tshidi muntu udi uditatshisha bikole kayi mua kuenza?

¹⁴ Bala Matayi 6:27. Ntshinyi tshivua Yezu usua kuamba pakambaye ne: katuena mua kusakidila nkubita umue ku bule bua muoyo wetu patudi tuditatshisha? Uvua usua kuamba ne: katuena mua kulepesha muoyo wetu patudi tuditatshisha bua bintu bitudi nabi dijinga to. Mu bulelela, tuetu ne tunyinganyinga tua bungi, tudi mua kupeta masama anyi mene kufua.

15, 16. a) Mushindu udi Yehowa utabalela bilongo bia mu mpata udi utulongesha tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu tshia tshiena-bualu.) b) Nnkonko kayi itudi mua kudiela? Bua tshinyi?

¹⁵ Bala Matayi 6:28-30. Tutu tusanka patutu tupeta tshilamba tshimpe tshia kuvuala nangananga patudi tuya mu mudimu wa buambi anyi mu bisangilu ne mu mpuilu. Kadi tudiku ne bua ‘kuditatshisha bua bilamba’ anyi? Yezu wakavuluija kabidi bayidi bende mudi Yehowa utabalela bifukibua biende. Yezu wakabapesha tshilejilu tshia “bilongo bia mu mpata.” “Bilongo” bivuaye muakuile bivua bilongo bia mekala a bungi. Kakuena tshilongo nansha tshimue tshidi mua kuditelela bilamba to. Kadi  bilongo ebi mbimpe bikole, kufikishabi Yezu kudiamba ne: “Nansha Solomo mu butumbi buende buonso kavua muvuale bu tshimue tshia kudibi to.”

¹⁶ Ela meji bua mêyi avua Yezu mulue kuamba pashishe aa: ‘Nuenu bantu ba ditabuja dikese, bikala Nzambi uvuadika bisosa bia mu mpata nunku, kenaku mua kunuvuadika anyi?’ Bushuwa, neenze nanku! Kadi bayidi ba Yezu bavua dijinga ne kuikala ne ditabuja dia bungi. (Matayi 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Bavua ne bua kuikala ne dieyemena dia ne: Yehowa uvua musue kubatabalela ne uvua ne bua kuenza nanku. Netuambe tshinyi buetu tuetu? Tudiku tuitaba ne: Yehowa neatutabalele anyi?

17. Ntshinyi tshidi mua kunyanga malanda etu ne Yehowa?

¹⁷ Bala Matayi 6:31, 32. Bantu ba bungi badi kabayi bamanye Yehowa batu ne nsombelu muimanyine pa dikeba dia makuta a bungi ne bintu bia bungi. Kadi, bu tuetu benze malu bu bantu aba, tuvua mua kunyanga malanda etu ne Nzambi. Tudi bamanye ne: Yehowa n’Tatu wetu ne mmutunange. Tudi batuishibue ne: tuetu benze bidiye utulomba ne bateke Bukalenge buende pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu, neatupeshe bintu bionso bitudi nabi dijinga ne bintu bikuabu kabidi. Tudi tumona kabidi ne: kuikala mu malanda mimpe ne Yehowa ke kuatupetesha disanka dilelela, ne nekutuambuluishe bua kuikala ne disanka bua mutudi ne “biakudia ne bia kuvuala” bitudi nabi dijinga.​—1 Timote 6:6-8.

18. a) Ntshinyi tshidi Yehowa mumanye pa bidi bitangila yonso wa kutudi? b) Ntshinyi tshiatuenzelaye?

¹⁸ Bala Matayi 6:33. Tuetu bateke Bukalenge pa muaba wa kumpala mu nsombelu wetu, Yehowa neatupeshe bionso bitudi nabi dijinga. Yezu wakumvuija bua tshinyi tudi ne bua kuitaba mulayi eu. Wakamba ne: “Tatu wenu udi mu diulu mmumanye ne: nudi dijinga ne bintu bionso ebi.” Yehowa mmumanye biudi nabi dijinga nansha kumpala kua wewe kujingulula ne: udi nabi dijinga. (Filipoyi 4:19) Mmumanye bilamba bituikale nabi dijinga pashishe. Mmumanye kabidi biakudia biwikala nabi dijinga. Mmumanye ne: wewe ne bena mu dîku diebe nudi dijinga ne muaba wa kusomba. Yehowa neenze bua upete biudi nabi dijinga menemene.

19. Bua tshinyi katuena ne bua kuditatshisha bua tshikala mua kutufikila mu matuku atshilualua?

¹⁹ Bala Matayi 6:34. Yezu wakambila kabidi bayidi bende ne: “Kanuditatshishi” to. Yehowa neatupeshe bitudi nabi dijinga dituku dionso. Nunku katuena ne bua kuditatshisha bikole bua tshikala mua kutufikila mu matuku atshilualua to. Tuetu tuditatshisha bikole, tudi mua kutuadija kudieyemena, ne kuenza nunku nekunyange malanda etu ne Yehowa. Ke bualu kayi tudi ne bua kumueyemena ne muoyo mujima.​—Nsumuinu 3:5, 6; Filipoyi 4:6, 7.

20. a) Ntshipatshila kayi tshiudi mua kudifundila mu mudimu wa Yehowa? b) Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kupepeja nsombeu webe?

²⁰ Nebikale bibi menemene tuetu bapangile makanda a mubidi makumbane bua kuenzela Yehowa mudimu bikole anu bualu tuvua tujinga kupeta bintu bipitepite bungi! Kadi  tudi ne bua kuenzela Yehowa mudimu ne bukole buetu buonso. Tshilejilu, udiku mua kuya kuambuluisha mu tshisumbu tshidi dijinga ne bamanyishi ba bungi anyi? Udiku mua kulua mpanda-njila anyi? Biwikale ukadi mpanda-njila, ukadiku muele meji bua kubuela mu Kalasa ka bamanyishi ba Bukalenge anyi? Udiku pamuapa mua kupitshisha matuku makese ku lumingu bua kuambuluisha ku Betele anyi ku biro bia mudimu wa dikudimuna mikanda anyi? Peshi pamuapa udi mua kuenza mudimu bu muena budisuile mu midimu ya Luibaku idi yenzeka muaba uudi ne kufila ndambu wa dîba diebe bua kuambuluisha mu dibaka Nzubu ya Bukalenge. Ela meji bua tshiudi mua kuenza bua kupepeja nsombelu webe bua kupeta dîba dia bungi ne makanda bua kuenza midimu ya Bukalenge. Neupete ngenyi ya tshiudi mua kuenza mu kazubu ka ne: “ Mua kupepeja nsombelu webe.” Lomba Yehowa bua akuambuluishe bua kuangata dipangadika dia tshiudi mua kuenza. Pashishe tuadija kuenza mashintuluka adi akengela.

21. Ntshinyi tshiakuambuluisha bua kusemena pabuipi ne Yehowa?

 ²¹ Yezu wakatulongesha bua kukeba tshia kumpala Bukalenge bua Nzambi. Patudi tuenza nunku, tudi tuepuka bua kuditatshisha bikole bua bintu bitudi nabi dijinga. Tudi tusemena pabuipi ne Yehowa bualu tudi bajadike ne: neatukumbajile majinga etu. Tudi tumanya mua kudikanda ne kubenga kusumba tshintu tshionso tshitudi basue anyi tshintu tshionso tshidi bena panu bapatula nansha tuetu ne mushindu wa kutshipeta. Tuetu bapepeje nsombelu wetu mpindieu, nebituambuluishe bua kushala ne lulamatu kudi Yehowa ne ‘kukuata bikole ku muoyo wa bushuwa’ udiye mutulaye.​—1 Timote 6:19.