MUTWE WA MWANDA WA PA KIBALU | LELO LEZA UMWENE MAVITA NAMANI?
Mwādi Mumwena Leza Mavita pa Kala
Pa kala bantu bādi basusuka. Bādi balomba nyeke Leza ebakwashe, ino kutupu bukwashi—bintu kutupu kushinta. Bano bantu ba Leza ba pa kala, bādi bene Isalela. Kinkwa nabo mukomokomo wādi muzo wa bene Edipito. (Divilu 1:13, 14) Bene Isalela bākungile Leza mu myaka mivule ebanyongolole ku malwa a bene Edipito. Na bubine, Leza wākungile kitatyi kifwaninwe kya kwibanyongolola. (Divilu 3:7-10) Bible witusapwila amba Leza wālwile aye mwine na bene Edipito. Wāponeneje bene Edipito mpupo mivule, kupwa wāonakanya mulopwe wa Edipito ne bya bulwi byandi pa Dijiba Dityila. (Ñimbo 136:15) Yehova Leza wēlombwele bu i “muntu wa bulwi” ku mutamba wa bandi bantu.—Divilu 15:3, 4.
Kupituluka 9:5; 20:17, 18) Wāsoñanya ponka na ponka Davida Mulopwe wa Isalela kukalwa na balwana nabo bene Fidishitia. Kadi Leza wāpele Davida manwa a kulwa nao mene amukweshe anekenye.—2 Samwele 5:17-25.
Kilongwa kya Leza kya kulwa na bene Edipito kilombola amba kapelelepo mavita onso. Kadi, wānene Isalela akalwe divita. Kimfwa, wēbasoñenye kulwa na bene Kenani bene bādi babi bya mu meso fututu. (Ino mānga ya mu Bible i lombola amba shi ngikadilo kampanda imbi nansha masusu ādi asusulwa bene Isalela, Leza wādi ulwila bantu bandi mwanda wa kwibakinga ne kulama mutōtelo wandi wa bine. Shi ke pano tala ino myanda isatu mikatampe yādi isoñanya’mo Leza bantu kulwa.
-
LEZA MWINE YE WĀDI UTONGA MWINE WA KULWA. Difuku dimo, Leza wānene bene Isalela amba: “Kemukasakapo bulwi buno’bu.” Mwanda waka? Mwanda, Leza mwine wādi wa kwibalwila. (2 Bilongwa 20:17; 32:7, 8) Kadi wēbalwidile mavita mavule, na mokilombwedilwe kūlu kwa kino kishinte. Kadi, Leza wāsoñenye bantu bandi ba mu Isalela wa kala kulwa mavita aitabije, mene ādi akinga ne kulwila Ntanda yabo ya Mulao.—Kupituluka 7:1, 2; Yoshua 10:40.
-
LEZA MWINE YE WĀDI UTONGA KITATYI KINE KYA KULWA. Bengidi ba Leza bādi belaija na kitūkijetyima mwanda wa Leza atonge’ko kitatyi kya kulwa na bantu bādi bebasusula. O mwanda kebādipo balwa pakubulwa lupusa. Kitatyi kyobādi balwa pakubulwa lupusa Leza wādi wibela. Kadi, Bible ulombola amba bene Isalela pobādi balwa kwakubulwa lupusa lwa Leza, divule dine kwādi ke kwipaibwa i kukunya. *
-
LEZA KASANGELANGAPO LUFU LWA MUNTU NANSHA KE LWA MUPUPAKANE LWINE. Yehova Leza i Nsulo ya būmi kadi i Umpangi wa bantu. (Ñimbo 36:9) O mwanda, kasakangapo kumona bantu bafwa. Ino i kya bulanda, mwanda kudi bantu babi basusulañana ne kwipaya bakwabo. (Ñimbo 37:12, 14) Pa kupwija bino bintu bibi, kyaba kimo Leza wādi uleta’ko divita dya kulwa na babi. Kadi nansha myaka Leza yādi usoñanya bene Isalela kulwa mavita, ino wādi nyeke “muyūle kanye” kadi kadipo na “kansontomokela ka kufunina bulobo” ku balwana na Isalela. (Ñimbo 86:15) Kimfwa, kumeso kwa bene Isalela kukwata kibundi, bādi ‘bekisakila ndoe,’ mwanda wakupa bekadi mukenga wa kushinta milangwe yabo ya kulwa divita. (Kupituluka 20:10-13) Mu uno muswelo, Leza wādi ulombola amba kadipo na “nsangaji nansha mityetye mu lufu lwa mupupakane, ehe; poso’nka mupupakane’wa āluke ku dishinda dyandi ne kumona būmi.”—Ezekyele 33:11, 14-16. *
Tamba kūlu’ku tubamone amba pa kala, Leza wādi umwene divita bu muswelo wa kupwija kasusu ne bintu bibi. Ino wādi i Leza—ke bantupo—ye mwine wādi utonga kitatyi kine kya kulwa divita ne mwine ukalwa’dyo. Lelo mu uno muswelo Leza wādi umwanga mashi ku divita? Aa. Aye ushikilwe bikungulu bya bulobo. (Ñimbo 11:5) Lelo mumweno wa Leza utala pa divita wāshintyile kitatyi kyāshilwile Yesu Kidishitu wandi Mwana mwingilo wandi mu myaka katwa kabajinji.
^ mus. 7 Kimfwa, difuku dimo bene Isalela bāmwene dyemo kitatyi kyo bālwile na bene Amaleke ne bene Kenani kumeso kwa Leza kwibapa lupusa lwa kulwa nabo. (Umbadilo 14:41-45) Myaka mivule pa kupita’po, Yoshia Mulopwe wa kikōkeji wakatambañana divita pa kubulwa kupebwa kishima na Leza, kino kilongwa kya kubulwa ñeni kyāmufikije ku lufu.—2 Bilongwa 35:20-24.
^ mus. 8 Bene Isalela kebāsakilepo bene Kenani ndoe kumeso kwa kulwa nabo. Mwanda waka? Mwanda bene Kenani bāpelwe myaka 400 ya kulemununa mashinda abo mabi. Kitatyi pa kupita’po bene Isalela balwa nabo, mwanda bene Kenani bonso kebālemunwinepo mashinda abo mabi. (Ngalwilo 15:13-16) O mwanda bākubijibwe abo bonso. Inoko mwine Kenani ense wāshintyile mashinda andi wāpandile.—Yoshua 6:25; 9:3-27.