Lelo Ukateja Bidyumu bya Yehova Bimvwanike?
Lelo Ukateja Bidyumu bya Yehova Bimvwanike?
“Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.”—IS. 30:21.
1, 2. Le Satana usumininwe kulonga bika, ne Kinenwa kya Leza kitukwashanga namani?
BIYUKENO bya mu dishinda bilombola dishinda dya bubela kebijimijangapo bitupu muntu; inoko bikokeja kuleta kyaka. Langa’po bidi shi mulunda nobe wakudyumuna’mba kudi muntu mubi washintyile bino biyukeno mwanda wa kukambakanya beni. Le ubulwe’po kuteja kino kidyumu?
2 Na bubine, Satana i walwana mubi usumininwe kwitujimija mu dishinda. (Kus. 12:9) Byaka byonso byotwesambile’po mu kishinte kibadikile bitambanga kwadi kadi bidi na kitungo kya kwitusāsukija mu dishinda ditwala ku būmi bwa nyeke. (Mat. 7:13, 14) Dyese, Leza mulunda netu witudyumunanga tuleke kulonda ‘biyukeno bya dishinda’ bya bubela bya Satana. Shi ke pano, twisambilei pa byaka bikwabo bisatu bileta Satana. Kitatyi kyotubandaula muswelo witukwasha Kinenwa kya Leza tuleke kongolwa, tufwaninwe kumona Yehova bwa aye udi kunyuma kwetu witulombola dishinda dya bine amba: “Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.” (Is. 30:21) Kulangulukila pa bidyumu bya Yehova bimvwanike kukakomeja kusumininwa kwetu kotusumininwe kwibiteja.
Kokakolwa Kulonda “Bafundiji ba Bubela”
3, 4. (a) Le bafundiji ba bubela badi pamo bwa mishimwa myūmu namani? (b) Le bafundiji ba bubela batambanga divule kwepi, ne i bika byobasaka?
3 Wimone bwa abe udi mu lwendo mu ntanda myūmu. Ubamone mushimwa koenda’kwa, ubakulupila’mba usa kutana’ko mema utalaje kyumwa kyobe. Abe ufika’ko, nanshi mushimwa i mūmu. Yō, bulanda! Bafundiji ba bubela badi pamo bwa mishimwa myūmu. Muntu yense wenda kobadi mwanda wa kutana mema a bubinebine, kadi kyakatana’ko. Yehova witudyumuna kupityila kudi ba mutumibwa Polo ne Petelo pa mwanda utala bafundiji ba bubela. (Tanga Bilongwa 20:29, 30; 2 Petelo 2:1-3.) Le bano bafundiji ba bubela i bāni? Binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya bano batumibwa babidi bitukwasha tuyuke kutambile bano bafundiji ba bubela ne mobalongelanga.
4 Polo wānene kudi bakulumpe ba mu kipwilo kya Efisesa amba: “Ku bānwe bene nako kukemutalukilanga bantu bakwisamba byalupatalupata.” Petelo wāsonekēle banababo Bene Kidishitu amba: “Umbukata mwenu namo mukēkalanga namo bafundiji ba bubela.” Le penepo, bano bafundiji ba bubela batambanga kwepi? Bakokeja kutamba mu kipwilo. Bano bantu i batupondo. * Le i bika byobasaka kulonga? Kebasakangapo enka kutamba mu bulongolodi bobadi padi basenswe. Kitungo kyabo, i kishintululwe na Polo amba, i kya “kukokela bāna-babwanga ko badi’mba, betulonde.” Pa kyaba kya kwenda kukalonga babo bana ba bwanga, tuno tupondo tukimbanga kupaika bana ba bwanga ba Kidishitu. Pamo’nka bwa “bampumpi ba kuzonzelela,” bafundiji ba bubela, bepēne mu kubombola bantu bakulupilwe mu kipwilo, kona lwitabijo lwabo ne kwibasāsukija mu dishinda dya bubine.—Mat. 7:15; 2 Tem. 2:18.
5. I manwa’ka engidijanga bafundiji ba bubela?
5 Le bafundiji ba bubela bengilanga namani? Manwa abo alombola mushipiditu wa bunwanwa. Batupondo ‘baletanga kufulakufula’ milangwe ya kyonakanya. Pamo bwa bansunga bengila mu bufyafya, nabo batwejanga milangwe ya bupondo munshimunshi. Kadi enka mulongelanga mufwatakani mukosoke utompa kupāna mikanda ya bubela, batupondo nabo bengidijanga “myanda ya bubela bubela,” nansha milangwe ya bubela mwanda wa kumwekeja milangwe yobafwantakanya bu ya bine. Bazambalajanga “byabubelabubela”, “byakunyengakanya . . . bisonekwa” mwanda wa bikwatañane na milangwe yabo. (2 Pet. 2:1, 3, 13; 3:16) I kimweke patōka’mba, batupondo kebetusakilangapo biyampe. Kwibalonda kuketusāsukija mu dishinda ditwala ku būmi bwa nyeke.
6. Bible witupa madingi’ka memvwanike atala bafundiji ba bubela?
6 Le tukekinga namani ku bafundiji ba bubela? Madingi a mu Bible atala mwa kwikadila nabo adi patōka. (Tanga Loma 16:17; 2 Yoano 9-11.) Kinenwa kya Leza kinena’mba “mwibavundaminei.” Malamuni makwabo i malamune’po amba “mwibasonsolokei,” ne “mwi ba tine!” Ano madingi a ku bukomo bwa mushipiditu kemakutakanepo. Langa’po shi muñanga wakupeleja kushikata pabwipi na muntu udi na misongo isambuka, ileta lufu. Kukabulwepo kwivwana bisaka kunena muñanga, kadi ukateja binebine kidyumu kyandi. Batupondo nabo, badi na “luba,” kadi bakimbanga kusambwila’lo bakwabo na mfundijo ya butomboki. (1 Tem. 6:3, 4, Bisonekwa Bitokele) Yehova, muñanga mukatampe, witupelejanga kushikata pabwipi nabo. Tuyukile byasaka, ino le tusumininwe kuteja kidyumu kyandi mu myanda yonso?
7, 8. (a) Le kwepuka bafundiji ba bubela kulomba bika ne bika? (b) Mwanda waka ubasumininwa kukomena bafundiji ba bubela?
7 Le kwepuka bafundiji ba bubela kulomba bika ne bika? Ketwibatambulangapo ku mobo etu nansha kwibemuna. Tupelanga ne kutanga mabuku abo, kuteja bufundiji bwabo ku televijo, kupempula mateba abo a Entelenete, nansha kutentulula ku byobanene ku Entelenete. Mwanda waka tusumininwe kulonga namino? I mwanda wa buswe. Tusenswe “Leza wa binebine,” o mwanda ketusakengapo bufundiji bunyengakane bupatanya Mwanda wa binebine. (Mit. 31:5; Yoa. 17:17) Kadi tusenswe bulongolodi bwa Yehova bwaingidija pa kwitufundija bubinebine busangaja—kubadila’mo ne dijina dya Yehova ne buluji bwadyo, mpango ya Leza itala ntanda, ngikadilo idi’mo bafwe, ne lukulupilo lwa lusangukilo. Le ukokeja kuvuluka moweivwanine kitatyi kyowafundijibwe dibajinji buno bubinebine bulēme ne bukwabo? Penepo, mwanda waka ongolwe na muntu ufutulula bulongolodi bwine bukufundije buno bubinebine?—Yoa. 6:66-69.
8 Nansha shi bafundiji ba bubela banene bika, ketukebalondapo! Le kine kyoendela ku ino mishimwa myūmu mwanda wa kwikambakanya ne kwisusula i kika? Nanshi tusumininwei kushala bakōkele kudi Yehova ne ku bulongolodi bwandi bwelombola patōka amba bo bupwa kyumwa kyetu na mema atōka, atalala, a bubinebine bwa Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu sandu.—Is. 55:1-3; Mat. 24:45-47.
Kokakolwa Kulonda “Mfumo ya Kifumikefumike”
9, 10. Lelo Polo wāpele Temote kidyumu’ka kitala “mfumo ya kifumikefumike,” ne le Polo wādi padi ulanga bika? (Tala ne kunshi kwa dyani.)
9 Kyaba kimo, ukokeja kupelelwa kuyuka’mba biyukeno bya dishinda byashintyilwe, ke bilombola kwa bubela. Kyaba kikwabo, bikokeja kwikala bikomo kujingulula kyongo. Ye mobikadile ne na byongo bya Satana; bimo bimwekanga mpata kupita bikwabo. Mutumibwa Polo witudyumuna ku bunwa bumo bwa Satana—“mfumo ya kifumikefumike.” (Tanga 1 Temote 1:3, 4.) Pa kuleka kusāsuka mu dishinda ditwala ku būmi, tufwaninwe kuyuka, le mfumo ya kifumikefumike i bika, ne i muswelo’ka otukaleka kwiita mutyima?
10 Kidyumu kya Polo kitala mfumo ya kifumikefumike kitanwa mu mukanda wandi mubajinji kudi Temote, mutadi Mwine Kidishitu wāpelwe kiselwa kya kulama butōki bwa kipwilo ne kukwasha banababo betabije bekale na kikōkeji. (1 Tem. 1:18, 19) Polo i mwingidije kishima kya Kingidiki kikokeja kufunkila pa lwano, lufumo, nansha myanda ya bubela. Mungya dibuku dimo (The International Standard Bible Encyclopaedia), kino kishima kifunkila pa “mānga (ya myanda ya mu kipwilo) ya kubulwa kukwatañana na ya binebine.” Padi Polo wādi ulanga pa bubela bwa bipwilo bwādi busambakanya ñano itulumuja nansha mfumo ya kulangidija. * Mfumo ya uno muswelo ‘ikolomona ne lupata’—ikolomona bipangujo mulwi bitwala ku bukimbi bwa bitupubitupu. Mfumo ya bubela i kyambo kya Satana, ñongojani mukatampe, wingidija bipwilo bya bubela ne mfumo yampikwa bwine Leza mwanda wa kusāsukija boba bampikwa kudyumuka. Madingi a Polo i memvwanike: Kokikolwa kuta matwi ku mfumo ya kifumikefumike!
11. Le Satana i mwingidije namani na bunwanwa bipwilo mwanda wa kongola bantu, ne tukepuka kongolwa shi tuteje kidyumu’ka?
11 Le i mfumo’ka ya kifumikefumike ikokeja kujimija boba bampikwa kuyuka? Mungya buluji, bishima “mfumo ya kifumikefumike” bikokeja kufunkila pa bubela bonso bwa mu myanda ya Leza nansha ñano ikokeja kwitulengeja tuvundamine “ku byabinebine.” (2 Tem. 4:3, 4) Satana, mwine wimwekeja bu “mwikeulu wa mu mwinya,” i mwingidije na bunwanwa bipwilo bya bubela mwanda wa kongola bantu. (2 Kod. 11:14) Bipwilo bya Kine Kidishitu, bimwekeja bu bya Bwine Kidishitu, bifundijanga bisela—mubadilwa ne Busatu busantu, kalunganyembo ka mudilo, ne kubulwa kufwa kwa muya—biyule’mo mfumo ne bubela. Kadi bipwilo bya Kine Kidishitu bitumbijanga masobo, kimfwa Noele ne Pashika, amweka bu masobo a bitupu, nanshi ao’ko matambe ku mfumo ya Bajentaila. Shi tuteje kidyumu kya Leza kya kupanduka ne kuleka ‘kutenga ku kya kujidikwa,’ nankyo ketukongolwapo na mfumo ya kifumikefumike.—2 Kod. 6:14-17.
12, 13. (a) Le i bubela’ka butumbije Satana, ino bubine i bwepi? (b) I muswelo’ka otukokeja kwepuka kongolwa na mfumo ya kifumikefumike ya Satana?
12 Satana ke muzambalaje bubela bukwabo bukokeja kwitongola shi ketudyumukilepo. Tala bimfwa bimobimo. Kintu kyonso kikokeja kwendeka—kiyampe nansha kibi. I abe mwine wa kutonga. Uno mulangwe utumbijibwanga ku bisanji ne mu kwipwija mukose. Uno mumweno munyengakane wa misoñanya ya Leza udi na lupusa potudi lubwanya kulengeja tusāsuke ku misoñanya miyampe. Bubine i buno amba, tusakilwa bwendeji bwa mu mwikadilo butamba enka kudi Leza kete. (Yel. 10:23) Leza kakapwijapo myanda ya pano pa ntanda. Kuludikwa na uno mushipiditu wa kyodya kyo kyobe, kukokeja kwitulengeja twikale ‘ba mulēle, nansha bakubulwa bipa.’ (2 Pet. 1:8) Bubine i buno amba, difuku dya Yehova difwenanga lubilo lonka, ne tufwaninwe kwiditengela. (Mat. 24:44) Leza katelepo muntu ne muntu mutyima. Kwitabija buno bubela bwa Satana kukokeja kwituzozeja, twemona bu ba bitupubitupu ku meso a Leza wa buswe. Bubine i buno amba, Yehova usenswe ne kukwata na mutyika batōtyi bandi umo ne umo.—Mat. 10:29-31.
13 Tufwaninwe kwendelela na kutadija, mwanda milangwe ne mwikadila wa ntanda ya Satana bibwanya kumweka bu bya bine panja. Inoko vuluka’mba Satana i sendwe mu kongojañana. Shi tuteje madingi ne bivulujo bidi mu Kinenwa kya Leza, nabya tukokeja kwepuka kongolwa na “mfumo ya kufumika ne budyumuku budyumuku” ya Satana.—2 Pet. 1:16.
‘Kokasāsukila Kudi Satana’
14. Le i kidyumu’ka kyāletele Polo ku banuke bakaji-ba-bafu, ne mwanda waka batwe bonso tufwaninwe kulama binenwa byandi ku mutyima?
14 Langa’po bidi kiyukeno kya dishinda kilembe’po amba “Dino Dishinda Dyenda kwa Satana.” I ani muno motudi usa kwenda’dyo? Ino Polo witudyumuna miswelo palapala ikokeja Bene Kidishitu bepāne “basasukile kala kudi Satana.” (Tanga 1 Temote 5:11-15.) Binenwa bya Polo byādi bitala “banuke bakaji-ba-bafu,” ino misoñanya yatelele’mo itutala ne batwe bonso. Bano bana-bakaji Bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji padi kebādipo bafwatakanya amba balondanga Satana, inoko bilongwa byabo ye mobyādi bilombwela. I muswelo’ka otukokeja kwilama ku kulonda Satana nansha batwe kuyuka mpika? Tubandaulei kidyumu kya Polo kitala lubabo lubilubi.
15. Le Satana udi na kitungo’ka, ne Polo watela namani bunwa bwa Satana?
15 Kitungo kya Satana i kutalaja diwi dya lwitabijo lwetu—kwitukwata tuleke kusapula myanda miyampe. (Kus. 12:17) Pa kino, utompanga kwitutonona tulondelonde mingilo itudīla kitatyi nansha kukolomona kwilalulula mu bukata mwetu. Tala mwatelela Polo buno bunwa bwa Satana. “Bukope bwa kunangakananangakana bitupu.” Kino kyaba kyaendelela busendwe, i bipēla kujimija kitatyi kyetu ne kya bakwabo, kimfwa na kutuma misapu yampikwa mvubu nansha ya bubela ku Entelenete nansha ku telefone. Ba “luneno”, nansha lubabo. Lubabo lubilubi lutwalanga ku buvubavuba, bwine buletanga divule lūma. (Nk. 26:20) Bayuke, kebayukile, bamvubavuba beulanga Satana Dyabola. * Ba “kutwela mu myanda ya bene,” (MB). Ketudipo na kishima kya kulombola bakwabo byobafwaninwe kulonga mu myanda ibatala. Ino ngikadilo ya bukope ne ileta kavutakanya ikokeja kwitudya kavudi twakomenwa mwingilo witupele Leza wa kusapula Bulopwe. Shi tuleke kukwatakanya mwingilo wa Yehova, nankyo tubasāsukila kudi Satana. Kubwanyapo kwikala pa bukata.—Mat. 12:30.
16. Le tukepuka ‘kusāsukila kudi Satana’ shi tuteje madingi’ka?
16 Kuteja madingi a mu Bible kukokeja kwitukwasha tuleke ‘kusāsukila kudi Satana.’ Tala madingi a Polo a tunangu. Ikala “muvudilwe pakatampe pene, mafuku onso nyeke, monka mu mīngilo ya Mfumwetu.” (1 Kod. 15:58) Kwikala na bivule bya kulonga mu mingilo ya Bulopwe kuketukinga ku byaka bya kwikala nkope ne kulondalonda bintu bitudīla kitatyi. (Mat. 6:33) Wisambe kyokya “kilumbuluke kyonka kyakwimutamija biyampe, senene.” (Ef. 4:29) Sumininwa kuleka kuteja lubabo lubilubi ne kwiluzambalaja mpika. * Tamija mutyima wa kukulupila ne kulēmeka banabetu betabije. Nabya ukekala na mutyima wa kunena binenwa byūbaka pa kyaba kya byobya bitūta. Tai “mityima . . . kulonga mīngilo ya bānwe bene.” (1 Tes. 4:11) Ta bakwenu mutyima koku ulēmekele myanda ibatala abo bene ne kwibashila bulēmantu bwabo. Vuluka kadi amba, ketufwaninwepo kuningila mumweno wetu ku bakwetu mu myanda ibalomba abo bene kukwata butyibi.—Ngat. 6:5.
17. (a) Mwanda’ka Yehova witudyumuna tuleke kulonda bintu bimobimo? (b) Le ubasumininwa kulonga bika pa mwanda utala kashinda ketusakila Yehova kulonda?
17 Bine tufwija’ko bikatampe, mwanda Yehova witulombola patōka bintu byoketufwaninwepo kulonda! Inoko, kokelwa’mba kitupēla Yehova bidyumu byotwesambila’po mu kino kishinte ne kyabadikile, i pa mwanda wa buswe bukatampe bwaetusenswe. Usaka kwitukinga ku malwa ne ku masusu atamba ku kulonda ‘biyukeno bya dishinda’ bya kyongo bya Satana. Kashinda ketusakila Yehova kakokeja kwikala katyetye, ino ketufikija ko twenda—ke ku būmi bwa nyeke kadi. (Mat. 7:14) Shi ke pano a banabetu, ketwakazobololai kusuminwa kotusumininwe kuteja musoñanya wa Yehova wa’mba: “Dine dino’di dyo dishinda, nangaimo.”—Is. 30:21.
[Kunshi kwa dyani]
^ “Bupondo” i kupela mutōtelo wa bine, kutolokela pafula, kwilunga ku balwana, kutomboka, kuleka’byo.
^ Kimfwa, mukanda wampikwa kwitabijibwa wa Tobit (Tobias), wāsonekelwe mu myaka katwa ka busatu K.K.K. ne wādi mutumbe mu mafuku a Polo, i muyule’mo myanda ya kabutyibutyi ne ñano ya bubela ya majende ne butyi ilombolwa bu ya bine.—Tala Étude perspicace des Écritures, Volime 1, paje 135.
^ Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “diabola” i di·aʹbo·los, kishintulula “vubavuba.” Kino kishima i kingidijibwe bu kitenta kikwabo kya Satana, vubavuba mukatampe.—Yoa. 8:44; Kus. 12:9, 10.
^ Tala kapango “Kwela Masala mu Kivula.”
Ukalondolola’po Bika?
Le ubwanya kulonda namani bidyumu bitanwa mu bisonekwa bilonda’ko’bi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kapango/Bifwatulo pa paje 19]
Kwela Masala mu Kivula 19]
Lwano lumo lwa Bayuda lwa kala lulombola bibi bilupuka ku kuzambalaja lubabo lubilubi. Lunenwanga mu miswelo palapala, inoko mwine molwikadile i namino.
Kwadi muntu yao, waendele mu kizungu kukavubakenya muntu wa ñeni myanda. Mwenda mafuku, uno muntu wa lubabo wajingulula’mba walubile, ko kwenda kudi muntu wa ñeni’wa kumulomba lusa, ne kumunena’mba ukokeja kufuta mambo. Muntu wa ñeni wamutunga kintu kimo, amba: Enda ukayate masala adi mu musamo wele’o mu kivula. Muntu wa lubabo watulumuka pa byobamutunga, waenda kulongela monka, kupwa wajokela kudi muntu wa ñeni.
Wamwipangula’mba, “Le pano ubamfwila lusa?”
Muntu wa ñeni wamulondolola’mba, “Enda bidi ukakongakanye masala onso’a.”
“Le nsa kubwanya namani? Kivula ke kipwe kwiasela.”
“Nanshi i bikomo kulongolola mwanda upolelwe na binenwa byobe enka na mobikadile bikomo kusokola masala’a.”
Ñeni iboilwa’ko idi patōka. Shi binenwa bibapu kutamba, kebijokangapo dikwabo, kadi bikokeja kwikala bikomo kulongolola bibi bilupukile’ko. Kumeso kwa kusambakanya lubabo lubilubi, i biyampe tuvuluke amba i masala oketwela mu kivula.
Kifwatulo pa paje 16]
Le bamo bakokeja kwita batupondo mu mobo abo namani?