Lelo I Ani Ukanyongolola Boba Balomba Bukwashi?

“Mupe mulopwe kutyiba kwa mambo kobe, Abe Leza . . . Mwanda aye ukanyongolola mupando pa kwita.”—MIT. 72:1, 12.

1. Lelo i ñeni’ka yotuboila pa lusa lwa Leza pa mwanda wa Davida?

 MOBIMWEKELA, Davida, Mulopwe wa Isalela wa kala, ye wāsonekele bino binenwa bikankamika’po kashā! Myaka mivule kumeso kwa kwibisoneka, wēalakenye pa kupwa kulonga makoji na Bafesheba. Penepa, Davida wāzenza Leza amba: “Monka mwikadile mulwi wa bya lusalusa lobe lwa kikōkeji jimañanye kujilula kwami . . . Kadi bupya-mambo bwami budi nyeke mu kifuko kyami. . . . Talapo bidi, byo nabumbilwe umbubi, kadi i mu bupya-mambo mwāñimityile lolo.” (Mit. 51:1-5) Yehova i wa lusalusa, uyukile ngikadilo yotudi’mo ya bubi botupyene.

2. Lelo Mitōto 72 witukwasha namani?

² Yehova uyukile biyampe ngikadilo ya bulanda yotudi’mo. Inoko, monka mokilailwe, Mulopwe mushingwe māni wa Leza “ukanyongolola mupando pa kwita; ne balanda ba kubulwa wakwibakwasha. Ukebafwila lusa balanda ne badi makasa, kadi ne myuya ya badi makasa ukeīpandijanga.” (Mit. 72:12, 13) Lelo bakatambulanga busengi namani? Mitōto 72 witulombola’kyo. Uno mutōto utala bulopwe bwa Solomone, mwana Davida, i lwimbo lulombola kyelekejo kya muswelo ukapwija bulopwe bwa Yesu Kidishitu, Mwanā Leza, masusu a bantu.

 Ntompejo ya Bulopwe bwa Kidishitu

3. Le i bika byālombele Solomone, ino Leza wāmupele bika?

³ Davida pa kununupa, wanena babikike Solomone bu mulopwe, kupwa wapa Solomone misoñanya mipotoloke, nandi walonda’yo na kikōkeji. (1 Bal. 1:32-35; 2:1-3) Mafuku pa kupita’po, Yehova wamwekela Solomone mu kilotwa kumunena’mba: “Lomba bidi kyosaka nkupe.” Solomone nandi wālomba’nka kintu kimo, amba: “Bape bidi mwingidi obe mutyima wa kwivwanija, kutyibila bantu bobe, ne kusansanya pa biya ne bibi.” Byālombele Solomone kino na kwityepeja, Leza wāmupa kyaālombele wāmutentekela’ko ne bikwabo.—1 Bal. 3:5, 9-13.

4. Lelo bulopwe bwa Solomone bwalombwelwe namani na mulopwe umo wa mu andi mafuku?

⁴ Yehova pa kumwesela, bulopwe bwa Solomone bwāikele bwa ndoe ne ntundubuko kitatyi kilampe mpata kupita malopwe onso pano pa ntanda. (1 Bal. 4:25) Bantu bavule baile kutala mwendela bulopwe bwa Solomone, kubadila’mo ne mulopwe-mukaji wa ku Sheba pamo ne bantu bandi. Wālombwele Solomone amba: “Nanshi mwanda o ñivwananga mu yami ntanda . . . i mwanda wa binebine’tu. Ino . . . kebansapwidilepo nansha kipindi kine poso byonka byakūlukūlutu; . . . nanshi abe wi mupite ñeni ne dyese ku yoya ntumbo yo naivwene.” (1 Bal. 10:1, 6, 7) Inoko, Yesu wādi na tunangu tukatampe kutabukidila, ne wēsambile padi aye mwine amba: “Monaipo bidi, nanshi wakukilapo Solomone buleme ukidi ponka pano.”—Mat. 12:42.

Busengi Bukaleta Solomone Mukatampe

5. Lelo Mitōto 72 ilombola bika, ne uno mutōto ulombola bika bikaya kumeso?

⁵ Pano tubandaulei myanda idi mu Mitōto 72 mwa kuyukila madyese akaleta bulopwe bwa Yesu Kidishitu, Solomone Mukatampe. (Tanga Mitōto 72:1-4.) Uno mutōto ulombola mwiivwanina Yehova pangala pa “buledi” bwa wandi Mwana, “Mwana-mulopwe wa ndoe,” ke Yesu Kidishitu kadi. (Is. 9:6, 7) Munshi mwa buludiki bwa Leza, Solomone Mukatampe ‘ukanenena balanda ne kupandija bana ba mupando.’ Umbikalo wandi ukekala wa ndoe ne boloke. Yesu paādi pano pa ntanda wālombwele ntompejo ya byakalonga mu Bulopwe bwandi bwa myaka kanunu. —Kus. 20:4.

6. Le Yesu wāletele ntompejo ya madyese’ka a mu Bulopwe bwandi?

⁶ Tubandaulei mingilo imoimo ya Yesu Kidishitu itupa ntompejo ya byakalongela bantu na kufikidija Mitōto 72. Tudi na bubinga bwa kutenekwa na lusa lukatampe lwaādi ukwatyilwa boba basusuka. (Mat. 9:35, 36; 15:29- 31) Kimfwa, muntu umo wa makopo wāfwenene kudi Yesu kamwisāshila’mba: “Shi uswile nankyo uyuke kuñundapapo.” Yesu wamulondolola amba: “Nswile ukome.” Nandi ne kukoma wakoma. (Mako 1:40- 42) Kitatyi pa kupita’po, Yesu wāsambakana mwana-mukaji wa kishala wāfwidilwe wandi mwana mwana-mulume umo enka munda mwa inandi. Yesu “wamukwatyilwa lusa,” kanena’mba, “Languka!” ne mwanandi nandi wabūka. Wāikala ke mūmi!—Luka 7:11- 15.

7, 8. Lelo i bintu’ka byādi bilombola bukomo bwa Yesu bwa kundapa?

⁷ Yehova wāpele Yesu bukomo bwa kulonga  bingelengele. Kino kyāmwekele mu mwanda utala “mwana-mukaji umo ubela muyeye wamashi, [ke myaka] dikumi ne ībidi. Wamona malwa mene makata ku bañanga, wapwibwa tonso twādi nato fututu,” ino nansha nabya, luba lwadi’nka lwenda luninga. Uno mwana-mukaji wātwelele mu kibumbo kya bantu watenga Yesu—kuno kwādi i kujilula Bijila ku mwana-mukaji “shi ekale ne bimusūma.” (Levi 15:19, 25) Yesu wāivwana amba bukomo bumo bubamutambe’mo kaipangula mwine wamutenga. Mwana-mukaji’wa “moyo wamukwata, katetema,” ebiya “waiya kuponena ponka pa kifuko kyandi kamusapwila byonka bya binebine.” Yesu pa kuyuka amba Yehova waundapa uno mwana-mukaji, wamukwatyilwa lusa kamunena’mba: “Abe mwana’mi lwitabijo lobe lubakupandija. Endapo ne ku mutyima talala! Ubapwibwa ku kizwa kyobe kyo wadi nakyo.”—Mako 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Leza wāpele Yesu bukomo bwa kundapa babela kadi buno bukomo bwādi butulumuna boba bādi batala. Kimfwa, bavule batulumukile pobamwene Yesu undapa bantu kumeso kwa kushilula Busapudi bwandi butumbe bwa pa Lūlu. (Luka 6:17-19) Yoano Mubatyiji pa kutuma mikendi ibidi i kepangule Yesu shi ye aye Meshiasa, bāmutene ‘undapa bangi bambá, ne bamisongo, ne babibanda, kadi ku bampofu bangi webapele meso.’ Ebiya Yesu wanena ino mikendi ibidi amba: “Endaipo kasapwilei Yoano byo mwamona, ne byo mwaumvwana, byo bamona meso bampofu, ne bilema nabyo binanga, kadi bamakopo nabo bapwibwa, ne babitwi nabo bēvwana, kadi bafu nabo basangulwa, kadi balanda nabo myanda-miyampe ībasapwilwako.” (Luka 7:19-22) Bine, uno musapu wākankamikile Yoano bikata!

9. Lelo bingelengele bya Yesu wādi munjiñininya wa bika?

⁹ Bine, busengi bwāmweninwe ku masusu āsusukile Yesu mu mwingilo wandi pano panshi bwādi’tu bwa kakitatyi katyutyu. Boba bonso baāundapile ne kusangula bāfwile monka mwenda mafuku. Inoko bingelengele byālongele Yesu pano pa ntanda byādi mujiñininya wa busengi bwa nyeke ne nyeke bukemwena bantu mu Bulopwe bwa Meshiasa.

Paladisa Ikekala pa Ntanda Yonso!

10, 11. (a) Lelo madyese a Bulopwe akeja namani, ne buludiki bwa Yesu bukekala bwa muswelo’ka? (b) Le i ani ukekala na Yesu mu Paladisa, ne ukamona būmi bwa nyeke bwa muswelo’ka?

¹⁰ Langa’po mukekadila būmi mu paladisa pano pa ntanda. (Tanga Mitōto 72:5-9.) Batōtyi ba Leza umo kete wa bine bakaloelelwa būmi mu paladisa poso enka ne bikajimankana dyuba ne kweji—eyo nyeke ne nyeke! Yesu Kidishitu Mulopwe ukatukija bantu mityima pamo “bwa mvula pa biyombo bisebe; pamo bwa binya bya mvula bisangila ntanda.”

¹¹ Pomona kufikidila kwa uno mutōto, lelo mutyima obe keuyudilepo lukulupilo lwa kukekala na būmi bwa nyeke pano pa ntanda? Eyo, kabwalala kamo kaipailwe pamo na Yesu kāsangele pāmunenene Yesu amba: “Ukēkalanga nami mu Paladisa.” (Luka 23:43) Uno muntu ukasangwilwa ku būmi mu Umbikalo wa Yesu wa Myaka Kanunu. Shi akakōkelele ku Buludiki bwa Kidishitu, nabya ukamona būmi bwa nyeke pano pa ntanda ne kwikala na bukomo bwa ngitu bubwaninine ne nsangaji ya binebine.

12. Lelo i mukenga’ka ukashitwilwa bampikwa koloke bakasangulwa mu Umbikalo wa Yesu wa myaka kanunu?

¹² Mu buludiki bwa Yesu Kidishitu, Solomone Mukatampe, “boloke bakamonanga katōkwe” ko kunena amba kutōya maluba nansha kumona ntundubuko. (Mit. 72:7) Ebiya buswe ne kanye ka Yesu bikavula enka na mobyadi bivudile paādi pano panshi. Mu ntanda mipya ilailwe na Leza, enka ne “bampikwa koloka” bakasangulwa bakapebwa na buswe mukenga wa kulonda misoñanya ya Yehova ne kumona būmi. (Bil. 24:15) Bine, boba bapela kulonga bintu mungya misoñanya ya Leza kebakalekwapo bekele bōmi ne konakanya ndoe ne mutyima ntenke mu ntanda mipya.

13. Le buludiki bwa Bulopwe i butandabuke namani, ne mwanda waka ndoe yabo keikavutakanibwapo?

 ¹³ Kutandabuka kwa buludiki bwa Solomone Mukatampe pano pa ntanda ponso i kulombolwe namino amba: “Ukabikalanga bulopwe kushilwila ku dijiba kutūla ne ku dijiba dikwabo, kadi ne ku munonga [Ufalete] ku mfulo ya panopanshi. Boba bēkele muntanda mutuputupu bakamufukatyilanga; kadi ne bamushikilwe bakalambanga luvumbi.” (Mit. 72:8, 9) Eyo, Yesu Kidishitu ukaludika ntanda yonso. (Zek. 9:9, 10) Boba betabija buludiki ne madyese andi “bakamufukatyilanga” na kikōkeji kyonso. Kadi, banonga bibi bampikwa kwisāsa bakatyibwa’ko, enka na mwādi mutyibilwa’ko muntu wa “myaka katwa.” (Is. 65:20) Kadi “bakalambanga luvumbi.”

Yesu Witutele Mutyima na Kanye

14, 15. Twibayuke namani amba Yesu uyukile mwiivwaninanga bantu ne “ukanyongolola mupando pa kwita”?

¹⁴ Bantu ba bubi badi mu ngikadilo ya bulanda kadi kebakulupilepo amba babwanya kukwashibwa. Inoko batwe tudi na lukulupilo. (Tanga Mitōto 72:12-14.) Yesu, Solomone Mukatampe, udi na kanye potudi, mwanda uyukile kubulwa kubwaninina kwetu. Pakwabo kadi, Yesu wāsusukile pa mwanda wa boloke, ne Leza nandi wāmulekēle’tu atanwe na ano matompo. Bine, Yesu wāsusukile bininge mu ñeni enka ne “byanga byandi byālamuka pamo bwa mano makatampe a mashi ke anokela panshi”! (Luka 22:44) Mwenda mafuku, paāpopelwe ku mutyi wa masusu, wādidile amba: “Leza wami! Leza wami! Lelo i bika byo wandekelela?” (Mat. 27:45, 46) Nansha byaāsusukile nabya, kadi nansha byālongele Satana bukomo bwandi bonso mwanda wa kumupalula kudi Yehova, Yesu wāshele nyeke mukōkele kudi Yehova Leza.

¹⁵ Tukulupilei nanshi amba Yesu umonanga masusu etu ne “ukanyongolola mupando pa kwita; ne balanda ba kubulwa wakwibakwasha.” Yesu byadi na mutyima wa buswe na udi na Shandi “wivwananga badi makasa” ne ukondapa “ba mityima mifwe, ne kwibakuta pa byaso byabo.” (Mit. 69:33; 147:3) Yesu ukokeja “kuyūka mwikadile bukōkekōke bwetu” mwanda “aye wadi utompibwa kala monsomonso pamo ne muno mo ke tudi bātwe.” (Bah. 4:15) Bine i biyampe’po kashā kuyuka amba Yesu Kidishitu Mulopwe pano ke mubikale mulu kadi udi na kipyupyu kya kusenga bantu basusuka!

16. I kika kinenenwa amba Solomone wāivwanine babikalwa bandi lusa?

¹⁶ Na bubine Solomone byaādi na tunangu ne bujinguludi ‘wāfwidile lusa balanda.’ Nansha nankyo, wādi utengwa na myanda ya bulanda ne tusua mu būmi bwandi. Mwanabo Amone wājilwile ku bukomo nkasabo Tamala, ebiya Abisalome mwanabo na Solomone waipaya Amone mwanda wa bupolapola bwandi. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) Abisalome wākimbile kusompola lupona lwa Davida, ino kitumba kyandi kyakankalwa, ne kwipaibwa waipaibwa na Yoabe. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) Kitatyi kityetye pa kupita’po, Adoniya mwanabo na Solomone watompa kwibikika bulopwe. Shi wābwenye kubikala longa Solomone wāfwile. (1 Bal. 1:5) Kwivwanija kwāivwanije Solomone masusu a bantu kwāmwekele patōka mu milombelo yaālombele pa kufikidija tempelo ya Yehova. Mulopwe wālombele pangala pa babikalwa bandi amba: “Bakayuka kipupo kyandi, muntu kyandi kipupo muntu kyandi kipupo, ne misongo nayo mo monka, wa yandi wa yandi, . . . ne [abe Yehova ukalekela] ne kupana ku muntu ense mwendele mashinda andi onsololo.”—2 Bil. 6:29, 30.

17, 18. Lelo bengidi bamo ba Leza bālwile na makambakano’ka, ne i bika byebakweshe balwe nao?

 ¹⁷ ‘Msongo yetu’ ibwanya kutamba ku bintu bimo byētutene mu būmi pa kala. Mary, * kamoni wa Yehova wa myaka 30 usoneka amba: “Ngidi na bubinga bwa kwikadila na nsangaji, ino divule dine shi navuluka būmi bwami bwa pa kala ngivwananga bumvu ne kwimona bu wa munyanji. Ku mfulo pa kwivwana bulanda nalanga bya kudila, namona’tu bu nalongele’byo enka nkesha’di. Kuvutakanibwa bininge mu ñeni kunengejanga nyeke ndemenenwe na milangwe ya kubulwa kwendela’mo ne kwialakanya.”

¹⁸ Bngidi ba Leza bavule bakokeja kwikala na ino milangwe, ino i bika bikokeja kwibakwasha bamone bukomo busakibwa pa kūminina? Mary unena amba: “Balunda babinebine ne kisaka kya ku mushipiditu pano nkipanga nsangaji, kadi noñanga bukomo bwa kwimika milangwe pa milao ya Yehova ya mu mafuku āya kumeso, ne nkulupile amba kudila kondila mwanda wa bukwashi kukalamuka ke kudila kwa nsangaji.” (Mit. 126:5) Tusakilwa kukulupila mu mpangiko ya Leza ya kwitupa wandi Mwana, Mulopwe watongele. Kyalailwe pangala pa uno Mwana amba: “Ukebafwila lusa balanda ne badi makasa, kadi ne myuya ya badi makasa ukeīpandijanga. Ukakūla muya wabo ku bongojani ne bikungulu bya bulobo; kadi mashi abo akēkalanga maleme mu meso andi.” (Mit. 72:13, 14) Bine uno mulao i ukulupija’po kashā!

Ntanda Impya ya Bintu Bivule Itutengele

19, 20. (a) Lelo kukwatañana na Mitōto 72, i myanda’ka ikapwa buludiki bwa Bulopwe? (b) Lelo i ani ufwaninwe kutumbijibwa dibajinji pangala pa bulopwe bwa Kidishitu, ne wiivwananga namani pa byobya byobukafikidija?

¹⁹ Tompa monka kumona mukekadila bantu boloke mu ntanda impya ya Leza munshi mwa buludiki bwa Solomone Mukatampe. Twibalaibwe amba, “kukēkalanga bungibungi bwa mebele panopantanda peulu pa ngulu.” (Mit. 72:16) Kashā mebele keamenene peulu pa ngulu, bino binenwa bikomeneja mukekadila nshi na bumeni. Bipa byapo “bikatenkana bwa Lebanona,” ntanda ikapa bipa bivule kitatyi kikabikala Solomone. Langa’po bidi, ke kutupu kusakana kwa bidibwa, nansha umo munyane nzala, nansha wa kufwa nzala! Bonso bakadya “masobo a bintu binune.”—Is. 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ Llo i ani ukapebwa ntumbo pangala pa ano madyese onso? Dibajinji i Mulopwe wa nyeke ne Yehova Leza Mubikadi wa diulu ne ntanda. Nanshi batwe bonso tukemba kiundaunda na nsangaji kipindi kya mfulo kya luno lwimbo lulumbuluke kadi lukunka mutyima lwa amba: “Dijina dyandi [dya Yesu Kidishitu Mulopwe] dikalādilaladila monka nyeke; Dijina dyandi dikalungulukanga monso mwikadile dyuba. Kadi ne bantu bakamonanga katōkwe mudi aye; ne mizo yonsololo īkamutela’mba, i wansangaji. Atōtwepo Yehova Leza, Leza wa Isalela, Aye enka ulonga byakutendelwa. Kadi dijina dyandi dya ntumbo ditōtyibwe nyeke, kadi ntanda yonsololo nayo īyūle ntumbo yandi, Amena, ne Amena.”—Mit. 72:17-19.

[Kunshi kwa dyani]

Ukalondolola Muswelo’ka?

• Lelo bupolofeto budi mu Mitōto 72 buleta ntompejo’ka?

• Le Solomone Mukatampe i ani, ne buludiki bwandi bukatandabuka namani?

• I bika bikusangaja bininge mu madyese alailwe mu Mitōto 72?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 28]

Lelo i bika byāelekejibwe na ntundubuko yāmwekele mu bulopwe bwa Solomone?

[Kifwatulo pa paje 31]

Bukomo bonso botulonga mwanda wa kumona būmi mu Paladisa munshi mwa buludiki bwa Solomone Mukatampe i bwa kamweno