Bukomo bwa Leza I Bumweke Padi Tō mu Ñenyenye

“Tululai meso enu kūlu, mumone yewa wapangile bine bino’bi, yewa ulupula kibumbo kyabo pa mbadilo; wibeta bonso pa dijina pa dijina; pa bukatampe bwa bukomokomo bwandi, kabidi ne mwanda wa mu bukomokomo bwandi, nansha umo ubulwapo.”—ISAYA 40:26.

DYUBA i luñenyenye ludi na bukata bwenzankane. Inoko, i dikata misunsa 330 000 kutabuka ntanda. Ñenyenye mivule idi pabwipi na ntanda i mityetye kutabuka dyuba. Inoko, ñenyenye mikwabo, pamo bwa lolwa lwitwa bu V382 Cygni, i mipite dyuba bukata kubwipi kwa misunsa 27.

Lelo dyuba dilupulanga kyanga kya bukata’ka? Langa’po bidi shi udi ku kilometele 15 na kwine kudi mudilo ino ukivwene kyanga kyao, le i mudilo wa muswelo’ka. Dyuba didi kulampe ne ntanda kintu kya kilometele midiyo 150. Inoko, dyo kudi dyuba dilobo, dibwanya kusoka ne kikoba. Kintu kitulumukwa i pa kumona’mba i enka kapindi kamo ka mudiyala ka bukomo bwa dyuba ko kafikanga pano panshi. Inoko kano kapindi katyutyutyutyu ka bukomo bwa dyuba i kabwane mwanda wa kukwasha būmi bwendelele pa ino ntanda.

Kadi, befundi ba sianse bapikwile amba kyanga kyonso kitamba ku dyuba kikokeja kukabija imbuo mikwabo pamo bwa ntanda midiyala tununu 31. Diteba dimo dya Entelenete (Weather Prediction Center [SWPC]) dinena’mba: Shi kadi tubale mu muswelo mukwabo buno bukomo bukatakata, shi bwabungilwa pamo ne kutumwa mu sekonde imo, bubwanya kuletela États-Unis “mudilo ubwanya kwingidijibwa mu myaka 9 000 000,” kukwatañana na mudilo wingidijibwa dyalelo.

Kyanga kya dyuba kitambanga mu kyoto kyadyo—kité kibungila pamo maatome ne kulupula kipuinga. Dyuba i dikatampe mpata ne kyoto kyadyo nakyo kikatampe, o mwanda bilombanga midiyo ya myaka pa kusaka’mba kyanga kilupulwa na kino kyoto kilupukile panja padyo. Dino diteba (SWPC) dinena’mba: “Shi dyuba dyaleka kulupula kyanga dyalelo, bikalomba myaka 50 000 000 penepa ketuyuka kubula kwadyo pano pa ntanda!”

Penepo langa bidi: Kitatyi kyotululanga meso obe mūlu bufuku bwampikwa makumbi, umonanga tununu na tununu twa ñenyenye, luñenyenye ne luñenyenye lulupula bukomo bukatampe, bwifwene bwa dyuba. Kadi befundi ba sianse i banene amba kudi midiyala ne midiyala ya ñenyenye!

Lelo ino ñenyenye yonso yātambile kwepi? Pano bakimbi bavule betabije amba diulu ne ntanda byāikele’ko mu kitulumukila, pano kepadi kintu kya myaka midiyala 14, ino kwampikwa kwivwanija buluji bwa mobyāshilwidile. Bible unenanga amba: “Mu ngalwilo Leza wapangile diulu ne ntanda mine.” (Ngalwilo 1:1) Ne kutatana kwine mpika, Mwine wāpangile ano ma mashini atulumukwa uno muswelo otwita bu ñenyenye tubwanya kunena’mba i mwine wa “bukomokomo” kutabuka.—Isaya 40:26.

Mwingidijija Leza Bukomo Bwandi

Yehova Leza wingidijanga bukomo bwandi mwanda wa kukwasha boba balonga kiswa-mutyima kyandi. Kimfwa, mutumibwa Polo wāingidije bukomo bwandi na kufundija bakwabo myanda itala padi Leza. Polo kādipo mwishile na bantu bakwabo, inoko wādi na bukomo bwa kulonga bintu bilumbuluke bivule nansha ke mu kukankajibwa kwa malwa. Muswelo’ka?  Wānene amba wādi utambula “bukomo butabukile pa bwikalwanga nabo.”—2 Kodinda 4:7-9, New World Translation.

Kadi Yehova Leza wāingidije bukomo bwandi mwanda wa konakanya bajilula misoñanya yandi ku kusaka. Yesu Kidishitu wātelele konakanibwa kwa Sodoma ne Ngomola pamo ne Dilobe dya Noa bu bimfwa bilombola’mba Yehova wingidijanga bukomo bwandi pa konakanya enka babi kete. Yesu wālaile amba panopano ponka Yehova usakwingidija bukomo bwandi mwanda wa konakanya boba bapumpunya misoñanya Yandi.—Mateo 24:3, 37-39; Luka 17:26-30.

Lelo Ubeivwana Namani?

Kupwa kwa kulangulukila pa bukomo bwa Leza bumweke padi tō mu ñenyenye, ubwanya kwiivwana pamo bwa Mulopwe Davida wānene amba: “Po nañanga madiulu obe, mīngilo ya minwe yobe, ne kweji ne ñenyenye, byo watūdile; lelo muntu nandi i waka, ōlañanga? Kadi mwana muntu ōpempula nandi le i waka?”—Mitōto 8:3, 4.

Bine, tufwaninwe kwityepeja kitatyi kyotwidingakanya na bukatampe bwa diulu ne ntanda. Inoko, ketufwaninwe kwakamwa bipitepite bukomo bwa Leza. Yehova wāpele mupolofeto Isaya bukomo bwa mushipiditu asoneke bino binenwa bikulupija, amba: Leza “upana bukomokomo kudi wa mpungiji, ne kudi yewa wampikwa bunkanka ulundako bukomo. Nansha bankasampe bakapungila ne kukōka ponka, ne bansongwalume bakaponenena tyaku; ino nanshi boba bakungila Yehova bakansangula bukomo bwabo; bakalelemba na mapapa’nka bwa mukebo; bakanyema, ne kukōkapo kwine mpika; bakananga, ne kupungilapo kwine mpikila.”—Isaya 40:29-31.

Shi nobe uswile kulonga kiswa mutyima kya Leza, kulupila’mba ukakukwasha na mushipiditu sandu wandi. Inoko ufwaninwe kulomba’o. (Luka 11:13) Na bukwashi bwa Leza, ubwanya kūminina matompo o-onso ne kumona bukomo bwa kulonga byoloke.—Fidipai 4:13.

[Bushintuludi pa paje 7]

Na bukwashi bwa Leza, ubwanya kumona bukomo bwa kulonga byoloke

Ku lunkuso, kungala: Whirlpool galaxy, Pleiades star cluster, Orion Nebula, Andromeda galaxy

[Kifwatulo pa paje 7]

Dyuba i dikata misunsa 330 000 kutabuka ntanda

[Kutambile Kifwatulo pa paje 7]

Pleiades: NASA, ESA and AURA/Caltech; all others above: National Optical Astronomy Observatories