Iulai Kitūkijetyima kya Yehova

“Mfumwetu kējengapo pa mwanda-wamulao wandi, . . . ino utūkijije mutyima.” —2 PETELO 3:9.

1. Lelo i kyabuntu’ka kikatampe Yehova kyapele bantu?

 YEHOVA witupele kintu kekibwanyapo kwitupa muntu nansha umo. I kintu kisangaja mpata kadi kilēme, inoko kekibwanyapo kupotwa nansha kwisokwela. Kino kintu kyapāna i kyabuntu kya būmi bwa nyeke—ku batwe bavule, i būmi bwa endaenda mu paladisa pano pa ntanda. (Yoano 3:16) Bine, kikekala kya kuloelelwa kashā! Bintu byonso bileta bulanda ne kobyaya jimejime—kimfwa ñuma, butapani, bulanda, bupolapola, misongo, ne lufu lwine. Bantu bonso bakekala babwaninine mu ndoe ne bumo mu buludiki bwa buswe bwa Bulopwe bwa Leza. Ye akyo kine kyotwabidila Paladisa!—Isaya 9:6, 7; Kusokwelwa 21:4, 5.

2. Mwanda waka Yehova kafundwile ne pano ngikadilo ya bintu ya Satana?

² Yehova utengele kadi kitatyi kyakatūla’ko Paladisa pano pa ntanda. Ke-muntu uswele boloke ne kutyiba mambo. (Mitōto 33:5) Kadi kaloelelwangapo pamona ntanda yūmija mutyima ne kushikwa misoñanya yandi ya boloke, ntanda ifutulwile lupusa lwandi ne kutyimpila panshi bantu bandi. Ino udi na bubinga buyampe bwalekēle ne pano kufundula’ko ngikadilo imbi ya bintu ya Satana. Buno bubinga bwimanine pa myanda ya kuyuka shi bubikadi bwandi i buyampe nansha bubi. Yehova i mulombole ngikadilo ya kwanwa pa kupwija ino myanda, ngikadilo ibudilwe bavule dyalelo, ke kitūkijetyima kadi.

3. (a) Bishima bya Kingidiki ne bya Kihebelu byalamwinwe bu “kitūkijetyima” mu Bible bidi na buluji’ka? (b) I bipangujo’ka byotusa kubandaula pano?

³ Kudi kishima kya Kingidiki mu Bible kishintulula pa bute pa bute amba “kulepa kwa mushipiditu” ne divule dine kyalamunwanga bu “kutūkija mutyima” ne bu “kwīfula.” Mungya kishima kya Kingidiki ne kya Kihebelu, “kitūkijetyima” kiselele mulangwe wa kutyumwina mu manwi ne kubulwa kuloba bukidi. Le kitūkijetyima kya Yehova kidi na kamweno’ka kotudi? I ñeni’ka yotuboila ku kitūkijetyima ne kutyumwina mu manwi kwa Yehova ne kwa bengidi bandi ba kikōkeji? Lelo tuyukile namani amba kitūkijetyima kya Yehova kidi na mikalo? Tutalei.

Tala Mwikadile Kitūkijetyima kya Yehova

4. Mutumibwa Petelo wāsonekele bika pangala pa kitūkijetyima kya Yehova?

⁴ Mutumibwa Petelo wāsonekele pangala pa kitūkijetyima kya Yehova amba: “Nanshi kemukivulaminwa kīne kino’ki, bānwe baswedibwe, kya’mba: Difuku dimo kudi Yehova i bwa kanunu ka myaka; kadi kanunu ka myaka kudi aye i bwa difuku dimo. Aye Mfumwetu kējengapo pa mwanda-wamulao wandi, monka mufwatakenya bamobamo pa mwanda wa kwija, mhm; ino utūkijije mutyima pa bānwe, kasakilepo’mba, nansha umo ōneke, mhm, poso’mba, bonsololo bafikile pa kwalamuka pa mutyima.” (2 Petelo 3:8, 9) Ubamone myanda ibidi īsambilwe’po pano ibwanya kwitukwasha twivwanije kitūkijetyima kya Yehova.

5. Mumweno umona Yehova kitatyi uludikanga namani bilongwa byandi?

⁵ Mwanda umbajinji i uno: Yehova kamonengapo kitatyi na motumwena’kyo batwe. Aye byadi’ko nyeke, kanunu ka myaka i bwa difuku dimo. Kitatyi kekimutyepelepo nansha kumutonona epangile, inoko kejangapo mu kulonga bintu. Yehova byadi na tunangu tuvule, uyukile kitatyi kiyampe mpata kya kulonga bintu pa mwanda wa kamweno ka bonso balongela’byo,  ne wilaijanga na mutyima mutūke kino kitatyi. Inoko, ketufwaninwepo kulanga amba Yehova kafitwangapo pangala pa masusu asusuka bengidi bandi mu kine kitatyi’ki. Aye i Leza wa “mutyima wa lusa,” kimfwa kīsokwele kya buswe. (Luka 1:78; 1 Yoano 4:8, Bisonekwa Bitokele) Ubwanya kupwija lonso kadi dimo kupwididile bibi byonso bilongekele kitatyi kyalekele’ko masusu ekale’ko.—Mitōto 37:10.

6. I bika byoketufwaninwepo kunena pangala pa Leza ne mwanda waka?

⁶ Bine, ke kipēlapo kutengela kintu kyoabila mpata. (Nkindi 13:12) O mwanda bantu pobatunyanga kufikidija milao yabo bukidi, bakwabo bebamonanga amba kebadipo na mutyima wa kufikidija’yo. Na bubine kulanga namino padi Leza ke kuyampepo! Shi tutopeke kitūkijetyima kya Leza amba waije, nabya mwenda mafuku tukokeja lubilo lonka kutatana ne kuzozeja mutyima, kadi tubwanya ne kukunuka ku mushipiditu. Kadi kibi kutabuka, tubwanya kongolwa na boba bābadikile kala kwitudyumuna’ko Petelo—ke bakibengo kadi, bantu bampikwa lwitabijo. Abo bano banenanga na kafutululo amba: “Lelo mwanda-wamulao wa kukāya kwandi udi kwepi? ke-kuntu kushilwila ponka pa difuku dyaponene bakulutuba mu tulo, bintu byonso byendangaendanga’tu pamo ponka, ne byadi kungalwilo kwa kipangwa.”—2 Petelo 3:4.

7. Lelo kitūkijetyima kya Yehova kikwatañene namani na kusaka kwasaka bantu bālamuke pa mutyima?

⁷ Mwanda wa bubidi otukokeja kuboya mu binenwa bya Petelo i uno: Yehova utūkije mutyima mwanda usaka bonso bafike pa kwalamuka pa mutyima. Boba bapela na kibengo kufunduka ku mashinda abo mabi bakaponenwa na butyibi bwa Yehova. Inoko, Leza kaloelelwangapo lufu lwa umbi. Ino usakanga umbi’wa alamuke pa mutyima ne kwaluka ku mashinda andi mabi, amba ekale mūmi nyeke. (Ezekyele 33:11) Nanshi udi na kitūkijetyima ne usaka myanda miyampe isapulwe ntanda yonso mwanda wa bantu bamone mukenga wa kwikala bōmi.

8. Lelo kitūkijetyima kya Leza i kimweke namani mu bilongwa byaādi ulongela muzo wa Isalela?

⁸ Kitūkijetyima kya Leza i kimweke kadi mu bilongwa byaādi ulongela muzo wa Isalela wa kala. Mu bula bwa myaka, wātūkije mutyima pangala pa kubulwa kikōkeji kwabo. Kyaba ne kyaba wādi wibazenza kupityila kudi bapolofeto amba: “Alukai ku mashinda enu mabimabi, mulame bijila byami ne bitungo byami, mwendele mukanda wa bijila byonso o nasoñenye bashenu, ne o nakutumīne ku kuboko kwa bengidi bami bapolofeto.” Kya mfulo? I kya bulanda, bantu “kebaswelepo kwivwana.”—2 Balopwe 17:13, 14.

9. Kitūkijetyima kya Yesu kyādi kiifwane namani na kya Shandi?

⁹ Ku mfulo, Yehova wātuma wandi Mwana, wāendelele kulōnga Bayuda bapwane na Leza. Kitūkijetyima kya Yesu kyādi kiifwane potō na kya Shandi. O mwanda Yesu pa kuyuka biyampe amba basa kumwipaya panopano ponka, wādila amba: “Yō! Yō! Yo! abe Yelusalema! abe Yelusalema! abe wakubija bapolofeto, na kwipaya ne kwasa mabwe bo bakutuminanga kōdi; yō! yō! dingi dine dyo nadi nsaka na’mba nkubungakenye pamo bāna bobe, bwa nzolo wa bāna wibabungakenya mu mapapa, nanshi bānwe byobya kemuswele’byo.” (Mateo 23:37) Bino binenwa bitenga ku mutyima ke bya mutyibipo wampikilwa lusa udi na kipyupyu kya kupa muntu mfuto, ino i bya mulunda wa buswe utūkijije bakwabo mutyima. Yesu wādi usaka bantu bālamuke pa mutyima, monka musakila Shandi wa mūlu, amba bapande ku butyibi busa kwibaponena. Eyo, bamo bāitabile biyampe ku bidyumu bya Yesu ne kupanda bāpanda ku butyibi bwa malwa bwāponēne Yelusalema mu 70 K.K.—Luka 21:20-22.

10. I muswelo’ka otumwena mu kitūkijetyima kya Leza?

¹⁰ Mwene kitūkijetyima kya Leza i kintu kya kutendelwa? Nansha bantu byobabudilwe bikatampe bine kikōkeji, ino Yehova aye i mwitupe, batwe ne midiyo ya bantu bakwabo, mukenga wa kumuyuka ne kwikala na lukulupilo lwa kukapanda. Petelo wālombwele banababo Bene Kidishitu amba: “Kutūkija mutyima kwa Mfumwetu  lo lupandilo.” (2 Petelo 3:15) Mwene tufwaninwe kufwija’ko Yehova pangala pa kitūkijetyima kyandi kitupele mukenga wa kukapanda? Mwene tufwaninwe kulomba Yehova endelele na kwitutūkijija mutyima potumwingidila difuku ne difuku?—Mateo 6:12.

11. Le kwivwanija mwikadile kitūkijetyima kya Yehova kuketutonona tulonge bika?

¹¹ Shi twivwanije kine kitūkijija Yehova mutyima, nabya tukakungila na mutyima mutūke lupandilo lwandi, pambulwa kulanga amba wijanga pa kufikidija milao yandi. (Madilo 3:26) Potulomba nyeke amba Bulopwe bwa Leza bwiye, tukulupile’tu amba Leza uyukile kitatyi kiyampe kya kulondolola ku ino milombelo. Kadi twiulei Yehova na kwikala na kitūkijetyima kya bwine Leza mu bilongwa byotulongela banabetu ne bantu botusapwila. Netu ketusakilepo muntu nansha umo akoneke, mhm, ino tusaka bonso bālamuke ne kwikala na lukulupilo lwa būmi bwa nyeke lotudi nalo.—1 Temote 2:3, 4.

Tala Mwādi Mwikadile Kitūkijetyima kya Bapolofeto

12, 13. Kukwatañana na Yakoba 5:10, le mupolofeto Isaya wāikele na kitūkijetyima namani?

¹² Byotwamona mwikadile kitūkijetyima kya Yehova, pano tubasangela ino ngikadilo ne kusaka kwiitamija. Shako, ke kipēlapo ku bantu bakubulwa kubwaninina kutamija kitūkijetyima, inoko’ko bibwanika. Tuboilanga ñeni ku bengidi ba Leza ba pa kala. Mwanā bwanga Yakoba wāsonekele amba: “Bānwe bāna betu, talaipo bidi, ku bapolofeto banenene mu dijina dya Mfumwetu ke kitompekejo kyenu kya kumweshibwa malwa abo batūkija ne mityima monka.” (Yakoba 5:10) I kintu kitusenga ne kwitukankamika pa kuyuka amba bakwetu babwenye kunekenya makambakano otwikonda nao.

¹³ Kimfwa, mupolofeto Isaya wādi usakilwa bine kitūkijetyima mu mwingilo wandi. Yehova wāmulombwele’kyo paānene amba: “Enda, ukasapwile bano bantu bano’ba amba: Kwivwana mwivwananga, ino kwivwanija mpika; kadi kumona nako mumonanga, ino’nka kumwenenejapo mpika. Wibalonge bano bantu bano’ba mutyima kulēma, kabidi ulēmeje matwi abo, ne kupūtyija meso abo; kutyina’mba bakamona ne meso abo, ne kwivwana ne matwi abo, ne kwivwanija ne mutyima wabo, ne kwalamuka monka, ne kūndapijibwa.” (Isaya 6:9, 10) Eyo, nansha bantu byobādi bapela kwitaba, ino Isaya wāsapwile na kitūkijetyima misapu ya bidyumu ya Yehova mu bula bwa myaka 46 ne kupita! Ne batwe netu mo monka, kitūkijetyima kiketukwasha tūminine mu mwingilo wetu  wa kusapula myanda miyampe, nansha bavule byobapela kwivwana.

14, 15. I bika byākweshe Yelemia anekenye byamalwa ne kupungila pa mutyima mpika?

¹⁴ Na bubine, bapolofeto batenwe na bivule pobādi bengila mwingilo wabo, ke enkapo kubulwa kutelekwa kete, mhm; ino bāsuswilwe byamalwa. Yelemia wāelelwe mu bikulo, wākutwa “mu kifungo mu njibo,” ne kwelwa mu lubao. (Yelemia 20:2; 37:15; 38:6) Bine, wāsusukile bibi mu makasa a bantu bene baādi usaka kukwasha. Ino Yelemia kāikelepo na bululu ku mutyima ne kujokeja kinongo kwine mpika. Wāuminine na kitūkijetyima mu bula bwa makumi a myaka.

¹⁵ Kupangwapangwa ne kubengwa kebyātalejepo Yelemia, ne dyalelo dine kebitutalajangapo. Shako, kyaba kimo bitupungijanga pa mutyima. Ne Yelemia nandi wāpungile pa mutyima. Wāsoneka’mba: “Kinenwa kya Yehova kilongwa ko ndi, ke mutōnko ko ndi ne bya kibengo dyuba dyonso ne bukata.” Kadi amba: “Nkikamutēlapo nansha kwisamba monka mu dijina dyandi.” Ino byāfula namani? Le Yelemia wālekele’byo kusapula? Wābwejeje’ko amba: “Umutyima wami mudi [kinenwa kya Leza] pamo bwa mudilo utēma, ushityilwa mu bikupa byami, ino nakōka pa kwitūkija, nkikōkejapo kwikala.” (Yelemia 20:8, 9) Ubamone amba Yelemia pa kwimika milangwe yandi pa mutonko obādi bamutuka, wājimije nsangaji yandi. Ino pa kuta mutyima ku buyampe ne ku kamweno ka musapu wadi nao, nsangaji yandi yajoka monka. Ne kadi Yehova wādi na Yelemia “pamo’nka bwa umo mukomokomo ne utenteja,” umupa buninge bwa kusapula mwanda wa Leza na bupyasakane ne kwakubulwa moyo.—Yelemia 20:11.

16. Lelo tukokeja kulama namani nsangaji mu mwingilo wetu wa kusapula myanda miyampe?

¹⁶ Lelo mupolofeto Yelemia wātene nsangaji mu mwingilo wandi? Bine, wātene’yo! Wānene Yehova amba: “Binenwa byobe byatenwe, nami nadya’byo; kabidi binenwa byobe byadi tusepo ko nadi, ne kusepelela kwa wami mutyima; mwanda nainikilwe pa dyobe dijina, a Yehova Leza wa bibumbo.” (Yelemia 15:16) Bine Yelemia wāsangedile madyese a kwimanina Leza wa bine ne kusapula mwanda Wandi. Netu tukokeja kusangala. Ne kadi tudi na nsangaji pamo na yoya idi na bamwikeulu ba mūlu, pa kumona bavule pano pa ntanda betabija musapu wa Bulopwe, bālamuka pa mutyima ne kwitabija kashinda katwala ku būmi bwa nyeke.—Luka 15:10.

“Bukankamane bwa Yoba”

17, 18. Yoba wāūminine muswelo’ka, ne byāfudile namani?

¹⁷ Mwanā bwanga Yakoba pa kupwa kwisambila pa bapolofeto ba kala, usoneka’mba: “Mwaivwene bukankamane bwa Yoba, mwamwene ne kwāfudile nandi Yehova byādi muyūle kanye ne lusa.” (Yakoba 5:11) Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “bukankamane” nansha kūminina kidi na buluji bwa kishima kibadikile kala kwingidija Yakoba mu vese ushele kunyuma, ke ‘kutūkija mutyima’ kadi. Mufundi umo ulombola kwishila kwishidile bino bishima bibidi amba: “Kibajinji i kitūkijetyima shi bantu abetulonga bibi, ino kya mfulo i kutyumwina umanwi na kininga bintu bitususula.”

 ¹⁸ Yoba wāsusukile byamalwa. Wāponene mu bufudile, wājimija bana, ne kubela luba lusansa. Ne kadi wālambikilwe bya bubela amba i Yehova umupa mfuto. Ino shako Yoba kāsusukilepo bumama; wādidile mu ino ngikadilo, kāimone’nka ne kwimona amba aye i moloke kutabuka Leza. (Yoba 35:2) Inoko, kājimijepo lwitabijo lwandi, nansha bululame bwandi. Kadi kātukilepo Leza mwādi munenena Satana. (Yoba 1:11, 21) Penepa byāfula namani? Yehova “waesela kumfulo kwa Yoba kutabuka ne ku ngalwilo yandi.” (Yoba 42:12) Yehova wājokejeje Yoba bukomo pa bukwabo, wāmwalwija bupeta pabidi, ne kumupa būmi bukunkane, bwa nsangaji na baswe bandi. Kadi kūminina kwa kikōkeji kwa Yoba kwāmukweshe emvwanije ne pa mfulo mwikadile Yehova.

19. Le i bika byotwefunda ku kūminina kwāūminine Yoba na kitūkijetyima?

¹⁹ Le i bika byotwefunda ku kūminina kwāūminine Yoba na kitūkijetyima? Netu tukokeja kususuka na misongo nansha na bikoleja bikwabo pamo bwa Yoba. Padi ketukevwanijapo mwanda waka Yehova waleka matompo kamukaya etufikile. Inoko tukulupilei kino amba shi tūminine na kikōkeji, nabya tukeselwa madyese. Mwanda Yehova upalanga mpalo boba bamukimba ne mikeketo. (Bahebelu 11:6) Yesu wānene amba: “Yewa wakūminina pototo, ne kumfulo kwine, ye ukapandako.”—Mateo 10:22; 24:13.

“Difuku dya Yehova Dikāyanga”

20. Mwanda waka tukulupile amba difuku dya Yehova dikāyanga?

²⁰ Yehova utūkije mutyima, ino kadi i moloke, o mwanda kakendelelapo kutala bubi bitupu. Kitūkijetyima kyandi kidi na mikalo. Petelo wāsonekele amba: ‘Leza kālekelelepo ntanda ya pa kalā.’ Ino wāpandije enka Noa ne kisaka kyandi pa dilobe dyātukije ntanda yampikwa bwine Leza. Kadi Yehova wātyibīle Sodoma ne Ngomola mambo, byāikala ke bonka buto. Buno butyibi i kyelekejo kya “kidyumu kya kudyumukilapo boba bakēkala bakubulwa Leza.” O mwanda netu tukulupile amba: “Difuku dya Yehova dikāyanga.”—2 Petelo 2:5, 6; 3:10.

21. Lelo tukalombola namani kitūkijetyima ne kūminina kwetu, ne i bika byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?

²¹ Nanshi twiulei kitūkijetyima kya Yehova na kukwasha bakwetu bafike pa kwalamuka pa mutyima amba nabo bāye bapande. Bine, twiulei bapolofeto bādi basapula myanda miyampe na kitūkijetyima nansha bantu byobapela kwitaba ku byotusapula. Kadi shi tūminina matompo ne kulama bululame pamo bwa Yoba, nabya tukulupilei’tu amba Yehova uketwesela bikata. Tudi na buluji bwa kusangela potumona muswelo wesela Yehova bantu bandi balonga bukomo bwa kusapula myanda miyampe kujokoloka pano pa ntanda ponso. Kino kyo kyotusa kumona mu kishinte kilonda’ko.

Lelo Ukivulukile?

• Mwanda waka Yehova utūkije mutyima?

• I ñeni’ka yotwaboila ku kitūkijetyima kya bapolofeto?

• Yoba wāikele kūminina muswelo’ka, ne byāfudile namani?

• Tuyukile namani amba kitūkijetyima kya Yehova kidi na mikalo?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 15]

Kitūkijetyima kya Yesu kyādi kiifwane potō na kya Shandi

[Kifwatulo pa paje 16]

Lelo Yehova wāesele kitūkijetyima kya Yelemia namani?

[Kifwatulo pa paje 17]

Lelo Yehova wāesele kūminina kwa Yoba namani?