1-2. Le i bika bikalengeja Leza etabije butōtyi bwetu?

 LELO poivwananga kishima “butōtyi” i bika bikwiyanga mu ñeni? Padi mu kwiyanga tutu mwityepeje ufukamine, wisamba na Leza mu milombelo kumeso kwa kulāla. Nansha padi mu kwiyanga kisaka kya nsangaji kifunda Bible.

² Bino bintu bibidi bibadilwa mu kilongwa kya butōtyi. Le Yehova uketabija butōtyi bwabo? Ukebwitabija shi bukwatañene na mpango yandi, ne shi bamutōtanga na buswe ne na bulēme. Tusenswe Yehova bininge. Tuyukile amba Yehova ye ufwaninwe kutōtwa, ne amba usakanga kyabuntu kyetu kya butōtyi kikale kiyampe kutabuka.

3. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Mu kino kishinte tusa kwisambila pa butōtyi bwāitabije Yehova pa kala, kadi tusa kwisambila pa bintu mwānda bikokeja kulengeja butōtyi bwetu bwitabijibwe dyalelo. Kitatyi kyotwisambila’po, tulangulukilei pa muswelo otubwanya kulumbulula butōtyi bwetu. Kadi tusa kumona ne kine kinenenwa’mba butōtyi bwa bine bwituletelanga nsangaji.

4. Le batōtyi ba Yehova bāikele’ko Yesu kaile, bālombwele namani amba balēmekele Yehova ne kumusanswa?

⁴ Yesu paādi kaile, bana-balume ba kikōkeji pamo bwa Abele, Noa, Abalahama ne Yoba bālombwele amba balēmekele  Yehova ne kumusanswa. Namani? I kupityila ku kikōkeji kyabo, ku lwitabijo lwabo, ne ku bitapwa byabo. Bible kalombwelepo bintu byonso byobālongele pa kusaka butōtyi bwabo bwitabijibwe. Inoko bālongele bukomo bwa kutumbija Yehova, kadi nandi wāitabije butōtyi bwabo. Mwenda mafuku Yehova wapa lutundu lwa Abalahama bijila bya Mosesa. Mu bino bijila mwādi bulombodi bwa mwa kutōtela Yehova mu muswelo waitabije.

5. Tamba Yesu ufwa ne kusangulwa, le Leza usakanga batōtyi bandi bamutōte namani?

⁵ Yesu pa kufwa ne kusanguka, Yehova kakisakilepo bantu bamutōte monka mungya bijila bya Mosesa. (Loma 10:4) Bene Kidishitu badi ke banenwe kulonda kijila kipya, “kijila kya Kidishitu.” (Ngt. 6:2) Badi bafwaninwe kwikikōkela, ke na kwikikwatyilapo ku mutwe, nansha kulonda lunkunkwa-mulongo lwa tujilajila, ino i na kwiula kimfwa kya Yesu ne kulonda bufundiji bwandi. Dyalelo nadyo, bene Kidishitu baloñanga bukomo bwa kulonda Kidishitu pa kusangaja Yehova ne ‘kumona kutūja.’​—Mat. 11:29.

6. Le i bika byotubwanya kulonga pa kumwena mu kino kishinte?

⁶ Potulangulukila pa kintu ne kintu kibadilwa mu butōtyi bwetu, wiipangule amba, ‘le i muswelo’ka onaendelela mu uno mwanda?’ Kadi wiipangule amba, ‘le mbwanya kulumbulula butōtyi bwami namani?’ Ubwanya kusangela kwendelela kobe, kadi ufwaninwe ne kuta mutyima popa pofwaninwe kwilumbulula.

7. Le Yehova umonanga namani milombelo yetu itamba ku mutyima?

⁷ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotulombela kwadi. Bisonekwa bidingakanya milombelo yetu na ensense miteakanibwe biyampe, yādi ilambulwa ku kipema ne mu tempelo ya mwenda mafuku. (Ñim. 141:2) Ino ensense yādi ilupula luvumba luyampe lwādi lusangaja Leza. Muswelo umo onka, milombelo yetu itamba ku mutyima, “imusangajanga” nansha shi twibeilombe mu binenwa bityetye. (Nki. 15:8; Kup. 33:10) Tudi na bubinga bwa kukulupidila amba Yehova udi na mutyima wa kwitwivwana kitatyi kyotumufwija’ko ne kumulombola amba tumusenswe. Usakanga tumulombole myanda yotudi nayo ku mutyima, lukulupilo lwetu ne bintu byotusaka. Kumeso kwa kulombela kudi Yehova, ubulwepo kulangulukila pa byosa kunena? Shi ulonge namino ukalambula kudi Shobe wa mūlu “ensense” miyampe kutabuka.

8. Le i mukenga’ka muyampe otudi nao wa kutendela Leza?

⁸ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotumutendela. (Ñim. 34:1) Tutendelanga Yehova potusapwila bakwetu ngikadila yandi miyampe ne mingilo yandi. Mitendelo itambanga ku mutyima wa kufwija’ko. Shi twitūdila’ko kitatyi kya kulangulukila pa buyampe bwa Yehova, ko kunena’mba pa bintu byonso byawitulongela, tukekala na bubinga buvule bwa kumutendela. Mwingilo wa busapudi witupanga mukenga muyampe wa kulambula “kudi Leza kitapwa kya mitendelo, ko kunena’mba, kipa kya milomo yetu.” (Bah. 13:15) Monka motufwaninwe kutela mutyima bininge ku byotusa kunena ku meso kwa kulombela kudi Yehova, tufwaninwe ne kuta mutyima ku byotukanena kumeso kwa kwitana na bantu mu busapudi. Tusakanga ‘kitapwa kyetu kya mitendelo’ kikale kilumbuluke kutabuka. O mwanda potusapwila bakwetu, twisambanga myanda itamba ku mutyima.

9. Pamo bwa bene Isalela ba pa kala, i muswelo’ka otumwenanga mu kupwila? Lombola muswelo okodi mumwene’mo.

⁹ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotutanwa ku  kupwila. Bene Isalela ba pa kala bēbalombwele amba: “Misunsa isatu ku mwaka, bana-balume bobe bonso bakamweka ku meso a Yehova Leza obe mu kifuko kyatonga.” (Kup. 16:16) Byādi bibalomba kushiya abo mobo ne madimi pampikwa ba kwibilama. Ino Yehova wēbalaile amba: “Kekudipo muntu ukabila ntanda yobe kitatyi kyokanda kukatala mpala ya Yehova Leza obe.” (Div. 34:24) Byobādi na lwitabijo mudi Yehova, bano bene Isalela bakaminwe Leza, bādi bakatanwa ku masobo a pa mwaka. Bādi bamwena’mo madyese mavule, kimfwa bādi bevwanija senene bijila bya Leza, balangulukila pa buyampe bwandi, ne kwikankamika na banababo mu lwitabijo. (Kup. 16:15) Netu tumwenanga’mo bino bintu shi tutanwa ku kupwila. Langa’po bidi musangelanga Yehova kitatyi kyotuteakanya kukaleta’ko malondololo mēpi kadi mayampe.

10. Le i kika kinenenwa’mba kwimba kudi na mvubu mu butōtyi bwetu?

¹⁰ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotwimbanga ñimbo pamo. (Ñim. 28:7) Bene Isalela bādi bamwene amba, kwimba i kintu kya mvubu mu butōtyi bwabo. Mulopwe Davida wātongele bene Levi 288 bu batuimba ba ku tempelo. (1 Bi. 25:1, 6-8) Dyalelo nadyo, tulombolanga’mba tusenswe Leza kitatyi kyotwimba ñimbo ya mitendelo. Diwi dyetu kedidipo na mwanda mukatampe. Langulukila pa kino kimfwa: Kitatyi kyotwisambanga, “batwe bonso tukukalanga divule dine,” inoko kino kekitulengejangapo tuleke kwisamba mu kipwilo nansha mu busapudi. (Yak. 3:2) Muswelo umo onka, ketufwaninwepo kuleka kwimbila Yehova mitendelo mwanda’po’tu diwi dyetu i dityani.

11. Mungya Ñimbo ya Mitōto 48:13, mwanda waka tufwaninwe kwitūdila’ko kitatyi kya kwifunda Bible mu kisaka?

¹¹ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotwifunda Kinenwa kyandi ne kufundija betu bana myanda yandi. Sabato yādi ipa bene Isalela mukenga wa kuleka kwingila mingilo yabo ya difuku ne difuku, ne kuta mutyima ku kuningija kipwano kyabo na Yehova. (Div. 31:16, 17) Bantu ba kikōkeji mu bukata mwabo, bādi bafundija babo bana myanda ya Yehova ne myanda itala buyampe bwandi. Dyalelo nadyo, tufwaninwe kwitūdila’ko kitatyi kya kutanga ne kwifunda Kinenwa kya Leza. Bino bintu, bibadilwa mu butōtyi botutōta Yehova, kadi bitukwashanga tufwene bininge kwadi. (Ñim. 73:28) Ne kadi potwifunda mu kisaka, tubwanya kukwasha lukongo lupya, ko kunena’mba betu bana, bapwane kipwano kya mpwaninine na Tata wetu wa buswe udi mūlu.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 48:13.

12. Le muswelo wādi umona Yehova mwingilo wa boba bādi bapunga bipungwa bya ku kipema witufundija bika?

¹² Tutōtanga Yehova kitatyi kyotūbaka bifuko bya kutōtela’mo ne kwibilama. Bible unena’mba mwingilo wa kulonga kipema ne bipungwa byakyo wādi ‘mwingilo ujila.’ (Div. 36:1, 4) Dyalelo nadyo Yehova umonanga mwingilo wa kūbaka Mobo a Bulopwe ne mobo makwabo a mu bulongolodi bu mwingilo ukola. Batutu ne bakaka bamo bapityijanga kitatyi kivule mu uno mwingilo. Bine, tufwaninwe kwibafwija’ko pa uno mwingilo wa Bulopwe obengila! Shako bengilanga ne mwingilo wa busapudi. Bamo mu bukata mwabo bengilanga ne bu bapania. Bakulumpe pa kipwilo babwanya kukwatakanya mwingilo wa lūbako, na kuleka kwikaka kutonga bano bana-balume ne bana-bakaji bankanka, bakimba kwingila bu bapania shi ababwanya bisakibwa. Ekale tudi na bwino mu lūbako nansha shi ketudipo nabo, batwe bonso tubwanya  kukwasha’ko na kukundula ne kulama mobo etu.

13. I muswelo’ka otufwaninwe kumona byabuntu byotutūla mwanda wa kukwatakanya mwingilo wa Bulopwe?

¹³ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotukwatakanya mwingilo wa Bulopwe na byabuntu byetu. Bene Isalela kebādipo bafwaninwe kumweka kumeso a Yehova makasa bitupu. (Kup. 16:16) Bādi bafwaninwe kusela byabuntu mungya ngikadilo yobādi’mo. Mu uno muswelo bālombwele amba bādi bafwija’ko pa bintu byonso byēbalongēle Yehova ku mushipiditu. Le tukalombola namani amba tusenswe Yehova, ne amba tufwijanga’ko pa byonso byaetulongela ku mushipiditu? Muswelo umo bidi, i na kukwatakanya kipwilo ne mwingilo wa ntanda yonso na lupeto mungya ngikadilo yotudi’mo. Mutumibwa Polo wālombwele’kyo uno muswelo amba: “Shi mutyima utele’ko bidi, i kitabijibwe nakampata mungya byobya bidi na muntu, ke mungyapo byobya byakadipo nabyo, aa.” (2 Ko. 8:4, 12) Yehova umonanga na mvubu kyabuntu kyo-kyonso kyotuleta na mutyima umo, nansha shi i kityetye namani.​—Mako 12:42-44; 2 Ko. 9:7.

14. Mungya Nkindi 19:17, le Yehova umonanga namani bukwashi botukwasha banabetu basakilwa bukwashi?

¹⁴ Tutōtanga Yehova kitatyi kyotukwasha banabetu bene Kidishitu basakilwa bukwashi. Yehova wālaile kwesela bene Isalela bādi bakwasha banababo balanda. (Kup. 15:7, 10) Bine, kitatyi kyonso kyotukwasha mwanetu mu lwitabijo usakilwa bukwashi, Yehova umonanga bu i aye otupa kino kyabuntu. (Tanga Nkindi 19:17.) Kimfwa, bene Kidishitu ba mu Fidipai pobātumīne Polo mukutwa kyabuntu, wēkityile bu “kitapwa kitabijibwe, kisangaja Leza.” (Fid. 4:18) Ela meso mu kyenu kipwilo kupwa wiipangule amba, ‘lelo mudi muntu ombwanya kukwasha?’ Yehova usangalanga paetumona twingidija kitatyi kyetu, bukomo bwetu, bwino bwetu ne bintu byetu bya ku ngitu mwanda wa kukwasha banabetu basakilwa bukwashi. Wibibadilanga mu butōtyi botumutōta.​—Yak. 1:27.

15. Butōtyi bwa bine byobulombanga kitatyi ne bukomo, ino i kika kinenenwa’mba ke kiselwapo kilēma?

¹⁵ Butōtyi bwa bine bulombanga kitatyi ne bukomo. Inoko ke kiselwapo kilēma. (1 Yo. 5:3) Mwanda waka? Mwanda buswe botusenswe Yehova bo bwitulengejanga tumutōte. Langa’po bidi, mwana nkasampe ukimba kupa shandi kintu. Ubwanya kulonga mansá mavule umufwatwila kifwatulo. Uno mwana kasapo kwialakanya pa ano mansá awalonga. Usenswe shandi, kadi usangedile kumupa kino kyabuntu. Muswelo umo onka, byotusenswe Yehova tusangelanga kwingidija kitatyi kyetu ne bukomo bwetu mwanda wa kumutōta.

16. Mungya Bahebelu 6:10, le Yehova umonanga namani bukomo botulonga bwa kumusangaja?

¹⁶ Bambutwile ba buswe kebasakilangapo babo bana bebape byabuntu bya muswelo umo. Mwanda bayukile amba mwana ne mwana i mwishile na mukwabo, kadi badi mu ngikadilo mishileshile. Mo monka ne Tata wetu wa mūlu, wivwanije ngikadilo idi’mo umo ne umo mu bukata mwetu. Padi ubwanya kulonga bintu bivule kupita bantu bavule boyukile kadi bosenswe. Nansha padi kubwanyapo kulonga bintu bivule bilonga bakwenu pa mwanda wa bununu, misongo, nansha pa mwanda wa biselwa bya kisaka. Ino kokatyumukwa mutyima. (Ngt. 6:4) Yehova kakelwapo mingilo yobe. Ukasangala shi umupe kyokya kitabukile kunengela, kadi na kukanina  kuyampe kwa mutyima. (Tanga Bahebelu 6:10.) Yehova umwene’nka ne bipita mu mutyima obe. Usakanga wikale na nsangaji kadi usangēle byobya byobwanya kumupa.

17. (a) Shi tubakomenwa kulonga bintu bimo bya mu butōtyi bwetu, le i bika byotubwanya kulonga? (b) Le i kintu’ka kimo kyakukweshe kitelelwe mu kapango kanena’mba “ Vudija Nsangaji Yobe”?

¹⁷ Le tukalonga namani shi tubakomenwa kulonga bintu bimo bibadilwa mu butōtyi bwetu, kimfwa kwifunda pa kasuku nansha kusapula? Shi tushilule kulonga bino bintu kyaba ne kyaba, tukebisanswa ne kumwena’mo. Tubwanya kudingakanya butōtyi bwetu na bintu bimobimo, kimfwa kwitamuna bidyoma nansha kwifunda komba kyombanwa kya minjiki. Shi twibilonga’tu na dimodimo ketukelumbululapo. Ino langa’po shi tudi na kibidiji kya kwibilonga difuku ne difuku. Tubwanya padi kushilula kwibilonga mu kitatyi kityetye, kupwa twenda tubweja’ko kitatyi bityebitye. Kitatyi kyotumona bintu biyampe bilupuka ku bukomo botulonga, ketukabulwepo kutengela kitatyi kya kwibilonga, ne kwibisangela. Le ubamone muswelo otubwanya kwingidija kino kimfwa mu butōtyi bwetu?

18. Le i muswelo’ka otufikidijanga mpango yobetupangile, ne kulupukanga bika?

¹⁸ Shi tutōta Yehova na mutyima umo, tufikidijanga mpango mine yobetupangile. Kino kitukwashanga twikale na būmi bwa nsangaji kadi buyampe, ne na lukulupilo lwa kutōta Yehova nyeke. (Nki. 10:22) Tudi kala na ndoe ya mutyima mwanda tuyukile amba, Yehova ukwashanga batōtyi bandi kitatyi kyobatanwa na makambakano. (Isa. 41:9, 10) Tudi na bubinga bwa kwikadila na nsangaji potutōta Tata wetu wa buswe, mwine ufwaninwe “kupebwa ntumbo ne bulēme” na bipangwa byandi byonso!​—Kus. 4:11.