Yesu dyo Dishinda, Bubine, ne Būmi
Padi usenswe kusapula myanda miyampe. Kudi myanda miyampe yosenswe abe ne baswe bobe.
Ino myanda miyampe idi mu Bible, dibuku dya Umpangi wa diulu ne ntanda, Yehova Leza, mwine wālembeje’dyo kepadi myaka mivule. Mu dino dibuku tusa kwimanina pa mikanda iná ya mu Bible idi’mo myanda miyampe itala batwe bonso. Itelelwanga pa majina a bana-balume bene bāingidijibwe na Leza mwanda wa kwiilemba—ba Mateo, Mako, Luka, ne Yoano.
Bantu bavule batelanga ino mikanda iná bu Maevanjile. Mu ino mikanda iná mudi evanjile, nansha myanda miyampe ilombola’mba Yesu dyo dishinda dingidije Leza dya kupandila’mo, ne amba byadi Mulopwe wa Bulopwe bwa Leza bwa mūlu, Yesu ukaletela boba bonso badi na lwitabijo mwadi madyese a nyeke.—Mako 10:17, 30; 13:13.
MWANDA WAKA MAEVANJILE ANÁ?
Ubwanya padi kwiipangula kine kyāingidijije Leza bukomo bwa mushipiditu amba ano maevanjile aná esambile pa būmi ne bufundiji bwa Yesu.
Kwikala na ano maevanjile palapala esambila pa bintu byānenene Yesu ne byaālongele kudi na kamweno. Tulete kimfwa, fwatakanya’po bantu baná bemene kubwipi na mufundiji mutumbe. Muntu umo wimene ku meso a mufundiji i musonkeji wa musonko. Mukwabo udi ku lundyo i muñanga. Ino mukwabo umuteja ku lunkuso nandi i kiluwe kadi i mulunda wa pa mutyima wa mufundiji. Ino wa buná nandi udi kunyuma kadi umweka bu nkasampe bininge kupita bonso. Bonso baná i bantu bampikwa budimbidimbi, kadi muntu ne muntu udi ne byatele’ko mutyima mpata nansha bimusangaja. Shi muntu ne muntu alembe binenwa bya mufundiji ne byobya byalonga, ukamona’mba bano baná bakashintulula myanda ne binkumenkume mu muswelo mwishileshile. Ino shi tubandaule byalemba bano bantu baná, muntu ne muntu mungya kwalēmenene ne mwawebivwanina, nabya tukekala na mwanda onso mutuntulu wa byobya binenene mufundiji ne byalongele. Kino kimfwa kibalombola muswelo otukokeja kumwena mu maevanjile palapala aná esambila pa būmi bwa Yesu, Mufundiji Mukatampe.
Twendelele na kimfwa, musonkeji wa musonko wakokela bantu ku būmi bwa Bayuda, o mwanda wakongakenya pamo bufundiji ne binkumenkume bimo mwanda wa kukwasha bantu bampikwa kufunda bininge. Muñanga aye wate mutyima pa kubelulwa kwa babela ne balemane, ino washiye’ko bimo byalembele musonkeji wa musonko nansha kadi webipangika mu muswelo mukwabo. Mulunda wa pa mutyima wa mufundiji aye wakomeneja bininge malango ne ngikadila ya mufundiji. Ino, nsekununi ya nkasampe i mīpi kadi mivwanike. Inoko, bonso abanena bya bine. Kino kimfwa kibalombola muswelo otubwanya kumwena bininge mu kwikala na maevanjile onso aná esambila pa būmi bwa Yesu, mingilo, bufundiji, ne bumuntu bwandi.
Bantu babwanya kutela amba ‘Evanjile ya Mateo’ nansha amba ‘Evanjile ya Yoano.’ Badi na bubinga, mwanda monso mudi “myanda miyampe ya Yesu Kidishitu.” (Mako 1:1) Inoko, mu buluji bukatampe, kudi’tu enka evanjile imo kete, nansha’mba myanda miyampe itala Yesu—ilembelwe mu maevanjile aná.
Befundi bavule ba Kinenwa kya Leza i badingakanye ne kukwatañanya binkumenkume ne myanda idi mu Mateo, Mako, Luka, ne Yoano. Kubwipi na mwaka wa 170 Yesu ke mwiye, Tatian, mulembi mwine Shidea wālongele bukomo bwa kwibikwatañanya. Wāmwene amba ino mikanda iná i ya bine milembwe ku bukomo bwa mushipiditu, ko kwiityanga wēityanga pamo mu dibuku Diatessaron, nsekununi mikwatañanibwe pamo ya būmi bwa Yesu ne mwingilo wandi.
Dibuku Yesu—Dishinda, Bubine, ne Būmi i diifwane na dyodya, inoko dino adyo i dikunkane kadi dishintuluke senene. Ne bidi na buluji, mwanda pano tubaivwanija senene kufikidila kwa bupolofeto buvule bwa Yesu ne byelekejo byandi. Kuno kwivwanija kubatōkeja senene bintu byaānenene ne byaālongele, kadi bibatūlwa monka mobyēlondele. Bintu bya kala bisōkwelwe nabyo i bilengeje twivwanije myanda mikwabo enka ne yoya itala balembi. Shako, kekudipo ubwanya kulemba twanda tonso monka motwēlondēle. Inoko dibuku Yesu—Dishinda, Bubine, ne Būmi i dilombole myanda ya bine kadi monka moilondela.
DISHINDA, BUBINE, NE BŪMI
Potanga ne kwifunda dino dibuku, longa bukomo bwa kulama mu ñeni musapu mwine mukatampe kodi ne ku baswe bobe. Vuluka’mba Yesu mwine wāsapwidile mutumibwa Tomase amba: “Ami ne dishinda ne bubine ne būmi. I kutupu wiya kudi Tata poso upityila padi ami.”—Yoano 14:6.
Dibuku Yesu—Dishinda, Bubine, ne Būmi dikakukwasha uyuke mwikadile Yesu bu “dishinda.” I enka kupityila kwadi kotubwanya kufwena Yehova Leza mu milombelo. Kadi Yesu dyo dishinda dilengeje tupwane monka na Leza. (Yoano 16:23; Loma 5:8) Nanshi i enka kupityila kudi Yesu, kukokeja Leza kwitwitabija tupwane nandi.
Yesu i “bubine.” Wānenene ne kwiendeja mungya bubine; bubine bwaikala ke bumuntu bwa Yesu. Wāfikidije bupolofeto buvule, bwine bwāikele ke “‘en-en’ kupityila kudi aye.” (2 Kodinda 1:20; Yoano 1:14) Buno bupolofeto bwitukwasha tumone mwingilo wandi mukatampe mu kufikidila kwa mpango ya Leza.—Kusokwelwa 19:10.
Kadi Yesu i “būmi.” Kupityila ku kinkūlwa, kilongwa kyandi kya kupāna būmi bwandi bubwaninine ne mashi, wetupe muswelo wa kumona “būmi bwinebwine,” ko kunena’mba, “būmi bwa nyeke.” (1 Temote 6:12, 19; Efisesa 1:7; 1 Yoano 1:7) Kadi ukekala bu “būmi” ku midiyo ne midiyo ya bantu bafwile bakasangwilwa ku būmi na kyepelo kya kwikala bōmi mu Paladisa nyeke ne nyeke.—Yoano 5:28, 29.
Batwe bonso tufwaninwe kukwata na bulēme mwingilo wingila Yesu mu mpango ya Leza. Tukusakila nanshi wifunde bivule bitala padi Yesu—“dishinda ne bubine ne būmi.”