TOHO YA TABA | KI KABAKALAÑI LIKA ZE MASWE HA LI EZAHALANGA KWA BATU BA BANDE?
Ki Kabakalañi Lika ze Maswe ha li Ezahalanga Kwa Batu ba Bande?
Bakeñisa kuli Jehova Mulimu * ki yena Mubupi wa lika kaufela mi ki Mulimu ya maata ote, batu ba bañata ba nga kuli ki yena ya tahisa lika kaufela ze ezahala mwa lifasi, ku kopanyeleza cwalo ni lika kaufela ze maswe. Kono ha mu nyakisise ze i bulela Bibele ka za Mulimu wa niti:
“Linzila kamukana za Muñaa Bupilo ki za niti.”—Samu 145:17.
“Linzila za hae [Mulimu] kaufela li lukile; ki Mulimu ya sepahala, ya si na bumaswe, ya na ni niti, ya eza ka ku luka.”—Deuteronoma 32:4.
“Jehova u na ni lilato le lituna ni muhau.”—Jakobo 5:11.
Mulimu ha tahisangi kuli lika ze maswe li ezahale. Kono kana wa susuezanga batu ku eza lika ze maswe? Ku tokwa. Bibele i bulela kuli: “Mutu ha li mwa tiko, a si ke a bulela kuli: ‘Ni likiwa ki Mulimu.’” Kabakalañi? “Kakuli Mulimu ha likiwi ka ze maswe mi ha liki mutu.” (Jakobo 1:13) Mulimu ha likangi batu ka ku ba susueza ku eza lika ze maswe. Mulimu ha tahisangi kuli lika ze maswe li ezahale kamba ku susueza batu kuli ba eze lika ze maswe. Ki mañi, kamba ki nto mañi, ye tahisanga kuli lika ze maswe li ezahale?
KU BA MWA SIBAKA SE SIÑWI KA NAKO YE MASWE
Bibele i bulela libaka le liñwi le li tahisanga kuli batu ba nyande, i li: “Kono mutu ni mutu u tamwa ki linako za pila ka zona, ni ki bushiko kamba bumai bwa hae.” (Muekelesia 9:11) Ku amiwa kwa mutu mwa kozi ku itinganga kwa sibaka sa fumaneha ku sona ka nako ye i ezahala kozi. Ibato ba lilimo ze 2,000 kwamulaho, Jesu Kreste naa bulezi ka za kozi ye ne amile batu ba 18 ba ne ba bulailwe ki tawala ye ne i ba wezi. (Luka 13:1-5) Ne ba keni mwa kozi isi kabakala mupilelo wa bona, kono ne li kabakala kuli ne ba li mwatasaa tawala ka nako ye ne i wa. Cwanoñu fa, mwa kweli ya January ka silimo sa 2010, mwa naha ya Haiti ne ku bile ni zikinyeho ye tuna, mi muuso wa Haiti ne u bulezi kuli batu ba ba fitelela 300,000 ne ba shwile. Batu bao kaufela ne ba shwile ku si na taba ni kuli ne li batu ba ba cwañi. Matuku ni ona a kona ku tahela mutu ufi kamba ufi ka nako ifi kamba ifi.
Ki kabakalañi Mulimu ha sa silelezangi batu ba bande kwa lika ze maswe?
Batu ba bañwi ba kana ba buza kuli: ‘Ki kabakalañi Mulimu ha sa tibelangi likozi ze maswe cwalo? Kana ha koni ku sileleza batu ba bande kwa likozi?’ Mulimu ha naa ka eza cwalo, fo ne ku ka talusa kuli wa zibelanga cimo ka za lika ze maswe li si ka ezahala kale. Ki niti kuli Mulimu u na ni buikoneli bwa ku zibelela cimo ze ka ezahala kwapili, kono lu ipuze kuli: Kana Mulimu wa itusisanga buikoneli bwa hae bwa ku zibela cimo ze ka ezahala kwapili fa lika kaufela ze ezahala kuli a zibe ka za likozi ze cwalo? —Isaya 42:9.
Bibele i bulela kuli: “Mulimu . . . u mwa mahalimu, sa lata kamukana wa si eza.” (Samu 115:3) Jehova u ezanga lika za bona kuli za swanela ku eziwa, kono ha ezangi lika kaufela za kona ku eza. Taba yeo ya ama ni kwa lika za keta ku zibela cimo. Ka mutala, bumaswe ha ne bu atile hahulu mwa mileneñi ya kwaikale ya Sodoma ni Gomora, Mulimu naa bulelezi Abrahama kuli: “Ni sa shetumuka ni yo bona kana ba ezize sina muhuwo ha u utwahezi ku na, mi ha ku si cwalo ni ka ziba.” (Genese 18:20, 21) Ka nako yeo, Jehova naa ketile ku sa ziba za fo ne bu kuma bumaswe bo ne bu ezahala mwa mileneñi yeo. Ka nzila ye swana, Jehova wa ku ketanga litaba za bata ku zibela cimo. (Genese 22:12) Ku eza cwalo ha ku talusi kuli Mulimu ha si ka petahala kamba kuli wa fokola. Bakeñisa kuli ‘misebezi ya hae i lukile,’ Mulimu u itusisanga buikoneli bwa hae bwa ku zibela cimo ze ka ezahala kwapili ka nzila ye lumelana ni mulelo wa hae, mi ha hapelezangi batu ku eza lika ze ñwi. * (Deuteronoma 32:4) Kacwalo, lu kona ku talusa cwañi taba ye? Ka bukuswani, lu kona ku talusa kuli: Mulimu u itusisanga hande buikoneli bwa hae bwa ku zibela cimo ze ka ezahala kwapili mi wa ketanga za tokwa ku ziba.
KANA BATU BA TAHISANGA LIKA ZE MASWE?
Lika ze ñwi ze maswe li tahiswanga ki batu. Ha mu bone ze i bulela Bibele ka za lika ze ñwi ze kona ku tahiseza mutu ku eza lika ze maswe. I bulela kuli: “Mutu ni mutu u likiwa ka ku hohiwa ni ku hapiwa ki takazo ya hae yena muñi. Cwale takazo ha se i hulile, i zwala sibi; mi sibi, ha se si ezizwe, si tahisa lifu.” (Jakobo 1:14, 15) Haiba batu ba eza lika ka ku latelela litakazo za bona ze maswe, ba kona ku tahelwa ki manyando bakeñisa ku eza cwalo. (Maroma 7:21-23) Sina mo li boniseza litaba ze ezahezi, batu ba ezize lika ze maswe hahulu ili ze tahisize manyando a matuna hahulu. Ku tuha fo, batu ba ba maswe ba kukuezanga batu ba bañwi ku eza lika ze si ka luka, ili nto ye tahisa kuli bumaswe bu zwelepili.—Liproverbia 1:10-16.
Batu ba ezize lika ze maswe hahulu ili ze tahisize manyando a matuna hahulu
Kana Mulimu wa swanela ku nga muhato wa ku tuhelisa batu ku eza lika ze maswe? Mu nyakisise mwa bupezwi mutu. Bibele i bulela kuli Mulimu naa ezize mutu ka siswaniso sa hae, ili ku talusa kuli mutu naa ezizwe ka ku swana ni Mulimu. Kacwalo, batu ba na ni buikoneli bwa ku likanyisa mikwa ya Mulimu. (Genese 1:26) Batu ba filwe tukuluho ya ku iketela za ku eza mi ba kona ku keta ku lata Mulimu ni ku sepahala ku yena ka ku eza ze mu tabisa. (Deuteronoma 30:19, 20) Mulimu ha naa ka hapeleza batu ku eza lika ze ñwi, fo naa ka lwanisa tukuluho ya ba file ya ku iketela za ku eza. Mi batu ne ba ka swana feela sina mishini ye ezanga feela lika ze i lukiselizwe ku peta! Hape ne i ka ba nto ye swana kambe kikuli ku na ni maata a zamaisa lika kaufela ze lu eza ni ze ezahala ku luna. Kono lu ba ba tabile bakeñisa kuli Mulimu u lu kutekile ka ku lu fa tukuluho ya ku iketela za ku eza! Niteñi, taba ye ha i talusi kuli manyando a tisizwe ki mafosisa a batu ni liketo za bona ze maswe, a ka zwelapili ku nyandisa batu ku ya ku ile.
KANA MANYANDO A TISWA KI KARMA?
Ha ne mu ka buza puzo ye buzizwe fa likepe la fahalimu la magazini ye, ku mutu wa bulapeli bwa Sihindu kamba bwa Sibuddha, mwendi naa ka mi alaba kuli: “Lika ze maswe li ezahalanga kwa batu ba bande bakeñisa mulao wa Karma. * Ba kutula miselo ya lika ze ne ba ezize mwa bupilo bwa bona bwa pili.” *
Kuli mu zibe niti ka za tuto ya Karma, ki kwa butokwa kuli mu zibe ze i bulela Bibele ka za lifu. Mwa simu ya Edeni, mona mo ku simuluha batu kaufela, Mubupi naa bulelezi mutu wa pili, Adama kuli: “Haili likota kaufela za simu, u ka li ca; Kono kota ya ku ziba bunde ni bumaswe, yona u si ke wa i ca; kakuli nako yo i ca, u ka shwa luli.” (Genese 2:16, 17) Kambe Adama naa si ka eza sibi ka ku sa utwa Mulimu, naa ka be a pilile ku ya ku ile. Lifu li tahile bakeñisa kuli batu ne ba si ka utwa mulao wa Mulimu. Kacwalo, batu ha ba nze ba pepa bana, “lifu la yamba kwa batu kaufela.” (Maroma 5:12) Kabakaleo, lwa kona ku bulela kuli “mupuzo wa sibi ki lifu.” (Maroma 6:23) Hape Bibele i bulela kuli: “Ya shwile u lukuluzwi kwa sibi sa hae.” (Maroma 6:7) Ka mubulelelo o muñwi, batu ha se ba shwile ha ba zwelangipili ku nyanda bakeñisa libi ze ne ba ezize.
Batu ba bañata ba talusanga kuli matata a ziyelize batu kacenu a tahiswa ki Karma. Hañata batu ba ba lumela mwa Karma ha ba bilaezwangi ki manyando a bona kamba a batu ba bañwi bakeñisa tumelo ya bona yeo. Kono niti ya taba kikuli tuto yeo ha i bonisi kuli ku na ni sepo ya kuli lika ze maswe ze ezahala li ka feliswa. Ku lumelwa kuli mutu u kona feela ku lukuluha kwa butata bo bu tiswa ki Karma haiba a eza lika ze lumelelwa ki batu ba bañwi ni ha na ni zibo ye ipitezi. Kono mihupulo yeo, i shutanela hahulu kwahule ni ze i bulela Bibele. *
YA NAA KALISIZE BUMASWE!
Kono batu haki bona ba ne ba kalisize bumaswe. Satani Diabulosi, ya naa ba nga lingeloi la Mulimu le li sepahala kwa makalelo, “naa si ka tiiseza mwa niti,” mi naa tahisize sibi mwa lifasi. (Joani 8:44) Naa tahisize kuli batu ba mwa simu ya Edeni ba kwenuhele Mulimu. (Genese 3:1-5) Jesu Kreste naa bulezi kuli ki “ya maswe” ni kuli ki yena “mubusi wa lifasi.” (Mateu 6:13; Joani 14:30) Batu ba bañata ba latelela kukuezo ya Satani ya kuli ba hane linzila ze nde za Jehova. (1 Joani 2:15, 16) Liñolo la 1 Joani 5:19, li bulela kuli: “Lifasi kamukana li mwa maata a ya maswe.” Ku na ni libupiwa ze ñwi za moya ze ne fetuhile ku ba ze maswe mi li swalisana ni Satani. Bibele i bonisa kuli Satani ni madimona a hae ba sweli ku “kelusa lifasi kaufela,” ili ku tahisa ‘bumai mwa lifasi.’ (Sinulo 12:9, 12) Kacwalo, ya tahisa hahulu bumaswe mwa lifasi ki Satani Diabulosi.
Kwa iponahalela hande kuli Mulimu haki yena ya tahisa lika ze maswe ze ezahalanga kwa batu, mi haki yena ya ba tahiseza manyando. Kono yena mane u sepisize kuli u ka felisa bumaswe, sina mo lu ka bonela mwa taba ye tatama.
^ par. 3 Jehova ki lona libizo la Mulimu ka mo li patululezwi mwa Bibele.
^ par. 11 Kuli mu zibe libaka Mulimu ha tuhelezi bumaswe ku zwelapili, mu bone kauhanyo 11 mwa buka ya Bibele I Lutañi Luli? ye hatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ par. 16 Karma ki tumelo ya kuli lika za naa ezize mutu mwa bupilo bwa pili ki zona ze mu tahiseza ku pila ka nzila ya pila ka yona mwa bupilo bwa cwale.
^ par. 16 Kuli mu itute ze ñata ka za simuluho ya mulao wa Karma, mu bone makepe 8-12 mwa broshuwa ye na ni toho ya taba ye li, Ki Sifi Se Si Ezahala ku Luna Ha Lu Shwa?, ye hatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ par. 18 Kuli mu zibe ze i luta Bibele ka za muinelo wa bafu ni sepo ye lu na ni yona ka za ba ba shwile, mu bone likauhanyo 6 ni 7 mwa buka ya Bibele I Lutañi Luli?