Mu Likanyise Tumelo ya Bona

Na Itutile ku Swalela ku Mulena

PITROSI na si ke a libala nako ye taata yeo ha ne ba tilo nongana meeto. Kana na lemuhile sisupo sa kuli Jesu na swabile ha na mu talimezi? Ha lu zibi hande; kono taba ye ñozwi ye buyelezwi i bulela feela kuli “Mulena a itemuna, a talima Pitrosi.” (Luka 22:61) Kono ha ne ba keculani hañwi cwalo, Pitrosi na lemuhile kuli bufokoli bwa hae ne li bo butuna. Na lemuhile kuli kona a sa zo eza kezo luli ya na polofitile Jesu, ili kezo ya na hanile Pitrosi kuli ha na ku i eza—na latuzi Mulenaa hae ya latiwa. Yeo ne li nako ye maswe hahulu ku Pitrosi, mwendi ne li lona lizazi le li maswe hahulu mwa bupilo bwa hae.

Niteñi, Pitrosi na si ka felelwa ki sepo. Bakeñisa kuli Pitrosi ne li mutu ya na na ni tumelo ye tuna, na sa na ni kolo ya ku sikulula mafosisa a hae ni ku ituta tuto ye ñwi kwa lituto za Jesu ze tuna. Tuto yeo ne i ama za ku swalela. Mañi ni mañi wa luna u swanela ku ituta tuto ye swana, kacwalo ha lu nyakisiseñi mo Pitrosi na itutezi tuto ye taata yeo.

Mutu ya na Tokwa ku Ituta ze Ñata

Likweli ze silezi kwamulaho a si ka latula kale Jesu, Pitrosi inzaa li mwa tolopo ya Kapernauma ili mona mwa na pila, na atumezi Jesu ni ku mu buza kuli: “Mulena, mwanesu ha nzaa ni foseza, ni ka mu swalela hakai? Kikuli ibe ha 7?” Mwendi Pitrosi na hupula kuli u na ni sishemo. Mane, baeteleli ba bulapeli ba mwa nako yeo ne ba luta kuli mutu na lukela ku swalela mwanahabo halalu feela! Jesu na alabile kuli: “Ha ni ku buleleli ku swalela ha 7, kono ha 70 ha i taimiswa ka 7.”—Mateu 18:21, 22.

Kana Jesu na akaleza kuli Pitrosi a ñolange mafosisa kaufela a na fosezwa ki mutu? Batili; kono ha na bulezi kuli Pitrosi a taimise 70 ka 7, na talusa kuli taba ya ku swalela ha i na maciñekelo. Jesu na bonisize kuli Pitrosi na kukuelizwe ki moya wa ku tokwa makeke ni wa ku sa swalela o ne u atile ka nako yeo, ili ona o ne u tahiseza batu ku bulukanga likoto mwa pilu. Niteñi, swalelo ye tomile fa likuka za Mulimu ki ye tuna.

Pitrosi na si ka kananisa Jesu. Kono kana tuto ya Jesu ne i fitile luli kwa pilu ya Pitrosi? Ka linako ze ñwi lu itutanga ze ñata ka za ku swalela ha lu lemuha kuli luna ka sibili lu tokwa hahulu ku swalelwa. Kacwalo ha lu tatubeñi hape likezahalo ze ne libisa kwa lifu la Jesu. Ka linako ze taata zeo, Pitrosi na ezize lika ze ñata ze ne tokwa kuli Mulenaa hae a mu swalele.

Lu Tokwa Hahulu ku Swalelwa

Bo ne li busihu bwa butokwa hahulu—ili busihu bwa mafelelezo a bupilo bwa Jesu fa lifasi. Jesu na sa na ni lika ze ñata za na sa tokwa ku luta baapositola ba hae—ze cwale ka buikokobezo. Jesu na ba tomezi mutala ka ku tapisa mahutu a bona, ili musebezi wo hañata ne u eziwanga ki batanga. Kwa makalelo, Pitrosi na kakanyize likezo za Jesu. Ku tuha fo a hana ku tapiswa kwa mahutu. Hape na pihelezi kuli Jesu a mu tapise kwa mazoho ni kwa toho isiñi feela kwa mahutu! Jesu na si ka nyema kono na talusize hande ka ku wa pilu butokwa ni taluso ya kezo ya na eza.—Joani 13:1-17.

 Hamulaho wa nakonyana feela, baapositola ba kalisa ku kananisana ka za kuli ki mañi yo mutuna ku bona. Pitrosi ni yena luli na abani mwa ku bonisa moya o swabisa wo wa buikuhumuso. Niteñi, Jesu na ba sikuluzi ka musa ni ku ba babaza mwa lika ze ne ba ezize hande—ili ku bonisa busepahali ka ku kumalela ku Mulenaa bona. Kono na polofitile kuli kaufela bona ne ba ka mu yubeka. Pitrosi na alabile kuli yena na ka kumalela Jesu niha na ka talimana ni lifu. Kono Jesu na polofitile kuli Pitrosi na ka latula Mulenaa hae halalu busihu bo bu swana, mukombwe u si ka lila habeli. Pitrosi na si ka kananisa feela Jesu kono hape na bulezi ka ku itundumuna kuli yena na ka sepahala hahulu ku fita baapositola ba bañwi kaufela!—Mateu 26:31-35; Mareka 14:27-31; Luka 22:24-28.

Kana Jesu na tuha a zwafiswa ki likezo za Pitrosi? Mane mwa nako ye taata ye kaufela, Jesu na sa zwelapili ku bata ze nde kwa baapositola ba hae ba ba si ka petahala. Jesu na ziba kuli Pitrosi na ka palelwa ku mu kumalela, niteñi, na bulezi kuli: “Ni ku lapelezi kuli tumelo ya hao i si ke ya fela. Mi wena ha u sikuluhile, u tiise banabahenu.” (Luka 22:32) Ka ku eza cwalo, Jesu na bonisize kuli na na ni buikolwiso bwa kuli Pitrosi na ka sikuluha kwa mafosisa a hae. Na bonisize sishemo luli, ili moya wa ku swalela!

Hamulaho, mwa simu ya Getsemani, Pitrosi na tokwa hahulu ku sikululwa hañata. Jesu na bulelezi Pitrosi, hamohocwalo ni Jakobo ni Joani kuli ba zwelepili ku tona yena ha na sa yo lapela. Jesu na utwa hahulu butuku mwa munahano mi na tokwa ku tiiswa, kono Pitrosi ni ba bañwi ne ba kuta-kutezi ku lobala. Jesu na bulezi manzwi a, a na bonisa kuli na ba utwela butuku mi na ba swalezi, ha na bulezi kuli: “Pilu yona ya lata, kono nama ya fokola.”—Mareka 14:32-38.

Ku si ka fita nako, kwa taha ñumbili ya batu ba ba lwezi mamonyi ni mikwale ni milamu. Ka nako ye, ne ba tokwa ku tokomela ni ku ba ni maseme. Kono Pitrosi yena a nga muhato kapili-pili, a zungisa mukwale kwa toho ya Malko, mutangaa muprisita yo muhulu ni ku mu puma zebe. Jesu ka ku wa pilu a sikulula Pitrosi, a folisa sitombo, mi a talusa sikuka sa ku sa ba ni mifilifili ili se si etelela balateleli ba hae ni kacenu. (Mateu 26:47-55; Luka 22:47-51; Joani 18:10, 11) Pitrosi na sa ezize mafosisa a mañata mi na tokwa kuli Mulenaa hae a mu swalele. Za na ezize Pitrosi li kana za lu hupulisa kuli “kaufela lu fosa mwa linto ze ñata.” (Jakobo 3:2) Ki mañi ku luna ya sa tokwi ku swalelwa ki Mulimu zazi ni zazi? Kono ne ku sa na ni ze ñata za na ka eza Pitrosi busihu bo. Bufokoli bwa hae bo butuna ne bu sa li kwapili.

Bufokoli bo Butuna Bwa Pitrosi

Jesu na bulelezi ñumbili kuli haiba ki yena ye ne ba bata, ba tuhele baapositola ba hae kuli ba ikele. Ñumbili ha ne i tama Jesu, Pitrosi na talimezi feela. Cwale Pitrosi a baleha sina mo ne ba balehezi baapositola ba bañwi.

Pitrosi ni Joani bona ba yema, mwendi bukaufi ni ndu ya Anna ya na banga Muprisita yo Muhulu, ili ko Jesu na isizwe pili ku yo buzakiwa lipuzo. Batu ha ne ba zwisa Jesu kwa sibaka seo, Pitrosi ni Joani ne ba latelela kono inze ba “li kwahule.” (Mateu 26:58; Joani 18:12, 13) Pitrosi na si lipyeha. Na na ni bundume luli kona ha na latelezi. Ñumbili ne i lwezi lilwaniso, mi Pitrosi na sa holofalize kale yo muñwi wa bona. Niteñi, mwa mutala wa Pitrosi wo, ha lu boni lilato la na ipapatile yena ka sibili kuli na ka li bonisa—ili ku itatela ku shwa ni Jesu ha ne ku ka tokwahala ku eza cwalo.—Mareka 14:31.

Ka ku swana ni Pitrosi, batu ba bañata kacenu ba lika ku latelela Kreste inze ba “li kwahule”—ka nzila ya kuli ha ku na mutu ya ka ba lemuha. Kono sina mwa na ñolezi Pitrosi ka sibili, nzila i nosi feela ya ku latelela hande Kreste ka yona ki ka ku kumalela hahulu ku yena ka mo lu konela kaufela, ku likanyisa mutala wa hae mwa lika kaufela, ku si na taba ni ze ka zwa mwateñi.—1 Pitrosi 2:21.

 Pitrosi ka butali na latelezi batu ba ne ba ngile Jesu mane ku yo fita kwa munyako wa ye ñwi ya mandu a matuna a buheha a mwa Jerusalema. Ndu yeo ne li ya Kayafa, muprisita yo muhulu ya na fumile ni ya na na ni maata. Mandu a cwalo hañata na beiwanga mwa lukwakwa, lo ne lu banga ni munyako kwapili. Pitrosi a to fita kwa munyako kono na si ka lumelezwa ku kena. Joani ya na keni kale mwahali, a to kupa mulibeleli wa munyako kuli a lumeleze Pitrosi ku kena. Ku bonahala kuli Pitrosi na si ka ba bukaufi ni Joani, kamba ku lika ku kena mwa ndu kuli a yo ba hamoho ni Mulenaa hae. Na inzi mwa lapa, mo ne ba olela mulilo batanga ka nako ya busihu ha ne ku bata hahulu, inze ba buha lipaki za buhata ze ne tameleza Jesu litaba li nze li kena ni ku zwa mwa ndu mo ne ku zekelwa.—Mareka 14:54-57; Joani 18:15, 16, 18.

Musizana ya na lumelelize Pitrosi ku kena na konile ku mu bonisisa hande kabakala liseli la mulilo. Musizana yo na mu zibile. A mu bulelela kuli: “Ni wena, noo ina ni Jesu wa Galilea.” Bakeñisa kuli na si ka libelela manzwi a musizana yo, Pitrosi a latula kuli ha zibi Jesu—ni kuli mane na sa utwisisi za na bulela musizana yo. Pitrosi a yo yema bukaufi ni munyako, ka ku lika ku icanganisa, kono musizana yo muñwi a mu lemuha mi a bulela manzwi a swana ni a musizana wa pili kuli: “Ni yo na inzi ni Jesu wa Nazareta.” Pitrosi a konka kuli: “Mutu yo, ha ni mu zibi.” (Mateu 26:69-72) Mwendi ne li hasamulaho feela wa ku latula Jesu lwa bubeli ili fo Pitrosi na utwile mukombwe ha u lila, kono na lyangani hahulu kuli mane a palelwa ku hupula bupolofita bwa na sa zo bulela Jesu liholanyana a si ka mu latula kale.

Nakonyana hasamulaho, Pitrosi na sa lika ka taata ku icanganisa kuli a si ke a lemuhiwa. Kono sikwata sa batu ba ne ba inzi mwa lapa sa mu atumela. Yo muñwi wa bona ne li wahabo Malko, ili mutanga ya na holofalizwe ki Pitrosi. A li ku Pitrosi: “Kana ha ni si ka ku bona ni yena mwa simu?” Maikuto a Pitrosi na mu hapelelize ku ba kolwisa kuli ne ba bulela buhata. Kacwalo, a ikonka ka za taba yeo ka ku bulela kuli a kutiwe haiba za na bulela ne li buhata. A sa feza feela ku bulela, mukombwe se u lila—ili wona wa na utwile Pitrosi lwa bubeli busihu bwani.—Joani 18:26, 27; Mareka 14:71, 72.

Jesu kona ha na sa zo zwa mwa ndu mwa na zekisezwa ni ku to yema fa sibaka se si lumbile sa mwa lapa. Sina mo ku taluselizwe kwa makalelo, ne li ka yona nako yeo fo Jesu na nongani meeto ni Pitrosi. Ka nako yeo, Pitrosi a kala ku utwisisa hahulu mwa na foselize Mulenaa hae. Pitrosi a zwa mwa lapa, inze a sisitwa ki bumaswe-tuna bwa na ezize. A liba mwa makululu a muleneñi, inze a zamaya mwa liseli la kweli ye ne i yo likela. Lika kaufela ne li bonahala ku mu tatafalela. Miyoko ne i labutuka mwa meeto a hae. A kalisa ku lila maswe.—Mareka 14:72; Luka 22:61, 62.

Hamulaho wa ku lemuha mafosisa-tuna a cwalo a na ezize Pitrosi, ku bunolo hahulu ku  mutu ku nahana kuli sibi sa hae ki se situna hahulu ni kuli ha koni ku swalelwa. Mwendi Pitrosi ni yena na ikutwile hahulu cwalo. Kana Pitrosi na ka swalelwa?

Kana Pitrosi na sa Koni ku Swalelwa?

Ku taata hahulu ku utwisisa butuku bwa na utwile Pitrosi lizazi ha ne li nze li pazula ni likezahalo ha ne li nze li ezahala mwa lizazi leo. Pitrosi u swanela ku ba ya na inyazize hahulu Jesu ha na shwile musihali wo hasamulaho wa ku nyandiswa hahulu ka lihola! Ku bonahala kuli Pitrosi na ikutwanga hahulu bumaswe ka nako kaufela ha hupula mwa na ekelelize kwa butuku bwa na utwile Mulenaa hae fa lizazi la mafelelezo la bupilo bwa Hae sina mutu fa lifasi. Ku si na taba ni kuli na swabile hahulu, Pitrosi na si ka tuhelela maswabi a hae ku mu fokolisa. Lu ziba cwalo bakeñisa kuli taba ye ñozwi i bulela kuli hamulahonyana na tiloo swalisana ni balikani ba hae. (Luka 24:33) Ku si na ku kakanya, baapositola kaufela ne ba inyazize kabakala ze ne ba ezize fa busihu bo bu maswe bwani, mi kaufela bona ne ba tiisana.

Ka mubulelelo o muñwi, lu bona Pitrosi ha eza katulo ye nde ka ku fitisisa. Mutangaa Mulimu ha fokola, sa butokwa ni ku fita haki mwa fokolezi, kono ki buikatazo bwa hae bwa ku tiya hape, ni ku lukisa miinelo ya hae. (Liproverbia 24:16) Pitrosi na bonisize tumelo ya niti ka ku kopana ni balikani ba hae ku si na taba ni kuli na ikutwile ku swaba. Haiba mutu a ikutwa ku swaba hahulu kamba ku inyaza maswe, a kana a lika ku ikauhanya kwa batu ba bañwi kono ku eza cwalo ku lubeta. (Liproverbia 18:1) Muhato o munde o lu lukela ku nga ki ku ba bukaufi ni balumeli ba bañwi kuli lu be ni maata e lu tokwa kuli lu zwelepili ku sebeleza Mulimu.—Maheberu 10:24, 25.

Bakeñisa kuli na inzi ni balikani ba hae ba kwa moya, Pitrosi na konile ku utwa piho ye komokisa ya kuli mubili wa Jesu ne u ngilwe mwa libita. Pitrosi ni Joani ne ba matezi kwa libita kwa na bulukilwe Jesu mi munyako wa lona ne u kwalilwe. Ku bonahala kuli Joani ki yena ya na kalile ku fita, bakeñisa kuli na li mutangana. Na zina-zinile ku kena mwahali ha na yo fumana kuli munyako wa libita u kwaluzwi. Pitrosi yena na si ka zina-zina.  Nihaike kuli na sweli ku buyana kabakala ku mata, a kena mwa libita ku si na ku zina-zina. Libita ne li li mukungulu!—Joani 20:3-9.

Kana Pitrosi na kozwi kuli Jesu na zusizwe kwa bafu? Kwa makalelo na si ka kolwa, nihaike kuli basali ba ba sepahala ne ba bulezi kuli mangeloi na tile ku bona ku to biha kuli Jesu na zusizwe kwa bafu. (Luka 23:55–24:11) Kono kwa mafelelezo a lizazi leo, maswabi kaufela ni ku kakanya ze ne li mwa pilu ya Pitrosi ne se li felile. Jesu cwale na pila a li sibupiwa sa moya se si maata! Na iponahalize kwa baapositola ba hae kaufela. Kono ku na ni nto ye ñwi ya na kalile ku ezeza kwa mukunda. Ka lizazi leo, baapositola ne ba bulezi kuli: “Mulena u zuhile luli, mi u iponahalisize ku Pitrosi.” (Luka 24:34) Ka ku swana, muapositola Paulusi hasamulaho na ñozi za lizazi le lituna leo kuli Jesu “a bonwa ki Kefasi; kihaa bonwa ki ba ba lishumi ka ba babeli.” (1 Makorinte 15:5) Kefasi ni Simoni ki mabizo a mañwi a Pitrosi. Jesu na bonahezi ku yena ka lizazi leo—Pitrosi inze a li a nosi.

Mwa Bibele, lika kaufela ze ne ezahezi fa lizazi leo Jesu ha na kopani hape ni Pitrosi li zibiwa feela ki bona ba babeli. Se lu kona feela ku nahana ki mwa na susuelizwe Pitrosi ha na boni Mulenaa hae ya latiwa inze a pila hape, ni ku ba ni kolo ya ku bonisa buinyazo ni ku baka kwa hae. Sa butokwa ni ku fita, na tokwa hahulu ku swalelwa. Ki mañi ya kona ku kakanya kuli Jesu na mu swalezi luli? Kacenu Bakreste ha ba ezize sibi ba swanela ku hupula taba ya Pitrosi. Ni kamuta lu si ke lwa nahana kuli Mulimu ha koni ku lu swalela. Jesu na likanyisize hande Ndatahe ya sa “katali ku swalela.”—Isaya 55:7.

Bupaki bo Buñwi Bwa Kuli na mu Swalezi

Jesu na bulelezi baapositola ba hae ku ya kwa Galilea ko ne ba ka yo kopana ni yena hape. Ha ne ba fitile, Pitrosi na ile kwa ku yamba litapi mwa Liwate la Galilea. Ba bañwi ba sikai ne ba ile ni yena. Pitrosi na kutezi hape mwa liwate mwa na tandile nako ye ñata ya bupilo bwa hae bwa kwa makalelo. Mulilelo wa mukolo, muzamaelo wa mandinda, muutwahalelo wa tunyandi mwa mazoho a hae, ku bonahala kuli kaufela zona ne li lika za na ziba hande. Ka nako ya busihu bwani, kana Pitrosi na nahanile ka za mwa na ka pilela bakeñisa kuli Jesu na sa felize bukombwa bwa hae bwa fa lifasi? Kana ku pila bupilo bo bu bunolo bwa ku ba ndui ne li nto ya na tabela? Ka mo ne ku inezi feela, ne ba si ka swala tapi ni ye kana busihu bwani.—Mateu 26:32; Joani 21:1-3.

Kono ha se ku patalala, mutu yo muñwi a huweleza fa likamba ni ku ba taluseza kuli ba nepele tunyandi twa bona kwa lineku le liñwi la mukolo. Ba eza cwalo mi ba swala litapi ze ñata ze 153! Pitrosi na zibile mutu yo. A tula mwa mukolo mi a tapa ku liba kwa likamba. Ha se ba li fa likamba, Jesu a ba fa buhobe ni tapi ya ku besa fa mashala. Na isize hahulu mamelelo ku Pitrosi.

Jesu na buzize Pitrosi haiba na mu ‘lata ku fita bao’—na supa luli fa libunda la litapi. Mwa pilu ya Pitrosi, kana lilato la ku yamba ne li ka kangisana ni lilato la hae ku Jesu? Sina feela Pitrosi ha na latuzi Mulenaa hae halalu, Jesu cwale na mu file kolo fapilaa balikani ba hae ya kuli a tiise halalu kuli wa mu lata. Pitrosi ha sa ezize cwalo, Jesu na mu bulelezi mwa na ka boniseza lilato leo: na ka eza cwalo ka ku beya sebelezo ye kenile mwa sibaka sa pili ku fita ze ñwi kaufela, ka ku fepa ni ku lisa mutapi wa Kreste, ili balateleli ba hae ba ba sepahala.—Joani 21:4-17.

Ka ku eza cwalo, Jesu na bonisize kuli Pitrosi na sa li wa butokwa ku yena ni ku Ndatahe. Pitrosi na ka eza musebezi wa butokwa mwa  puteho ka ketelelo ya Kreste. Bo ne li bupaki bo bu tiile bwa kuli Jesu na mu swalezi luli! Kaniti, Pitrosi na tabisizwe hahulu ki sishemo seo, mi ne si mu amile hahulu.

Ka lilimo ze ñata, Pitrosi na petile ka busepahali musebezi wa na filwe. Pitrosi na tiisize balikani ba hae sina feela mwa na laelezi Jesu fa lizazi le ne li tatamwi ki la na shwile. Pitrosi na lisize ni ku fepa balateleli ba Kreste ka musa ni ka pilu-telele. Mutu ya bizwa Simoni na ezize lika ka ku lumelelana ni libizo la na filwe ki Jesu—ili lona la Pitrosi, kamba Licwe—ka ku ba mutu ya na sa zikinyehi, ya tiile, ya itingwa ya na susueza ba bañwi mwa puteho. Bupaki bo buñata ka za taba ye bu fumanwa mwa mañolo a mabeli a Pitrosi a na ñozi ili a na tiloo ba libuka za butokwa za Bibele. Mañolo ao hape a bonisa kuli Pitrosi na si ka libala tuto ya na itutile ku Jesu ka za ku swalela.—1 Pitrosi 3:8, 9; 4:8.

Haike ni luna lu itute tuto yeo. Kana lwa kupanga Mulimu ka zazi ni zazi kuli a lu swalele lifoso za luna ze ñata? Kana lwa amuhelanga swalelo yeo ni ku lumela kuli i na ni maata a ku lu kenisa? Mi kana ni luna lwa swalelanga ba bañwi? Haiba lwa ezanga cwalo, lu ka likanyisa tumelo ya Pitrosi—ni sishemo sa Mulenaa hae.

[Manzwi a fa likepe 22]

Pitrosi na ezize mafosisa a mañata mi na tokwa kuli Mulenaa hae a mu swalele, kono ki mañi ku luna ya sa tokwi ku swalelwa zazi ni zazi?

[Siswaniso se si fa likepe 23]

“Mulena a itemuna, a talima Pitrosi”

[Siswaniso se si fa likepe 24]

“Mulena . . . u iponahalisize ku Pitrosi”