Liñolo Le Li Zwa Kwa Nicaragua

“Ha Mu Ka Fita kwa Nuka ya Coco, Mu Kute kwa Bulyo”

“MU KA tokwa mota ye tiile ye kona ku zamaya mwa mikwakwa ye maswe, liwenge la ku hohisa mota ye njombile ni lipupe ze ñwi za mafula a mwa mota. Mu itukiseze ku zamaya mwa sileze se si ka kena ni kwa lisipi za mwatas’a mota. Ha mu ka fita kwa nuka ya Coco, mu kute kwa Bulyo.”

Ku bulela fela niti, manzwi a, e ne ni bulelezwi ki mulumiwa yo muñwi sina na, na ni zwafisize. Niteñi, zazi le liñwi la bubeli kakusasana, na tama musipili ku liba kwa mukopano wa Sikreste kwa Wamblán, ili kwa tolopo ye nyinyani ye kwa mutulo wa Nicaragua.

Na funduka isali malungasiku mi ne ni matisa mota ya ka mwa mukwakwa o munde o bizwa Pan-American Highway. Mota ya ka ye ne ni zamaisa ne li ya kale kono ne i tiile. Ha ni to fita mwa tolopo ye bizwa Jinotega, na liba mwa mukwakwa o ba biza batu ba kwateñi kuli feo, ili linzwi le li talusa kuli bumaswe. Ni si ka funduka kale mwa tolopo yeo, na bona lintolo ze peli, se siñwi ne si ñozwi kuli Miracle of God (Makazo ya Mulimu) mi se siñwi ne si ñozwi kuli, The Resurrection (Zuho).

Mukwakwa ne si o namile, mi ne u na ni liñambamo ni linjetumuko. Na matisa mota ka bunya mwa mabala a na ni bikisi kwa matuko. Mukwakwa o ne ni mata ku wona ne u kulisa lisa le li telele le li fumaneha mwa musindi wa mwahal’a malundu. Ha ne ni talima mwa mbundu, na bona likota ze tatamani ni lipalisa ze nde.

Ha ni to fita fo u lobela kona mukwakwa, ne ku siyezi fela hanyinyani kuli ni itenge mwa mbasi ye ne matela fahal’a mukwakwa. Mbasi yeo ne i zamaya i tunya musi o munsu, mi kwa mawili a yona ne ku fukumuka macwe ha ne i mata. Ha mu fita mwa Nicaragua, mwa kona ku iponela limbasi ze ñozwi fa mawindo a zona mabizo a bamatisi ba ba maswe, a cwale ka: Mutuli, Kabanze, Mbumbe, kamba Sizumi.

Ka nako ya musihali ne se ni zamaela fahal’a libala le li bizwa Plain of Pantasma. Na fumana ndu ye ne yahilwe ka likota mi na i fitelela. Na bona munnamuhulu ya na inzi fa sipula sa mabala, ni nja ye ne lobezi mwatas’a kota, ni mapulu a mabeli a na panilwe kwa sikocikala sa mawili a likota. Mwa toloponyana ye ñwi, na bona sikwata sa banana inze ba zwa fa sikolo se siñwi. Banana bao ha ne ba nze ba zamaya kwatuko a mukwakwa inze ba apezi mayunifomu a mubala wa ndilu, ne ba bonahala inge lindinda la mwa liwate le li taha fa likamba.

Kazazi ne ka cisa maswe ha ne ni nze ni sutelela bukaufi ni tolopo ya Wiwilí, mi cwale na bona nuka ya Coco lwa pili. Nuka-tuna yeo ne ingile sibaka se situna sa tolopo bakeñisa kuli mezi a yona na nza zwelapili ku buba. Na hupula litaelo ze ne ni filwe, kacwalo na kuta kwa bulyo ni ku fita mwa mukwakwa o no sabiwa hahulu o eze likilomita ze 37 ili o no ya kwa Wamblán.

Kabakala ku fita mwa mukwakwa o na ni macwe, misima ni matulungundu, mota ne i fayaezi mwa  milapo ye bat’o ba 8 kamba 9. Ha ne ni nze ni lika ku picuka misima ye ne li mwa sileze se si omile, ne ni pangile kakundukundu-nyana. Ne ku na ni liluli le li ñata hahulu mi ne ni ikutwa inge kuli ne ni sweli ku li kuma. Cwale na to esha mwa sibaka sa Wamblán ko ne ni libile, ili se ne si bonahalela mwa musindi o tibani likota.

Ne ku bonahala kuli mutu kaufela na sa zuhile kale ka nako ya kakusasana ya 4:30 lizazi le ne li tatami. Bakeñisa kuli ne ni pasumuzwi fa buloko ki mikombwe ye ne zwelapili ku tungula, na zuha ni ku zamaya mwa nzila ye ñwi ye tuna. Moya wa fa lilundu ne u tezi fela miunko ya linkwa ze ne besiwa mwa litofu za macwe.

Fa mamota a mañata ne ku bonahala maswaniso a mande a paradaisi a na swanisizwe ki muswanisi wa kwateñi. Fa lintolo ne ku na ni lisupo za ku fundota lino za mifuta-futa. Lisupo za mwa linzila ne li hupulisa batu za lisepiso ze ne bulezwi ki milonga ye milalu ya mafelelezo. Tulimba-limba to tu pangilwe ka masenge a benya ne tu yahezwi fa mitomo ye tiile.

Na lumelisa batu ka mulumelisezo wa kwa Nicaragua, wa kuli Adiós. Batu ne ba menya mi ne ba ambola ni na ka silikani. Ne lu ambola ka ku tiisa bakeñisa lilata le ne li tiswa ki lipizi ni limbongolo ze ne sweli ku fita.

La Butanu manzibwana, mabasi a kala ku punya kuli a to fumaneha kwa mukopano wa mazazi a mabeli. A mañwi na tile ka mahutu, a mañwi ka lipizi, mi a mañwi ka mota. Tushimani ni tusizana to tuñwi ne tu zamaile ka lihora ze 6 inze tu tinile makatulo a pulasitiki. Ne ba silile nuka niha ne ku na ni lindalamiti mi ne ba zamaile mwa mezi ba sa sabi minyopi. Ba bañwi ba ne ba zwa kwa libaka za kwahule ne ba shimbile fela lico ze nyinyani—ili laisi ye tatehilwe ka lisuzo la kulube. Ki kabakalañi batu bao kaufela ha ne ba tile?

Ne ba tile kuli ba to tiisa sepo ye ne ba na ni ya bupilo bo bunde bwa kwapili. Ne ba tile kuli ba to utwa taluso ya mañolo a Bibele. Ne ba tile kuli ba to tabisa Mulimu.

Lizazi la Mukibelo cwale la fita. Baputehi ba ba fitelela 300 ne ba inzi fa lipula za likota ni za pulasitiki inze ba li mwatas’a sitebule sa masenge. Bashemi ba basali ne ba cisa bana ba bona lico. Mwa simu ye ne li bukaufi, ne ku na ni likulube ze ne sweli ku lila ni tukombela to ne tu sweli ku tungula.

Ne ku nze ku cisa hahulu mi hamulaho wa nakonyana kwa cisa maswe. Kono baputehi ne ba isize pilu kwa kalimelo ni ketelelo ye ne i fiwa ku si na taba ni ku cisa ko. Ne ba latelela babuleli ha ne ba nze ba bala mañolo mwa Bibele, ne ba opela lipina ze ne tomile fa litaba za mwa Bibele, mi ne ba teeleza ka likute kwa litapelo ze ne ba lapelelwa.

Mukopano ha ne u felile, ne ni ile kwa batu ba bañwi mi na yo bapala butongwe ni banana. Mi hamulaho lwa lundulula lisupo ze ne ba ñozi banana. Na ba bonisa maswaniso a linaleli ni a milalambinda fa kompyuta ya ka. Banana ne ba menya, mi bashemi ba bona ne ba tabile.

Mwa nakonyana fela, mukopano wa fela, mi mañi ni mañi na na ni ku kutela habo yena. Ne ni fundukile habusa inze ni na ni tabo ha ni hupula lilato ni swalisano ye ne ni bile ni yona ni balikani ba ka ba banca be ne ni fumani bao. Ni ikatulezi ku ba likanyisa ni ku ituta ku pila ku si na lika ze ñata ni ku talimela ku Mulimu.

[Maswaniso a fa likepe 23]

Mabasi na zamaile likilomita ze ñata kuli a yo fumaneha kwa mukopano wa kwa Wamblán