Mu ye kwa litaba za mwahali

Mu ye kwa litaba za mwahali

 ZE ZWA MWA SIFALANA SA LUNA

Niti ya Bibele I Fita Mwa Naha ya Japan

Niti ya Bibele I Fita Mwa Naha ya Japan

Tupampili twa ku memela batu kwa ngambolo ya nyangela ne tu filwe mwa Tokyo mi lifulai ne li wisakile tupampili to tuñwi mwa Osaka

LA 6 September 1926, muokameli wa maeto ya naa pepezwi mwa Japan ya naa pila mwa United States naa kutezi kwa Japan sina mulumiwa. Muuna yo muñwi ya naa amuhelanga magazini ya Tawala ya Mulibeleli ya sikuwa ili ya naa kalisize ku ituta Bibele ni sikwata sa batu mwa Kobe, naa libelezi fa sitishini kuli a to amuhela mulumiwa yo ya naa zwa kwa United States. Baituti ba Bibele ne ba bile ni mukopano wa bona wa pili la 2 January, ka silimo sa 1927, mwa tolopo ya Kobe. Kwa mukopano wo, ne ku fumanehile batu ba 36, mi ba 8 ku bona ne ba kolobelizwe. Ao ne li makalelo a mande luli, kono puzo ki ya kuli, sikwata se si nyinyani seo ne si ka kona ku tusa cwañi batu ba 60 milioni ba ne ba pila mwa Japan ili ba ne ba tokwa ku ituta niti ye mwa Bibele?

Mwa May, ka silimo sa 1927, Baituti ba Bibele ba ne ba tabela ku kalisa mukutalezo o munca, ba kalisa mungendenge wa ku kutaza kwa nyangela ka ku zibahaza lingambolo za Bibele ze ne ka fiwa. Kuli ngambolo ya pili i kone ku fiwa mwa Osaka, mizwale ba lukisa kuli ku beiwe lisupo kwatuko ni nzila mi ba mameka lisupo ze ñwi fa libaka ze ñwi ze tuna mwa tolopo kaufela. Mi ku zwa fo, mizwale bao ba lumela tupampili to tu eza 3,000 kwa batu ba ba na ni mayemo a matuna. Baituti ba Bibele bao ne ba abezi tupampili to tu eza 150,000 mi ne ba zibahalize za ngambolo mwa mutende o zibahala hahulu ka ku fitisisa mwa Osaka mi ne ba abezi tupampili kwa batu ba 400,000 ba ne ba kwezi mwa sitima. Fa lizazi le ne i filwe ngambolo yeo, lifulai ze peli ne li fufile mwahalimu ili mwa tolopo ya Osaka mi ne li wisakile tupampili twa ku memela batu kwa ngambolo yeo to tu 100,000. Batu ba 2,300 ne ba tilo teeleza kwa ngambolo ye ne fezwi mwa muyaho wa Osaka Asahi. Ngambolo yeo ne i na ni toho ya taba ye li: “Mubuso wa Mulimu U Fakaufi.” Batu ba ba bato likana 1,000 ne ba palezwi ku kena mwateñi bakeñisa kuli ne ku tezi hahulu. Hamulaho wa ngambolo yeo, batu ba ba fitelela 600 ne ba siyalezi mwa muyaho wo kuli ba fumanehe kwa tukiso ya lipuzo ni likalabo. Mwa likweli ze ne latelezi ku zwa fo, lingambolo za nyangela za Bibele ne li filwe mwa tolopo ya Kyoto ni mwa libaka ze ñwi ze kwa wiko wa Japan.

Mwa October, ka silimo sa 1927, Baituti ba Bibele ba lukisa kuli mwa Tokyo ku fiwange lingambolo za nyangela. Hamulaho wa fo hape, Baituti ba Bibele ba mema batu ba bañwi ba ne ba tokwahala ba ba cwale ka likwambuyu wa mwa Tokyo, bayemeli ba mwa ndu ya milao, baeteleli ba bulapeli, ni baeteleli ba ndwa. Mizwale ne ba itusisize lisupo fo ku ñozwi za mukopano, mitende, hamoho cwalo ni mapampili a 710,000, kwa ku memela batu kwa lingambolo ze taalu ze ne fezwi mwa tolopo ye tuna ya Japan ili ko ne ku fumanehile batu ba 4,800.

MAPAINA BA BA TUKUFALEZWI

Bo Katsuo ni bo Hagino Miura

Mapaina ne ba petile musebezi o mutuna mwa ku shaela taba ya Mubuso kwa batu. Kaizeli ya bizwa Matsue Ishii ya naa li yo muñwi wa batu ba pili ba ne ba eza bupaina mwa Japan ni muunaa hae Jizo ne ba kutalelize mwa libaka ze ñata za mwa naha ya Japan ili ku zwa kwa sibaka se si bizwa Sapporo se si kwa mutulo, ni ku isa kwa Sendai, kwa Tokyo, kwa Yokohama, kwa Nagoya, kwa Osaka, kwa Kyoto, kwa Okayama, ni kwa Tokushima. Bo Ishii ni bo kaizeli Sakiko Tanaka, ba basupali, ne ba apezi liapalo za sizo ilikuli ba yo potela makwambuyu ba muuso. Yo muñwi wa makwambuyu bao a ikupela kuli a fiwe libuka ze 300 ze na ni toho ya taba ye li: “Harepa ya Mulimu ni Puluso” (The Harp of God and  Deliverance), ilikuli a yo beya libuka zeo mwa sifalana sa libuka ili mwa tolongo.

Bo Katsuo ni bo Hagino Miura ne ba filwe libuka ki bo Kaizeli Ishii mi hamulaho ba lemuha kuli ba fumani niti. Ne ba kolobelizwe ka 1931 mi hasamulaho se ba ba mapaina. Bo Haruichi ni bo Tane Yamada, ni ba bañwi ba bañata mwa lubasi lwa bona, ne ba amuhezi taba ya lushango lwa Mubuso pili silimo sa 1930 si si ka fita kale. Lubasi lwa bo Yamanda ne lu kalisize ku eza bupaina mi mwanaa bona Yukiko naa ile ku yo sebeleza kwa Betele mwa Tokyo.

“JEHU” YE TUNA NI YE NYINYANI

Mota ye tuna ye ne bizwa “Jehu” ili mo ne ba kona ku lobala mapaina ba 6

Mwa linako zani, limota ne li tula hahulu mi mikwakwa ne i sinyehile. Kacwalo, bo Kazumi Minoura ni mapaina ba bañwi ne ba itusisanga mandu a limota a naa si na injini. Ne ba shendanga mandu a limota ao ka ku a biza kuli Jehus ku ama ku mumatisi wa koloi ya naa tilo ba yo muñwi wa malena ba Isilaele. (2 Mal. 10:15, 16) Ye ñwi ni ye ñwi ya limota ze tuna ze taalu za mufuta wo, ne i eza limita ze 2.2 mwa butelele, mi ne i eza limita ze 1.9 mwa bupala, ni limita ze 1.9 mwa butelele bwa ku ya mwahalimu mi mapaina ba 6 ne ba kona ku lobala ku yona. Ku zwa fo, mutai wa Japan ne u pangile limota za mufuta wo mwa bunyinyani ili mo ne ku kona ku lobala feela batu ba babeli. Bo Kiichi Iwasaki ba ne ba tusize mwa musebezi wa ku panga limota ze ne bizwa kuli Jehu, ba bulela kuli, “Mota ni mota ya mufuta wo ne i na ni tende mane ni licwe la mwa mota le ne li tusanga kuli ku be ni malaiti mwahali.” Mapaina ba kamita ne ba kutaza niti mwa naha ya Japan kaufela inze ba kasha ni ku hoha limota mwa malundu ni mwa misindi ku zwa kwa mutulo wa Hokkaido ku yo li ti mane esi kwa Kyushu ili kwa mboela.

Mufuta o munyinyani wa mota ye ne bizwa “Jehu” mo ne ba kona ku lobala mapaina ba babeli

Mukutazi yo muñwi wa nako kaufela ya bizwa Ikumatsu Ota naa bulezi kuli: “Ha ne lu punyanga mwa tolopo, ne lu yemisanga limota za luna zeo fa likamba la nuka kamba fa sibaka fo ku si na se siñwi. Nto ya pili ye ne lu ezanga ne li ku potela baana ba ba tumile hahulu mwa tolopo, inge cwalo bo meya, mi hasamulaho ne lu potelanga batu fa mandu a bona kuli lu ba bonise lihatiso za luna. Ha ne lu fezanga ku kutaza mwa tolopo ye ñwi, ne lu shimbulukelanga ku ye ñwi.”

Ne li “lizazi la litaba ze nyinyani” muta sikwata sa Baituti ba Bibele ba 36 ne ba ezize mukopano wa bona wa pili mwa Kobe. (Zak. 4:10) Ne li hamulaho wa lilimo ze 5 feela ili ka silimo sa 1932 muta mapaina ba 103 ni bahasanyi mwa Japan ne ba bihile musebezi wa bona, mi ne ba file batu libuka ze fitelela 14,000. Kacenu, mwa libaka ze patehile hahulu za mwa Japan, mizwale ni likaizeli ba ezanga bupaki bwa fa nyangela, mi ibato ba bahasanyi ba 220,000 ba kutaza mwa naha kaufela ya Japan.—Ze Zwa Mwa Sifalana sa Luna Mwa Japan.

Maswaniso a bonisa mo ne li ka bonahalela limota ze bizwa “Jehu” a naa ezizwe ki bo Kiichi Iwasaki ili be ne ba pangile limota za mufuta wo fa Betele ya Japan