1. Ki kabakalañi batanga ba Mulimu ha ba ka talimana ni “manyando a mañata”?

KANA taba ya kuli lu ka kopana ni “manyando a mañata” pili lu si ka fiwa kale mupuzo wa bupilo bo bu sa feli ya lu komokisa? Mwendi ha lu tokwi ku komoka. Ibe kuli se lu bile mwa niti ka nako ye telele kamba kutokwa, kaufelaa luna lwa talimananga ni miliko ye cwalo. Libaka? Kakuli lu pila mwa lifasi la Satani.—Sin. 12:12.

2. (a) Kwandaa mataata e ba kopana ni ona batu kaufela ba ba si ka petahala, ki afi manyando e ba kopana ni ona Bakreste? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.) (b) Ki mañi ya tahisa nyandiso, mi lu ziba cwañi taba yeo?

² Batu kaufela ba ba si ka petahala ba kopananga ni mataata mwa bupilo. Kono Bakreste ba talimana ni manyando a mañwi. (1 Makor. 10:13) A mañwi a manyando e ba talimana ni ona ki ku nyandiswa hahulu bakeñisa kuli ba ikatulezi ku zwelapili ku sepahala ku Mulimu. Jesu naa bulelezi balateleli ba hae kuli: “Mutanga ha fiti mulenaa hae. Haiba ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina.” (Joa. 15:20) Ki mañi ya tahisa nyandiso yeo? Ki Satani. Bibele i talusa kuli Satani u swana sina “tau ye buluma”  “ye bata ye i ka ca” kwa batu ba Mulimu. (1 Pit. 5:8) Satani u ka lika mwa konela kaufela kuli a sinye bulikani bwa luna ni Jehova. Ha lu nyakisiseñi ze ne ezahezi ku muapositola Paulusi.

3-5. (a) Ki nyandiso mañi ya naa talimani ni yona Paulusi mwa Listra? (b) Taba ya naa bulezi Paulusi ka za manyando ne i li ye susueza kamukwaufi?

³ Bakeñisa kuli Paulusi naa sepahala ku Mulimu, naa nyandisizwe hañata-ñata. (2 Makor. 11:23-27) Nako ye ñwi ha naa li mwa muleneñi wa Listra, Paulusi naa folisize muuna ya naa pepilwe inze a li siyanga sa mahutu. Bakeñisa makazo yeo, batu ne ba nahanile kuli Paulusi ni Barnabasi ne li milimu. Paulusi ni Barnabasi ne ba kupile batu ba bañata bao kuli ba si ke ba ba lapela! Nakonyana ku zwa fo, baeteleli ba bulapeli bwa Sijuda ba kalisa ku bulelela batu lika ze maswe ka za Paulusi ni Barnabasi. Batu ba bañata ba ne ba kubukani bao, ba kolwa litaba za buhata zeo. Bakeñisa litaba ze ne ba utwile zeo, batu ba pobaula Paulusi ka macwe ku fitela ba nahana kuli u shwile.—Lik. 14:8-19.

⁴ Hamulaho wa ku potela muleneñi wa Derba, Paulusi ni Barnabasi “ba kutela kwa Listra, Ikone, ni Antioke. Ba tiisa lipilu za balutiwa mwa libaka zeo, ba nze ba ba susueza ku tiiseza mwa tumelo, ba li: ‘Lu lukela ku kena mwa Mubuso wa Mulimu ka manyando a mañata.’” (Lik. 14:21, 22) Taba ya kuli batu ne ba ka kopana ni “manyando a mañata” mwendi ne i sa koni ku susueza batu. Kacwalo, ki kabakalañi ha ku bulelwa kuli Paulusi ni Barnabasi ne ba ‘tiisize lipilu za balutiwa’ ka ku ba bulelela kuli ne ba ka kopana ni manyando a mañata?

⁵ Lwa kona ku fumana kalabo ku za naa bulezi Paulusi. Paulusi naa bulezi kuli: “Lu lukela ku kena mwa Mubuso wa Mulimu ka manyando a mañata.” Naa si ka bulela kuli: “Lu swanela ku tiyela manyando a mañata.” Kacwalo Paulusi naa koñomekile za mupuzo o munde o ka fiwa kwa batu ba ba zwelapili ku sepahala ku Mulimu. Mupuzo wo u ka fiwa luli kwa batu. Jesu naa bulezi kuli: “Ya itiisize ku isa kwa mafelelezo ki yena ya ka piliswa.”—Mat. 10:22.

6. Batu ba ba tiyela manyando ba ka amuhela mupuzo mañi?

⁶ Haiba lu itiisa ha lu li mwa manyando, lu ka amuhela mupuzo. Bakreste ba ba tozizwe ba ka fiwa bupilo bwa ku sa shwa mwa lihalimu mi ba ka busa ni Jesu sina malena. Bakreste ba ba li “lingu ze ñwi” bona ba ka fiwa mupuzo wa ku pila bupilo bwa ku ya ku ile mwa kozo fa lifasi. (Joa. 10:16; 2 Pit. 3:13) Pili nako yeo i si ka fita kale, lu ka kopana ni “manyando a mañata.” Ha lu nyakisiseñi mifuta ye mibeli ya manyando e lu kona ku talimana ni ona.

7. Ku lwaniswa ka mikwa ye lemuseha ku amañi?

⁷ Jesu naa polofitile kuli: “Batu ba ka mi isa kwa likuta, mi mu ka natakiwa mwa masinagoge ni ku yemiswa fapilaa babusisi ni malena.” (Mare. 13:9) Kacwalo, Jesu naa bulezi kuli Bakreste ba bañwi ne ba ka lwaniswa ka mikwa ye lemuseha inge cwalo ku nyandiswa ki batu ba bañwi. Fokuñwi batu ba ba kona ku tahisa nyandiso ye cwalo ki baeteleli ba bulapeli kamba baeteleli ba likopano za lipuso za naha. (Lik. 5:27, 28) Ha lu nyakisiseñi mutala wa Paulusi hape. Kana Paulusi naa sabisizwe ki nyandiso yeo? Kutokwa.—Mu bale Likezo 20:22, 23.

8, 9. Paulusi naa bonisize cwañi kuli naa ka zwelapili ku itiisa, mi mizwale ba bañwi ba tiyezi cwañi mikwa ye lemuseha ya ba lwanisa ka yona Satani?

⁸ Paulusi ka bundume naa tiyezi mikwa ye lemuseha ya naa mu lwanisa ka yona Satani mi Paulusi naa bulezi kuli: “Ha ni ngi moyo wa ka kuli ki se siñwi ku na, ibile feela ni feleleza musipili wa ka ni bukombwa bo ni amuhezi bwa Mulena Jesu, kuli ni pake ka ku tala taba ye nde ya sishemo sa Mulimu.”  (Lik. 20:24) Paulusi naa si ka saba kuli naa ka nyandiswa. Kono naa zwezipili ku itiisa. Mulelo wa hae ne li wa kuli a “pake ka ku tala” ku si na taba ni manyando a naa ka kopana ni ona.

⁹ Kacenu, mizwale ni likaizeli ba bañata ba zwezipili ku sepahala ku Mulimu. Mwa linaha ze ñata, Lipaki ba bañwi ba lengilwe mwa litolongo litaba za bona li si ka talimwa mwa kuta. Mizwale ni likaizeli bao se ba tamilwe ka lilimo ze bato eza 20. Libaka? Kakuli ba hana ku ikenya mwa litaba za lipuso za naha. Ha ba lumelezwangi ku potelwa nihaiba ki batu ba mwa lubasi lwa bona, mi ba bañwi ba ku bona ba natiwanga ni ku tukufazwa.

10. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku saba manyando a kona ku taha ka sipundumukela?

¹⁰ Mwa libaka ze ñwi, mizwale ba luna ba tiyela nyandiso ye ne ba si ka libelela. Haiba taba ye swana i ezahala ku mina, mu si ke mwa saba. Mu hupule ze ne ezahezi ku Josefa. Josefa naa lekisizwe mwa butanga a si ka libelela. Kono Jehova “a mu lamulela mwa liñalelwa za hae kaufela.” (Lik. 7:9, 10) Jehova wa kona ku eza nto ye swana ni ku mina. Kamita mu hupulange kuli “Jehova u ziba mwa ku piliseza batu ba ba sepahala ku yena ku ba zwisa mwa litiko.” (2 Pit. 2:9) Kacwalo, mu na ni mabaka a mande a mi tusa ku sepa Jehova ni ku zwelapili ku tiyela nyandiso ka bundume. Mu sepe kuli Jehova u ka mi pilisa mwa lifasi le li maswe le, ni ku mi fa bupilo bo bu sa feli.—1 Pit. 5:8, 9.

11. Mikwa ye sa lemusehi ya lu lwanisa ka yona Satani i shutana cwañi ni mikwa ye lemuseha?

¹¹ Lu kona ku tiyela cwañi mikwa ye sa lemusehi ya lu lwanisa ka yona Satani? Mikwa ya nyandiso yeo ye sa lemusehi i shutana cwañi ni mikwa ye lemuseha? Mikwa ye lemuseha ya lu lwanisa ka yona Satani i swana sina kakundukundu ka ka taha mu si ka libelela ni ku sinya ndu ya mina ka sipundumukela. Kono mikwa ye sa lemusehi yona i swana sina butwa bo bu ca misumo ya ndu ya mina hanyinyani-hanyinyani. Ha mu ka to lemuhanga ze bu ezize butwa, ndu ya mina se i bata ku wa.

12. (a) Ki ifi nzila ye ñwi ye sa lemusehi ya itusisa Satani kwa ku lu lwanisa, mi ki kabakalañi nzila yeo ha i li ye sebeza? (b) Paulusi naa ikutwanga cwañi ha naa zwafanga?

¹² Satani u bata ku sinya bulikani bwa mina ni Jehova. Mwendi u kona ku itusisa mikwa ya nyandiso ye lemuseha kamba mikwa ye sa lemusehi inge cwalo ku mi zwafisa, ili nzila ye ñwi ye sebeza hahulu ya itusisa. Libaka? Kakuli ku zwafa kwa kona ku fokolisa bulikani bwa luna ni Mulimu hanyinyani-hanyinyani. Muapositola Paulusi naa zwafanga fokuñwi. Nako ye ñwi mane Paulusi a kile a bulela kuli naa li “mutu ya nyandile luli!” (Mu bale Maroma 7:21-24.) Ki kabakalañi Paulusi ha naa zwafile hailifo naa na ni bulikani bo bunde ni Jehova mi mane mwendi naa li mwa sitopa se si etelela? Paulusi naa zwafile bakeñisa ku sa petahala kwa hae. Paulusi naa batanga ku eza ze lukile, kono hañata ku eza cwalo ne si ko ku bunolo. Haiba ni mina kona mo mu ikutwela cwalo, mwa kona ku omba-ombiwa ka ku ziba kuli Paulusi ni yena naa ikutwanga cwalo.

13, 14. (a) Ki kabakalañi batu ba bañwi ba Mulimu ha ba zwafanga? (b) Ki mañi ya bata kuli tumelo ya luna i fokole, mi ki kabakalañi?

¹³ Ka linako ze ñwi, mizwale ni likaizeli ba bañata ba zwafanga, ba bilaelanga, mane mwendi ba ikutwanga kuli haki ba butokwa. Ka mutala, kaizeli yo muñwi ya tukufalezwi ya li paina ye lu ka biza kuli ki yena Deborah u bulela kuli: “Ni kuta-kutelanga ku nahana za mafosisa e ni ezize, mi ni ikutwanga bumaswe ka nako kaufela ha ni nahana za mafosisa ao. Ku nahananga za mafosisa kaufela e ni ezize ku kona ku ni tahiseza kuli ni ikutwe kuli ha ku na mutu ya kona ku ni lata ni hanyinyani, mane nihaiba Jehova.”

¹⁴ Ki kabakalañi batanga ba bañwi ba Jehova  ba ba tukufalezwi ba ba cwale ka kaizeli ya bulezwi fahalimu ha ba zwafanga? Ki mabaka a mañata a kona ku tahisa kuli ba ikutwange cwalo. Mwendi libaka le liñwi ki la kuli ba nahananga ze maswe ka za bona beñi kamba ka za miinelo ye ba kopana ni yona mwa bupilo. (Liprov. 15:15) Ba bañwi ba kona ku ikutwa cwalo bakeñisa makulanu e ba kopana ni ona. Ku si na taba ni ze kona ku tahisa kuli lu ikutwe bumaswe, lu hupulange kuli ki mañi ya bata kuli lu ikutwe cwalo. Ki mañi ya bata kuli lu zwafe ni kuli lu tuhele ku sebeleza Jehova? Ki Satani. Satani u atulezwi lifu, mi u bata kuli ni mina mu ikutwe kuli ha mu na sepo. (Sin. 20:10) Satani u bata kuli lu bilaele ni kuli tumelo ya luna i fokole. Ibe kuli u itusisa mikwa ye zibahala kamba ye sa zibahali kwa ku lu lwanisa, mulelo wa Satani ki wa kuli lu tuhele ku sebeleza Mulimu. Mu tokomele hahulu, batu ba Mulimu ba mwa ndwa ya ku zwelapili ku sepahala ku Jehova.

15. Ka ku ya ka liñolo la 2 Makorinte 4:16, 17, ki lika mañi ze lu ikatulela ku eza?

¹⁵ Mu zwelepili ku lwana mwa ndwa. Mu ise pilu kwa mupuzo o mu ka fiwa. Paulusi naa ñolezi Bakreste ba kwa Korinte kuli: “Ha lu zwafi, kono mutu ye lu li yena kwande niha sinyeha, mutu ye lu li yena mwahali kaniti u nzaa uncafazwa ka zazi ni zazi. Kakuli nihaike ñalelwa ki ya nakonyana feela mi i bubebe, i lu tahiseza kanya ye tuna hahulu ni ku fita mi i ina ku ya ku ile.”—2 Makor. 4:16, 17.

16. Ki kabakalañi ha lu swanela ku itukiseza ku tiyela manyando ka nako ya cwale?

¹⁶ Satani u na ni “makilikicani” a mañata kamba milelo ye maswe ya itusisa kwa ku lu lwanisa. (Maef. 6:11) Kona libaka ha lu swanela ku latelela temuso ye fumaneha kwa 1 Pitrosi 5:9 ye li: “Mu mu hanele, mu nze mu tiile mwa tumelo.” Kuli lu tiye, lu tokwa ku itukiseza cimo mwa munahano ni mwa pilu ya luna ka nako ya cwale, ilikuli lu  itukiseze ni ku tabela ku eza ze lukile. Ka mutala, pili masole ba si ka ya kale kwa ku lwana, ba tandanga nako ye telele inze ba lutiwa mwa ku yo lwanela ilikuli ba itukiseze ndwa. Ki nto ye swana ni ku luna. Ha lu zibi kuli ki mufuta mañi wa lindwa ze lu ka lwana kwapili. Kacwalo lu swanela ku itukiseza ka ku tala inze ku sa siyezi nako. Muapositola Paulusi naa susuelize Bakreste kuli: “Mu zwelepili ku itekula kuli mu bone nji mu sa li mwa tumelo, mu zwelepili ku bonisa se mu li sona luli.”—2 Makor. 13:5.

17-19. (a) Lu kona ku itekula cwañi? (b) Mikulwani ba kona ku itukiseza cwañi ku yemela tumelo ya bona ha ba li kwa sikolo?

¹⁷ Nzila ye ñwi ye lu kona ku latelela kelezo ya naa file Paulusi ki ka ku ipuza lipuzo ze cwale ka ze: ‘Kana na lapelanga kamita? Batu ba bañwi ha ba ni kukuezanga kuli ni eze lika ze maswe, kana naa utwanga Mulimu sina mubusi ku fita batu? Kana na fumanehanga kwa mikopano kamita? Kana ni na ni bundume bwa ku taluseza ba bañwi litaba ze ni lumela? Kana na akufanga ku swalela mizwale ba ka ha ba ni foselize, sina mo ni batela kuli ni bona ba eze nto ye swana ku na? Kana na utwa baana-bahulu mwa puteho ye ni li ku yona ni ku utwa ba ba etelela liputeho za mwa lifasi kaufela?’

¹⁸ Lu pila mwahalaa batu ba ba lika ku lyanganisa minahano ya luna. Mizwale ni likaizeli ba mikulwani ba bonisanga bundume ka ku bulelela ba bañwi za tumelo ya bona ha ba li kwa sikolo. Ki lika mañi ze tusize mikulwani bao ku bulelanga ka bundume? Mikulwani bao ba itusisanga liakalezo ze fumaneha mwa limagazini za luna. Ka mutala, mwa magazini ya Tawala ya Mulibeleli ya May 15, 2013, likepe 6, ne ku talusizwe mo lu kona ku bela ni bundume ha lu bulela za tumelo ya luna ku be lu kena ni bona sikolo ka ku ba buza lipuzo ze ba tusa ku utwisisa. Bashemi, mu buisanange ni bana ba mina linzila ze kona ku ba tusa ku yemela tumelo ya bona ilikuli ba itukisezange ku eza cwalo ha ba li kwa sikolo.

¹⁹ Ki niti haki nto ye bunolo ku yemela ze lu lumela kamba ku eza lika ze ñwi za bata Jehova kuli lu eze. Ka mutala, hamulaho wa ku sebeza lizazi mukatumbi kwa musebezi, mwendi lwa kona ku zina-zina ku ya kwa mikopano ya puteho. Kamba mwendi ku kona ku lu bela taata ku zuha kakusasana kuli lu ye mwa sebelezo ya mwa simu. Kono mu hupule kuli ha mu ka tahelwa ki miliko ye mituna kwapili, mu ka ba ba ba itukisize ku tiyela miliko yeo haiba mu itwaeza ku ezanga lika zeo ka nako ya cwale.

20, 21. (a) Ku nahanisisa za tiululo ku kona ku lu tusa cwañi ku itiisa ha lu ikutwa bumaswe? (b) Lu swanela ku ikatulela ku ezañi?

²⁰ Ku cwañi ka za mikwa ye sa lemusehi ya lu lwanisa ka yona Satani? Ka mutala, lu kona ku itiisa cwañi ha lu zwafile? Nzila ye ñwi ye tuna ye kona ku lu tusa ku eza cwalo ki ku nahanisisa za sitabelo sa Jesu sa tiululo. Kona za naa ezize muapositola Paulusi. Fokuñwi naa ikutwanga ku nyanda. Nihakulicwalo, Paulusi naa ziba kuli Kreste naa si ka shwela batu ba ba petehile, kono naa shwezi batu ba ba li baezalibi sina yena. Paulusi naa ñozi kuli: ‘Ni pila cwale ka nama ni ka tumelo ku Mwanaa Mulimu, ya naa ni latile ni ku fana bupilo bwa hae kabakala ka.’ (Magal. 2:20) Paulusi naa amuhezi tiululo mi naa lumezi kuli ne i mu tusa yena ka butu.

²¹ Ni mina mwa kona ku tusiwa hahulu haiba mu amuhela tiululo sina mpo ya mi file Jehova ka butu. Kono fo ha ku talusi kuli ku zwafa ku ka feela honafo feela. Batu ba bañwi ba ka tokwa ku tiyela lika ze zwafisa ka nako ni nako ku fitela lifasi le linca li taha. Kono mu hupule kuli: Mupuzo u ka fiwa kwa batu ba ba sa zwafi. Lizazi ni lizazi li lu suteleza bukaufi kwa nako ye u ka taha Mubuso wa Mulimu. Mubuso wa Mulimu ha u ka kalisa ku busa, ku ka ba ni kozo fa lifasi, mi batu kaufela ba ka petahala. Niha mu ka kopana ni manyando a mañata, mu sebeze ka taata kuli mu to kena mwa Mubuso wa Mulimu.