Mwanaa Mina U ka Alaba Cwañi?

BASHEMI: Mwa Tawala ya Mulibeleli ya January 15, 2010, makepe 16-20, ne lu bulezi taba ya kuli mu ezange liponiso ni bana ba mina. Mwa taba ye, ku na ni liakalezo ze mu kona ku itusisa kuli mu tuse bana ba mina ba banyinyani ku ziba mo ba kona ku talimanela ni butata ha ba li kwa sikolo. Mwa kona ku eza liponiso zeo ka nako ya mina ye mu lapelanga sina lubasi.

BANANA ba ba li Lipaki za Jehova ba talimananga ni butata bo bu shutana-shutana. Be ba kena ni bona sikolo hañata ba ba buzanga libaka ha ba sa ezangi lika ze ñwi, ze cwale ka ku caela ndembela silutu, ku opela pina ya naha, ku eza mikiti ya ku pepwa kwa mutu, ni ku eza misebezi ye ama mikiti ya lifasi. Haiba mwanaa mina a buziwa lipuzo ze cwalo, u ka alaba cwañi?

Banana ba bañwi ba ba li Bakreste ba alabanga feela kuli: “Ha ni koni ku eza cwalo. Bulapeli bwa ka bwa hanisa.” Banana bao ba swanelwa ku babazwa kabakala bundume bwa ku alaba cwalo. Kalabo ya bona i kona ku tahisa kuli ba si ke ba buziwa lipuzo ze ñwi hape. Kono Bibele i lu susueza kuli lu “itukiseze kamita ku ikalabela ku ya ka [lu] buza” ka za tumelo ya luna. (1 Pit. 3:15) Ku eza cwalo ha ku tokwi ku alaba feela kuli: “Ha ni koni ku eza cwalo.” Batu ba bañwi ha ba na ku lumelelana ni luna, kono ba bañwi bona ba kana ba tabela ku ziba libaka ha lu sa ezangi lika ze ñwi.

Ba banca ba bañata ba ba li Lipaki ba kandekezi be ba kena ni bona sikolo makande a mwa Bibele ka ku itusisa libuka ze cwale ka ya Itute ku Muluti Yo Mutuna. Makande ao a kona ku tusa banana ba ba li Lipaki ku talusa libaka ha ba ezanga lika ze ñwi kamba ha ba sa ezangi lika ze ñwi. Bana ba sikolo ba bañwi ba teelezanga ka tokomelo kwa makande a mwa Bibele, mi lituto ze ñata za Bibele se li kalisizwe ka mukwa wo. Ba bañwi bona ku kona ku ba bela taata ku teeleza kwa likande mukatumbi la mwa Bibele. Bana ba sikolo ba kana ba palelwa ku utwisa makande a mañwi a mwa Bibele haiba a sa taluswi hande. Minhee, musizana wa lilimo ze 11, ha naa memezwi kwa mukiti wa lizazi la ku pepwa kwa mulikanaa hae, naa bulelezi mulikanaa hae kuli: “Bibele ha i lu buleleli kuli lu ezange mikiti ya mazazi a ku pepwa kwa luna. Joani Mukolobezi ya bulezwi mwa Bibele naa bulailwe fa mukiti wa lizazi la ku pepwa.” Kono Minhee u hupula kuli mulikanaa hae naa bonahala ku sa utwisisa kalabo ya hae.

Ka linako ze ñwi, kwa tusanga ku bonisa mwanaa sikolo yo muñwi siswaniso kamba likande le li fumaneha ku ye ñwi ya libuka za luna. Kono ku cwañi haiba bazamaisi ba sikolo ba bulela kuli ha ba lumelezi banana ku bonisa be ba kena ni bona sikolo libuka za bulapeli? Kana bana ba luna ba kona ku kutaza hande niha ba sa itusisi lihatiso? Mu kona ku tusa cwañi bana ba mina kuli ba kone ku ikalabela?

Mu Ezange Liponiso ni Bona

Ku ezanga liponiso ni bana ba mina ha mu li kwa ndu kwa tusa. Bashemi ba kona ku eza inge ki bona bana ba sikolo. Bana ha ba nze ba ikalabela ka za tumelo ya bona, bashemi ba swanela ku ba babaza ni ku ba bonisa mo ba kona ku  bolosolela mualabelo wa bona ni libaka ha ba swanela ku alaba cwalo. Ka mutala, mu akaleze kuli ba itusise manzwi e li kona ku utwisisa litaka za bona. Joshua, mushimani ya na ni lilimo ze 9, u bulela kuli ba kena ni bona sikolo ne ba sa utwisisi manzwi a cwale ka “lizwalo” ni “busepahali.” Kabakaleo, naa na ni ku itusisa manzwi a bunolo ha ambola ni bona.—1 Makor. 14:9.

Bana ba sikolo ba bañwi ba ba buzanga lipuzo ba kona ku zwafa haiba ba fiwa kalabo ye telele-telele. Ba banca ba ba li Lipaki ba kona ku ba susumeza ka ku ba ambolisa ni ku ba kolwisa. Haneul, musizana ya na ni lilimo ze lishumi, u li: “Be ni kena ni bona sikolo ba tabela ku ambolisananga isi ku ba tolongosheza litaba.” Kuli mu ambolisanange ni ba bañwi, mu ba buzange lipuzo ni ku teeleza ka tokomelo ha ba alaba.

Lingambolo ze bonisizwe kwatasi li bonisa ka mo banana ba ba li Bakreste ba kona ku kolwiseza be ba kena ni bona sikolo. Ha mu tokwi ku peta lingambolo ze, kakuli banana ba shutana-shutana, mi miinelo ni yona ya shutana-shutana. Kacwalo, mwanana ya li Paki u swanela ku  utwisisa muhupulo o bulelwa ni ku itusisa manzwi a hae ha ambola ni ba kena ni bona sikolo, ku likana ni taba ya ambolisana ni bona. Haiba mu na ni bana ba ba kena sikolo, mu like ku eza liponiso ka ku itusisa lingambolo ze.

Ku luta banana ku tokwa nako ni buikatazo. Bashemi ba ba li Bakreste ba bata ku luta bana ba bona likuka ze mwa Bibele ni ku ba kolwisa kuli ba pile ka ku ya ka likuka zeo.—Deut. 6:7; 2 Tim. 3:14.

Ka nako ye tatama ye mu ka lapela sina lubasi, mu like ku eza liponiso za lingambolo ze bulezwi mwa taba ye ni bana ba mina. Mu bone mo li kona ku ba tuseza. Mi mu hupule kuli mulelo haki wa kuli bana ba mina ba pete likalabo kamba manzwi a ñozwi. Mane mwa kona ku eza liponiso zeo hañata-ñata, inze mu fa likalabo ze shutana-shutana ni ku lemuha mo ba li utwisiseza bana ba mina. Ha ba nze ba lika ku talusa za tumelo ya bona, mu ba tuse ku ba ni kutwisiso ni maseme. Hamulaho wa nako, mu ka luta bana ba mina ka mwa ku taluseza ze ba lumela ku be ba kena ni bona sikolo, ba ba pila mabapa ni bona, ni baluti ba bona.

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 4, 5]

MIKITI YA LIZAZI LA KU PEPWA

Sibeso: Lumela, Mubita. Ni bata kuli nangu u tahe kwa mukiti wa lizazi la ku pepwa kwa ka.

Mubita: Ni itumezi kwa ku ni mema, Sibeso. Kono pili ni ku buze, ki kabakalañi ha u bata ku eza mukiti wa lizazi la ku pepwa kwa hao?

Sibeso: Ni bata ku hupula lizazi la ku pepwa kwa ka. Wena ha u ezangi mukiti wa ku hupula lizazi la ku pepwa kwa hao?

Mubita: Awa, ha ni ezangi.

Sibeso: Kiñi ha u sa ezangi? Mikiti ya tabisanga!

Mubita. Ni na na tabela mikiti. Kono batu ba bañata ha ba ezanga mikiti ya lizazi la ku pepwa kwa bona, ba hupulanga kuli ki bona ba ba butokwa hahulu. Kono kana Mulimu haki yena ya butokwa hahulu? Mi kana ha lu swaneli ku itumela ku yena kabakala ku lu fa bupilo?

Sibeso: Kana u talusa kuli ha ni swaneli ku eza mukiti wa lizazi la ku pepwa kwa ka?

Mubita: Ku itingile ku wena, Sibeso. Kono u hupule taba ye. Batu ba bañata ba latanga ku fiwa limpo za lizazi la ku pepwa kwa bona, kono Bibele i bulela kuli ku fana ku tabisa hahulu ku fita ku fiwa. Mwa sibaka sa ku nahana feela za luna fa lizazi la ku pepwa kwa luna, kana ne ku si ke kwa ba hande ku itumela ku Mulimu, ku nahana za ba bañwi, ni ku ba eza hande?

Sibeso: Ne ni si ka hupula taba yeo. Kona kuli bashemi ba hao ha ba ku fangi limpo?

Mubita. Ba ni fanga. Kono ha ba libelelangi lizazi la ku pepwa kwa ka kuli ba ni fe mpo. Ba ni fanga limpo ka nako kaufela ye ba tabela. Kono kana wa tabela ku ziba ka mo batu ne ba kalezi ku ezanga mikiti ya ku hupula mazazi a ku pepwa kwa bona?

Sibeso: Ee. Ha ku ni taluseze.

Mubita: Kamuso ni ka ku kandekela likande le li tabisa le li bulela ka za mukiti wa lizazi la ku pepwa o no ezizwe kwakale.

PINA YA NAHA

Namakau: Inonge, kiñi ha u sa opelangi pina ya naha?

Inonge: U ezize hande ku ni buza, Namakau. Kono pili u ni taluseze libaka wena ha u opelanga pina ya naha.

Namakau: Ni opelanga pina ya naha kakuli na lata naha ya ka.

Inonge: Ni na ni tabile ku pila mwa naha ye, kono ha ni nahani kuli ku na ni naha ye nde ku fita linaha ze ñwi.

Namakau: Na ni ikutwa kuli naha ya ka ki yona ye nde ka ku fitisisa.

Inonge: Batu ba bañata ba nahananga kuli naha ya bona ki yona ye nde ka ku fitisisa. Kono na ni likanga ku bona lika ka mwa li bonela Mulimu. Mi Bibele i bulela kuli Mulimu ha na ketululo. Wa lata batu kaufela ku si na taba ni naha ye ba pila ku yona. Kona libaka ha ni sa opelangi pina ya naha.

Namakau: Ooo, na utwisisa.

Inonge: Ni tabile kuli u ni buzize puzo ye. Mi haiba u bata ku ziba libaka ha ni ezanga lika ze ñwi kamba ha ni sa ezangi lika ze ñwi, u ni buzange. Kono ku na ni likande la mwa Bibele le ni bata ku ku taluseza. Li bulela ka za mulena wa Babilona ya naa laezi batu kuli ba kubamele siswaniso. Ba bañwi ne ba si ka si kubamela, niha ne ba fumbezwi ku bulaiwa.

Namakau: U bulela niti? Kiñi ze ne ezahalile ku bona?

Inonge: Ni ka ku bulelela musihali ka nako ya sico.

LIKETISA

Mulonda: Mukelabai, kambe u lumelelizwe ku vota, ki mañi ye ne u ka votela?

Mukelabai: Ha ku na.

Mulonda: Libaka ki lifi?

Mukelabai: Ni iketezi kale mueteleli yo munde ka ku fitisisa. Ka ku ba Mukreste, ni sepisize kuli ni ka latelela Jesu. Kacwalo ha ni koni ku keta mueteleli yo muñwi. Kono kana wa ziba libaka ha ni hupula kuli Jesu ki yena Mueteleli ya swanela?

Mulonda: Awa, ha ni tabeli ku ziba.

Mukelabai: Ki hande, kono haiba u ka tabela ku ziba nako ye ñwi, ni ka ku bulelela.

[Siswaniso]

“Lumela, Mubita. Ni bata kuli nangu u tahe kwa mukiti wa lizazi la ku pepwa kwa ka”

[Siswaniso se si fa likepe 3]

“Kiñi ha u sa opelangi pina ya naha?”