Sikombwa se si Sepahala ni Sitopa sa Sona se si Etelela
Sikombwa se si Sepahala ni Sitopa sa Sona se si Etelela
“Ki mañi sikombwa se si sepahala, se si na ni kutwisiso, saa beile mulenaa sona fahalimu a batanga ba hae, ku ba holisa lico ka nako ya teñi?”—LUKA 12:42.
1, 2. Ki ifi puzo ya butokwa ya naa buzize Jesu ha naa bulela za sisupo sa mazazi a maungulelo?
JESU ha naa talusa za sisupo sa mazazi a maungulelo, naa buzize puzo ye li: “Ki mañi mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso, yaa ka beya Mulenaa hae ku lisa batanga ba hae, ku ba fa lico ka nako ye lukela?” Hamulaho Jesu naa zwezipili ku bulela kuli mutanga yo naa ka fiwa mbuyoti kabakala busepahali bwa hae ka ku beiwa fa bukombwa bwa zaa luwile Mulena kaufela.—Mat. 24:45-47.
2 Likwelinyana pili a si ka bulela kale manzwi ao a kwa Mateu, Jesu naa buzize puzo ye swana yeo. (Mu bale Luka 12:42-44.) Naa bizize mutanga kuli ki “sikombwa” ni ku biza ‘liluwo’ kuli ki “batanga ba hae.” Sikombwa ki muzamaisi wa ndu kamba muokameli wa batanga. Niteñi, sikombwa ni yena hape ki mutanga. Ki mañi mutanga yo, kamba sikombwa, mi ki ka nzila ifi a “fa lico ka nako ye lukela”? Ki kwa butokwa kuli kaufela luna lu zibe nzila ye itusiswa kwa ku fa sico sa kwa moya.
3. (a) Babuleli ba Krestendomu ba likile ku talusa cwañi za naa bulezi Jesu ka za “mutanga”? (b) Ki mañi “sikombwa,” kamba “mutanga,” mi ki bomañi “batanga”?
3 Babuleli ba Krestendomu hañata ba lumela kuli manzwi a Jesu ao a supa kwa batu ba ba na ni litulo mwahalaa batu ba ba ipapata ku ba Bakreste. Kono Jesu, yena “mulena” wa mwa swanisezo yeo, naa si ka bulela kuli ku ka ba ni batanga ba bañata ba ba fumaneha mwa likwata ze shutana-shutana za Krestendomu. Kono naa talusize hande kuli ne ku ka ba ni “sikombwa,” kamba “mutanga” a li muñwi feela, ya naa ka beya fahalimu a liluwo la hae kaufela. Kacwalo sina mo i talusezanga hañata magazini ye, sikombwa u swanela ku ba “mutapinyana” wa balutiwa ba ba tozizwe kaufela bona ka sikwata. Mwa liñolo la Luka, Jesu naa ama luli ku sona sikwata seo. (Luka 12:32) “Batanga” ba ba bulelwa ki bona sikwata se si swana kono foo ki ku bonisa musebezi wa peta mañi ni mañi wa bona. Ku kana kwa zuha puzo ye: Kana mañi ni mañi ya mwa sikwata sa mutanga seo wa abana mwa musebezi wa ku fa sico sa kwa moya ka nako ye lukela? Kalabo i kona ku zibahala hande haiba lu nyakisisa ka tokomelo zaa bulela Mañolo.
Mutangaa Jehova Mwa Linako za Kwaikale
4. Jehova naa biza cwañi sicaba sa Isilaele wa kwaikale, mi ki nto mañi ya butokwa ye lu lemuha ka za sicaba seo?
4 Jehova naa biza batu ba hae, sona sicaba kaufela sa Isilaele wa kwaikale, kuli ki mutanga a li muñwi. “Ki mina lipaki za ka [ba bañata], ku bulela Muñaa Bupilo, mina, ni mutanga wa ka [a li muñwi] ye ni ketile.” (Isa. 43:10) Kaufela bona sina sicaba ne ba bulelwa kuli ki mutanga a li muñwi. Niteñi, ki kwa butokwa ku lemuha kuli ba ne ba na ni buikalabelo bwa ku luta Mulao kwa sicaba ki baprisita feela ni Malivi ba ne ba si baprisita.—2 Makol. 35:3; Mala. 2:7.
5. Ka ku ya ka Jesu, ki cinceho ifi ye tuna ye ne ka ezahala?
5 Kana sicaba sa Isilaele ki sona mutanga ya naa bulezwi ki Jesu? Batili. Lu bulela cwalo bakeñisa kuli lwa ziba Jesu za naa bulelezi Majuda ba miteñi ya hae. Na ize: “Mu ka amuhiwa mubuso wa Mulimu, mi u ka fiwa sicaba si sili, se si ka beya lukau lwa ona.” (Mat. 21:43) Kwa bonahala hande kuli ne ku ka ba ni cinceho. Jehova naa ka itusisa sicaba se sinca. Nihakulicwalo, ha ku taha kwa ku luta litaelo za Mulimu, musebezi wa mutanga ya bulezwi mwa swanisezo ya Jesu wa swana ni wa “mutanga” wa Mulimu mwa Isilaele wa kwaikale.
Mutanga ya Sepahala ha Zibahala
6. Ki sifi sicaba se sinca se ne si kalile ku ba teñi fa Pentekonta ya 33 C.E., mi ki bomañi ba ne ba li ku sona?
6 Sicaba se sinca, sona “Isilaele wa Mulimu,” si na ni feela Maisilaele ba kwa moya. (Magal. 6:16; Maro. 2:28, 29; 9:6) Ne si kalile ku ba teñi fa Pentekonta ya 33 C.E. moya wa Mulimu ha ne u suluzwi. Hamulaho wa fo, Bakreste kaufela ba ba tozizwe ka moya ne ba bile sicaba se ne si sebeza sina sitopa sa mutanga ya ketilwe ki Mulena, Jesu Kreste. Mañi ni mañi mwa sikwata seo naa filwe musebezi wa ku kutaza taba ye nde ni ku tahisa balutiwa. (Mat. 28:19, 20) Kono kana mañi ni mañi mwa sikwata seo naa ka abana mwa musebezi wa ku fa sico sa kwa moya ka nako ye lukela? Ha lu boneñi Mañolo mwa alabela puzo yeo.
7. Kwa makalelo, ki ufi o no li musebezi o mutuna wa baapositola, mi kwa musebezi wo hamulaho ne ku ekelizwe musebezi ufi?
7 Jesu ha naa ketile baapositola ba hae ba 12, musebezi wa bona o mutuna ne u ama ku lumiwa ku yo kutaza taba ye nde ku ba bañwi. (Mu bale Mareka 3:13-15.) Musebezi wo ne u zamaelela ni taluso ya linzwi la Sigerike la kuli apostolos, le li zwelela fa linzwi le li talusa “ku luma” mutu ko kuñwi. Niteñi, nako ha ne inze i ya, ni puteho ya Sikreste ha ne i tuha i tomiwa, musebezi wa baapositola wa fita fa ku ba wa “ku okamela musebezi.”—Lik. 1:20-26, NW.
8, 9. (a) Ki nto mañi ye ne ba iyakatwa hahulu baapositola ba 12? (b) Ki bomañi ba bañwi ba ne ba filwe buikalabelo bo butuna, ili ba ne ba amuhezwi ki sitopa se si etelela?
8 Baapositola ba 12 ne ba iyakatwa hahulu nto mañi? Kalabo i konwa ku fumanwa ka ku nyakisisa ze ne ezahezi hamulaho wa lizazi la Pentekonta. Ha ne ku zuhile musunga ka za ku abela lico za ka zazi ni zazi kwa limbelwa, baapositola ba 12 ne ba kopanyize balutiwa ni ku bulela kuli: “Ha ku lukeli kuli lu lisele ku bulela Linzwi la Mulimu, mi lu tuse fa litafule.” (Mu bale Likezo 6:1-6.) Kabakaleo, baapositola ba keta baana ba bañwi ba ba tiile kwa moya kuli ba eze “musebezi wo” wa butokwa ilikuli baapositola bona ba kone ku peta ze ñata “mwa sebelezo ya Linzwi.” Ku eza cwalo ne ku tahisize mbuyoti ya Jehova bakeñisa kuli “Linzwi la Mulimu ne li nze li zwelapili; mi palo ya balutiwa ya ekezeha hahulu mwa Jerusalema.” (Lik. 6:7) Kacwalo musebezi o mutuna wa ku fepa balutiwa kwa moya ne u itingile ku bona baapositola.—Lik. 2:42.
9 Hamulaho, ba bañwi hape ne ba filwe buikalabelo bo butuna. Paulusi ni Barnabasi, ka ketelelo ya moya o kenile, ne ba lumilwe ki puteho ya kwa Antioke ku yo sebeza sina balumiwa. Ni bona ne ba kalile ku bizwa kuli baapositola, nihaike ne ba siyo mwa palo ya pili ya baapositola ba 12. (Lik. 13:1-3; 14:14; Magal. 1:19) Sitopa se si etelela sa mwa Jerusalema ne si lumezi ku ketiwa kwa bona. (Magal. 2:7-10) Nakonyana feela hamulaho wa foo, Paulusi naa kalile ku abana mwa musebezi wa ku lukisa sico sa kwa moya. Naa ñozi liñolo la hae la pili ka ketelelo ya moya wa Mulimu.
10. Mwa linako za baapositola, kana Bakreste kaufela ba ba tozizwe ne ba lukisa sico sa kwa moya? Mu taluse.
10 Kono kana Bakreste kaufela ba ba tozizwe ne ba okamela musebezi wa ku kutaza ni ku lukisa sico sa kwa moya? Batili. Muapositola Paulusi u lu taluseza kuli: “Kikuli kaufela ki baapositola? Kikuli kaufela ki bapolofita? Kikuli kaufela ki baluti? Kamba kaufela ba sebeza limakazo?” Paulusi sa talusa foo kikuli haki kaufela. (1 Makor. 12:29) Nihaike kuli Bakreste kaufela ba ba tozizwe ne ba eza musebezi wa ku kutaza, ki baana feela ba 8 ku bona ba ne ba itusisizwe mwa musebezi wa ku ñola libuka za Mañolo a Sigerike a Sikreste a 27.
Mutanga ya Sepahala Mwa Miteñi ya Luna
11. Mutanga naa filwe ku babalela ‘liluwo’ lifi?
11 Manzwi a Jesu aa ñozwi kwa Mateu 24:45 a bonisa hande kuli mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso u sa na ni ku ba teñi fa lifasi ni ka nako ya maungulelo. Sinulo 12:17 i biza mutanga yo kuli ki “ba ba sa siyezi” ba lusika lwa musali. Sikwata se si sa siyezi seo si filwe musebezi wa ku babalela liluwo kaufela la Kreste fa lifasi fa. ‘Liluwo’ le si filwe ku babalela sikombwa se si sepahala ki lika za iyakatwa Mulena ze fa lifasi, ili ze kopanyeleza babusiwa ba Mubuso ba ba fa lifasi ni lika ze itusiswa kwa ku kutaza taba ye nde.
12, 13. Mukreste u kona ku ziba cwañi kuli sepo ya hae ki ya ku ya kwa lihalimu?
12 Mukreste u kona ku ziba cwañi kuli sepo ya hae ki ya ku ya kwa lihalimu ni kuli ki yo muñwi wa Isilaele wa kwa moya ya sa siyezi? Kalabo i fumanwa mwa manzwi a naa bulezi muapositola Paulusi kwa batu ba ne ba na ni sepo ye swana ni ya naa na ni ya ku ya kwa lihalimu. Na ize: “Kaufela ba ba zamaiswa ki Moya wa Mulimu, bona ki bana ba Mulimu. Kakuli ha mu si ka amuhela moya wa butanga kuli sabo i be teñi hape; kono mu amuhezi moya wa ba ba añulwa, o ka ona lu biza, lu li, [Abba,] Ndate! Ni ona Moya u pakelana ni moya wa luna kuli lu bana ba Mulimu. Mi ha lu li bana hape lu ka ca sanda; lu ce sanda sa Mulimu, lu si ce ni Kreste; haiba lu utwa butuku ni yena, kuli lu fumane kanya ni yena.”—Maro. 8:14-17.
13 Foo ki ku talusa kuli, ba ba ya kwa lihalimu ba tozizwe ki moya o kenile wa Mulimu mi ba amuhezi “pizo” ya lihalimu, kamba memo. (Maheb. 3:1) Pizo yeo ye ba amuhela ba ba tozizwe i zwa ku Mulimu. Mi ni bona ba ba tozizwe ha se ba bizizwe, ba lumelanga honafo feela ku si na ku kakanya kamba ku ba ni sabo ya ku lumela ku añulwa ku ba bana ba Mulimu. (Mu bale 1 Joani 2:20, 21.) Kacwalo haki bona ba ba iketela ku ba ni sepo yeo, kono ki Jehova ya ba swaya, kamba ya ba fa moya o kenile.—2 Makor. 1:21, 22; 1 Pit. 1:3, 4.
Mubonelo O Nepahezi
14. Ba ba tozizwe ba nga cwañi pizo ya bona?
14 Ba ba tozizwe bao ba swanela ku ipona cwañi ha ba nze ba libelela mupuzo wa bona wa ku ya kwa lihalimu? Ba swanela ku lemuha kuli niha ba filwe pizo ye nde hahulu, ki pizo feela. Kuli ba fiwe mupuzo wa bona, ba swanela ku sepahala ku fitela lifu. Ka buikokobezo, ba ikutwa sina Paulusi ya naa bulezi kuli: “Banabahesu ha ni hupuli kuli ni se ni sweli; kono se ni eza ki se: Ni libala ze mwamulaho, mi ni akufela ku ze kwapili, ni matela fo ku likanyisizwe, ni fumane kwateñi mupuzo wa pizo ya kwahalimu ye zwa ku Mulimu, ka Jesu Kreste.” (Mafil. 3:13, 14) Ba ba tozizwe ba ba sa siyezi ba swanela ku eza ka mo ba konela kaufela kuli ba ‘zamaye ka mukwa o swanela pizo ye ba bizizwe; ka ku ishuwa kaufela,’ ba nze ba eza cwalo “ka sabo ni ka tutumelo.”—Maef. 4:1, 2; Mafil. 2:12; 1 Mates. 2:12.
15. Bakreste ba swanela ku nga cwañi ba ba ca sinkwa ni ku nwa veine fa Kupuzo, mi ba ba tozizwe ba swanela ku ikunga cwañi?
15 Taba ye ñwi ki ye: Bakreste ba swanela ku nga cwañi mutu ya ipala kuli u tozizwe mi u kalisa ku ca sinkwa ni ku nwa veine ya fa Kupuzo? Mutu yo haa swanelwi ku atulwa. Taba yeo i ama feela mutu yo ni Jehova. (Maro. 14:12) Niteñi, Bakreste ba ba tozizwe luli ka nzila ye talusizwe ha ba batangi ku ngiwa kuli bona ba ipitezi. Ha ba lumeli kuli ku toziwa kwa bona ku ba fa kutwisiso ye ipitezi ya lika ili ye fita ye ba na ni nihaiba ba bañwi ba ba yeziseli ku ba “buñata bo butuna.” (Sin. 7:9) Ha ba lumeli kuli ba na ni moya o kenile o muñata ku fita o ba na ni ba “lingu ze ñwi.” (Joa. 10:16) Ha ba libeleli ku oliswa ku fita ba bañwi kamba ku nga kuli kabakala ku ca sinkwa ni ku nwa veine kipeto bona ba na ni situlo fahalimu a maeluda ba ba ketilwe mwa puteho.
16-18. (a) Kana ba ba tozizwe kaufela ba abana mwa musebezi wa ku patulula niti ye nca ya kwa moya? Mu fe mutala. (b) Ki kabakalañi Sitopa se si Etelela ha si sa tokwi ku kupanga tuso kwa baci kaufela ba fa Kupuzo?
16 Kana ba ba tozizwe kaufela ba kopananga sina sikwata mwa lifasi kaufela ni ku ambolisana kuli ba patulule niti ye nca ya kwa moya? Batili. Nihaike kuli ka sikwata si li siñwi sina sitopa sa mutanga ba filwe musebezi wa ku fepa lubasi lwa kwa moya, ba ba mwa sitopa seo ha ba ezi buikalabelo bo bu swana kamba musebezi o swana. (Mu bale 1 Makorinte 12:14-18.) Sina mo se lu lemuhezi, mwa miteñi ya baapositola, kaufela bona ne ba eza musebezi wa ku kutaza. Kono ki ba sikai feela ba ne ba itusisizwe mwa musebezi wa ku ñola libuka za mwa Bibele ni ku okamela puteho ya Sikreste.
17 Ka mutala: Ka linako ze ñwi, Mañolo a talusanga kuli ‘keleke’ kamba puteho i ezanga likatulo ze ñwi za buatuli. (Mat. 18:17) Kono niti luli kikuli ki maeluda feela ba ba ezanga likatulo zeo ka ku yemela puteho. Maeluda ha ba ambolisanangi ni mañi ni mañi mwa puteho kuli ba utwe maikuto a shutana-shutana ba si ka eza kale katulo. Ba ezanga buikalabelo bo ba filwe, bwa ku yemela puteho mukatumbi.
18 Ka nzila ye swana, baana ba ba tozizwe ba sikai feela ki bona ba ba na ni buikalabelo bwa ku yemela sitopa sa mutanga kacenu. Ki bona ba ba bizwa Sitopa se si Etelela sa Lipaki za Jehova. Bakreste ba ba tozizwe ka moya bao ba okamela musebezi wa Mubuso ni musebezi wa ku fa sico sa kwa moya. Kono sina mwa miteñi ya baapositola, Sitopa se si Etelela ha si ambolisanangi ni mañi ni mañi ya mwa sitopa sa mutanga ha si eza likatulo. (Mu bale Likezo 16:4, 5.) Nihakulicwalo, Lipaki kaufela ba ba tozizwe ba amiwa hahulu mwa musebezi wa butokwa wa kutulo o sweli ku eziwa. Ka sitopa, “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ki mubili u li muñwi, kono ba ba mwa sitopa seo ba na ni misebezi ye shutana-shutana.—1 Makor. 12:19-26.
19, 20. Ba buñata bo butuna ba swanela ku nga cwañi “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso” ni Sitopa se si Etelela sa hae?
19 Litaba ze bulezwi zeo li swanela ku ama cwañi buñata bo butuna bwa batu ba ba sweli ku ekezeha ili ba ba na ni sepo ya ku pila ku ya ku ile fa lifasi? Bakeñisa kuli ba buñata bo butuna ki kalulo ya liluwo la Mulena, ba tabile ku latelela ka ku tala litukiso ze eziwa ki Sitopa se si Etelela, ili se si yemela “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” Ba buñata bo butuna ba itebuha sico sa kwa moya se si lukiswa ka ketelelo ya Sitopa se si Etelela. Kono ka nako ye swana, niha ba kuteka mutanga sina sikwata, ba buñata bo butuna ba tokomela hahulu ku sa pahamisa ufi kamba ufi ya ipala kuli ki kalulo ya mutanga yo. Ha ku na Mukreste ya tozizwe luli ki moya wa Mulimu ya kona ku tabela ku eziwa cwalo.—Lik.10:25, 26; 14:14, 15.
20 Ibe kuli lu “batanga,” bona ba ba li kalulo ya ba ba tozizwe ba ba sa siyezi, kamba lu ba buñata bo butuna, ha lu zweleñipili ku swalisana hahulu ni sikombwa se si sepahala ni sitopa sa sona se si etelela. Haike mañi ni mañi wa luna a zwelepili ku tona ni ku ‘libelela’ ni ku bonisa busepahali ku fitela mafelelezo.—Mat. 24:13, 42.
Kana Mwa Hupula?
• Ki mañi “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” mi batanga ki bomañi?
• Mutu u kona ku ziba cwañi kuli u bizizwe ku ya kwa lihalimu?
• Ki bomañi ba ba na ni buikalabelo bo butuna bwa ku lukisa sico se sinca sa kwa moya?
• Mukreste ya tozizwe u swanela ku ipona cwañi?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Kacenu, Sitopa se si Etelela si yemela mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso. Tukiso ye swana yeo ne i li teñi ni mwa miteñi ya baapositola