Ha Mu Zibi Peu Ye Ka Mela Kuli Ki Ifi!

“Cala peu ya hao isali kakusasana, mi u si ke wa pumulisa mazoho a hao ka swalala; kakuli ha u zibi kuli ku ka mela peu ifi.”—MUEK. 11:6.

1. Ki kabakalañi ku bona sicalo mo si hulela ha ku li ko ku makalisa ni ku kokobeza?

MULIMI u tokwa ku ba ni pilu-telele. (Jak. 5:7) Ha s’a cezi peu ya hae, u tokwa ku libelela kuli i mele ni ku hula. Hanyinyani-hanyinyani, miinelo ha i li ye minde, peu yeo i kalisa ku mela. Mi i zwelapili ku hula ku fitela i tiya ni ku tahisa bubeke. Mi cwale mulimi u kutula simu ya hae. Kwa makalisa luli ku bona sicalo mo si hulela! Hape kwa kokobeza luli ku ziba Ya tahisa kuli kulo yeo i be teñi. Lwa kona ku tusa kuli peu i hule ka ku i selaela. Kono ya kona fela ku i melisa ki Mulimu.—Mu bapanye 1 Makorinte 3:6.

2. Jesu na lutileñi mwa nguli ye lu nyakisisize mwa taba ye felile ka za mo ku telanga kuli mutu a be mulutiwa?

² Sina mo ku bulelezwi mwa taba ye felile, Jesu na bapanyize musebezi wa ku kutaza Mubuso kwa musebezi wa ku cala peu. Mwa nguli ya hae ya mibu ye fitana-fitana, Jesu na talusize kuli nihaike mucali u cala peu ye nde, pilu ya mutu ki yona ye tahisa kuli peu yeo i hule ni ku beya lico kamba ku tokwa. (Mare. 4:3-9) Mwa nguli ya mucali ya lobala busihu, Jesu na talusize kuli mulimi ha utwisisi se si tisa kuli mutu a be mulutiwa. Se si tisa cwalo ki m’ata a Mulimu, isike buikatazo bwa batu. (Mare. 4:26-29) Cwale ha lu nyakisiseñi linguli ze ñwi ze talu za Jesu—ili nguli ya peu ya masitete, nguli ya mumela, ni nguli ya lituwa. *

Nguli ya Peu ya Masitete

3, 4. Nguli ya peu ya masitete i bonisa lika mañi ze ama lushango lwa Mubuso?

³ Nguli ya peu ya masitete, ye ñozwi ni mwa Mareka kauhanyo 4, i bonisa lika ze peli: sapili, i ama kwa kekezeho ye tuna ya batu ba ba teeleza kwa lushango lwa Mubuso; sa bubeli, i ama mo ba silelezwa batu ba ba amuhela lushango lo. Jesu na ize: “Mubuso wa Mulimu lu ka u bapisa ni sika mañi? Kamba lu u taluse ka nguli ifi? U swana inge peu ya masitete, kakuli ha i calwa mwa mubu, ki yona ye nyinyani kwa lipeu kaufela ze mwa lifasi; kanti ha i calilwe, ya hula, i fita licalo kaufela kwa butuna, mi i mela mitai ye mituna; mane linyunywani za kwahalimu li kona ku yaleta mwa muluti wa yona.”—Mare. 4:30-32.

⁴ Mwa nguli ye, sisupo se si bonisa ku yanduluka kwa “mubuso wa Mulimu” ki ku hasanywa kwa lushango lwa Mubuso ni ku hula kwa puteho ya Sikreste ku zwa fela ka Pentekonta ya 33 C.E. Peu ya masitete ki peu ye nyinyani luli ye kona ku yemela nto  ye nyinyani hahulu. (Mu bapanye Luka 17:6.) Kono sicalo sa masitete ha si se si hulile, si kona ku fita fa butelele bo bu eza limita ze talu ku isa ku ze ketalizoho mi si kona ku ba ni mitai ye tiile; kabakaleo ku konwa ku bulelwa kuli si fetuha ku ba kota.—Mat. 13:31, 32.

5. Puteho ya Sikreste ya mwa linako za baapositola ne i hulile cwañi?

⁵ Puteho ya Sikreste ne i li ye nyinyani ha ne i kalile ku hula ka 33 C.E., balutiwa ba ba bat’o ba 120 ha ne tozizwe ka moya o kenile. Mwahal’a nako ye kuswani fela, puteho ye nyinyani yeo ya ba ni balumeli ba ba eza likiti-kiti. (Mu bale Likezo 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Hal’a lilimo ze mashumi a malalu, palo ya bakutuli ne i ekezehile hahulu kuli mane muapositola Paulusi na ize kwa puteho ya kwa Kolose kuli taba ye nde ne i “bulezwi ku ba ba li teñi kaufela mwatas’a lihalimu.” (Makolo. 1:23) Yeo ne i li kulo ye tuna luli!

6, 7. (a) Ki kulo mañi ye bile teñi ku zwa ka 1914? (b) Ki kulo mañi ye ñwi ye ka ezahala?

⁶ Ku zwa fela fo u tomelwa Mubuso wa Mulimu mwa lihalimu ka 1914, mitai ya “kota” ya masitete i hulile hahulu. Batu ba Mulimu ba iponezi bupolofita bwa na ñozi Isaya ha bu talelezwa, bo bu li: “Mutu yo munyinyani u ka fetuha ba ba eza lule, ya nyazeha a be sicaba se si mata.” (Isa. 60:22) Sikwatanyana sa batoziwa ba ne ba sweli musebezi wa ku shaela Mubuso kwa makalelo a lilimo za ma-1900 ne ba si ka nahana kuli ku to fita ka silimo se sa 2008, ne ku ka ba ni Lipaki ze bat’o ba 7 milioni ze ne ka eza musebezi wo mwa linaha ze fitelela 230. Yeo ki kulo ye komokisa luli, ili ye swana ni kulo ya peu ya masitete ya mwa nguli ya Jesu!

⁷ Kono kana f’o ku talusa kuli ha ku sa na ku ba ni kulo ye ñwi hape? Batili. Kwapili ba ba ka pila fa lifasi kaufela ba ka buswa ki Mubuso wa Mulimu. Balwanisi kaufela ba ka be ba bile siyo. Zeo ha li na ku petiwa ki batu kono li ka petiwa ki Muambakani ya Pahami Jehova. (Mu bale Daniele 2:34, 35.) Mi cwale ki hona lu ka bona bupolofita bo buñwi bwa na ñozi Isaya ha bu talelezwa ka ku tala, bo bu li: “Lifasi li ka tala zibo ya [Muñ’a] Bupilo, sina mezi mw’a kwahelezi liwate.”—Isa. 11:9.

8. (a) Linyunywani ze bulezwi mwa nguli ya Jesu li yemela bomañi? (b) Lu silelezwa kwa lika mañi nihaiba ka nako ye?

⁸ Jesu u li linyunywani za kwahalimu za kona ku yaletela mwa muluti wa Mubuso wo. Linyunywani zeo ha li yemeli lila za Mubuso ze bata ku ca peu ye nde, sina linyunywani ze ne cile kwa peu ya mwa nguli ya mucali ya hasa peu mwa mibu ye fitana-fitana. (Mare. 4:4) Kono mwa nguli ye, linyunywani li yemela batu ba lipilu ze nde ba ba bata ku silelezwa mwa puteho ya Sikreste. Mi mane ni ka yona nako ye, batu bao ba silelezwa kwa mikwa ye silafaza ni likezo ze masila ze ezwa  mwa lifasi le li maswe le. (Mu bapanye Isaya 32:1, 2.) Jehova ni yena na bapanyize Mubuso wa Mesia kwa kota mi a polofita kuli: “Ni ka ka cala fa lilundu le li pahami la Isilaele, ka ka mela mitai, ka beye lico, ka be kota ya sidare ye nde-nde. Linyunywani za mishobo kaufela li ka yaleta ku yona, ze na ni mafufa kaufela li pumulele mwa muluti wa mitai ya yona.”—Ezek. 17:23.

Nguli ya Mumela

9, 10. (a) Ki taba ifi ya na koñomekile Jesu mwa nguli ya mumela? (b) Mwa Bibele, mumela hañata u yemelangañi, mi ki puzo ifi ye lu ka nyakisisa ye ama mumela wa na bulela Jesu?

⁹ Haki kamita batu ba bona mo si hulela sika. Yeo ki yona taba ya koñomeka Jesu mwa nguli ya hae ye tatama. U li: “Mubuso wa kwa lihalimu u swana sina mumela w’a ngile musali, a u luba ni litikanyo ze talu za bupi, kuli liñende kaufela li hule.” (Mat. 13:33) Mumela wo u yemelañi, mi u ama cwañi kulo ya Mubuso?

¹⁰ Mwa Bibele, mumela hañata u yemelanga sibi. Muapositola Paulusi na talusize mumela ka nzila yeo ha na bulela ka za muezalibi ya na susueza ba bañwi ku eza bumaswe mwa puteho ya mwa Korinte wa ikale. (1 Makor. 5:6-8) Kana Jesu mwa nguli ye, na bulela kuli mumela u yemela ku hula kwa nto ye ñwi ye maswe?

11. Mumela ne u itusiswanga cwañi mwa Isilaele wa ikale?

¹¹ Pili lu si ka alaba kale puzo yeo, lu swanela ku hupula litaba ze talu. Ya pili kikuli, nihaike Jehova na si ka lumelela mumela ku itusiswa ka nako ya mukiti wa Paseka, ka linako ze ñwi na amuhezi matabelo a na ile mumela. Mumela ne u itusiswanga ha ne ku fiwa nubu ya matabelo a buitumelo, mi ka nako yeo mufi wa nubu na tahisanga sitabelo sa hae ka ku lata, kuli a bonise buitumelo kabakala limbuyoti ze ñata za na mu fa Jehova. Yeo luli ne li nako ye tabisa.—Liv. 7:11-15.

12. Lu kona ku itutañi ka za mo Bibele i itusiseza lisupo?

¹² Taba ya bubeli ki ya kuli, nihaike sisupo se siñwi si kona ku talusa nto ye maswe ka nako ye ñwi, sisupo se si swana seo si kona ku talusa nto ye nde ka nako i sili. Ka mutala, kwa 1 Pitrosi 5:8, Satani u bapiswa ni tau, kakuli wa sabisa mi u buhali. Kono kwa Sinulo 5:5, Jesu ni yena u bapiswa ni tau—ili “Tau ya lusika lwa Juda.” F’o tau i itusisizwe sina sisupo sa kuli Jesu ki muyemeli ya bundume wa ze lukile.

13. Nguli ya Jesu ya mumela i talusañi ka za zwelopili ya eza mutu kuli a be mulutiwa wa Kreste?

¹³ Taba ya bulalu ki ya kuli, mwa nguli ya mumela, Jesu na si ka bulela kuli mumela ne u sinyize liñende kaufela. Na bonisa fela ze ezahalanga ha ku pangiwa mañende. Musali na kopanyize mumela ni bupi, mi nto ye nde ne i ezahalile. Mumela ne u lubilwe ni bupi. Kabakaleo, musali yo na sa boni mo ne li hulela liñende. Nto yeo i lu hupulisa munna ya cala peu ni ku lobala busihu. Jesu na bulezi kuli “peu [ne] inz’e hula mw’a sa zibi” munna yo. (Mare. 4:27) Yeo luli ki nzila ye bunolo ya ku talusa ka yona zwelopili ya ezanga mutu ka nzila ye sa bonahali kuli a fite fa  ku ba mulutiwa wa Kreste. Zwelopili yeo i kona ku sa lemuhiwa kwa makalelo, kono i bonahalanga hasamulaho wa nako.

14. Ki kalulo ifi ya musebezi wa ku kutaza ye boniswa ki taba ya kuli mumela u hulisa liñende kaufela?

¹⁴ Zwelopili yeo ha i bonwangi fela ki batu kono hape i ezahala mwa lifasi kaufela. Yeo ki taba ye ñwi ye boniswa mwa nguli ya mumela. Mumela u hulisa liñende kaufela, ili “litikanyo ze talu za bupi.” (Luka 13:21) Sina mumela, musebezi wa ku kutaza za Mubuso o tisize kuli zwelopili yeo i ezahale se u yandulukile hahulu kuli mane Mubuso u sweli ku shaelwa “kwa mafelelezo a lifasi.” (Lik. 1:8; Mat. 24:14) Ki tohonolo luli ku swalisana ni ba bañwi mwa musebezi wa Mubuso wo, o sweli ku yanduluka!

Lituwa

15, 16. (a) Mu taluse ka bukuswani nguli ya lituwa. (b) Lituwa li yemelañi, mi nguli ye i ama kwa kalulo ifi ya ku yanduluka kwa Mubuso?

¹⁵ Nto ya butokwa ye fita palo ya batu ba ba ipala kuli ki balutiwa ba Jesu Kreste ki bunde bwa lipilu za bona balutiwa bao. Jesu u ama kwa kalulo yeo ya ku yanduluka kwa Mubuso ha bulela nguli ye ñwi, ili ya lituwa. Na ize: “Hape mubuso wa kwa lihalimu u swana sina lituwa le li nepezwi mwa liwate, mi li onda linto za mifuta-futa.”—Mat. 13:47.

¹⁶ Lituwa, le li yemela musebezi wa ku kutaza za Mubuso, li onda linto kamba litapi za mifuta-futa. Jesu u zwelapili ku bulela kuli: “Li sin’o tala, ba li hohela fa likamba; kihona ba ina, ba buluka ze nde mwa lipiza, mi ze maswe ba li lata. Ku ka ba cwalo nako ya ku fela kwa lifasi; mangeloi a ka zwa, a kete ba ba maswe ku ba ba lukile; mi a ba nepele mwa lyangalilo; ki mo ku na ni lililo [ni] likwecameno.”—Mat. 13:48-50.

17. Ku keta ko ku bulezwi mwa nguli ya lituwa ku ezahala mwahal’a nako ifi?

¹⁷ Kana ku keta k’o kwa ba ba maswe ku ba bande ku talusa katulo ya mafelelezo ya lingu ni lipuli ya na bulezi Jesu kuli i ka ezahala ha ka taha mwa kanya ya hae? (Mat. 25:31-33) Kutokwa. Katulo yeo ya mafelelezo i ka ezahala Jesu ha ka taha ka nako ya ñalelwa ye tuna. Kono ku keta ko ku bulezwi mwa nguli ya lituwa ku ezahala mwahal’a “nako ya ku fela kwa lifasi.” * Yeo ki yona nako ye lu pila ku yona cwale—yona nako ye isa kwa ñalelwa ye tuna. Cwale he, ku keta k’o ku eziwa cwañi kacenu?

18, 19. (a) Musebezi wa ku keta u ezwa cwañi kacenu? (b) Batu ba lipilu ze sepahala ba swanela ku nga muhato mañi? (Mu bone ni litaluso za kwatasi fa likepe 21.)

¹⁸ Batu ba ba eza lule-lule ba hohezwi kwa puteho ya Jehova mwa linako za luna. Ba bañwi ku bona ba fumanehanga kwa Kupuzo, ba bañwi ba tahanga kwa mikopano ya luna,  mi ba bañwi ba lumelanga ku ituta Bibele. Kono kana kaufela bona ba banga Bakreste ba niti? Ba kona ku ‘hohelwa fa likamba,’ kono Jesu u lu bulelela kuli ki ba lipilu ze nde fela ba ba bulukiwa mwa lipiza, ze yemela liputeho za Sikreste. Ba ba si ba lipilu ze nde bona ba latelwa kwande, mi kwa mafelelezo ba ka nepelwa mwa lyangalilo, ili ku talusa kuli ba ka sinyiwa kwapili.

¹⁹ Sina litapi ze maswe ze bulezwi mwa nguli, ba bañata ba ne ba itutanga Bibele ni batu ba Jehova ba tuhezi ku ituta. Ba bañwi ba ba na ni bashemi ba ba li Bakreste ha ba si ka nga muhato wa ku latelela Jesu. Ha ba si ka iketela ku sebeleza Jehova kamba hamulaho wa ku mu sebeleza ka nakonyana ba tuhezi ku eza cwalo. * (Ezek. 33:32, 33) Kono ba lipilu ze nde ba swanela ku lumela ku hohelwa mwa liputeho za silelezo ze swana sina lipiza ni ku zwelapili ku ina mwa sibaka sa silelezo pili lizazi la katulo li si ka fita kale.

20, 21. (a) Lu itutileñi ka ku nyakisisa linguli za Jesu ze ama kulo? (b) Mu ikatulezi ku ezañi?

²⁰ Cwale, lu itutileñi ka ku nyakisisa ka bukuswani linguli za Jesu ze ama kulo? Tuto ya pili kikuli, sina peu ya masitete mo i hulela, ku bile ni kulo ye tuna ya palo ya batu ba ba amuhela lushango lwa Mubuso. Ha ku na nto ye kona ku tibela musebezi wa Jehova! (Isa. 54:17) Mi ba ba “yaleta mwa muluti” wa kota ba silelezwa ku Satani ni kwa lifasi la hae le li maswe. Ya bubeli kikuli, Mulimu ki yena ya melisa. Sina mumela o lubilwe ni bupi, kulo yeo ha i si ka lemuhiwa kamba ku utwisiseha ka bunolo, kono i sweli ya ezahala! Mi tuto ya bulalu kikuli, hasi batu kaufela ba ba amuhezi taba ye nde ba ba bonisize kuli ki ba lipilu ze nde. Sina mo i boniseza nguli ya Jesu, ba bañwi ba bile sina litapi ze ne si ka bulukwa mwa lipiza.

²¹ Kono kwa susueza ku bona batu ba lipilu ze nde ba bañata-ñata ba ba sweli ku hohiwa ki Jehova! (Joa. 6:44) Ku hohiwa k’o ku tisize kuli ku be ni kulo ye makaza mwa naha ni naha. Jehova Mulimu ki yena ya swanela ku lumbiwa kabakala kulo yeo. Kabakala ku iponela kulo yeo, mañi ni mañi wa luna u swanela ku mamela kelezo ye, ye ñozwi kale-kale, ye li: “Cala peu ya hao isali kakusasana, . . . kakuli ha u zibi kuli ku ka mela peu ifi, kamba ye, kamba yani, kamba mwendi li ka mela hande ze peli.”—Muek. 11:6.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Nguli ya Jesu ya peu ya masitete i lu lutañi ka za ku yanduluka kwa Mubuso ni ka za ku silelezwa ku Satani ni lifasi la hae le li maswe?

• Mumela wa na bulezi Jesu mwa nguli ya hae u yemelañi, mi ki kalulo ifi ya kulo ya Mubuso ya talusa Jesu?

• Ki kalulo ifi ya Mubuso ye boniswa ki nguli ya lituwa?

• Lu kona ku ezañi kuli lu zwelepili ku ba mwahal’a ba ba ‘bulukezwi mwa lipiza’?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 18]

Nguli ya peu ya masitete i lu lutañi ka za ku yanduluka kwa Mubuso?

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Lu itutañi kwa nguli ya mumela?

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Ku keta litapi ze nde ku ze maswe ku yemelañi?