Kana Mu Nga Lika Ze Kenile Mwa Li Ngela Jehova?
Kana Mu Nga Lika Ze Kenile Mwa Li Ngela Jehova?
“Mu libelele, kuli ku mina . . . ku si ke kwa bonwa ya pila ka buhule; kamba ya sa isi pilu ku [za] Mulimu [ze kenile].”—MAHEBERU 12:15, 16, NW.
1. Ki ufi mubonelo o li teñi kacenu o ba si ka amuhela batanga ba Jehova?
BATU ba bañata mwa lifasi kacenu ba sweli ku tokolomoha ku isa pilu kwa lika ze kenile. Edgar Morin, caziba wa mupilelo wa batu wa Mufura, na ize: “Fo ku simuluha likuka za muzamao ki ku Mulimu, pupo ni milao ya yona, buino bwa sicaba, litaba ze ezahezi kwamulaho, ni munahanelo wa batu, kono lika zeo ha li sa baliwa kacenu. Batu se ba itomela likuka za muzamao ze ba ka latelela.” Seo si bonisa “moya wa lifasi” le ona “moya o nz’o sebeza mwa bana ba ba ikanyisa.” (1 Makorinte 2:12; Maefese 2:2) Kono ba ba ineezi ku Jehova, ba ba itatela ku utwa bubusi bwa hae bo bu mu lukela, ha ba amuheli moya o cwalo. (Maroma 12:1, 2) Bona ba lemuha kuli ku kena, kamba bukeni, ki nto ya butokwa hahulu mwa bulapeli bwa bona ku Jehova. Ki lifi lika ze swanela ku ba ze kenile mwa bupilo bwa luna? Mwa taba ye, lu ka nyakisisa lika liketalizoho ze ngiwa ku ba ze kenile kwa batanga ba Mulimu kaufela. Mi mwa taba ye tatama mona lu ka nyakisisa bukeni bwa mikopano ya luna ya Sikreste. Kono cwale pulelo ya “ku kena” i talusañi luli?
2, 3. (a) Mañolo a bonisa cwañi kuli Jehova ki ya kenile? (b) Lu kona ku nga cwañi libizo la Jehova ku ba le li kenile?
2 Mwa Siheberu sa mwa Bibele, pulelo ya “ku kena” i fa muhupulo wa nto ye ketahanyizwe ku ze ñwi. Mwa bulapeli, “ku kena” ku talusa lika ze ketahanyizwe kuli li si ke za itusiswa-tusiswa fela, kamba zona lika ze ama Mulimu. Jehova u kenile mwa linzila kaufela. U bizwa kuli “Ya-Kenile [ka ku Fitisisa, NW].” (Liproverbia 9:10; 30:3) Mwa Isilaele wa ikale, muprisita yo muhulu na apalanga kuwani ye na ni sibala sa gauda fo ku falauzwi manzwi a li “Ku [Muñ’a] Bupilo ku kene.” (Exoda 28:36, 37) Mañolo a bonisa kuli likerubimi ni liserafimi mwa lihalimu li yemi bukaufi ni lubona lwa Jehova li nze li shaela li li: “Ki Ya kenile, ki Ya kenile, ki Ya kenile, [Muñ’a] Bupilo.” (Isaya 6:2, 3; Sinulo 4:6-8) Ku kuta-kutela cwalo ku koñomeka kuli Jehova u kenile, u twekile, ku fita lika kaufela. Mane ki yena Simbule sa bukeni kaufela.
3 Libizo la Jehova li kenile. Walisamu na ize: “A mu tabele [Muñ’a] Bupilo mina ba ba lukile, mi mu lumbeke Libizo la hae le li kenile.” (Samu 97:12) Jesu na lu lutile ku lapela kuli: “Ndat’a luna ya kwa lihalimu, Libizo la hao a li be le li kenile.” (Mateu 6:9) Maria, m’ahe Jesu wa fa lifasi, na ize: “Moya wa ka u lumba Mulena, . . . Ya-Mata u ni ezelize ze tuna. Mi Libizo la hae ki le li kenile.” (Luka 1:46, 49) Luna ka ku ba batanga ba Jehova, lu nga libizo la hae ku ba le li kenile mi kacwalo lu ambuka ku eza nto ifi kamba ifi ye kana ya shwaulisa libizo leo le li kenile. Hape lu nga ka bukeni lika z’a nga Jehova ku ba ze kenile.—Amosi 5:14, 15.
Libaka Ha Lu Bonisa Likute Le Lituna ku Jesu
4. Ki kabakalañi Bibele ha i talusa Jesu ku ba “Ya-Kenile”?
4 Ka ku ba “Mwana wa libanda” wa Jehova, Mulimu ya kenile, Jesu na bupilwe a li ya kenile. (Joani 1:14; Makolose 1:15; Maheberu 1:1-3) Kona libaka u bizwa kuli “Ya-Kenile wa Mulimu.” (Joani 6:69) Bupilo bwa hae ha ne bu shimbululezwi fa lifasi ku zwa kwa lihalimu, na zwezipili ku ba ya kenile, kakuli Maria na mu pepile ka m’ata a moya o kenile. Lingeloi ne li bulelezi Maria la li: “Moya o Kenile u ka shulumukela ku wena . . . ki fo, Ya-Kenile ya ka pepwa ki wena u ka bizwa Mwan’a Mulimu.” (Luka 1:35) Bakreste mwa Jerusalema ha ne ba lapela ku Jehova, ne ba kutezi habeli ku biza Jesu kuli “Mutang’a hao ya Kenile.”—Likezo 4:27, 30.
5. Ki musebezi mañi o kenile wa na til’o peta Jesu fa lifasi, mi ki kabakalañi mali a hae ha li a butokwa?
5 Jesu na lumilwe ku to peta musebezi o kenile fa lifasi. Jesu ha kolobezwa ka 29 C.E., na tozizwe ku ba Muprisita yo Mutuna wa tempele ye tuna ya kwa moya ya Jehova. (Luka 3:21, 22; Maheberu 7:26; 8:1, 2) Hape na ka fana bupilo bwa hae sina sitabelo. Ka mali a hae a na ka sululwa, na ka liulula baezalibi kuli ba fumane bupilo. (Mateu 20:28; Maheberu 9:14) Kacwalo lu nga mali a Jesu ku ba a kenile, “a butokwa.”—1 Pitrosi 1:19.
6. Lu nga cwañi Kreste Jesu, mi ki kabakalañi?
6 Muapositola Paulusi na bonisize kuli lu nga Mulena ni Muprisita wa luna yo mutuna, Jesu Kreste, ka likute le lituna, ha na ñozi kuli: “Mulimu u mu pahamisize hahulu ni ku fita, mi u mu file Libizo le li fahalimw’a mabizo kamukana; kuli ka Libizo la Jesu, mañwele kaufela a kubame, kwa lihalimu ni mwa lifasi ni mwatas’a lifasi, mi malimi kamukana a bulele kuli Jesu Kreste ki Mulena, ibe kanya ku Mulimu Ndate.” (Mafilipi 2:9-11) Lu bonisa kuli lu nga lika ze kenile mwa li ngela Jehova ka ku itatela ku ipeya kwatas’a Mueteleli ni Mulen’a luna ya busa, yena Kreste Jesu, ya li Toho ya puteho ya Sikreste.—Mateu 23:10; Makolose 1:18.
7. Lu bonisa cwañi kuli lu ipeile kwatas’a Kreste?
7 Ku ipeya kwatas’a Kreste hape ku kopanyeleza ni ku bonisa likute le li swanela kwa banna ba itusisa Kreste kwa ku etelela musebezi wa sweli ku zamaisa cwale. Musebezi o ba peta Bakreste ba Sitopa Se Si Etelela, bona ba ba tozizwe ka moya wa Mulimu, ni baokameli ba ba ketilwe ki bona mwa mitai, likiliti, mipotoloho, ni mwa liputeho, u swanela ku ngiwa ku ba buikalabelo bo bu kenile. Kabakaleo lu lukela ku bonisa likute le lituna kwa tukiso yeo ya okamelo ni ku ipeya kwatas’a yona.—Maheberu 13:7, 17.
Sicaba Se Si Kenile
8, 9. (a) Maisilaele ne ba li sicaba se si kenile ka nzila ifi? (b) Jehova na tusize cwañi Maisilaele ku utwisisa sikuka sa bukeni?
8 Jehova na itamile bulikani ni Isilaele. Kabakala bulikani bo, sicaba seo se ne si sa zo ketiwa, ne si li mwa mayemo a ipitezi. Maisilaele ne ba kenisizwe, kamba ku ketahanywa. Jehova ka sibili na ba bulelezi kuli: “Mu ikeniseze Na, kakuli Na [Muñ’a] Bupilo, ni Ya Kenile, mi ni mi kauhanyize ni macaba, kuli mu be ba ka.”—Livitike 19:2; 20:26.
9 Fona luli fo ba ketelwa Maisilaele ku ba sicaba sa Mulimu, Jehova na ba tusize ku utwisisa sikuka sa bukeni. Ne ba laezwi kuli ba si ke ba lika nihaiba fela ku swala kwa lilundu fo ne ku felwa Milao ye Lishumi, kakuli ya eza cwalo na ta bulaiwa. Kona kuli, ka nzila ye ñwi, Lilundu la Sinai ne li ngiwa ku ba le li kenile. (Exoda 19:12, 23) Buprisita, tabernakele, ni libyana za yona kaufela, ne li ngiwa ku ba ze kenile ni zona. (Exoda 30:26-30) Mi ku cwañi ka za puteho ya Sikreste?
10, 11. Ki kabakalañi ha ku konwa ku bulelwa kuli puteho ya Bakreste ba ba tozizwe i kenile, mi “lingu ze ñwi” li amiwa cwañi?
10 Puteho ya Bakreste ba ba tozizwe i kenile ku Jehova. (1 Makorinte 1:2) Mane sitopa sa Bakreste kaufela ba ba tozizwe, ba ba pila fa lifasi ka nako ifi kamba ifi, si swaniselizwe kwa tempele ye kenile, kono isike tempele ye tuna ya kwa moya ya Jehova. Jehova u pila mwa tempele yeo ka moya wa hae o kenile. Muapositola Paulusi na ñozi kuli: “Ku [Kreste Jesu] ndu kaufela i kopani hande, mi inz’e hula ku ba Tempele ye kenile ya Mulena. Ni mina mu yahilwe hamoho ku yena, kuli mu be ndu ya Mulimu ka Moya.”—Maefese 2:21, 22; 1 Pitrosi 2:5, 9.
11 Paulusi hape na ñolezi Bakreste ba ba tozizwe a li: “Kana ha mu zibi kuli ki mina Tempele ya Mulimu, ni kuli Moya wa Mulimu u yahile ku mina? . . . Tempele ya Mulimu ki ye kenile, mi Tempele yeo ki mina.” (1 Makorinte 3:16, 17) Jehova ka moya wa hae “u yahile” mwahal’a batoziwa mi u ‘izamaela mwahal’a bona.’ (2 Makorinte 6:16) U zwelapili ku etelela ‘mutang’a hae ya sepahala.’ (Mateu 24:45-47) “Lingu ze ñwi” li itebuha ku ba ni tohonolo ya ku swalisana ni batoziwa ba ba li “tempele” ya Mulimu.—Joani 10:16; Mateu 25:37-40.
Lika Ze Kenile mwa Bupilo bwa Luna bwa Sikreste
12. Ki lifi lika ze kenile mwa bupilo bwa luna, mi ki kabakalañi?
12 Ha ku komokisi he kuli buñata bwa lika mwa bupilo bwa Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona li ngiwa ku ba ze kenile. Bulikani bwa luna ni Jehova ki nto ye kenile. (1 Makolonika 28:9; Samu 36:7) Ki bwa butokwa hahulu ku luna kuli mane ha ku na nto kamba mutu ufi kamba ufi ye lu kona ku lumeleza ku filikanya bulikani bwa luna ni Mulimu wa luna Jehova. (2 Makolonika 15:2; Jakobo 4:7, 8) Tapelo ya tokwahala kuli bulikani bwa luna ni Jehova bu zwelepili. Ku mupolofita Daniele, tapelo ne li nto ye kenile ya na sa koni ku tuhela kuli mane ni kwa na ziba kuli na kona ku bulaiwa a zwelapili ku lapelanga cwalo ku Jehova. (Daniele 6:7-11) Litapelo za “balumeli,” kamba Bakreste ba ba tozizwe, li swaniselizwe sina insense ye itusiswa kwa tempele mwa bulapeli. (Sinulo 5:8; 8:3, 4; Livitike 16:12, 13) Swanisezo yeo i koñomeka bukeni bwa tapelo. Ki niti, ku ambola ni Mubusi wa pupo kamukana ki tohonolo ye tuna luli! Kona libaka tapelo ha i ngiwa ku ba nto ye kenile mwa bupilo bwa luna.
13. Ki afi m’ata a kenile a li teñi, mi lu kona ku a lumeleza cwañi ku sebeza mwa bupilo bwa luna?
13 Mwa bupilo bwa bona, Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona, ba na ni m’ata e ba nga kuli a kenile luli—ona moya o kenile. Moya o kenile ki m’ata a Jehova a sebeza, mi wa swanela ku bizwa “Moya o Kenile” kakuli kamita u lumelelana ni tato ya Mulimu ya kenile. (Joani 14:26; Maroma 1:4) Jehova u itusisa moya o kenile ku fa batanga ba hae m’ata a ku kutaza taba ye nde. (Likezo 1:8; 4:31) Jehova u fa moya wa hae ku “ba ba mu utwa,” bona ba ba ‘zamaya ka Moya,’ isi ka litakazo za nama. (Likezo 5:32; Magalata 5:16, 25; Maroma 8:5-8) Moya o m’ata wo, u tusa Bakreste ku tahisa “muselo wa Moya”—tona tulemeno to tunde—ni ‘mizamao ye kenile hahulu ya bulapeli.’ (Magalata 5:22, 23; 2 Pitrosi 3:11) Haiba moya o kenile ki nto ye kenile ku luna, u zibe lu ka tokolomoha ku eza nto ifi kamba ifi ye kona ku u swabisa kamba ku u palelwisa ku sebeza mwa bupilo bwa luna.—Maefese 4:30.
14. Ki tohonolo mañi yeo batoziwa ba nga ku ba ye kenile, mi lingu ze ñwi li peta kalulo mañi kwateñi?
14 Tohonolo ye lu na ni ya ku lwala libizo la Mulimu ya kenile, Jehova, ni ku ba Lipaki za hae ki ye ñwi ya lika ze lu nga ku ba ze kenile. (Isaya 43:10-12, 15) Ki Jehova ya konisa Bakreste ba ba tozizwe “ku ba fa sebelezo ya bulikani bo bunca.” (2 Makorinte 3:5, 6) Kabakaleo ba filwe musebezi wa ku kutaza ‘Evangeli ya mubuso’ ni ku ‘luta macaba kaufela.’ (Mateu 24:14; 28:19, 20) Ba peta musebezi wa bona wo ka busepahali, mi buñata bo butuna bwa batu ba ba swana sina lingu ba sweli ba amuhela taba ye nde, ka ku bulela ka swanisezo manzwi a li: “Lu ka ya ni mina; kakuli lu utwile kuli [Muñ’a] Bupilo u inzi ni mina.” (Zakaria 8:23) Buñata bo butuna bo, bu peta sebelezo ya bona ya kwa moya ka tabo, ya ku ba “balimi” ba batoziwa, ba ba li “likombwa za Mulimu wa luna.” Ka nzila ye lingu ze ñwi li tusa hahulu batoziwa ku peta bukombwa bwa bona mwa lifasi kaufela.—Isaya 61:5, 6.
15. Ki musebezi mañi wa na nga ka bukeni muapositola Paulusi, mi ki kabakalañi ni luna ha lu u nga cwalo?
15 Ka mutala, muapositola Paulusi na nga bukombwa bwa hae bwa ku tusa sicaba ku ba nto ye kenile. Na ipulezi kuli ni “sikombwa sa Jesu Kreste mwahal’a bahedeni, ni pete za buprisita bwa Evangeli [ye kenile, NW] ya Mulimu.” (Maroma 15:16) Ha na ñolela Bakreste ba kwa Korinte, Paulusi na swaniselize bukombwa bwa hae kwa “bufumu.” (2 Makorinte 4:1, 7) Ha lu peta bukombwa bwa luna bwa ku tusa sicaba, lu sweli ku zibahaza “manzwi a Mulimu [a kenile, NW].” (1 Pitrosi 4:11) Kacwalo, ibe kuli lu ba ba tozizwe kamba lu lingu ze ñwi, lu nga musebezi wa ku fa bupaki kuli ki tohonolo ye kenile.
‘Lu Pete ku Ikenisa kwa Luna ka ku Saba Mulimu’
16. Lu kona ku pima cwañi ku ba batu ba ba ‘sa isi pilu ku za Mulimu ze kenile’?
16 Muapositola Paulusi na lemusize Bakreste ka yena kuli ba si ke ba fetuha batu ba ba ‘sa isi pilu ku za Mulimu ze kenile.’ Kono na ba elelize ku ‘tundamena ku ba ni pilu ye kenile, . . . ku libelela kuli mubisi o baba u si ke wa mela, ku ba filikanya; mi ba bañata ba fumane ku sinyiwa ki ona.’ (Maheberu 12:14-16) Pulelo ya “mubisi o baba” i talusa batu ba sikai mwa puteho ya Sikreste ba ba kana ba lwanisa mo li ezezwa lika mwa puteho. Ka mutala, ba kana ba lwanisa mubonelo wa Jehova wa bukeni bwa linyalo kamba ku lwanisa butokwa bwa ku ba ni muzamao o kenile. (1 Matesalonika 4:3-7; Maheberu 13:4) Kamba ba kana ba shaela litaba za bakwenuheli, zona “litaba za ku buabua ko ku si na tuso,” ze zwa ku “ba ba keluhile niti.”—2 Timotea 2:16-18.
17. Ki kabakalañi ba ba tozizwe ha ba tokwa ku ikataza kamita kuli ba bonise kuli ba nga lika ze kenile mwa li ngela Jehova?
17 Paulusi na ñolezi mizwale ba hae ba ba tozizwe kuli: “Balatiwa, ha lu na ni lisepiso ze cwalo, lu ikenise kwa masila kaufela a nama ni a moya, lu nze lu peta ku ikenisa kwa luna ka ku saba Mulimu.” (2 Makorinte 7:1) Liñolo le, li bonisa kuli Bakreste ba ba tozizwe, “ba ba abezwi kwa pizo ya lihalimu,” ba lukela ku ikataza kamita ilikuli likalulo kaufela za bupilo bwa bona li pake kuli ba nga lika ze kenile mwa li ngela Jehova. (Maheberu 3:1) Ka nzila ye swana, muapositola Pitrosi na susuelize mizwale ba hae ba ba tozizwe ka moya, a li: “Sina bana ba ba utwa, mu si ke mwa ya ka litakazo ze ne mu ya ka zona kale, ha ne mu sa tokwa zibo. Kono sina ya mi bizize h’a li Ya-Kenile, ni mina mu be ba ba kenile mwa mizamao ya mina kaufela.”—1 Pitrosi 1:14, 15.
18, 19. (a) Ba “buñata bo butuna” ba bonisa cwañi kuli ba nga lika ze kenile mwa li ngela Jehova? (b) Ki ifi tukiso ye ñwi ye kenile mwa bupilo bwa luna Bakreste ye lu ka nyakisisa mwa taba ye tatama?
18 Ku cwañi ka za “buñata bo butuna” bwa batu ba ba ka punyuha “ñalelwa ye tuna”? Ni bona ba lukela ku paka kuli ba nga lika ze kenile mwa li ngela Jehova. Mwa buka ya Sinulo, ba swanisezwa kuli ba ‘sebeleza Jehova’ mwa malapa a fa lifasi-mubu a tempele ya hae ya kwa moya. Ba bonisize tumelo mwa sitabelo sa Kreste sa tiululo, ili ku ‘tapisa liapalo za bona ni ku li sweufaza’ ka swanisezo ‘mwa mali a Ngunyana.’ (Sinulo 7:9, 14, 15) Ka ku eza cwalo ba fumana mayemo a kenile fapil’a Jehova mi ba ba mwa tamo ya ku ‘ikenisa kwa masila kaufela a nama ni a moya, ba nze ba peta ku ikenisa kwa bona ka ku saba Mulimu.’
19 Ye ñwi ya lika za butokwa mwa bupilo bwa Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona ki tukiso ya ku kopananga hamoho kamita ku lapela Jehova ni ku ituta Linzwi la hae. Jehova u nga mikopano ya batu ba hae ku ba ye kenile. Mwa taba ye tatama lu ka nyakisisa mo lu kona ku ngela mikopano yeo ku ba ye kenile sina mwa i ngela Jehova ni libaka ha lu swanela ku eza cwalo.
Lundululo
• Ki ufi mubonelo wa silifasi o si yo kwa batanga ba Jehova?
• Ki kabakalañi Jehova ha li Simbule sa bukeni kaufela?
• Lu bonisa cwañi kuli lwa kuteka bukeni bwa Kreste?
• Ki lifi lika ze lu swanela ku nga ka bukeni mwa bupilo bwa luna?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 23]
Mwa Isilaele wa ikale, buprisita, tabernakele, ni libyana za yona kaufela, ne li ngiwa ku ba ze kenile
[Siswaniso se si fa likepe 24]
Bakreste ba ba tozizwe ba ba fa lifasi ki tempele ye kenile
[Maswaniso a fa likepe 25]
Tapelo ni bukombwa bwa luna bwa ku tusa sicaba ki matohonolo a kenile