Mu Sepe Jehova, mi Mu Be ni Bundume
Mu Sepe Jehova, mi Mu Be ni Bundume
“U sepe [Muñ’a] Bupilo, u itiise [kamba u be ni bundume, NW], mi pilu ya hao i ikokote. E, u sepe [Muñ’a] Bupilo.”—SAMU 27:14.
1. Sepo ki ya butokwa cwañi, mi linzwi leo li itusisizwe cwañi mwa Mañolo?
SEPO sakata i swana sina liseli le li benya. I lu tusa ku sa iyakatwa hahulu za litiko ze lu kopana ni zona cwale mi i lu tusa ku talimela kwapili ka bundume ni tabo. Jehova ki yena fela ya kona ku lu fa sepo sakata, mi u eza cwalo ka Linzwi la hae le li tahile ka moya. (2 Timotea 3:16) Mane manzwi a cwale ka “sepo,” “sepile,” ni “ku sepa” a fumaneha hañata-ñata mwa Bibele mi kaufela ona a ama kwa linyolwa ni sepo ye tiile ya ku libelela lika ze nde ze ka petiwa. * Sepo yeo i fitela kwahule takazo fela ye si na mutomo kamba mane ku sa talelezwa.
2. Sepo ne i amile cwañi bupilo bwa Jesu?
2 Jesu ha na talimani ni litiko ni matata, na si ka iyakatwa fela za muinelo wo, kono na sepile Jehova. “Kabakala tabo y’a n’a beezwi kwapili, Jesu a itiisa kwa [kota ya linyando, NW], a sa tokomeli lishwau la yona; mane a y’o ina ku la bulyo la lubona lwa Mulimu.” (Maheberu 12:2) Kabakala kuli Jesu na iyakatitwe tibelelo ya ku bubanisa tukelo ya Jehova ya ku busa ni ku bonisa bukeni bwa libizo la Hae, na si ka keluha mwa nzila ya ku ipeya ku utwa Mulimu ku si na taba ni manyando a na ka ipumana ku ona.
3. Sepo ki ya butokwa cwañi mwa bupilo bwa batanga ba Mulimu?
3 Mulena Davida u bonisa m’o sepo i lumelelanela ni bundume, ka ku bulela kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo, u itiise, [kamba u be ni bundume, NW] mi pilu ya hao i ikokote. E, u sepe [Muñ’a] Bupilo.” (Samu 27:14) Haiba lu bata kuli pilu ya luna i ikokote, ha lu swaneli ku tuhelela sepo ya luna ku fokola, kono lu swanela ku bona teñi kuli ya tiiswa mwa minahano ni lipilu za luna. Ku eza cwalo ku ka lu tusa kuli lu likanyise Jesu ni ku bonisa bundume ni tukufalelo ha lu nze lu abana mwa musebezi wa na file Jesu kwa balutiwa ba hae. (Mateu 24:14; 28:) Kaniti, sepo mwa Bibele i bulezwi hamoho ni tumelo ni lilato ili ku bonisa kuli ki kalemeno ka butokwa ka ka sa feli ili ka ka lemuseha hahulu mwa bupilo bwa batanga ba Mulimu.— 19, 201 Makorinte 13:13.
Kana Mu ‘Tezi Sepo’?
4. Bakreste ba ba tozizwe ni balikani ba bona ba “lingu ze ñwi” ba libeleziñi?
4 Batu ba Mulimu ba libelezi nako ya kwapili ye tabisa. Bakreste ba ba tozizwe ba libelezi ka ku shukelwa hahulu ku yo sebeza ni Kreste mwa lihalimu, mi “lingu ze ñwi” zona li na ni sepo ya ku “lukululwa kwa butanga bwa ku bola, kuli li fiwe tukuluho ya kanya ya bana ba Mulimu [ba fa lifasi-mubu].” (Joani 10:16; Maroma 8:19-21; Mafilipi 3:20) Kona ku “lukululwa” ko, ku kopanyeleza ku lamulelwa kwa sibi ni matata a sona. Ka maniti Jehova—yena Mufani wa “mpo ye nde kaufela, ni mpo ye petehile kaufela”—u ka fa lika ze nde kwa batanga ba hae ba ba sepahala.—Jakobo 1:17; Isaya 25:8.
5. Lu tokwa ku ezañi kuli lu ‘tale sepo’?
5 Sepo ya Sikreste i swanela ku lu ama cwañi mwa bupilo bwa luna? Kwa Maroma 15:13, lu bala kuli: ‘Cwale, Mulimu Muñ’a sepo a mi taze tabo ni kozo kaufela mwa tumelo, kuli mu tale sepo ka mata a Moya o Kenile.’ Ki niti, sepo ha i konwi ku swanisezwa kwa kandela ye mwa lififi, kono i konwa ku swanisezwa kwa kalengelenge ka kakusasana ka ka tusa mutu ku ikutwa hande mwa bupilo, kuli a be ni kozo, tabo, mulelo ni bundume. Mu lemuhe kuli lu ka ‘tala sepo’ haiba lu lumela Linzwi la Mulimu le li ñozwi ni ku amuhela moya wa hae o kenile. Maroma 15:4 i bonisa kuli: “Manzwi kaufela h’a ñozwi kale, a ñozwi ku lu luta, kuli ka ku tiiswa ni ku kutazwa ki Mañolo, lu ine lu na ni sepo.” Kacwalo mu ipuze kuli: ‘Kana na tiisa sepo ya ka ka ku ba muituti yo munde wa Bibele, ili ku no i balanga ka zazi? Kana na kupanga moya o kenile wa Mulimu?’—Luka 11:13.
6. Kuli lu be ni sepo ye tiile, lu swanela ku ambukañi?
6 Jesu, Mutala wa luna, na tiisizwe hahulu ki Linzwi la Mulimu. Ha lu mu likanyisa hahulu, lwa kona ku ambuka ku “katala ni ku fela pilu.” (Maheberu 12:3) Ha ku na kakanyo he, haiba sepo ya luna ye lu filwe ki Mulimu i fokola mwa munahano ni mwa lipilu za luna kamba haiba lu isa mamelelo ya luna ku li sili—mwendi kwa sifumu kamba likonkwani za kwa mubili—fohe lwa kona ku katala kwa moya, mi kwa mafelelezo ha lu na ku ba ni m’ata kamba bundume bwa ku kumalela kwa likuka ze lukile. Ha lu ba mwa muinelo wo cwalo, lu kana lwa ‘lwela ka za tumelo ya luna.’ (1 Timotea 1:19) Kono cwale sepo sakata yona i tiisa tumelo ya luna.
Sepo I Tomile fa Tumelo
7. Sepo ki ya butokwa cwañi kuli mutu a be ni tumelo?
7 Bibele i bonisa kuli: “Tumelo ki ku sepa ka ku tiya ze lu libelezi, ni ku kolwa ze sa bonwi.” (Maheberu 11:1) Kacwalo, sepo kona kalemeno ka butokwa hahulu fo ku tomile tumelo. Ha mu nyakisise mutala wa Abrahama. Ka mubonelo wa butu Abrahama ni musal’a hae Sara, ne ba fitelezi nako ya ku pepa bana muta Jehova na ba sepisize kuli na ka ba fa mucasanda. (Genese 17:15-17) Abrahama na ezize cwañi? ‘Abrahama na lumezi ka sepo, niha ne ku si na sepo; mi a ba cwalo ndat’ahe macaba a mañata.’ (Maroma 4:18) Ki niti, sepo ya na filwe Abrahama ki Mulimu ne i mu tusize ku ba ni tumelo ya kuli na ka ba ni mwana. Kacwalo tumelo ya hae ni yona ya shemuneha mi ya tisa kuli sepo ya hae ni yona i tiye. Kona libaka Abrahama ni Sara ha ne ba bile ni bundume bwa ku siya naha ni bahabo bona ni ku yo pila mwa litende mwa naha i sili!
8. Ku itiisa ka busepahali ku kona ku tiisa cwañi sepo ya luna?
8 Abrahama na tiisize sepo ya hae ka ku ipeya ku utwa hahulu Jehova, nihaiba ha ne kuli t’ata ku eza cwalo. (Genese 22:2, 12) Ka ku swana, ni luna haiba lu ipeya ku utwa ni ku itiisa mwa sebelezo ya Jehova, lwa kona ku ba ni sepo ya kuli lu ka fiwa mupuzo. Paulusi na ñozi kuli “ku tiiseza,” ku tahisa “ku sepahala,” mi ku sehala kona ku tahisa sepo, “mi sepo ha i tahisi maswabi.” (Maroma 5:4, 5) Ku swanezi Paulusi hape ha na ñozi kuli: ‘Lu shukelwa kuli mutu ni mutu ku mina a bonise ku tukufalelwa cwalo, kuli a be ni sepo ye tezi, ku isa kwa mafelelezo.’ (Maheberu 6:11) Ku ba ni mubonelo o munde wo cwalo, o tiisizwe ki bulikani bwa luna ni Jehova, kwa kona ku lu tusa ku talimana ni matata afi kamba afi ka bundume, mane ni ka tabo.
“Mu Tabe ka Sepo”
9. Lu swanela ku no ezangañi kuli lu “tabe ka sepo”?
9 Sepo ya luna ye lu filwe ki Mulimu ki ya butokwa hahulu ku fita nto ifi kamba ifi ye lu kona ku fumana mwa lifasi. Samu 37:34 i bonisa kuli: “U sepe [Muñ’a] Bupilo mi u tiyele mwa nzila ya hae, mi u ka kambamiswa, ku y’o luwa naha; u ka bona ba ba maswe ha ba yundiswa.” Ki niti, lwa swanela ku ‘taba ka sepo.’ (Maroma 12:12) Kono kuli lu kone ku eza cwalo, lu swanela ku yeyanga za sepo ya luna kamita. Kana mwa yeyanga za sepo ye mu filwe ki Mulimu? Kana mwa kona ku ipona kuli ki mina bao mu mwa Paradaisi, inge mu ikanguzi kwa mubili, mu si na lipilaelo, inge mu li mwahal’a batu be mu lata, ni ku abana mwa musebezi o kolwisa luli? Kana mwa yeyanga ha mu bona maswaniso a Paradaisi a mwa lihatiso za luna? Ku yeya ko ku cwalo ku swana inge ku kenisa ngilasi ya fa lihaulo kuli mutu a kone ku bona hande fande. Haiba lu sa kenisi ngilasi ye fa lihaulo, hanyinyani-hanyinyani, ngilasi i ka tala liluli mi li ka lu palelwisa ku bona bunde bo bu fande. Mi cwale lika ze ñwi za kona ku kala ku biula mamelelo ya luna. Ni kamuta lu si ke lwa tuhelela seo ku lu ezahalela!
10. Ki kabakalañi ku talimela kwa mupuzo wa kwapili ha ku li sisupo sa bulikani bo bunde ni Jehova?
10 Ki niti kuli libaka le lituna le li tisa kuli lu sebeleze Jehova ki lilato la luna ku yena. (Mareka 12:30) Kono niteñi lu swanela ku zwelapili ku libelela mupuzo ka tukufalelo. Esi mane Jehova u tokwa kuli lu eze cwalo! Maheberu 11:6 i bonisa kuli: “Kwand’a tumelo mutu h’a koni ku tabelwa ki Yena; kakuli ya taha ku Mulimu u swanezi ku lumela kuli Mulimu u teñi, ni kuli ki Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.” Ki kabakalañi Jehova ha tokwa kuli lu mu nge ku ba Mufani wa mupuzo? Kakuli haiba lu eza cwalo, lu ka bonisa kuli lwa ziba hande Ndat’a luna wa kwa lihalimu. U sishemo, mi u lata bana ba hae. Mu nahane fela mo ne lu ka zwafela kambe kuli ha ku na ‘lika ze lu sepisizwe kwapili.’—Jeremia 29:11.
11. Mushe na tusizwe cwañi ki sepo ya hae ya na mu file Mulimu kwa ku eza likatulo ze nde?
11 Mutala o ipitezi wa mutu ya na iyakatitwe hahulu sepo ya hae ya na filwe ki Mulimu ki Mushe. Ka ku ba “mwan’a Mukwae mwan’a Faro,” Mushe na ni m’ata, libubo, ni sifumu sa Egepita. Kana na ka ndongwama lika zeo, kamba na ka sebeleza Jehova? Mushe ka bundume na iketezi ku sebeleza Jehova. Libaka? Kakuli Maheberu 11:24-26) Mushe kaniti na si ka keshebisa sepo ya na mu file Jehova.
na ‘nz’a talimile mupuzo.’ (12. Ki kabakalañi sepo ya Sikreste ha i swana sina kuwani ya sisole?
12 Muapositola Paulusi na swaniselize sepo kwa kuwani ya sisole. Kuwani ya luna ya sisole ya swanisezo i sileleza mihupulo ya luna, ili ku lu tusa kuli lu eze liketo ze nde, ku toma likonkwani ze nde, ni ku zwelapili ku sepahala. (1 Matesalonika 5:8) Kana mwa apalanga kuwani ya mina ya sisole ya swanisezo nako kaufela? Haiba ki cwalo, mu zibehe sina bo Mushe ni Paulusi, ha mu na ku sepa ‘bufumu bo bu sa tiyi; kono mu ka sepa Mulimu ya lu fanga linto kaufela ka buñata kuli lu li tabele.’ Ki niti, mutu u tokwa bundume kuli a kone ku hanyeza lika ze tumile mwa lifasi ka ku sa ndongwama lika za buitati, kono ku eza cwalo ku na ni mupuzo o munde! Kakuli ku ndongwama lika ze cwalo ha ku koni ku lu tusa ku fumana “bupilo bo bu sa feli,” bo ba libelezi ba ba lata Jehova ni ba ba mu sepile!—1 Timotea 6:17, 19.
“Ha Ni Na Ku Ku Tuhela”
13. Jehova u sepisizeñi batanga ba hae ba ba sepahala?
13 Batu ba ba sepile lifasi la cwale ba swanela ku nahana hahulu za kwapili inge ba beile mwa munahano “manyando” a sweli ku zwelapili mwa lifasi. (Mateu 24:8) Kono ba ba sepile Jehova bona ha ba na sabo ye cwalo. Ba ka zwelapili ku ‘pila mwa kozo, ka ku iketa ba sa sabi kozi.’ (Liproverbia 1:33) Bakeñisa kuli ha ba si ka sepa lifasi la cwale, ba zwelapili ku mamela kelezo ya Paulusi ye li: “Mwa mukwa wa mina, lilato la ku lata bufumu li be siyo; mu kolwe ki se mu na ni sona; kakuli Mulimu u ize: Ha ni na ku ku tuhela, ha ni na ku ku fulalela.”—Maheberu 13:5.
14. Ki kabakalañi Bakreste ha ba sa swaneli ku bilaela hahulu za lika za kwa mubili?
14 Liñolo leo la Maheberu 13:5, li bonisa hande-ndende kuli Mulimu u ka lu babalela. Hape Jesu na lu sepisize kuli Mulimu wa iyakatwa luna, ha na ize: “Mu bate pili mubuso wa Mulimu ni Ku Luka kwa Hae, mi linto zeo kamukana [lika za butokwa mwa bupilo] mu ka li ekelezwa kwateñi. Cwalehe, mu si ke mwa bilaelela za kamuso; kakuli la kamuso li ka ipatela za lona.” (Mateu 6:33, 34) Jehova wa ziba hande kuli ku t’ata kuli lu tukufalelwe Mubuso wa hae ni kuli ka nako ye swana lu ipatele lu nosi za kwa mubili. Kacwalo lu swanela ku sepa Mulimu kuli wa kona ku lu babalela.—Mateu 6:25-32; 11:28-30.
15. Bakreste ba bonisa cwañi kuli ba na ni ‘liito le li bona hande’?
15 Lu bonisa kuli lu sepile Jehova haiba lu ba ni ‘liito le li bona hande.’ (Mateu 6:22, 23) Liito le li bona hande la sepahala, ha li na milelo i sili, mi ha li na buitati ni mukwañuli. Ku ba ni liito le li bona hande ha ku talusi ku ba babotana ba ba felize kamba ku keshebisa buikalabelo bwa luna bwa Sikreste bwa ku ipabalela. Kono ku talusa ku ba ni “kutwisiso” nze lu beya sebelezo ya Jehova mwa sibaka sa pili.—2 Timotea 1:7.
16. Ki kabakalañi mutu ha tokwa ku ba ni tumelo ni bundume kuli a be ni liito le li bona hande?
16 Ku zwelapili ku ba ni liito le li bona hande ku tokwa ku ba ni tumelo ni bundume. Sina ka mutala, haiba mubelekisi wa mina a tundamena kuli mu sebezange ka nako ye mu swanela ku ya kwa mikopano ya Sikreste, kana mu ka ba ni bundume bwa ku beya lika za kwa moya mwa sibaka sa pili? Haiba Mukreste a kakanya kuli Jehova u ka taleleza sepiso ya Hae ya ku babalela batanga ba Hae, fohe Satani u ka tokwa fela ku zwelapili ku sineneketa Mukreste yo mi u ka fita fa ku tuhela ku fumanehanga kwa mikopano kaufela. Ki niti, haiba ha lu na tumelo, fohe Satani u ka lu zamaisa ni ku lu tomela ze lu swanela ku eza isiñi Jehova. Ku eza cwalo i ka ba bumai luli!—2 Makorinte 13:5.
‘U Sepe Jehova’
17. Ba ba sepile Jehova ba fuyaulwa cwañi nihaiba cwale?
17 Mañolo a kuta-kutela ku bonisa kuli ba ba zwelapili ku sepa Jehova ha ba na ku maiba. Liproverbia 3:5, 6; Jeremia 17:7) Ki niti fokuñwi ba kana ba talimana ni bubotana, kono ba nga muinelo wo ku ba nto ye nyinyani ha u bapanywa kwa limbuyoti ze ba bulukezwi. Ka ku eza cwalo, ba bonisa kuli ba “sepile [Muñ’a] Bupilo” mi ba na ni buikolwiso bwa kuli kwapili u ka fa batanga ba hae ba ba sepahala lika ze lukile ze lakazwa ki pilu ya bona. (Samu 37:4, 34) Ku swanezi ha ba na ni tabo ni cwale. “Se si sepiwa ki ya lukile si ka mu tiseza tabo; kono se si libelezwi ki ba ba maswe si ka fosahala.”—Liproverbia 10:28.
(18, 19. (a) Jehova u lu sepisañi ka lilato? (b) Lu kona ku eza cwañi kuli Jehova a be kwa ‘lizoho la luna la bulyo’?
18 Mwanana ha zamaya ni bondat’ahe inge ba mu swalelezi kwa lizoho, u ikutwa ku silelezwa. Ku cwalo ni ku luna ha lu zamaya ni Ndat’a luna wa kwa lihalimu. Jehova na bulelezi Isilaele kuli: “Si sabi kakuli ni na ni wena. . . . Ni ka ku tusa . . . Kakuli Na, [Muñ’a] Bupilo Mulimu wa hao, ni ku sweli kwa lizoho la bulyo, mi ni ku bulelela, ni li: Si sabi, ni ka ku tusa.”—Isaya 41:10, 13.
19 Taba yeo ya susueza luli—Jehova ku swalelela mutu kwa lizoho! Davida na ñozi kuli: “Ni beile [Muñ’a] Bupilo fapil’a ka kamita; kabakala kuli u inzi ku la bulyo la ka, ha ni na ku nyanganyiswa.” (Samu 16:8) Lu kona ku eza cwañi kuli Jehova a be kwa ‘lizoho la luna la bulyo’? Lu kona ku eza cwalo ka linzila ze peli. Nzila ya pili ki ku tuhelela Linzwi la hae ku lu etelela mwa lika kaufela za bupilo bwa luna; mi ya bubeli ki ku talimela kwa mupuzo o mutuna wa lu bulukezi Jehova. Walisamu Asafi na opezi kuli: “Ni inzi ni Wena kamita; u ni sweli ku la ka la bulyo. U ka ni zamaisa ka kelezo ya hao, mi kwapili u ka ni amuhela mwa kanya.” (Samu 73:23, 24) Manzwi ao a omba-omba a kona ku lu tusa ku talimela kwapili ka buikolwiso.
“Ku Liululwa Kwa Mina Ku Se Ku Li Fakaufi”
20, 21. Ba ba sepile Jehova ba na ni tibelelo mañi?
20 Zazi ni zazi le li pazula lu swanela ku bona teñi kuli lwa beya Jehova kwa lizoho la luna la bulyo. Ono cwale-cwale fa, lifasi la Satani li ka talimana ni ñalelwa ye si ka bonwa kale, ye ka kala ka sinyeho ya bulapeli bwa buhata. (Mateu 24:21) Sabo i ka ambeka batu ba ba si na tumelo. Kono ka nako ya ñalelwa yeo, batanga ba Jehova ba ba bundume ba ka taba ka sepo ya bona! Jesu na bulezi kuli: “Zeo ha li ka kala ku taha, mu talimise meto kwahalimu, mi mu inuke; kakuli ku liululwa kwa mina ku se ku li fakaufi.”—Luka 21:28.
21 Kacwalo haike kaufela luna lu tabe ka sepo ya lu file Mulimu ni ku sa pumiwa kamba ku likiwa ki tushambwe twa Satani. Hape haike lu sebezeñi ka t’ata kuli lu hulise tumelo, lilato, ni ku saba Mulimu. Ku eza cwalo ku ka lu tusa ku ba ni bundume bwa ku ipeya ku utwa Jehova mwa miinelo kaufela ni ku hanyeza Diabulosi. (Jakobo 4:7, 8) Haike ‘mu be ni bundume, mi lipilu za mina li tiye, mina kaufela ba ba sepile Muñ’a Bupilo.’—Samu 31:24.
[Litaluso za kwatasi]
^ para. 1 Nihaike kuli linzwi la “sepo” mwa Mañolo a Sigerike a Sikreste hañata li itusisizwe kwa ku talusa mupuzo wa kwa lihalimu wa Bakreste ba ba tozizwe, mwa taba mo, linzwi leo li ama kwa sepo ya batu kamukana.
Kana Mwa Kona Ku Alaba?
• Sepo ya Jesu ne i mu tusize cwañi ku ba ni bundume?
• Tumelo ni sepo li swalisana cwañi?
• Sepo ni tumelo li kona ku tusa cwañi Mukreste ku ba ni bundume bwa ku beya lika za butokwa mwa sibaka sa pili mwa bupilo?
• Ki kabakalañi ba ba ‘sepile Jehova’ ha ba talimela kwapili ka buikolwiso?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 28]
Ibe kuli mu banana kamba ba bahulu, kana mwa ipona kuli ki mina bao mu mwa paradaisi?