Mu Ikauhanye kwa Bulapeli bwa Buhata!
Mu Ikauhanye kwa Bulapeli bwa Buhata!
“Mu zwe ku bona, mi mu kauhane, ku bulela Mulena; mu si ke mwa swala se si masila.”—2 MAKORINTE 6:17.
1. Batu ba bañata ba ba sepahala ba tokwa ku zibañi?
BATU ba bañata ba ba sepahala ha ba zibi niti ka za Mulimu ni ka za nako ya batu ya kwapili. Bakeñisa kuli ha ba na likalabo kwa lipuzo za bona za Mulimu ni za nako ya batu ya kwapili, ba fita fa ku lyangana ni ku kakanya. Bolule-lule ba komilwe ki litumelo za mioya, lizo, ni mikiti ye miñwi ye filikanya Mubupi. Mwendi mu pila ni bomuyahwa ni mina kamba bahabo mina ba ba lumela mwa lihele la mulilo, Mulimu wa silalu, ku sa shwa kwa moyo, kamba lituto ze ñwi za buhata.
2. Ba bahulu ba bulapeli ba ezizeñi, mi ku zwileñi mwateñi?
2 Kono ku sa ziba niti ka za Mulimu k’o ku tiswa kiñi? Kwa komokisa kuli kutokwa zibo k’o ku tiswa ki bulapeli—sihulu likeleke ni ba bahulu ba bulapeli ba ba luta mihupulo ye shutana ni ya Mulimu. (Mareka 7:7, 8) Kabakaleo batu ba bañata ba pumilwe kuli ba lapela Mulimu wa niti, kono hailifo niti ki ya kuli ba mu foseza fela. Bulapeli bwa buhata ki bona luli bo bu tisize butata bo.
3. Ki mañi mukukuezi yo mutuna wa bulapeli bwa buhata, mi u talusizwe cwañi mwa Bibele?
3 Ku na ni mutu ya sa bonahali ya sweli ku kukueza bulapeli bwa buhata. Muapositola Paulusi ha na talusa mutu y’o na bulezi kuli: “Mulimu wa lifasi le u foufalize kutwisiso ya bona, kuli ba si ke ba bonisezwa liseli la Evangeli ya kanya ya Kreste ye li siswaniso sa Mulimu.” (2 Makorinte 4:4) “Mulimu wa lifasi le” ha ku na u sili ki Satani Diabulosi. Ki yena mukukuezi yo mutuna wa bulapeli bwa buhata. Paulusi n’a ñozi kuli: “Satani ni yena u ifetula sibupeho sa lingeloi la liseli. Hakulicwalo hasi nto ye tuna batanga ba hae ha ba ifetula, ba ikeza batanga ba ku luka.” (2 Makorinte 11:14, 15) Satani u bonisanga lika ze maswe kuli ki ze nde mi u kwashekanga batu ku lumela buhata.
4. Mulao wa Mulimu ku Isilaele wa kwaikale ne u buleziñi ka za bapolofita ba buhata?
4 Ku swanezi Bibele ha i nyaza hahulu bulapeli bwa buhata! Sina ka mutala, Mulao wa Mushe ne u lemusize sicaba sa na iketezi Mulimu ku saba kwa bapolofita ba buhata. Mutu kaufela ya na yemela lituto za buhata ni ku lapela milimu ya buhata na na ni ku ‘bulaiwa bakeñisa ku bulela za ku kwenuhela [Muñ’a] Bupilo Mulimu.’ Maisilaele ne ba laezwi ‘ku zwisa bumaswe mwahal’a bona.’ (Deuteronoma 13:1-5) Ki niti Jehova u nga bulapeli bwa buhata kuli ki bumaswe.—Ezekiele 13:3.
5. Ki litemuso mañi ze lu swanela ku mamela kacenu?
5 Jesu Kreste ni baapositola ba hae ne ba ikutwile sina mwa na ikutwezi Mulimu ka za bulapeli bwa buhata. Jesu na lemusize balutiwa ba hae kuli: “Mu pime bapolofita ba buhata, ba ba taha ku mina ba apezi kubo ya ngu, kono mwahali ki litongwani ze pamula.” (Mateu 7:15; Mareka 13:22, 23) Paulusi n’a ñozi kuli: “Buhali bwa Mulimu bu patuluzwi, bu zwa kwa lihalimu ku lwanisa nyefulo kaufela, ni bumaswe kaufela bwa batu ba ba hatelela niti.” (Maroma 1:18) Ki kwa butokwa hahulu kuli Bakreste ba niti ba mamele litemuso zeo ni ku saba ku mutu kaufela ya hatelela niti ya Linzwi la Mulimu kamba ya kutaza lituto za buhata!—1 Joani 4:1.
Mu Zwe ku “Babilona yo Mutuna”
6. Bibele i swaniselize cwañi “Babilona yo mutuna”?
6 Ha mu nyakisise mo bu swaniselizwe bulapeli bwa buhata mwa buka ya Bibele ya Sinulo. Bu swaniselizwe sina lihule le li kozwi le li kukueza mibuso ye miñata ni batu ba yona. Musali wa swanisezo yo u eza buhule ni malena ba bañata mi u kozwi mali a balapeli ba Mulimu ba niti. (Sinulo 17:1, 2, 6, 18) U na ni libizo le li ñozwi fa pata ya hae le li lumelelana ni buhule bwa hae bo bumaswe ili bo bu nyenyisa. Libizo leo ki “Babilona yo mutuna, m’ahe mahule ni ze masila za lifasi.”—Sinulo 17:5.
7, 8. Bulapeli bwa buhata bu ezize cwañi buhule, mi ku zwileñi mwateñi?
7 Swanisezo ya Bibele ya Babilona yo Mutuna i zamaelela hande ni sitopa sa bulapeli kaufela bwa buhata mwa lifasi. Nihaike kuli mifuta ye miñata-ñata ya likeleke ha i si ka kopana ku ba sitopa si li siñwi mwa lifasi kaufela, likeleke zeo li kopani ka milelo ni likezo za zona. Sina mo ku taluselizwe mwa swanisezo ya musali wa lihule ye mwa Sinulo, bulapeli bwa buhata bu kukueza hahulu mibuso. Ka ku swana sina musali ya palezwi ku sepahala kwa buitamo bwa hae bwa linyalo, bulapeli bwa buhata bu ezize buhule ka ku eza litumelelano ni mibuso ye miñata ya bupolitiki. Mulutiwa Jakobo n’a ñozi kuli: “Mina babuki, ha mu zibi kuli ku lata za lifasi ki ku lwanisa Mulimu? Hakulicwalo ya lata ku ba mulikani wa lifasi, u ipeya sila ku Mulimu.”—Jakobo 4:4.
8 Ku kopana kwa bulapeli bwa buhata ni mibuso ku tisize manyando a mañata kwa batu. Dokota Xolela Mangcu, ya li mutatubisisi wa litaba za lipolitiki wa mwa Africa na bulezi kuli: “Litaba za kale za lifasi li tezi lipulao ze tuna ze tile kabakala ku zwakanya bulapeli ni lipolitiki.” Mutende o muñwi cwanoñu fa u bulezi kuli: “Misunga ye mituna ye bulaisa batu ba bañata kacenu . . . i fuzelelwa ki bulapeli.” Batu ba bañata-ñata ba bulailwe mwa lindwa ze ne yemelwa ki bulapeli. Babilona yo Mutuna mane u nyandisize ni ku bulaya batanga ba Mulimu ba niti, ili ku kolwa mali a bona ka swanisezo.—Sinulo 18:24.
9. Buka ya Sinulo i bonisa cwañi Jehova mwa toyezi bulapeli bwa buhata?
9 Bupaki bo bu bonisa kuli Jehova u toile bulapeli bwa buhata bu iponelwa hande ku ze ka ezahala ku Babilona yo Mutuna. Sinulo 17:16 ili: “Mi manaka a lishumi o’ boni, ni sibatana, bona bao, ba ka toya lihule, ba li amuhe za lona, ba li tubulise, ba ce nama ya lilama za lona, mi ba li ciseleze mwa mulilo.” Sa pili, sibatana se situna si ka tataula Babilona yo Mutuna ni ku ca nama ya lilama za hae. Mi ze ka siyalela ku yena li ka ciselezwa mwa mulilo. Ka nzila ye swana, ona cwale-cwale fa, mibuso ya lifasi le i ka nga muhato o swana fahalimwa bulapeli bwa buhata. Mulimu u ka tisa cwalo. (Sinulo 17:17) Babilona yo Mutuna, yona kopano ya lifasi ya bulapeli kamukana bwa buhata, u tamehile ku sinyiwa. ‘Ha sa na ku fumanwa hape.’—Sinulo 18:21.
10. Lu swanela ku nga cwañi bulapeli bwa buhata?
10 Balapeli ba niti ba swanela ku nga cwañi Babilona yo Mutuna? Bibele i laela ka ku utwahala kuli: “A mu zwe ku yena mina sicaba sa ka, kuli mu si ke mwa ba ni taba ni libi za hae, mi mwa amuhela kwa likozi za hae.” (Sinulo 18:4) Ba ba bata ku piliswa ba swanela ku zwa kwa bulapeli bwa buhata ha ku sa na ni nako. Jesu Kreste ha na li fa lifasi-mubu, na bulezi kuli mwa mazazi a maungulelo, ba bañata ne ba ka ipapata kuli ne ba mu latelela. (Mateu 24:3-5) U ka bulelela batu bao kuli: “Ha ni si ka mi ziba haisali; mu zwe ku na, mina ba ba sebezanga ze maswe.” (Mateu 7:23) Jesu Kreste, yena Mulena ya sa beilwe fa lubona, u hanile bulapeli bwa buhata.
Lu Kona ku Ikauhanya Cwañi kwa Bulapeli bwa Buhata?
11. Lu swanela ku ezañi kuli lu ikauhanye kwa bulapeli bwa buhata?
11 Bakreste ba niti ba ikauhanya kwa bulapeli bwa buhata ka ku hanyeza lituto za buhata za bulapeli. Seo si talusa kuli ha lu teelezi kwa litukiso za bulapeli fa wayalesi, fa TV mi ha lu bali libuka ze luta buhata ka za Mulimu ni Linzwi la hae. (Samu 119:37) Hape ha lu fumanehangi kwa mikiti ni kwa litukiso za ku itabisa ze onga-ongilwe ki kopano ifi kamba ifi ye swalisana ni bulapeli bwa buhata. Ku zwa fo ha lu swalisanangi ni bulapeli bwa buhata ka nzila ifi kama ifi. (1 Makorinte 10:21) Ku ambuka lika zeo ku lu sileleza kuli lu si swasiwi ki mutu ‘ka tuto ya butali, ni ka ku lu shemba ka ze si na tuso, ni ka litaba ze ba fanana batu ka mulomo, ni ka lituto za lifasi za makalelo, isi ka Kreste.’—Makolose 2:8.
12. Mutu u kona ku ikauhanya cwañi kwa bulapeli bwa buhata?
12 Ku cwañi haiba mutu ya bata ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova u sa iñolisize mwa bulapeli bo buñwi bwa buhata? Hañata, ku ñola liñolo la ku zwa mwa bulapeli b’o, ku fanga bupaki bo bu bonisa kuli mutu yo ha sa tabela ku baliwa sina yo muñwi wa bulapeli bo. Ki kwa butokwa hahulu kuli mutu yo a nge muhato o tiile wa ku ikambusa kuli a si ke a silafazwa kwa moya ki bulapeli bwa buhata, ka nzila ifi kamba ifi. Likezo za mutu yo ya bata ku ba Paki li swanela ku bonahaza hande kwa bulapeli bwa na swalisana ni bona ni kwa nyangela kuli u tuhezi ku swalisana ni bulapeli bo.
13. Bibele i fa kelezo ifi ka za butokwa bwa ku ikauhanya kwa bulapeli bwa buhata?
13 Muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Mu si ke mwa lwala coko i liñwi ni ba ba sa lumeli. Kakuli twaelano ki ifi ya se si lukile ni bukopo? Ni liseli li na ni kopano mañi ni lififi? Kreste u na ni kutwano mañi ni Beliale? Ni mulumeli s’a ka ikabela ki sifi ni ya si ka lumela? Tempele ya Mulimu i na ni tumelelano ifi ni maswaniso a’ lapelwa? . . . Hakubacwalo, mu zwe ku bona, mi mu kauhane ku bulela Mulena; mu si ke mwa swala se si masila.” (2 Makorinte 6:14-17) Lu mamela kelezo yeo ka ku ikauhanya kwa bulapeli bwa buhata. Kana kelezo ya Paulusi i lu tokwa ku sa swalisana ni balapeli ba buhata?
“Mu Zamaye ka Kutwisiso”
14. Kana lwa swanela ku ikambuseleleza kwa batu ba ba mwa bulapeli bwa buhata? Mu taluse.
14 Kana balapeli ba niti ba swanela ku tuhela ku swalisana ka nzila ifi kamba ifi ni batu ba ba mwa bulapeli bwa buhata? Kana lu swanela ku ikauhanya ka ku tala kwa batu ba ba sa lumeli ze lu lumela? Batili. Kwa milao ye mibeli ye mituna, wa bubeli u bonisa kuli: “Lata wahenu mo u itatela.” (Mateu 22:39) Lu bonisa lilato luli ku bomuyahwa ni luna ha lu ba kutaza taba ye nde ya Mubuso. Hape lu ba bonisa lilato ha lu ituta ni bona Bibele ni ku ba tusa ku utwisisa butokwa bwa ku ikauhanya kwa bulapeli bwa buhata.
15. Ku sa ba “ba lifasi” ku talusañi?
15 Ka ku ba balateleli ba Jesu, niha lu kutaza taba ye nde ku bomuyahwa ni luna, ‘ha lu ba lifasi.’. (Joani 15:19) Linzwi la “lifasi” fa li talusa batu ba ba ikauhanyize ku Mulimu. (Maefese 4:17-19; 1 Joani 5:19) Lu ikauhanya kwa lifasi ka ku ambuka moya, lipulelo, ni muzamao o filikanya Jehova. (1 Joani 2:15-17) Hape ka ku mamela sikuka se si li “litwaelano ze maswe li sinya mikwa ye minde,” lu ambuka ku itama silikani ni batu ba ba sa pili ka likuka za Sikreste. (1 Makorinte 15:33) Ku sa ba wa lifasi ki ku ipuluka ‘ku za lifasi lu si na koli.’ (Jakobo 1:27) Kacwalo ku ikauhanya kwa lifasi ha ku talusi kuli kipeto lu swanela ku ikambuseleleza kwa batu ba bañwi kaufela.—Joani 17:15, 16; 1 Makorinte 5:9, 10.
16, 17. Bakreste ba swanela ku sebelisana cwañi ni batu ba ba sa zibi niti ya Bibele?
16 Cwale he lu swanela ku sebelisana cwañi ni batu ba ba sa zibi niti ya Bibele? Paulusi na ñolezi puteho ya mwa Kolose kuli: “Mu zamaye ka kutwisiso ni ba ba kwande, mu nze mu yolisa linako. Mubulelelo wa mina ibe o na ni musa kamita, o lungilwe lizwai, kuli mu zibe mo mu lukela ku alabela mutu kaufela.” (Makolose 4:5, 6) Muapositola Pitrosi na ñozi kuli: “Mwa lipilu za mina mu kenise Kreste, Mulena; mu itukiseze kamita ku ikalabela ku ya ka mi buza sepo ye li teñi ku mina, inze mu eza ka musa ni likute.” (1 Pitrosi 3:15) Paulusi na elelize Bakreste kuli “ba si ke ba nyefula mutu; ba sabe lindwa; ba be ni makeke; ibe ba ba na ni musa hahulu kwa batu kaufela.”—Tite 3:2.
17 Ka ku ba Lipaki za Jehova, lu ambuka ku ba ni buhali ku ba bañwi kamba ku ipahamisa ku bona. Kaniti ha lu itusisangi manzwi a ku zwapaula ha lu talusa batu ba bulapeli bu sili. Kono lu itusisa maseme, nihaikaba kuli muñ’a ndu, kamba muyahwa ni luna, kamba ye lu sebeza ni yena ha na sishemo ku luna kamba wa lu shendanga.—Makolose 4:6; 2 Timotea 2:24.
“U Swale ka Mata Mutala wa Litaba ze Pilisa”
18. Ba ba kutela ku yo swalisana ni bulapeli bwa buhata ba ba mwa muinelo mañi o maswe wa kwa moya?
18 I ka ba bumai luli kuli mutu ya itutile niti ya Bibele hape a kutele ku swalisana ni bulapeli bwa buhata! Bibele i bonisa ze ezahalanga ku ba ba cwalo ha i bulela kuli: “Kakuli ha ba se ba sabile ku ze masila za lifasi, ka ku ziba Jesu Kreste, Mulena ni Mupilisi wa luna, mi ba swaswa hape ki zona, ni ku tulwa ki zona, litaba za bona za mafelelezo li ka ba ze maswe ku fita za makalelo. . . . Ba tahezwi ki taba ye bulelwa ki nguli ya niti, ye li: Nja i kutezi mataz’a yona; mi kulube ye ne tapile, i il’o ipitika mwa sileze.”—2 Pitrosi 2:20-22.
19. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku zwelapili ku iteekela kwa mabeta a kona ku lu fokolisa kwa moya?
19 Lu swanela ku zwelapili ku iteekela kwa mabeta kaufela a kona ku lu fokolisa kwa moya. Mabeta a teñi luli! Muapositola Paulusi u lemusa kuli: “Moya u bulela ka ku tiisa kuli mwa linako za kwapili, ba bañwi ba ka zwa mwa tumelo, ba kumalele mioya ye puma, ni lituto za badimona.” (1 Timotea 4:1) Lu pila ona mwa “linako za kwapili” zeo. Ba ba sa ikauhanyi kwa bulapeli bwa buhata ba kona ku ‘zukuzeha, inge ba iswa kai ni kai ki moya o muñwi ni o muñwi wa tuto ye nca, ka bupumi bwa batu ni ka mano a bona a ku kelusa ba bañwi.’—Maefese 4:13, 14.
20. Lu kona ku isileleza cwañi kwa kukuezo ye maswe ya bulapeli bwa buhata?
20 Lu kona ku isileleza cwañi kwa kukuezo ye maswe ya bulapeli bwa buhata? Ha mu nahane lika kaufela za lu lukiselize Jehova. Lu na ni Linzwi la Mulimu, yona Bibele. (2 Timotea 3:16, 17) Hape Jehova u lu file lico ze ñata za kwa moya ka “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mateu 24:45) Ha lu nze lu hula mwa niti, lu swanela ku nyolelwa ‘lico ze tiile za ba ba hulile’ ni ku nyolelwa ku no fumanehanga kwa mikopano ko lu ituta niti ya kwa moya. (Maheberu 5:13, 14; Samu 26:8) Ha lu ikatuleleñi ku sebelisa litukiso za lu lukiselize Jehova ilikuli lu “swale ka mata mutala wa litaba ze pilisa” ze lu utwile. (2 Timotea 1:13) Ha lu eza cwalo lu ka kona ku ikauhanya kwa bulapeli bwa buhata.
Mu Itutileñi?
• “Babilona yo mutuna” ki mañi?
• Lu swanela ku ezañi kuli lu ikauhanye kwa bulapeli bwa buhata?
• Lu swanela ku ambuka mabeta afi a kona ku lu fokolisa kwa moya?
[Lipuzo za Tuto]
[Siswaniso se si fa likepe 28]
Kana mwa ziba libaka “Babilona yo mutuna” ha swaniselizwe sina musali wa lihule?
[Siswaniso se si fa likepe 29]
“Babilona yo mutuna” u tamehile ku sinyiwa
[Siswaniso se si fa likepe 31]
Lu bonisa “musa ni likute” kwa batu ba ba sa lumeli ze lu lumela