“Libubo la Bona Li Ile mwa Lifasi Kaufela”

“Mu lute macaba kaufela, mu ba kolobeze ka Libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile.”—MATEU 28:19.

1, 2. (a) Ki musebezi mañi w’o Jesu n’a file balutiwa ba hae? (b) Ki kabakalañi Bakreste ba kwa makalelo ha ne ba kona ku peta ze tuna?

NAKONYANA a si ka nyuluhela kale kwa lihalimu, Jesu n’a file balutiwa ba hae musebezi. N’a ba bulelezi kuli: “Mu lute macaba kaufela, mu ba kolobeze ka Libizo la Ndate, ni la Mwana, ni la Moya o Kenile.” (Mateu 28:19) W’o ne li mungendenge hakalo!

² Mu nahane fela! Fa Pentekonta ya 33 C.E., balutiwa ba ba bat’o ba 120 ne ba sululezwi moya o kenile mi ne ba kalisize ku peta musebezi w’o ka ku bulelela ba bañwi kuli Jesu ne li yena Mesiya ya n’a libelezwi ka nako ye telele, ili y’o batu ne ba ka piliswa ka yena. (Likezo 2:1-36) Sikwatanyana seo ne si ka fita cwañi kwa “macaba kaufela”? Ka mubonelo wa butu ne ku si ke kwa konahala, kono “ku Mulimu linto kaufela za konahala.” (Mateu 19:26) Bakreste ba kwa makalelo ne ba tusiwa ki moya o kenile wa Jehova, mi ne ba na ni tukufalelo. (Zakaria 4:6; 2 Timotea 4:2) Kacwalo, mwa mashumi a lilimo a sikai fela, muapositola Paulusi n’a kona ku bulela kuli evangeli n’e shaelwa “ku ba ba li teñi kaufela mwatas’a lihalimu.”—Makolose 1:23.

3. Ki nto mañi ye n’e pungelelize Bukreste bo bu kenile, bona “buloto”?

³ Mwa buñata bwa lilimo za miteñi ya baapositola, bulapeli bwa niti ne bu zwezipili ku yanduluka. Kono Jesu n’a sinuzi kuli ne ku ka taha nako f’o Satani n’a ka cala “mufuka” mi Bukreste bwa niti, bona “buloto,” ne bu ka pungelelwa ka mianda-nda ya lilimo ku fitela nako ya kutulo. Baapositola ha se ba felile ku shwa, kwa ezahala cwalo.—Mateu 13:24-39.

Kekezo Ye Bubebe Kacenu

4, 5. Ku zwa 1919, ki musebezi mañi o ne ba kalile ku eza Bakreste ba ba tozizwe, mi ki kabakalañi ha n’o li o mutuna hahulu?

⁴ Ka 1919, ne s’e li nako ya kuli Bukreste bo bu kenile, bona buloto, bu kauhanywe kwa mufuka. Bakreste ba ba tozizwe ne ba zibile kuli mungendenge wa Jesu n’o sa li teñi. Ne ba lumezi ka ku tala kuli ne ba pila mwa “mazazi a maungulelo” mi ne ba lemuhile bupolofita bwa Jesu bo bu li: “Evangeli ye ya mubuso i ka bulelwa mwa lifasi kaufela, ibe bupaki mwa macaba kamukana; kihona ku ka taha mafelelezo.” (2 Timotea 3:1; Mateu 24:14) Ee, ne ba zibile kuli ne ku na ni musebezi o mutuna wa ku eza.

⁵ Niteñi, sina balutiwa bani ka 33 C.E., Bakreste ba ba tozizwe bao ne ba na ni ku peta musebezi o mutuna hahulu. Ne ba eza fela likiti li sikai mi ne ba fumaneha mwa linaha li sikai fela. Ne ba ka kona cwañi ku kutaza evangeli “mwa lifasi kaufela”? Mu hupule kuli, batu ba ba yahile mwa lifasi ne se ba ekezehile ku zwa mwendi fa 300 milioni mwa linako za bo Sesare ku to fita ibat’o ba fa 2 bilioni hamulaho wa ndwa  ya lifasi ya pili. Mi mwa lilimo za ma 1900 kaufela, batu ne ba ka zwelapili ku ekezeha ka bubebe.

6. Ki zwelopili mañi ye n’e ezizwe mwa ku shaela evangeli lilimo ha li to fitanga mwa ma 1930?

⁶ Niteñi, batanga ba Jehova ba ba tozizwe, sina mizwale ba bona ba kwa makalelo a Bukreste, ne ba kalile musebezi w’o ka tumelo ye tuna ku Jehova, mi ne ba tusiwa ki moya wa hae. Lilimo ha li to fitanga mwa ma 1930, babuleli ba evangeli ba ba bat’o eza 56,000 ne se ba shaezi niti ya Bibele mwa linaha ze 115. Ne se ku petilwe musebezi o mutuna, kono ne ku sa na ni musebezi o mutuna hahulu hape.

7. (a) Ki ufi mungendenge o munca o ne ba na ni ku peta Bakreste ba ba tozizwe? (b) Ka ku tusiwa ki ba “lingu ze ñwi,” musebezi wa ku kubukanya u zwezipili cwañi ku to fita cwale?

⁷ Ku tuha f’o, kutwisiso ye tungile ya “buñata bo butuna bwa batu” bo bu bulezwi kwa Sinulo 7:9, ne i tisize mungendenge o munca mi hape ne i tisize sepo ya kuli Bakreste ba ba sebeza ka t’ata bao ne ba ka fumana tuso. Undi-wa-nyangela ba “lingu ze ñwi,” bona balumeli ba ba na ni sepo ya ku pila fa lifasi, ne ba na ni ku kubukanyiwa ku zwa “mwa macaba kaufela, ni mwa mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela.” (Joani 10:16) Bao ne ba ka “sebeleza [Jehova] musihali ni busihu.” (Sinulo 7:15) Seo si talusa kuli ne ba ka tusa mwa musebezi wa ku kutaza ni ku luta. (Isaya 61:5) Kabakaleo, Bakreste ba ba tozizwe ne ba nyakalalile ka ku bona babuleli ba evangeli ba ekezeha ku fita fa likiti-kiti mi ni ku fita ku bolule-lule. Mwa silimo sa 2003, ba ba eza palotuna ye nca ya 6,429,351 ne ba swalisani mwa musebezi wa ku kutaza—mi buñata bwa bona ki ba buñata bo butuna bwa batu. * Bakreste ba ba tozizwe ba itebuha tuso yeo, mi ba lingu ze ñwi ba itebuha tohonolo ya ku tusa mizwale ba bona ba ba tozizwe.—Mateu 25:34-40.

8. Lipaki za Jehova ne ba ezizeñi ha ne ba nyandisizwe maswe mwa nako ya ndwa ya lifasi ya bubeli?

⁸ Sitopa sa buloto ha ne si zibahalile hape, Satani n’a tumbuzi ndwa ya meto-mafubelu ya ku si lwanisa. (Sinulo 12:17) N’a ikutwile cwañi buñata bo butuna bwa batu ha ne bu kalile ku bonahala? N’a halifile hahulu! Kaniti ha lu kakanyi kuli ki yena ya n’a fuzelezi twaniso ya mwa lifasi kaufela ya ku lwanisa bulapeli bwa niti ye n’e zuhile mwa nako ya ndwa ya lifasi ya bubeli. Bakreste ne ba sineneketwa maswe ki likwata ze ne li itwanisa. Buñata bwa mizwale ni likaizeli ba ba lateha ne ba ipumani mwa nyandiso ye situhu, ba bañwi mane ne ba shwezi tumelo ya bona. Niteñi, ne ba ikutwile sina walisamu kuli: “Ni itumba ka Mulimu, ka linzwi la hae; Mulimu ki Yena ye ni sepile, ha ni sabi se siñwi. S’a ka ni eza mutu ki sifi?” (Samu 56:4; Mateu 10:28) Ka ku tiiswa ki moya wa Jehova, Bakreste ba ba tozizwe ni ba lingu ze ñwi ne ba yemi hamoho ka ku tiya. (2 Makorinte 4:7) Kacwalo, “linzwi la Mulimu ne li nze li zwelapili.” (Likezo 6:7) Ka 1939, ndwa ha n’e tumbukile, Bakreste ba ba sepahala b’a 72,475 ne ba file lipiho za musebezi wa ku kutaza. Kono piho ye n’e si ka kwanelela ya mwa 1945, sona silimo se ne i felile ndwa, n’e bonisize kuli Lipaki b’a 156,299 ne ba shaela evangeli. Kaniti Satani n’a fenyizwe luli!

9. Ki lifi likolo ze peli ze n’e zibahalizwe mwa nako ya Ndwa ya Lifasi ya II?

⁹ Kwa iponelwa hande kuli mifilifili ya ndwa ya lifasi ya bubeli n’e si ka kakanyisa batanga ba Jehova kuli musebezi wa ku kutaza u ka petiwa. Mane ka 1943 fo ne i bendela hahulu ndwa, ne ku zibahalizwe likolo ze peli. Se siñwi, se si bizwa cwale kuli ki Sikolo sa Bukombwa  sa Teokratiki, ne si lukiselizwe ku zamaiswanga mwa liputeho kaufela kuli Lipaki ka butu ba lutiwe ku kutaza ni ku tahisa balutiwa. Sa bubeli ki Sikolo sa Giliadi sa Bibele sa Watchtower se ne si lukiselizwe ku luta balumiwa be ne ba ka hulisa musebezi wa ku kutaza mwa linaha li sili. Ee, ndwa ha se i ungukile, Bakreste ba niti ne ba ipakanyize ku sebeza hahulu.

10. Tukufalelo ya batu ba Jehova ne i bonwi cwañi mwa 2003?

¹⁰ Ki musebezi kwa butuna o ba ezize! Ka ku ba ba ba lutilwe mwa Sikolo sa Bukombwa sa Teokratiki, kaufela—banana ni ba bahulu, bashemi ni bana, mane ni lianga—ba zwezipili ku peta mungendenge wa Jesu. (Samu 148:12, 13; Joele 2:28, 29) Mwa silimo sa 2003, ibat’o ba ka kweli ni kweli, b’a 825,185 ne ba bonisa tukufalelo ya bona ka ku iñolisa bupaina bwa ka nakonyana, kamba bwa kamita. Ku sona silimo seo, Lipaki za Jehova ne ba tandile lihora ze 1,234,796,477 inze ba ambota ba bañwi evangeli ya Mubuso. Kaniti Jehova w’a tabiswa ki tukufalelo ya batu ba hae!

Mwa Linaha Li Sili

11, 12. Ki mitala ifi ye bonisa ze nde ze ba petile balumiwa?

¹¹ Mwahal’a lilimo ze fitile, ba ba felize kwa sikolo sa Giliadi ni ba ba kalile cwanoñu fa ku feza kwa Sikolo sa Tuto ya Bukombwa ba petile ze tuna. Ka mutala, balumiwa ba pili ha ne ba ile kwa Brazil ka 1945 ne ba iz’o fumana bahasanyi ba ba sa kwani 400. Balumiwa bao ni ba bañwi be ne ba ba latelezi ba sebelisani ka t’ata ni mizwale ba bona ba ba tukufalezwi ba kwa Brazil, mi Jehova u fuyozi hahulu buikatazo bwa bona. Ba ba hupula lilimo zeo b’a nyakalala luli ku bona kuli Brazil ne i bihile palo ye tuna ye nca ya 607,362 ka 2003!

¹² Mu nahane naha ya Japan. Ndwa ya lifasi ya bubeli i si ka tumbuka kale, ne ku na ni bakutazi ba Mubuso ba ba bat’o eza 100 mwa naha yeo. Mwa nako ya ndwa, ba fukuzwa ki nyandiso ye situhu, mi ndwa ha i to felanga, ne se ku siyezi Lipaki ba sikai fela be ne ba sa pila kwa moya ni kwa mibili. (Liproverbia 14:32) Ka 1949, basepahali ba batuna ba sikai bao ne ba tabile luli ku amuhela balumiwa ba pili b’a 13 be ne ba lutilwe kwa sikolo sa Giliadi, mi balumiwa bao kapili-pili ne ba tabezi mizwale ba bona ba kwa Japan ba ba mafulofulo, ili ba ba na ni kamuhelo. Hamulaho wa lilimo ze 50, ili mwa silimo sa 2003, Japan ne i bihile palotuna ya bahasanyi ye eza 217,508! Kaniti Jehova u fuyozi hahulu batu ba hae mwa naha yeo. Ku na ni lipiho ze swana ze futuka kwa linaha ze ñwi ze ñata. Ba ba kona ku kutaza mwa linaha li sili ba petile ze tuna luli mwa ku zibahaza evangeli kuli mane mwa 2003 ne i utwahezi mwa linaha, lioli, ni libaka ze 235 mwa lifasi kaufela. Ee, buñata bo butuna bwa batu bu sweli ku zwa mwa “macaba kaufela.”

“Ba Zwa mwa . . . Mishobo, ni mwa Masika, ni mwa Lipuo Kaufela”

13, 14. Jehova n’a bonisize cwañi butokwa bwa ku kutaza evangeli mwa “lipuo kaufela”?

¹³ Balutiwa ha se ba tozizwe ka moya o kenile fa Pentekonta ya 33 C.E., makazo ya pili ku bihiwa ne li ya ku bulela kwa bona ka malimi fapil’a nyangela ye n’e putehani. Bateelezi ba bona mwendi ne ba ziba puo ye n’e itusiswa mwa linaha ze ñata, y’e kana ya ba Sigerike. Ka ku ba “banna ba ba saba Mulimu,” mwendi hape ne ba konanga ku utwa lisebelezo za mwa Siheberu kwa tempele. Kono mamelelo ya bona n’e hapilwe luli ha ne ba utwile evangeli mwa puo ye ne ba ziba ku zwa kwa bwanana.—Likezo 2:5, 7-12.

¹⁴ Ni kacenu, lipuo ze ñata li sweli ku  itusiswa mwa musebezi wa ku kutaza. Buñata bo butuna bwa batu ne bu polofitilwe kuli bu zwa isi mwa macaba fela kono ni mwa “mishobo, ni mwa masika, ni mwa lipuo kaufela.” Ka ku lumelelana ni seo, Jehova n’a sinuzi ka Zakaria kuli: ‘Banna ba ba lishumi, ba malimi kaufela a macaba, ba ka swalelela mungundo wa kubo ya munna wa Mujuda, ba li: Lu ka ya ni mina; kakuli lu utwile kuli Muñ’a Bupilo u inzi ni mina.’ (Zakaria 8:23) Nihaike kuli Lipaki za Jehova ha ba sa na mpo ya ku bulela ka malimi, b’a ziba butokwa bwa ku luta batu mwa lipuo za bona.

15, 16. Balumiwa ni ba bañwi ba petile cwañi musebezi wa ku kutaza mwa lipuo ze ba bulela batu?

¹⁵ Ki niti kuli kacenu ki ze sikai lipuo ze itusiswa hahulu, ze cwale ka Sikuwa, Sifura, ni si-Spanish. Niteñi, ba ba zwile mwa linaha za habo bona ku yo sebeleza mwa linaha li sili ba lika ku ituta lipuo za mwa linaha zeo ilikuli evangeli i fitiswe hande ku “ba ba ketezwi [kamba, ba lipilu ze lata] bupilo bo bu sa feli.” (Likezo 13:48) Ku eza cwalo ku kona ku ba t’ata. Mizwale ba kwa naha ya South Pacific, ye bizwa Tuvalu, ha ne ba li mwa butokwi bwa lihatiso za mwa puo ya bona, mulumiwa yo muñwi a itumelela ku peta musebezi w’o. Bakeñisa kuli ne ku si na dikishinari, a kalisa ku kubukanya manzwi a mwa puo ya si-Tuvalu. Nako ha i nze i ya, kwa hatiswa buka ya Wa Kona Ku Pila Ku Ya Ku Ile mwa Paradaisi fa Lifasi-mubu * mwa si-Tuvalu. Balumiwa ha ne ba fitile mwa Curaçao, ne ku si na libuka ze tomile fa Bibele mi ne ku si na dikishinari mwa si-Papiamento, yona puo ye bulelwa mwa sioli seo. Hape ne ku na ni ku sa lumelelana hahulu ka za mo i lukela ku ñolelwa puo yeo. Niteñi, mwa lilimo ze peli ku zwa fo ba tela balumiwa ba pili, ne ku hatisizwe trakiti ya pili ya Sikreste ye tomile fa Bibele mwa puo yeo. Kacenu le, si-Papiamento ki ye ñwi ya lipuo ze 133 mo Tora ya ku Libelela i zwa nako ye swana ni ya Sikuwa.

¹⁶ Mwa Namibia balumiwa ba pili ne ba si ka yo fumana Lipaki ba ba pepezwi mwa naha yeo kuli ba ba tuse ku toloka. Hape, puo ya si-Nama, ye bulelwa mwa naha yeo ne i si na manzwi a talusa litaba ze itusiswanga hahulu, ze cwale ka “ku petahala.” Mulumiwa yo muñwi u biha kuli: “Kwa ku toloka ne ni itusisize hahulu maticele be ne ba ituta Bibele. Bakeñisa kuli ne ba sa zibi hahulu Bibele, ne ni na ni ku sebelisana ni bona ili ku bona teñi kuli mubamba ni mubamba u lukile.” Niteñi, trakiti ya Life in a New World ne i fitile fa ku tolokiwa mwa lipuo z’e ne za mwa Namibia. Kacenu le, Tora ya ku Libelela se i hatiswa kamita mwa si-Kwanyama ni si-Ndonga.

17, 18. Ki misebezi mañi ye sweli ku petiwa mwa Mexico ni mwa linaha ze ñwi?

¹⁷ Mwa Mexico, puo ye bulelwa hahulu ki si-Spanish. Kono ma-Spanish ba si ka taha kale, ne ku bulelwa lipuo ze ñata, mi ze ñwi ku zona  li sa itusiswa. Kacwalo, lihatiso za Lipaki za Jehova se li fumaneha mwa lipuo ze 7 za mwa Mexico mi mane ni puo ya liswanisezo za ka mazoho ya mwa Mexico. Bukombwa bwa Mubuso bwa mwa puo ya si-Maya ne li bona bwa pili ku zwa mwa puo ya American Indian. Kaniti, likiti li sikai za ma-Maya, ma-Aztec, ni cwalo-cwalo ki ba bañwi ba bahasanyi ba Mubuso b’a 572,530 ba mwa Mexico.

¹⁸ Cwanoñu fa, batu ba bañata ba balehezi kwa linaha ze ñwi ku yo bata makundamo, kamba ba tutile ka mulelo wa ku yo bata za ku ipilisa ka zona. Kacwalo, linaha ze ñata cwale se li kalisize ku ba ni batu ba bañatanyana ba ba bulela lipuo za mwa linaha li sili. Lipaki za Jehova ba kalile musebezi w’o. Ka mutala, mwa Italy ku na ni liputeho ni likwata mwa lipuo ze 22 ku zwisa kwateñi si-Italia. Kuli mizwale ba tusiwe ku kutaza kwa batu ba ba bulela lipuo li sili, cwanoñu fa ne ku lukisizwe lituto za ku luta lipuo ze 16, ku kopanyeleza ni si-Italia sa liswanisezo za ka mazoho. Mwa linaha ze ñwi ze ñata, Lipaki za Jehova ba sweli ku eza buikatazo bo bu swana bwa ku fita kwa batu ba bañata ba ba tutela mwa linaha za bona. Ee, ka tuso ya Jehova, buñata bo butuna bwa batu bu sweli ku zwa mwa lipuo z’e ñata-ñata.

“Mwa Lifasi Kaufela”

19, 20. Ki afi manzwi a Paulusi a’ sweli ku talelezwa ka nzila ye komokisa kacenu le? Mu taluse.

¹⁹ Mwa linako za baapositola, muapositola Paulusi n’a ñozi kuli: “Kikuli ha ba si ka utwa? Batili, ba utwile. Libubo la bona li ile mwa lifasi kaufela, mi manzwi a bona a utwahezi ku isa kwa mafelelezo a lifasi.” (Maroma 10:18) Haiba ne ku bile cwalo mwa linako za baapositola, kacenu le ku bile cwalo ni ku fita! Bolule-lule—mwendi ku fita linako kaufela za kwamulaho—ba sweli ku bulela kuli: “Ni ka lumba [Muñ’a] Bupilo ka nako ni nako; mulomo wa ka ha u na ku lisela ku mu lumba.”—Samu 34:1.

²⁰ Hape musebezi ha u kuteli mwamulaho. Palo ya bahasanyi ba Mubuso i sweli ku hula. Nako ye ñata-ñata i sweli ku tandiwa mwa musebezi wa ku kutaza. Ku sweli ku eziwa bolule-lule ba misipili ya makutisezo, mi likiti-kiti za lituto za Bibele li sweli ku zamaiswa. Mi ba banca ba zwelapili ku bonisa ku tabela. Ñohola, be ne ba fumanehile kwa Kupuzo ya lifu la Jesu ne ba fitile fa palotuna ye nca ye eza 16,097,622. Kwa iponelwa fo ku sweu kuli ku sa na ni musebezi o mutuna. Haike lu zwelepili ku likanyisa tundamo ye tiile ya mizwale ba luna be ne ba tiyezi nyandiso ye tuna. Mi haike lu bonise tukufalelo ye ne ba bonisize mizwale ba luna kaufela ili bao ku zwa 1919 ne ba zwezipili ku pateha mwa sebelezo ya Jehova. Bote ba zwelepili ku likanyisa mishonjo ya walisamu ya n’a ize: “Se si buyela kaufela, si lumbeke [Muñ’a] Bupilo. A mu lumbeke [Muñ’a] Bupilo.”—Samu 150:6.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Kona ku Talusa?

• Ki musebezi mañi o ne ba kalile ku tandanisa mizwale ka 1919, mi ki kabakalañi ha n’o li t’ata?

• Ki bomañi be ne ba kubukanyizwe kuli ba tuse mwa musebezi wa ku kutaza?

• Ki lifi ze ba petile balumiwa ni ba bañwi ba ba sebeleza mwa linaha li sili?

• Ki bupaki mañi bo mu kona ku ama ku bona bwa ku bonisa kuli Jehova w’a fuyola musebezi wa batu ba hae kacenu?

[Lipuzo za Tuto]

 [Chati fa likepe 18-21]

PUHO YA SILIMO SA SEBELEZO SA 2003 YA LIPAKI ZA JEHOVA MWA LIFASI KAMUKANA

 (Mu bone muputo o tiile)

[Maswaniso a fa likepe 14, 15]

Mifilifili ya ndwa ya lifasi ya bubeli ne i si ka kakanyisa Bakreste kuli evangeli n’e ka kutazwa

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Ku tunya: U.S. Navy photo; ze ñwi: U.S. Coast Guard photo

[Maswaniso a fa likepe 16, 17]

Buñata bo butuna bwa batu ne bu ka zwa mwa mishobo ni lipuo kaufela