Mu Tiise Lipilu za Ba Ba mwa Masitapilu

‘Muñ’a Bupilo u ni tozize kuli ni . . . omba-ombe ba ba lila kaufela.’ —ISAYA 61:1, 2.

1, 2. Lu swanela ku omba-omba bomañi, mi ki kabakalañi?

JEHOVA, yena Mulimu wa zote ze tiisa pilu, u lu luta ku iyakatwa batu ba bañwi ha ba wezwi ki maziyezi. U lu luta ku ‘tiisa ba lipilu ze shekesha’ ni ku tiisa ba ba lila kaufela. (1 Matesalonika 5:14) Balapeli ka luna ha ba tokwanga tuso ye cwalo, lwa ba fanga yona. Hape lu bonisanga lilato ku ba ba si mwa puteho, nihaiba ku bao kwamulaho mwendi ne ba si ka lu bonisa lilato ni hanyinyani.—Mateu 5:43-48; Magalata 6:10.

² Jesu Kreste n’a balile za musebezi wa bupolofita ni ku talusa kuli n’o filwe yena, a li: “Moya wa Mulena [Muñ’a] Bupilo u ku na; kakuli [Muñ’a] Bupilo u ni tozize kuli ni tiseze babotana litaba ze nde; u ni lumile ku tiisa ba ba lobehile lipilu, . . . ni ku omba-omba ba ba lila kaufela.” (Isaya 61:1, 2; Luka 4:16-19) Bakreste ba ba tozizwe ba miteñi ye ba lemuhile kale-kale kuli ni bona ba  swanela ku eza musebezi w’o, mi “lingu ze ñwi” ni bona ba tabela ku ba swalisa ku eza musebezi wo.—Joani 10:16.

3. Lu kona ku tusa cwañi batu ba ba buza kuli, “Kanti kiñi Mulimu h’a tuhelela maziyezi?”

³ Maziyezi h’a labuka ni ku siya batu ba lobehile lipilu, hañata ba buzanga kuli, “Kanti kiñi Mulimu h’a tuhelela maziyezi?” Bibele i alaba hande-nde puzo yeo. Kono haiba mutu h’a si ka ituta Bibele, ku kana kwa m’u ngela nako ku utwisisa hande kalabo. Lihatiso za Lipaki za Jehova za tusa. * Kono kwa makalelo, batu ba bañwi se ba omba-ombilwe ki ku bona fela mwa Bibele liñolo le li cwale ka Isaya 61:1, 2, kakuli li bonisa kuli Mulimu u lakaza kuli batu ba omba-ombiwe.

4. Paki yo muñwi mwa Poland n’a konile cwañi ku tusa musizana ya n’a ziyelehile, mi taba yeo i kona ku mi tusa cwañi ku tusa ba bañwi?

⁴ Banana, hamoho ni ba bahulu, ba tokwa ku omba-ombiwa. Musizana yo muñwi mwa Poland n’a kupile kelezo ku ndambo. Mulikan’a hae y’o, ili yo muñwi wa Lipaki za Jehova, n’a mu buzisisize ka musa, mi a ziba kuli musizana y’o n’a sisitiwa ki lipuzo ni lipilaelo ze li: “Kiñi ha ku na ni bumaswe cwana? Kiñi batu ha ba nyanda? Munyan’a ka ya omelezi luñañali u nyandelañi? Ni kulelañi pilu? Keleke i li zeo li zwa ku Mulimu. Kono haiba yeo ki niti, ni ka tuhela ku lumela ku yena!” Paki a lapela mwa pilu ku Jehova mi a li: “U ezize hande ku ni buza lipuzo zeo. Ni ka lika ku ku tusa.” A kandeka kuli ha n’a sa li mwanana, ni yena n’a na ni lipilaelo za hae mi Lipaki za Jehova ne ba mu tusize. Kihona a talusa kuli: “Ne ni itutile kuli Mulimu h’a nyandisi batu. Wa ba lata, u ba lakaleza fela ze nde, mi u ka tuha a tahisa licinceho ze tuna fa lifasi. Makulanu, mapongo a mwa busupali, ni lifu li ka fela, mi batu ba ba ipeya ku utwa ba ka pila ku ya ku ile fa lifasi ona fa.” A bonisa musizana y’o Sinulo 21:3, 4; Jobo 33:25; Isaya 35:5-7 ni 65:21-25. Ha se ba ambozi ka butungi, musizana, ka ku bonahala ku lula pilu, a li: “Cwale na ziba se ni pilela. Na kona ku t’o ku bona hape?” A zamaisezwa tuto ya Bibele habeli ka sunda.

Ka ku Omba-Omba Ko Ku Zwa ku Mulimu

5. Ha lu bonisa mufelañeke, ki sifi luli se si ka omba-omba batu?

⁵ Ha lu lika ku tusa ba bañwi, kaniti kw’a swanela ku bulela ni bona ka mufelañeke. Ka ze lu bulela ni mo li utwahalela linzwi la luna, lu lika ku bonisa mutu ya mwa masitapilu kuli lwa iyakatwa butata bwa hae. Nto yeo ha i petiwi ka ku bulela lika za mwa moya fela. Bibele i lu bulela kuli ‘ka ku tiiswa ni ku kutazwa ki Mañolo, lu ine lu na ni sepo.’ (Maroma 15:4) Ka ku hupula seo, lwa kona ku talusa ka nako ye lukela Mubuso wa Mulimu, mi lwa kona ku itusisa Bibele ku talusa ka m’o Mubuso w’o u ka tatululela matata a cwale. Ku tuha f’o, lwa kona ku talusa libaka yeo ha i li sepo ye tiile. Ka nzila yeo, lu ka ba omba-omba.

6. Ki lifi ze lu swanela ku taluseza batu ilikuli ba tiiswe hahulu lipilu ki ze mwa Mañolo?

 ⁶ Kuli mutu a tiiswe hahulu pilu, u tokwa ku ziba Mulimu wa niti, mw’a inezi, ni ku sepeha kwa lisepiso za hae. Ha lu lika ku tusa mutu ya si ka kala kale ku lapela Jehova, ki hande ku talusa lisupo ze. (1) Ze tiisa pilu ze mwa Bibele li zwa ku Jehova, Mulimu wa niti. (2) Jehova ki ya M’ata Ote, Mubupi wa lihalimu ni lifasi. Ki Mulimu y’a lilato mi u tezi sishemo se si sa feli ni niti. (3) Lwa kona ku fiwa m’ata a ku tiyela butata ha lu sutelela ku Mulimu ka ku anya zibo ye nepahezi ye mwa Linzwi la hae. (4) Bibele i na ni mañolo a’ ama litiko ze sisita batu ba ba shutana-shutana.

7. (a) Ku konwa ku petwañi ka ku koñomeka kuli ku omba-omba ko ku zwa ku Mulimu ‘ku atile ku Kreste’? (b) Mu kona ku omba-omba cwañi mutu ya ikutwa kuli muzamao wa hae u bile o maswe?

⁷ Ba bañwi se ba balile 2 Makorinte 1:3-7 ili ku susueza kwa moya ba ba mwa masitapilu ba ba ziba Bibele. Mwa ku eza cwalo, ba koñomekile pulelo ye li “lu atezwi ni ki ze tiisa pilu ku Kreste.” Liñolo leo li kona ku tusa mutu ku lemuha kuli Bibele ya tiisa pilu ni kuli u lukela ku isa hahulu pilu ku yona. Hape i kona ku ba mutomo wa ku zwisezapili puhisano, mwendi ka linako ze ñwi. Haiba mutu a ikutwa kuli maziyezi a hae a tisizwe ki lika ze maswe z’a ezize, f’ohe lwa kona ku mu bulelela, ku si na ku mu nyaza, kuli kw’a omba-omba ku ziba ze ñozwi kwa 1 Joani 2:1, 2 ni Samu 103:11-14. Ka linzila zeo lu omba-omba luli ba bañwi ka ze omba-omba za Mulimu.

Bupilo Ha Bu Amiwa Maswe ki Bubangoki Kamba Bunjebwe

8, 9. Batu ba ba wezwi ki bubangoki ba kona ku omba-ombiwa cwañi ka swanelo?

⁸ Bupilo bwa bolule-lule ba batu bu sinyizwe ki bubangoki—ili bwa mwa silalanda kamba mwa ndwa. Lu kona ku ba omba-omba cwañi?

⁹ Bakreste ba niti ba bona teñi kuli ibe ka lipulelo kamba likezo, ha ba yemeli sikwata sifi kamba sifi mwa lindwa za silifasi. (Joani 17:16) Kono ba itusisa ka swanelo Bibele ku bonisa kuli makandauko a cwalo h’a na ku inelela. Ba kona ku bala Samu 11:5 ku bonisa mw’a ikutwela Jehova ka za ba ba lata situhu kamba Samu 37:1-4 ku bonisa kelezo ya Mulimu ye li lu si ke lwa ipa m’ata a ku kutisa misuha kono lu sepe Mulimu. Manzwi a’ kwa Samu 72:12-14 a bonisa m’o Salumoni yo Mutuna, Jesu Kreste, ya busa cwale kwa lihalimu, a ikutwela ka za bonalimai ba bubangoki.

10. Haiba mu tiyezi lilimo-limo za ndwa, mañolo a’ bonisizwe a kona ku mi omba-omba cwañi?

¹⁰ Batu ba bañwi ba bandile mwa lindwa ze ñata likwata ze sa utwani ha ne li lwanela ku busa. Ba nahana kuli lindwa ni ze li tisanga ki ze bonwa mwa bupilo. Sepo fela ye ba na ni yona ki ya kuli ku kana kwa ba bela hande ha ne ba ka balehela kwa naha i sili. Kono buñata bwa bona ha ba konangi ku eza cwalo, mi ba bañata ba ba likile ku eza cwalo ba shwezi fateñi. Ba ba y’o fitanga mwa naha i sili hañata ba y’o fumananga makandauko a mañwi. Samu 146:3-6 ya kona ku itusiswa kwa ku tusa batu ba ba cwalo ku sepa nto ya ngana ye fita ku shimbuluka. Bupolofita bo bu kwa Mateu 24:3, 7, 14 kamba 2 Timotea 3:1-5 bwa kona ku ba tusa ku utwisisa hande taba ni ze li yemela lika ze ba tiyela, ili ku talusa kuli lu pila kwa mafelelezo a muinelo wa linto wa kale. Mañolo a’ cwale ka Samu 46:1-3, 8, 9 ni Isaya 2:2-4 a kana a ba tusa ku lemuha kuli kaniti kwapili, ku ka ba ni kozo.

11. Ki afi mañolo a n’a omba-ombile musali wa kwa Wiko wa Africa, mi ne li kabakalañi?

¹¹ Ha ne ku kolota ndwa ye sa feli kwa Wiko wa Africa, musali yo muñwi a tunuha mwa ndu ya hae inz’a picauka malumo a litobolo. Bupilo bwa hae bwa ba bwa sabo, matomola, ni masitapilu a matuna. Hasamulaho, lubasi lwa hae ha ne lu pila  mwa naha i sili, munn’a hae a cisa mucato wa bona mwa mulilo, ku leleka musal’a hae wa muima ni mwan’a hae wa lilimo ze lishumi, mi a ba muprisita. Musali y’o ha n’a bonisizwe Mafilipi 4:6, 7 ni Samu 55:22, hamoho ni litaba za mwa Tora ya ku Libelela ni Awake!, kwa nalulelule a tiiswa pilu ni ku ziba mulelo wa bupilo.

12. (a) Mañolo a imulula cwañi ba ba mwa butata bwa masheleñi? (b) Paki yo muñwi mwa Asia n’a konile cwañi ku tusa muleki?

¹² Ku wa kwa sifumu ku kenyize bolule-lule ba batu mwa butata. Fokuñwi seo si tisizwe ki ndwa ni ñolamenyi ya yona. Fokuñwi, miezezo ye maswe ya milonga ni buñwanyama ni ku sa sepahala kwa babusi kaufela ku tutuzi likwama za batu ni ku ba yubulisa tutu ya bona. Ba bañwi ba li ku simwa ba be ni tutu. Bao kaufela ba kona ku omba-ombiwa ki ku ziba kuli Mulimu u sepisa ku imulula bote ba ba mu sepa mi u tiisa kuli ku ka ba ni lifasi le li lukile m’o batu ba ka ikola misebezi ya mazoho a bona. (Samu 146:6, 7; Isaya 65:17, 21-23; 2 Pitrosi 3:13) Paki mwa naha ye ñwi ya kwa Asia ha n’a utwile muleki a tongoka za butata bwa masheleñi teñi m’o, a talusa kuli se ne si ezahala n’e li si li siñwi fela kwa matata a’ ninguzi lifasi. Ku talusa Mateu 24:3-14 ni Samu 37:9-11 kwa tahisa tuto ya kamita ya Bibele.

13. (a) Batu ha ba tinilwe ki lisepiso za buhata, lu kona ku ba tusa cwañi ka Bibele? (b) Haiba batu ba ikutwa kuli maziyezi a bonisa kuli ha ku na Mulimu, mu kona ku ba tusa cwañi ku utwisisa?

¹³ Batu ha ba nyandile lilimo-limo kamba ku tinwa ki lisepiso ze ñata za buhata, ba kana ba ba sina Maisilaele mwa Egepita be ne ba si ka teeleza “kabakala butuku bwa pilu.” (Exoda 6:9) Lika ha li li cwalo, ku kana kwa tusa ku bonisa m’o Bibele i kona ku ba tuseza ku tula matata a cwale ni ku pima likozi ze tatafalezanga batu bupilo. (1 Timotea 4:8b) Ba bañwi ba kana ba nga kuli maziyezi a’ ba ilami ki bupaki bwa kuli ha ku na Mulimu kamba kuli h’a na taba ni bona. Mwa kona ku nyakisisa mañolo a’ swanela ili ku ba tusa ku lemuha kuli Mulimu u file tuso kono ba bañata ha ba si ka i amuhela.—Isaya 48:17, 18.

Ha ku Na ni Mañungwa ni Lizikinyeho za Lifasi

14, 15. Kozi ye ñwi ha ne i mbemukisize ba bañata, Lipaki za Jehova ne ba iyakatitwe cwañi?

¹⁴ Kozi i kona ku zuha kabakala liñungwa, zikinyeho ya lifasi, mulilo, kamba limbomba. Masitapilu a kana a ba kai ni kai. Bapunyuhi ba kona ku omba-ombiwa cwañi?

¹⁵ Batu ba tokwa ku ziba kuli ku na ni ya iyakatwa bona. Mwa naha ye ñwi libangoki ha ne li taselize naha ka likezo za businyi, ba bañata ne ba mbemukile. Ba bañata ne ba shwezwi ki bana ba mba, bauti, balikani, ni ku luza mibeleko, kamba matiyelo kaufela fo ne ba yendami. Lipaki za Jehova ne ba tusize ba mwa lilalanda za bona, ili ku ba ambolisa ka mufelañeke ka za bumai-tuna bwa bona, ni ku ba balela manzwi a’ omba-omba a mwa Bibele. Ba bañata ne ba itebuhile hahulu pabalelo yeo.

16. Kozi ha ne i wezi silalanda se siñwi mwa El Salvador, ki kabakalañi sebelezo ya mwa simu ya Lipaki ba mwateñi ha ne i petile ze tuna?

¹⁶ Mwa El Salvador, zikinyeho ye tuna ya lifasi ka 2001 ne i latelezwi ki sifako sa sitipwitipwi sa sileze se ne si bayauzi ili se ne si bituzi ba bañata. Mwan’a Paki wa lilimo ze 25 ni banyani ba babeli ba musali ya n’a beelelize, ne ba shwile. Mahe mucaha y’o ni musali ya n’a ka nyala kapili-pili ba pateha mwa sebelezo ya mwa simu. Ba bañata ba ba bulelela kuli Mulimu ki yena ya n’a ngile bafu kamba kuli ne li tato ya Mulimu. Lipaki ba itusisa Liproverbia 10:22 ku bonisa kuli Mulimu h’a bati kuli lu tomohe lipilu. Ba bala Maroma 5:12 ku bonisa kuli lifu haki tato ya Mulimu kono ne li tisizwe ki sibi sa Adama. Hape ne ba talusize taba ye omba-omba ye kwa Samu  34:18, Samu 37:29, Isaya 25:8, ni Sinulo 21:3, 4. Batu ne ba tabezi ku teeleza, sihulu kakuli sibeli sa basali bao ne ba shwezwi mwa kozi yeo, mi lituto za Bibele ze ñata ne li kalisizwe.

17. Ha ku zuhile kozi, lu kona ku fa lituso lifi?

¹⁷ Kozi ha i zuha, mu kana mwa fumana mutu ya tokwa lituso honaf’o. Zeo ikana ya ba ku bata dokota, ku tusa batu ku ya kwa sipatela, kamba ku eza mo ku konahalela kaufela ku ba fa lico ni matibelelo. Ka 1998 ha ne ku ezahezi kozi ye cwalo kwa Italy, mubihi wa makande n’a ize Lipaki za Jehova “ba ezanga se siñwi, ili ku tusa ba ba nyanda, ku si na taba kuli ki ba bulapeli bufi.” Mwa libaka ze ñwi, ze n’e polofitilwe kuli li ka ezahala mwa mazazi a maungulo li nyandisa hahulu batu. Mwa libaka zeo, Lipaki za Jehova ba talusanga bupolofita bwa Bibele, mi ba omba-ombanga batu ka sepiso ya Bibele ya kuli Mubuso wa Mulimu u ka tiseza batu buiketo sakata.—Liproverbia 1:33; Mika 4:4.

Ha ku Shwile Mutu mwa Lubasi

18-20. Lubasi ha lu shwezwi, mu kona ku bulelañi kamba ku ezañi ze omba-omba?

¹⁸ Zazi ni zazi, bolule-lule ba batu ba lila mulatiwa ya shwile. Mu kana mwa katana ba ba lila ha mu li mwa bukombwa bwa Sikreste kamba ha mu patehile mwa misebezi ya ka zazi ni zazi. Mu kona ku bulelañi kamba ku ezañi ze ka ba omba-omba?

¹⁹ Kana mutu y’o u bonahala ku tomoha hahulu pilu? Kana mwa ndu ku tezi bahabo yena ba ba na ni masitapilu? Ki ze ñata ze ne mu ka tabela ku bulela, kono maseme a butokwa. (Muekelesia 3:1, 7) Mwendi nto ye swanela ki ku bulela ka ku omba-omba, ku siya hatiso ye swanela ye tomile fa Bibele (broshuwa, magazini, kamba trakiti), ni ku pota hamulaho wa mazazinyana ku bona  kamba ku tokwahala tuso ye ñwi. Ka nako ye lukela, mu ifane ku talusa ze susueza ze mwa Bibele. Seo s’a kona ku ombalisa ni ku kuyula butuku. (Liproverbia 16:24; 25:11) Ha mu koni ku zusa bafu, mwa n’a ezezanga Jesu. Kono mwa kona ku talusa ze i bulela Bibele ka za muinelo wa bafu, nihaike yeo mwendi haki yona nako ya ku hanyeza mibonelo ya buhata. (Samu 146:4; Muekelesia 9:5, 10) Mwa kona ku bala hamoho lisepiso za Bibele ka za zuho. (Joani 5:28, 29; Likezo 24:15) Mwa kona ku talusa ze li ambola, mwendi ili ku itusisa taba ye bihilwe mwa Bibele ye bulela za zuho. (Luka 8:49-56; Joani 11:39-44) Hape, mu bulele ni za tulemeno twa Mulimu ya lilato ya lu fa sepo yeo. (Jobo 14:14, 15; Joani 3:16) Mu taluse mo li mi tuselize lituto zeo ni libaka ha mu li kolwa.

²⁰ Ku memela mutu ya tomohile pilu y’o kwa Ndu ya Mubuso ku kana kwa mu tusa ku fita fa ku ziba batu ba ba lata luli ba bañwi ili ba ba ziba ku yahisana. Musali yo muñwi kwa Sweden n’a fumani kuli seo ki sona sa n’a batanga mwa bupilo bwa hae kaufela.—Joani 13:35; 1 Matesalonika 5:11.

21, 22. (a) Ku tokwahalañi ku luna kuli lu omba-ombe batu? (b) Mu kona ku omba-omba cwañi mutu ya ziba kale hande Mañolo?

²¹ Ha mu ziba kuli mutu u mwa masitapilu, ibe wa mwa puteho ya Sikreste kamba wa kwande, kana mu palelwanga ku ziba sa ku bulela kamba ku eza? Linzwi la Sigerike leo hañata li tolokiwanga kuli “ku omba-omba” mwa Bibele se li talusa luli ki “ku biza mutu ku t’o mi ina kwatuko.” Kuli mutu a be muomba-ombi sakata, u tokwa ku ifana ku ba fakaufi ni ba ba lila.—Liproverbia 17:17.

²² Ku cwañi haiba mutu ye mu bata ku omba-omba wa ziba kale ze i bulela Bibele ka za lifu, tiululo, ni zuho? Ku ba teñi fela kwa mulikani ya lumela ze swana kw’a kona ku mu omba-omba. Haiba u bata ku bulela, mu mu teeleze hande. Mu si ikutwi kuli mu tokwa ku fa ngambolo. Haiba mañolo a balwa, mu a’ nge ku ba manzwi a Mulimu a tiisa lipilu za sibeli sa mina. Mu bonise tumelo ye tiile ye mu na ni yona sibeli sa mina ya kuli z’a bulela mañolo ki za niti. Ka ku bonisa mukekecima wa Mulimu ni ku aba litaba za butokwa ze mwa Linzwi la Mulimu, mwa kona ku tusa ba ba lila ku tobiwa lipilu ni ku matafazwa ki “Mulimu wa ze tiisa pilu kaufela,” yena Jehova.—2 Makorinte 1:3.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Liñi?

• Batu ba supanga mañi munwana ha ku ba ni maziyezi, mi lu kona ku ba tusa cwañi?

• Lu kona ku ezañi kuli lu tuse ba bañwi ku tiiswa hahulu lipilu ki ze mwa Bibele?

• Ki lifi lika ze tiseza ba bañata masitapilu mwa silalanda sa mina, mi mu kona ku ba omba-omba cwañi?

[Lipuzo za Tuto]

[Maswaniso a fa likepe 23]

Ku fa batu taba ye omba-omba ha ku bile ni ziyezi

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Mafulo a babalehi: UN PHOTO 186811/J. Isaac

[Siswaniso se si fa likepe 24]

Ku ba teñi fela kwa mulikani kw’a kona ku omba-omba mutu