Bahalalehi Ba Niti Ba Kona ku Mi Tusa Cwañi?

MWA Mañolo, linzwi la Sigerike le li tolokilwe mwa Libibele ze ñwi kuli “muhalalehi,” li kona ku tolokiwa kuli “ya kenile.” Pulelo yeo ne i talusa bomañi? Dikishinari ye bizwa An Expository Dictionary of New Testament Words i bulela kuli pulelo yeo “ha i itusiswa mwa buñata sina mo i itusiselizwe kwa balumeli, i talusa balumeli kaufela isiñi batu fela ba ba kenile hahulu, kamba bafu be ne ba zibahala ka likezo ze nde hahulu ha ne ba sa pila.”

Kacwalo muapositola Paulusi n’a bizize Bakreste kaufela ba kwa makalelo kuli ki bahalalehi ba niti, kamba ba ba kenile. Ka mutala, mwa linako za baapositola n’a ñozi liñolo le ne li kala cwana: “Ni ñolela Keleke ya Mulimu ye mwa Korinte, ni ba ba kenile kamukana ba ba mwa naha kaufela ya [sibaka sa Maroma sa] Akaya.” (2 Makorinte 1:1) Ku zwa f’o, Paulusi n’a ñolezi “kaufela ba ba ina mwa Roma, ba ba latwa ki Mulimu, ba ba bizelizwe ku ba ba ba kenile.” (Maroma 1:7) Ku si na kakanyo, ba ba kenile bao ne ba si ka shwa kale, mi ne ba sa shutani ni balumeli ba bañwi kaufela kabakala bukeni bo bu zwile mubano. Kiñi se ne si ba zibahaza kuli ki bahalalehi?

Ku Keniswa ki Mulimu

Linzwi la Mulimu li bonisa kuli muhalalehi h’a ketiwi ki batu kamba kopano. Mañolo a bulela kuli: “[Mulimu] ki Yena ya lu pilisize, mi a lu bizize ka pizo ye kenile, isi kabakala misebezi ya luna, kono ka mulelo wa hae o tiile, ni ka sishemo se lu filwe.” (2 Timotea 1:9) Ya kenile u kenisizwe ka pizo ya Jehova, ka ku ya ka sishemotuna ni tato ya Hae.

Ba ba kenile ba puteho ya Sikreste ba mwa “Bulikani bo bunca.” Mali a Jesu Kreste a’ suluzwi a tiisa bulikani b’o ni ku kenisa ba ba li ku bona. (Maheberu 9:15; 10:29; 13:20, 24) Ka ku ba kuli ku Mulimu ba kenisizwe, ki bona ba ba li ‘buprisita bo bu kenile, kuli ba tahise matabelo a moya a’ amuheleha hande ku Mulimu, ka Jesu Kreste.’—1 Pitrosi 2:5, 9.

Ku Kupa Kemelo kwa Bahalalehi

Ka ku lumela kuli ba ba twi ki bahalalehi b’a kona ku fa balumeli m’ata a ipitezi, batu ba bañata ba kuteka bahalalehi ka ku itusisa tubongobongo to ba siile kamba ka ku ba kupa kemelo. Kana Bibele y’a bulela cwalo? Mwa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a lutile balateleli ba hae mwa ku atumelela Mulimu, n’a ize: “Mu lapele cwana, mu li: Ndat’a  luna ya kwa lihalimu, Libizo la hao a li be le li kenile.” (Mateu 6:9) Litapelo li swanela fela ku libiswa ku Jehova Mulimu a nosi.

Ka ku lika ku paka kuli ba ba twi ki bahalalehi ba swanela ku yemela batu ku Mulimu, bocaziba ba bañwi ku za bulapeli ba sebelisanga liñolo la Maroma 15:30, le li li: “Banabahesu, na mi lapela kabakala Mulen’a luna Jesu Kreste, ni ka lilato la Moya, mu ni lwanele ni mina ka ku ni lapelela ku Mulimu.” Kana Paulusi n’a susueza balumeli bao kuli ba lapele ku yena kamba kuli ba atumele Mulimu ka libizo la hae? Kutokwa. Nihaike Bibele i susueza za ku lapelela bahalalehi ba niti, kamba ba ba kenile, Mulimu h’a si ka laela kuli lu lapelange kwa bahalalehi bao kamba ku lapelanga ka bona.—Mafilipi 1:1, 3, 4.

Niteñi, Mulimu u ketile Muyemeli wa litapelo za luna. Jesu n’a ize: “Ki na nzila, ni niti, ni bupilo; ha ku na mutu ya ka taha ku Ndate, konji ka na.” Jesu n’a ekelize kuli: “Se mu ka kupa kaufela ka Libizo la ka, ni ka si eza, kuli Ndate a lumbwe ka Mwana. Ha mu kupa se siñwi ka Libizo la ka, ni ka si eza.” (Joani 14:6, 13, 14) Lwa kona ku kolwa kuli Jehova wa tabela ku utwa litapelo ze fiwa ka libizo la Jesu. Bibele i ama ku Jesu kuli: “U kona ku pilisa ku feleleza ba ba taha ku Mulimu ka yena, kakuli unz’a pila kamita ku ba lapelela [kamba, ku ba yemela].”—Maheberu 7:25.

Haiba Jesu wa lata ku lu yemela, ki kabakalañi ba ba twi ki bahalalehi ha ba itusiswanga hahulu mwa litapelo ze ba lapelanga balapeli ba mwa Krestendomu? Buka ye bizwa The Age of Faith ye ñozwi ki caziba wa litaba ze ezahezi, Will Durant, i talusa simuluho ya muezezo w’o. Durant u bulela kuli Mulimu ya M’ata Ote n’a sabiwa mi Jesu n’a bonahala ku ba ya atumeleha, kono u li: “Ne ku si na ya n’a kona ku lika ku ambola ku [Jesu] inz’a ziba kuli n’a lobile hahulu za N’a bulezi mwa Ngambolo ya fa Lilundu. Ne ku bonahala kuli ku mbubo kuli mutu a libise tapelo ku ya ketilwe ku ba muhalalehi ya twi u kwa lihalimu, ni ku mu kupa kuli yena cwale a mu yemele ku Kreste.” Kana mibonelo ye cwalo i lukile?

Bibele i lu luta kuli ha lu lapela ka Jesu, lwa kona ku “lumelelwa ka yena ku sutelela ku  Mulimu ka sepo.” (Maefese 3:11, 12) Mulimu ya M’ata Ote h’a yo kwahule ni batu kuli a palelwe ku utwa litapelo za luna. Walisamu Davida n’a lapezi ka sepo kuli: “Wena ya utwa milapelo, batu kaufela ba ka ta ku Wena.” (Samu 65:2) Mwa sibaka sa ku fa m’ata ka tubongobongo twa bonyandi ba ba twi ki bahalalehi, Jehova u sululela moya wa hae ku ba ba u kupa ka tumelo. Jesu n’a ize: “Mbali mina ba ba na ni lunya, mu ziba ku fa bana ba mina lika ze nde, Ndate ya kwa lihalimu u ka mi fita hahulu mwa ku fa Moya o Kenile ku ba ba u kupa ku yena.”—Luka 11:13.

Musebezi wa Ba Ba Kenile

Ba ba kenile bao Paulusi n’a ñolezi mañolo ba shwile kale-kale mi hañihañi ne ba ka fiwa “kuwani ya bulena ya bupilo,” ili ku talusa kuli ne ba ka zusezwa kwa bupilo bwa kwa lihalimu. (Sinulo 2:10) Nihaiba balapeli ba batuna ba Mulimu ba lumela kuli mutu nih’a kuteka bahalalehi bao, ha ku talusi kuli u ka silelezwa kwa matuku, likozi za ka taho, kutokwa mali, busupali, kamba lifu. Kacwalo, ne mu kana mwa buza kuli, ‘Kana ba ba kenile ba Mulimu b’a iyakatwa luna luli? Kana lwa lukela ku libelela kuli ba ka lu tusa?’

Ba ba kenile ne ba bulezwi hahulu mwa bupolofita bo buñwi bwa n’a ñozi Daniele. Mwa lilimo za mwanda wa bu 6 B.C.E., n’a boni pono ye nyangumuna, ili ye sa talelezwa ni kacenu le. Mwa liwate ne ku ombokile libatana z’e ne ze sabisa, ili ze swaniseza milonga ya butu, ye sa koni ku taleleza butokwi luli bwa batu. Daniele kih’a polofita kuli: “Kono ba ba kenile ba Muambakani-ya-Pahami ki bona ba ba ka amuhela mubuso; ba ka luwa mubuso ku ya ku ile, mane kamita ni ku ya ku ile.”—Daniele 7:17, 18.

Paulusi n’a koñomekile za “sanda se ba ka yola [“ba ba kenile,” NW],” ili sanda se ba ka yo ca ni Kreste kwa lihalimu. (Maefese 1:18-21) Mali a Jesu a tahisize kuli ba ba kenile b’a 144,000 ba kone ku zusezwa kwa kanya ya kwa lihalimu. Muapositola Joani n’a bulezi kuli: “Ba na ni mbuyoti, mi ki ba ba ba kenile, ba ba filwe siemba mwa zuho ya pili; lifu la bubeli ha li na mata fahalimu a bona; kono ba ka ba baprisita ba Mulimu ni ba Kreste, mi ba ka busa ni yena myaha ye 1,000.” (Sinulo 20:4, 6; 14:1, 3) Mwa pono, Joani n’a utwile mpi ya libupiwa za kwa lihalimu inze i opelela Jesu ya filwe kanya kuli: “Wa liululela Mulimu, ka mali a hao, batu ba ba zwa mwa masika kaufela, ni mwa lipuo, ni mwa mishobo, ni mwa macaba, mi u ba beile ku ba malena ni baprisita ku Mulimu; mi ba ka busa lifasi.” (Sinulo 5:9, 10) Manzwi ao a’ tiisa sepo luli! Jehova Mulimu ka sibili u ketile banna ni basali bao ka tokomelo. Hape, ba mu sebelelize ka busepahali fa lifasi, inze ba kopana ni matata a butu. (1 Makorinte 10:13) Kacwalo lwa kona ku ikolwisa kuli ba ba kenile, kamba bahalalehi bao ba ba ka be ba zusizwe kwa bafu, ba ka busa ka sishemo ni ka kutwisiso, ka ku hupula mapalelwi ni mifokolo ya luna.

Limbuyoti Mwatas’a Mubuso

Mubuso o li mulonga u tuha u nga muhato wa ku feza bumaswe ni manyando kaufela mwa lifasi. F’o batu ba ka sutelela bukaufi ku Mulimu ku fita lili kaufela. Joani n’a ñozi kuli: “Na utwa linzwi le lituna le li zwa mwa Lubona, li li: Mu bone Tabernakele ya Mulimu, i inzi ni batu; U ka yaha ni bona, ba be macaba a hae; mi Mulimu u ka ba ni bona, Yena luli, ibe Mulimu wa bona.” Seo si ka tahisa limbuyoti ze ñata-ñata kwa batu, kakuli bupolofita bo mane bu zwelapili kuli: “U ka takula miyoko  kaufela kwa meto a bona; mi lifu ha li sa na ku ba teñi; nihaiba ku tahelwa ki maswabi ni ku lila, ni ku utwa butuku; kakuli za pili li felile.”—Sinulo 21:3, 4.

Yeo ikaba nako ye tabisa hakalo! Ze i ka tahisa puso ye petehile ya Kreste Jesu ni ba ba kenile b’a 144,000 li zwelapili ku taluswa cwana kwa Mika 4:3, 4: “[Muñ’a] Bupilo u ka atula mwahal’a macaba a mañata, a laye macaba a tiile, a kwahule. Ka mikwale ya bona ba ka tula mihuma, mi ka malumo a bona ba ka tula licekesi; sicaba se siñwi ha si sa na ku lwanisa se siñwi ka lilumo, mi ha ba sa na ku ituta ndwa. Kono ba ka ina, mutu ni mutu mwa kota ya hae ya veine ni mwa kota ya hae ya feiga, ku si na ya ba sabisa; kakuli ki s’o bulezi mulomo wa [Muñ’a] Bupilo wa limpi.”

Ba ba kenile ki bona ba ba memela batu kwa limbuyoti zeo. Ka ku swanisezwa ki munyaliwa, bahalalehi ba niti ba swalelezi ku bulela kuli: “Taha!” Mi timana i zwelapili kuli: “Mi ni yena ya utwa a bulele, a li: Taha! Mi ya shwile linyolwa a tahe; ya lata, a nge fela kwa mezi a bupilo.” (Sinulo 22:17) Ki lifi ze kopanyelezwa mwa pulelo ya kuli “mezi a bupilo”? Ye ñwi ya ku zona ki zibo ye nepahezi ya milelo ya Mulimu. Jesu n’a lapezi ku Mulimu kuli: “Bupilo bo bu sa feli, kikuli ba ku zibe, Wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o lumile, yena Jesu Kreste.” (Joani 17:3) Zibo yeo i fumanwa ka ku ituta Bibele kamita. Lwa kona ku taba hakalo kuli ka Linzwi la Mulimu lwa kona ku ziba kuli ki bafi luli ba ba kenile mi ni ku ziba mw’a ka itusiseza bona Mulimu mwa ku tusa batu ku ya ku ile!

[Siswaniso se si fa likepe 4]

Paulusi n’a ñolezi bahalalehi ba niti mañolo a’ tahile ka moya o kenile

[Siswaniso se si fa likepe 5]

Baapositola ba Jesu ba ba sepahala ne ba bile bahalalehi ba niti, kamba ba ba kenile

[Siswaniso se si fa likepe 6]

Lwa kona ku lapela ka sepo ku Mulimu ka Jesu Kreste

[Siswaniso se si fa likepe 7]

Bahalalehi, kamba ba ba kenile ili ba ba ka be ba zuhile kwa bafu, ba ka ba babusi ba ba musa fahalimw’a lifasi-mubu