MIFILIFILI YA MWA LAPA NI YA KUBATA KULOBALA NI MUTU KA KUMUTUNDANISA: Katengo ka Silikani sa Linaha za Lifasi (UN) kabiha kuli: “Musali alimuñwi mwahalaa basali babalaalu saanatilwe ki muunaa hae kamba kubata kulobalwa ka kutundaniswa. Ka bumai, “kukulubelwa kuli, mwa lifasi kaufela, musali alimuñwi mwahalaa basali ba 5 ukaswalwa likalala kamba kutundaniswa kuli aswalwe likalala.”

BUKEBENGA: Lipiho libonisa kuli kunani likwata za libangoki zefitelela 30,000 mwa naha ya United States. Mwa Latin America, lipiho libonisa kuli ibato ba mutu alimuñwi mwahalaa batu babalaalu sanaatilwe ki sibangoki.

LIPULAYANO: Kukulubelwa kuli batu bababato eza 500,000 nebabulailwe ki batu mwa silimo silisiñwi sa cwanoñu fa, ili palo yefitelela batu bane babulailwe mwa lindwa mwa silimo seo. Kwa mboela wa Africa ni kwa Central America nekunani palo yetuna hahulu ya batu bababulaiwanga, ili yeminahanya hane palo ya batu bababulaiwanga mwa lifasi kaufela ka avareji. Batu babafitelela 100,000 nebabulailwe mwa Latin America mwa silimo silisiñwi, mi ba 50,000 nebabulailwe mwa naha ya Brazil feela. Kana kunani nzila ya kufelisa ka yona mifilifili?

Ki kabakalañi mifilifili haiatile hahulu cwalo? Kunani lika zeñata zetahisa mifilifili zeselemuhilwe, zekopanyeleza zelatelela: kusautwana kokutahiswa ki kushutana kwa mipilelo ni mayemo a batu, kutoya mobapilela batu babañwi, kunwa maswe bucwala ni kuitusisa milyani yekola, mifilifili ya babahulu yebaiponela banana, ni taba ya kuli likebenga libonahala kuli halifiwangi koto.

Ki niti kuli mwa libaka zeñwi za lifasi kubile ni zwelopili ya kufukuza mifilifili. Kubihiwa kuli, mwa tolopo ya São Paulo, mwa Brazil, ili mokupila batu babañata hahulu, palo ya batu bane babulaiwa neifukuzehile ibato ba ka 80 pesenti mwa lilimo ze 10 zefelile. Nihakulicwalo, bukebenga bwa mifuta kaufela busaatile hahulu mwa tolopo yeo, mi kuzwelapili kubulaiwanga batu bababato ba 10 mwahalaa batu ba 100,000 babapila mwa tolopo yeo. Kacwalo, kutokwa kuezwañi kuli mifilifili ifele mi isike yabateñi nikamuta?

Kufelisa mifilifili kutokwa kuli batu baeze sesiñwi ka za mibonelo ni mipilelo yabona. Kuli batu ba mifilifili bacince mupilelo wabona, batokwa kutuhela mikwa yecwale ka buikuhumuso, mukwañuli, ni buitati, mi babe ni lilato, likute, ni kuiyakatwa babañwi.

Ki sika mañi sesikona kususueza mutu kueza licinceho zetuna cwalo? Munahane zeiluta Bibele:

• “Se ki sona se si taluswa ki ku lata Mulimu, kuli lu mamele milao ya hae.”—1 Joani 5:3.

• “Ku saba Muñaa Bupilo ki ku toya bumaswe.”—Liproverbia 8:13.

Kulata Mulimu ni kusaba kumufoseza kukona kutusa hahulu nihaiba batu ba mifilifili kucinca mupilelo  wabona, isiñi fahalimu feela kono mane kucinca butu bwabona kaufela. Kana taba yeo luli yaezahalanga?

Munyakisise mutala wa bo Alex, * babatandile lilimo ze 19 zefelile mwa tolongo ya kwa Brazil kabakala milatu yeshutana-shutana ya kunata batu babañwi. Nebabile yomuñwi wa Lipaki za Jehova mwa silimo sa 2000 hamulaho wa kuituta Bibele ni Lipaki. Kana luli bacincize mupilelo wabona wa mifilifili? Eni, mi bo Alex bainyaza hahulu kabakala lika kaufela zemaswe zene baezize. Babulela kuli: “Nifitile fakulata Mulimu kabakala kunitusa kuikutwa kuli niswalezwi habuniti. Kuitebuha ku Jehova ni kumulata kunitusize kucinca mupilelo waka.”

Bo César, babapila mwa naha yeswana ya Brazil, neli malengwami mi hape nebauzwezanga batu ka kuitusisa litobolo. Nebaezize cwalo ka lilimo zebato ba 15. Ki sika mañi sene sibatusize kucinca mupilelo wabona wo? Hane bali mwa tolongo, nebapotezwi ki Lipaki za Jehova, mi ni bona bakalisa kuituta Bibele. Bo César batalusa kuli: “Lo neli lona lwapili fone nilemuhezi kuli bupilo bunani mulelo. Neniitutile kulata Mulimu. Hape neniitutile kumusaba, ili kusaba kueza lika zemaswe hape ni kufoseza Jehova. Nenisa lati kubonisa kuli haniitebuhi sishemo sahae. Lilato lene ninani lona leo ni sabo yeo neli nisusuelize kucinca mupilelo waka.”

Litaba zeezahalile zeo lilubonisañi? Lilubonisa kuli Bibele inani maata a kucinca bupilo bwa batu ka nzila yekomokisa, ili kucinca munahanelo wabona. (Maefese 4:23) Bo Alex, base babulezwi mwa taba ye, baekeza kuli: “Zene niitutile mwa Bibele neliswana sina mezi akenile anaasululelwa na, ili kunikenisa hanyinyani-hanyinyani ka kutapisa mihupulo yaka yemaswe. Zeo ki lika zene nisanahanangi kuli nakona kulituhela.” Kaniti, haiba lutaza minahano yaluna ka lushango lwa Bibele lolukenile, lushango lo lwakona kuzwisa kamba kutapisa bumaswe bolunani bona. Linzwi la Mulimu linani maata a kukenisa batu. (Maefese 5:26) Likona kutahisa kuli batu bane banani situhu ni buitati bacince mipilelo yabona mi babe ni sishemo ni kozo. (Maroma 12:18) Baikola kozo mwa bupilo bwabona ka kusebelisa likuka za Bibele.—Isaya 48:18.

Lipaki za Jehova babafitelela 8 milioni, ili babafumaneha mwa linaha ze 240, bafumani nzila ya kufelisa ka yona mifilifili. Batu ba matalo a mibala yeshutana-shutana ni ba mipilelo ni lisimuluho zeshutana-shutana, baitutile kulata Mulimu ni kumusaba ni kulatana mwahalaa bona, ili kupila ka kozo sina lubasi lolufumaneha mwa lifasi kaufela. (1 Pitrosi 4:8) Mupilelo wabona ubonisa hande kuli mifilifili yakona kufela mwa lifasi.

Bibele isepisa kuli Mulimu atuha afelisa mifilifili mwa lifasi. Lifasi le la mifilifili, likaatulwa fa “lizazi la katulo ni la sinyeho ya banyefuli” lakatisa Mulimu. (2 Pitrosi 3:5-7) Hakusana kuba ni batu ba mifilifili babaka nyandisa babañwi. Lukona kuikolwisa cwañi kuli Mulimu watabela kuunga muhato ni kufelisa mifilifili?

Bibele ibulela kuli Mulimu “u toile ya maswe, ni ya lata situhu.” (Samu 11:5) Mubupi ulata kozo ni katulo yelukile. (Samu 33:5; 37:28) Ki lona libaka hasike atuhelela batu ba mifilifili kuzwelapili kuya kuile.

Kaniti, lifasi lelinca la kozo lataha. (Samu 37:11; 72:14) Mwakona kuituta zeñata ka za zemutokwa kueza kuli mutopila mwa lifasi leo mokusina mifilifili.