KWA BASHEMI
7: Mikwa Yeminde
ZEKUTALUSA KUBA NI MIKWA YEMINDE
Ka kuba bashemi, mubonisa “mikwa yeminde” mwa bupilo. Ka mutala, kana mulika ka taata kusepahala mwa lika kaufela? Uzibe mwendi mubata kuli bana bamina ni bona babe ni mikwa yeminde yeo.
Kuzwa fo, mubata kuluta bana bamina butokwa bwa kubeleka ka taata, kueza lika zelukile, ni kuisa babañwi pilu, ili mikwa yakona kuituta kuba ni yona mutu hasali mwanana.
SIKUKA SA MWA BIBELE: “Luta mwana nzila yaswanela kuzamaya ku yona; nihaka supala haana kukeluha ku yona.”—Liproverbia 22:6.
LIBAKA HAMUTOKWA KUEZA CWALO
Lutokwa kubonisa hahulu mikwa yeminde sihulu ka nako ye, yeluitusisa hahulu lipangaliko. Me wa libizo la Karyn, ubulela kuli: “Litaba zemaswe likona kufumanwa ka bunolo fa lipangaliko ka nako ifi kamba ifi. Bana baluna bakona kubuha lika zemaswe fa tupangaliko inze bainzi bukaufi ni luna, luna lusa zibi!”
SIKUKA SA MWA BIBELE: “Lico zetiile ki za batu babahulile, ili babatwaelize maata abona a kulemuha, ilikuli bataluhanye zelukile ku zesika luka”—Maheberu 5:14.
Lutokwa kuisa pilu babañwi. Kuisa pilu babañwi kukopanyeleza kueza lika zeengiwa kuli ki zenyinyani (inge cwalo kubulela kuli “shangwe” ni “niitumezi”) ni kuiyakatwa babañwi, ili mukwa obasina ona babañata bakeñisa kupateha hahulu fa lipangaliko kufita kuisa pilu kwa batu babañwi.
SIKUKA SA MWA BIBELE: “Momubatela kuli batu bamiezeze, mubaeze cwalo ni mina.”—Luka 6:31.
ZEMUKONA KUEZA
Mutaluse mikwa yeminde yemutabela. Ka mutala, lipatisiso libonisa kuli banana babasa nonoboka bakona kuambuka buhule haiba nebalutilwe kuli buhule bumaswe inze basali banana.
AKALEZO: Muitusise taba yesazo ezahala kuli mulute mwanaa mina mikwa yeminde. Ka mutala, haiba kubile ni makande abulela za bukebenga bobuñwi, mwakona kubulelela mwanaa mina kuli: “Ki nto yemaswe hahulu kubona mo batu babañwi baboniseza bunyemi bwabona ku babañwi. Ubona cwañi, ki lika mañi zetahisanga kuli batu baeze cwalo?”
“Kubanga taata kwa banana kuketa zende ku zemaswe haiba basazibi zelukile kamba zesika luka.”—Bo Brandon.
Mulute bana bamina mikwa yeminde. Nihaiba banana babanyinyani bakona kuituta kubulelanga kuli “shangwe” ni “niitumezi” ni kukuteka babañwi. Buka yebizwa Parenting Without Borders, ibulela kuli: “Haiba banana balemuha kuli bakona kutusa mwa lubasi lwabona, kwa sikolo, mane hamohocwalo ni mwa sibaka sebapila ku sona, uzibe bakaezanga lika zende zesike zatusa feela bona kono zekatusa mañi ni mañi.”
AKALEZO: Mufange bana bamina misebezi ya fa lapa ili yekabatusa kuziba bunde bwa kusebeleza babañwi.
“Haiba bana baluna batwaela kuezanga misebezi ya fa lapa ka nako ya cwale, habana kupalelwa kuyoezanga misebezi yeo habakayo ina banosi. Kwapili hakuna kuyo babela taata kupeta buikalabelo bwabona kakuli baitwaelize kale kueza cwalo.”—Bo Tara.