LINAHA NI BATU
Ku Potela Naha ya Honduras
MWA puo ya Sipanishi linzwi la Honduras litalusa “Buliba,” ili linzwi lanaaitusisize Christopher Columbus kutalusa mezi afumaneha kwa Likamba la Liwate la Atlantic la naha ye. Batu babañwi babulela kuli kona monekutezi kuli Honduras ibeiwe libizo le.
Batu ba kwa Honduras banga busepahali ni swalisano yamwa lubasi kuba lika zabutokwa hahulu. Ka mutala, likatulo zetuna zecwale ka zeama lisinyehelo zafalapa kamba kukenisa bana sikolo hañata lieziwanga ki muuna ni musalaa hae.
Buñata bwa batu ba kwa Honduras ki bamasika azwakani, ili batu babazwa kwa Europe ni babapepezwi mwa Honduras. Kusanani masika a batu babapepilwe feela ki batu ba mwa Honduras, ili babacwale ka ma-Chortí. Masika amañwi a batu babapepezwi mwa Honduras, babacwale ka ma-Garifuna, asimuluha kusili.
Ma-Garifuna basimuluha kwa batu ba mwa Africa ni kwa ma-Carib ba kwa India bane bapila mwa Soli sa St. Vincent. Ibatoba ka silimo sa 1797, ma-Garifuna bapunya fa lioli za Islas de la Bahía (Bay Islands). Hasamulaho, batoyaha bukaufi ni Likamba la Liwate la Caribbean lelifumaneha kwa Central America. Hamulaho wa nako, ma-Garifuna bahasenela mwa libaka kaufela za Central ni North America.
Ma-Garifuna baikolanga kubina lipina zeliziwa ka milupa. Lizo zabona likopanyeleza kutina liapalo zebenya, kukandeka makande, ni lico zecwale ka sico sesi bizwa ereba (keke yepangiwa fa bupi bwa mwanja.)
Mwa Honduras kunani liputeho zebatoba 400 za Lipaki za Jehova. Mikopano ieziwanga mwa puo ya Sipanishi hamohocwalo ni mwa Sikuwa, si-Garifuna, Puo ya Bosusu ya mwa Honduras, Sichainizi sesinolofalizwe (Mandarin), ni mwa si-Miskito.