Sikwata se siñwi sa licaziba ba sayansi si lumela kuli mwendi likezo za batu ki ze ñwi za lika ze ne tahisize zikinyeho mwa silimo sa 2011, ye ne bile teñi mwa tolopo ya Lorca, ye kwa mboela wa naha ya Spain, ili ye ne bulaile batu ba 9 ni ku holofaza batu ba bañata-ñata. Licaziba ba tuto ya mo li inezi lifasi ne ba fumani kuli ko ne ku bile ni zikinyeho ye tuna hahulu yeo, ki kwa libaka ko batu ne ba itusisa hahulu mezi a mañata a zwa mwa mubu kwa ku selaela licalo za bona.

Bapoti ba ne ba zwa kwa naha ya China ne ba itusisize masheleñi a eza 102 bilioni (ili madola a kwa U.S.) kwa ku potela linaha li sili mwa silimo sa 2012. Piho ya ba UN World Tourism Organization, i bulela kuli palo yeo i tahisize kuli naha ya China i be yona ye tama kwa batu ba ba itusisa hahulu masheleñi a mañata kwa ku potela linaha li sili. Palo ye, i fita palo ya mwa Germany ni United States, mi lo ki lona lwa pili naha ya China i fita fa mayemo ao. Bapoti ba ba potela linaha li sili ku zwa mwa linaha za Germany ni United States ne ba itusisize masheleñi a bato ba 84 bilioni (ili madola a kwa U.S.).

Mwa patisiso ye ne bihilwe mwa mutende wa BMJ wa mwa naha ya Britain ye ne ezizwe kwa batu ba ba bato eza 68,000 ba mwa naha ya Japan ka lilimo ze eza avareji ya 23, ne ku fumanwi ze latelela: Basali ba ne ba pepilwe mwahalaa silimo sa 1920 ni 1945 ba ne ba kalile ku zuba kwai ba si ka kwanisa kale lilimo ze 20 ne ba pilile nako ye kuswani ku fita ba ne ba sa zubi kwai. Ka avareji basali ba ne ba sa zubi kwai ne ba pilile lilimo ze 10 ku fita ba ne ba zuba, mi baana ba ne ba sa zubi kwai ne ba pilile lilimo ze 8 ku fita ba ne ba zuba.

Ku leka mikotana ya mapulasitiki kwa linaha li sili, ku i panga, kamba ku itusisa yona ku hanisizwe ka mulelo wa ku sileleza bupilo bwa lika ze pila mwa mezi ni bwa lifolofolo, ili ze kona ku shwa hamulaho wa ku ca mapulasitiki. Ba muuso ba susueza ku itusisa lika ze kona ku bola mwa sibaka sa ku itusisa mapulasitiki.

Ba likampani za Insurance ba sinyehelwanga ka avareji ki masheleñi a bato eza 50 bilioni (ili madola a kwa U.S.) silimo ni silimo bakeñisa likozi za ka taho. Lisinyehelo ze cwalo, ku likana ni ku totobela kwa sifumu, li zwezipili ku ekezeha hahulu ku zwa mwa lilimo za ma 1980.