PUISANO | DAVEY LOOS

Caziba wa Sayansi U Talusa Libaka ha Lumela ku Mulimu

Bo dokota Davey Loos ki licaziba ba sayansi ba ba pila mwa naha ya Belgium. Ka nako ye ñwi, ne ba kakanyanga kuli ku na ni Mubupi, mi ne ba lumelanga mwa tuto ya kuli lika li tile ka ku ipilaula. Hamulaho wa nako ba cinca mubonelo wa bona. Ki nto mañi ye ne tahisize kuli mubatisisi yo a nyakisise sinca tumelo ya hae ka za simuluho ya bupilo? Ba magazini ya Mu Zuhe! ne ba buzize bo dokota Loos libaka ha ba lumela ku Mulimu ni ka za musebezi wa bona wa sayansi.

Ne mu kalile cwañi ku ezanga lipatisiso za sayansi?

Ha ne ni li kwa yunivesiti, naa iketela ku eza tuto ya sayansi ye bizwa chemistry. Ne ni makaliswanga hahulu ki liprotini ni likalulo ze ñwi ze bizwa nucleic acids, ili lika ze ipitezi hahulu kwa lika ze fumaneha mwa lifasi la luna. Hamulaho wa nako, ne ni tabisizwe hahulu ki mo lika ze ñwi li ezezanga ha li kopana ni liseli la lizazi.

Kana ne mu lumelanga ku Mulimu?

Ne ni lumelanga ku Mulimu ha ne ni sa li mushimani yo munyinyani. Kono hasamulaho, ha ne ni li kwa yunivesiti ye bizwa Catholic University of Leuven, ne ni lutilwe kuli lika ze pila li tile ka ku ipilaula. Licaziba ne ba lutanga tuto ya kuli lika li tile ka ku ipilaula ka nzila ye ne bonisa kuli tuto yeo i taata ku i utwisisa. Licaziba bao, ne ba cuukile mwa sayansi, kamukwaocwalo naa lumela ze ne ba bulela. Hamulaho wa nako, kwa ni bela taata ku lumela kuli Mulimu u teñi.

Ki nto mañi ye ne tahisize kuli mu nyakisise sinca za simuluho ya bupilo?

Mwa silimo sa 1999, naa kopana ni mulikanaa ka ye ne ni kenanga ni yena sikolo ya naa sa li yo muñwi wa Lipaki za Jehova, mi naa ya ku o muñwi wa mikopano ya bona. Hape ibato ba ka nako ye swana yeo, yo muñwi wa Lipaki za Jehova a to ni potela kwa ndu mi a ni siyela buka ye li Is There a Creator Who Cares About You? *

Ne mu ngile cwañi buka yeo?

Ne ni tabisizwe ki lipatisiso ze mwa buka yeo. Na kala ku kakanya ka za haiba tuto ya kuli lika li tile ka ku ipilaula ya talusa simuluho ya lika ze pila.

 Ki lika mañi kwa lika ze pila ze ne mi tabisize hahulu?

Musebezi wa ka, ka ku ba caziba wa sayansi ne u kopanyeleza ku ituta ka za mo li ezelizwe likalulo ze ñwi ze nyinyani hahulu ze fumaneha mwa maikolokuwawa a pila mwa liwate, ili maikolokuwawa a sa itingi fa lika ze ñwi ze pila kuli a fumane sico. Babatisisi ba bañwi ba nga kuli maikolokuwawa ao, ki ona a pili ku ba teñi fa lifasi kwa lika ze pila. Ka ku itusisa maata a liseli la lizazi, maikolokuwawa a, a itusisanga mukwa o ipitezi hahulu, o si ka zibiwa kale ka ku tala, wa ku panga lico ka ku itusisa mezi ni moya. Hape ni makalisizwe ki buikoneli bwa maikolokuwawa a, bwa ku itusisa liseli hande hahulu.

Matali ni ona a itusisanga liseli la lizazi kwa ku panga lico. Kamukwaocwalo, ki lika mañi ze komokisa ka za maikolokuwawa ao?

Ha mu nze mu ya kwatasaa liwate, liseli ni lona la fukuzehanga. Kamukwaocwalo, maikolokuwawa a pila kwatasaa liwate a na ni ku itusisa liseli le li nyinyani hahulu le li fita kwateñi, mi a ezanga cwalo ka ku itusisa tunaka twa ona to tu ipitezi. Ibato ba liseli kaufela le li amuhelwanga ki maikolokuwawa a, li itusiswanga kwa ku panga lico. Muitusisisezo wa liseli ki maikolokuwawa a, u hohile mamelelo ya batu ba ba panganga lipangaliko ze panga malaiti ka ku itusisa liseli la lizazi. Kono niti ki kuli, mubelekelo wa lipangaliko zeo, ha u koni ku bapanywa ni hanyinyani kwa buikoneli bwa maikolokuwawa a, bwa ku itusisa liseli hande.

Taba yeo ne i mi tahiselize ku lemuhañi?

Na nahana ka za mo bomanjinela ba likela ku likanyisa miezezo ye makaza ya lika ze pila, mi na fita fa ku lemuha kuli bupilo bu tahisizwe ki Mulimu. Kono tumelo ya ka ne i si ka itinga feela fa lika ze ne ni itutile mwa sayansi. Kono hape ne i itingile ku ze ne ni ituta ka tokomelo mwa Bibele.

Kiñi ze ne mi kolwisize kuli Bibele ki Linzwi la Mulimu?

Nto ye ñwi kwa lika ze ñata ze ne ni kolwisize, ki ku talelezwa ka butungi kwa bupolofita bwa Bibele. Ka mutala, Isaya naa polofitile ka butungi ka za lifu ni mwa naa ka bulukelwa Jesu, lilimo ze ñata-ñata pili likezahalo zeo li si ka ezahala kale. Lu ziba kuli bupolofita bo, ne bu ñozwi pili Jesu a si ka shwa kale kabakala kuli Muputo wa Isaya o ne u fumanwi kwa Qumran, ne u kopisizwe ibato ba lilimo ze mwanda pili Jesu a si ka pepwa kale.

Bupolofita bo, bu bulela kuli: “Ne ba beile libita la hae ni a ba ba maswe, kono mwa lifu la hae a ba ni bafumi.” (Isaya 53:9, 12) Taba ye makaza ki ya kuli, Jesu naa bulailwe hamoho ni likebenga kono naa bulukilwe mwa libita la lubasi lo lu fumile. Mutala wo, ki wo muñwi feela wa mitala ya bupolofita bo buñata bo bu talelelizwe, ili bo bu ni kolwisize kuli Bibele i ñozwi ka susumezo ya moya wa Mulimu. (2 Timotea 3:16) Hamulaho wa nako, naa ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova.

Ki kabakalañi ha mu ikola ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova?

Tumelo ya luna haki tumelo ye si na mutomo, ili ye itibaza litaba za sayansi za niti. Hape likuka ze lu etelela li tomile ka ku tala fa Bibele. Ka ku ba yo muñwi wa Lipaki za Jehova, ni ikolanga ku taluseza ba bañwi lushango lwa mwa Bibele lo lu omba-omba ni ku ba tusa ku fumana likalabo kwa lipuzo za bona.

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 7]

Tumelo ya luna haki tumelo ye si na mutomo, ili ye itibaza litaba za sayansi za niti

[Manzwi a fa likepe 7]

Na nahana ka za mo bomanjinela ba likela ku likanyisa miezezo ye makaza ya lika ze pila, mi na fita fa ku lemuha kuli bupilo bu tahisizwe ki Mulimu