Ngano Bibila bwe ditâka mu bungu dia Noele?

WÂ MU

Mvutu ya Bibila

Bibila ka dizonzelaka tilumbu tia butuka Yezu ko, mpe ka ditâka ko ti tufweti kembelaka malaki ma tilumbu tia mbutukulu’andi. Buku dimosi ditâka ti: “Ntumunu ya kembela malaki ma Noele ka yatûka kwe Nzambi ko, mpe ka yena mu Nouveau Testament ko.” (Cyclopedia de McClintock et Strong)

Kâ, tamana tomo taluzula ntukulu za Noele mbo tubakula ti malaki mo kwe bapaye matûka. Bibila mbo disongelaka ti Nzambi fwema kafwemaka tala ti tumusambiri mu mpila yi kalembolo zolo.—Ndukulu 32:5-7.

Ntukulu za Noele na bikulu biandi

Malaki ma tilumbu tia mbutukulu ya Yezu: “Bakristo ba ntete ka beri’â diaka malaki ma tilumbu tia butuka Yezu ko mu bungu ti mbo beri monaka ti malaki ma mbutukulu kwe bapaye matûka.”—The World Book Encyclopedia.
25 décembre: Ka kwena musamu ko wusongelaka ti Yezu tilumbu ni tio kabutuka. Kampe, mfumu za mabundu zasola tilumbu tio mu bungu ti mbo tieri delakanaka na malaki ma bapaye ma beri saka mu ntangu ya solstice d’hiver.
Hana makabu, sa malaki, sa nsayi: Buku dimosi (The Encyclopedia Americana) ditâka: “Misamu miamingi mi basaka mu ntangu ya Noele mbo beri mia saka mu malaki ma Saturnales meri malaki ma Bisi-Rome ma beri diaka ha kati kati dia ngonda ya décembre. Bikulu ntiana, sa fete ya yinene, hanasana makabu, mpe namisa bougies ku malaki mo biatûka.” Buku diakaka (Encyclopædia Britannica) ditâka ti mu ntangu ya malaki ma Saturnales bantu ka beri’â salaka ko mpe ka beri’â tekaka ko.
Minda mia Noele: Buku dimosi ditâka ti bantu ba ku Europe mbo beri tûlaka minda na miti mia mpila na mpila mu nzo zawu mu bungu dia malaki ma Solice d’hiver na mu kuma mpeve za mbi.
Gui, houx: “Bantu bakaka mbo beri banzaka ti muti wu batâka gui wa mazi weri. Mbo beri sambilaka muti wu batâka houx wubâka na makaya malembo yumaka mu bungu ti, kwe bawu, mbo weri bamonekesaka ti ntamana ntangu mbo yikâla.”—The Encyclopedia Americana.
Muti wa Noele: “Bapaye ba ku Europe mbo beri saka lusambulu lwa miti, mpe ka babika tikulu tio ko ni bu sa ti bayizi bâ Bakristo.” Lusambulu lwa miti ka lwawa ko mu bungu ti mu ntangu ya vacance za hiver mbo beri tûlaka muti wa Noele ha mwelo wa nzo peleko mu kati dia nzo zawu.”—Encyclopædia Britannica.