BIYUVU BIA BANTWENIA
Bwe nimonekenaka ha meso ma bantu?
Mu bungu dia nti fweti belokolaka ndwatulu’aku lwaka? Mu bungu ti binkuti bieto misamu miamingi bimonekesaka. Ngano binkuti biaku ntia nsangu bihanaka?
Mitambu mitatu mia minene na mpila ya diokela mio
Mutambu 1: Bika tele, radio, mikanda na Internet biatuma ndwatulu’aku.
Theresa, ntwenia yimosi, têle: “Ntangu zakaka ndwatulu ya nsangu nizoloko mu bungu ti mu publicités nimonaka yo. Mbanzulu zeto bu zifulukaka mu bifwani bia bantu bê na ndwatulu za mpila na mpila, musamu wa mpasi wubâka mu lembo sa ntiana bawu.”
Bakento ka bena bawu kaka ko babwabanaka na publicité. Buku dia The Everything Guide to Raising Adolescent Boys ditêle: “Babakala bu babâka ba nkatika ba fioti, publicité bawu zikwamisaka.”
Nsololo yiyôkele bubote: Bibila ditêle: “Muntu wulembolo zaba misamu misamu miamiansoni mi batâka wutambulaka; kâ muntu we na meso ma tia, ntambi zandi kakengerelaka.” (Bingana 14:15) Tintwari na mutieno wo, longoka mu tomo taluzulaka mio mi monaka mu publicité. Mu tifwani, tala ti publicité zena za binkuti bia “sexy,” tiyula:
‘Tala ti ndendi ndwatulu yo, nani tomo ya bakila ndandu?’
‘Ngano ntia mbêlo yikwizi bâ nani?’
‘Ngano mbêlo yo yidelakane na meno, na mabanza mani?’
Malongi ma ndwatulu: Mu lumingu lumosi, tomo tala publicité na media zizonzelaka ndwatulu. Ntia mbêlo batumaka bantu mu bâ na yo? Ngano nzonzolo basarilaka yilendi ku tuma mu banza ti nsatu bima bio ye naku? Karen, ntwenia yimosi, têle: “Nkwamusu ngolo yena ya moneka wa nkatika wa toma. Kwe bantu basaka publicité, bu babakulaka wo, bantwenia ka bena mpasi ko mu baka.”
Mutambu 2: Bâ na ndwatulu ya nsangu mu sa ntiana bantu babansoni.
“Manuel, ntwenia yimosi, têle: “Tala ti tinkuti tie nsangu, buna bantu babansoni mbo balwata tio. Tala ti kusiri’â bo ko, mbo bakufundisa.” Anna, ntwenia yimosi, singase wo: “Bantwenia bazolo mu lwatilaka kwa bima bie nsangu.
Nsololo yiyôkele bubote: Bibila ditêle: “Ka lubikandi ti nza yi yalusobesa.” (Bisi-Rome 12:2) Tintwari na malongi mo, taluzula binkuti biaku mpe tiyula:
‘Ngano nti bitumaka nsololo zani za ndwatulu?’
‘Bwe bâ na tinkuti tia nsangu kwe mfunu ha meso mani?’
‘Ngano kwe bantu bakaka nidingaka mu timonekesa na binkuti biani?’
Malongi ma ndwatulu: Kani wabanza kwa ti mabanza mole kwa mena, bâ na ndwatulu ya nsangu (mpe bakutambula) peleko lembo bâ na ndwatulu ya nsangu (mpe bakukala), banza mabanza ma ntatu: tomo bâ na lukwikulu mu nge beni ngatu walembo bwa mu lutumu lwa bantu bakaka. Tala ti yangalale mu ndwatulu’aku, kubwa mu lutumu lwa bantu bakaka ko.
Mutambu 3: Banza ti ‘sexy yiyôkele bubote’
Jennifer têle ti: “Diangana, musamu wa mpasi wubâka ntangu zakaka mu lembo lwata tima tilembo tsotsaka, ntiana tinkuti tia nkufi, tia wetama, tivumbulaka nsatu za vukasa nitu.”
Nsololo yiyôkele bubote: Bibila ditêle: “Bumpala bweno ka bubândi bwa ku mbazi [. . .] kâ bwabâ timuntu tieno tie ku kati.” (1 Piere 3:3, 4) Tintwari na malongi mo, banza tima ti tomo bâka na tio nsatu—ndwatulu ya nsangu peleko timintu tia mbote.
Malongi ma ndwatulu: ‘Ndwatulu’aku’ yiyôkele ni tifu tia zabaka ndilu zaku. Diangana, ka tiena tifu tie nsangu ko kwe bantu bwawu bu. Kâ banza tifwani eti:
Ngano weka moka na muntu wuvulu zonzelaka kwa yandi beni? Musamu wa tiari ni wena’eti, muntu wo ka wubakulaka ko ti ka tâka bantu nsayi ko!
Ndwatulu, ntiana timoko, yilendi sa ti ‘batalaka kwa nge,’ mpe bantu bakaka balendi ku yina
Bu bâ na ndwatulu ya mbi, mbo bâ ntiana muntu wo. Binkuti biaku mbo bihana nsangu za ‘kuntaleno;’ musamu wo wulendi songela ti ka wena na lukwikulu ko, mpe bwimi bwe naku. Bantu balendi banza ti nsatu yibâka naku ya sa miamiansoni ngatu batalaka kwa nge, ni bu sa ti kuweyi’â wo ko.
Kani wasaka publicité ya tima ti lembo teka, yêla mu zabaka ndilu zaku. Monica têle: “Zaba ndilu zaku ka wuzololo’â ta ko ti fweti lwataka ntiana nkaka’aku. Musamu wo wuzololo tâ ti buzitu tihanaka mpe bantu bakaka zitisaka.”
