Билесиңерби?
Байыркы учурда жаргылчакты кантип колдонушчу?
Байыркы учурда данды майдалаш үчүн жаргылчак колдонулчу. Жаргылчак тартуу аялдардын жана кулдардын күнүмдүк иши болчу. Ошондуктан анын үнү күндөлүк тиричиликтин жүрүп жатканынын белгиси эле (Чыгуу 11:5; Жеремия 25:10).
Байыркы Египеттеги сүрөттөрдөн жана айкелдерден жаргылчакты кантип колдонушканын билүүгө болот. Адегенде данды жаргылчактын астынкы ташынын кичине чуңкурайып турган үстүнкү бетине төгүшчү. Анан тизелеп алып аны жаргылчактын үстүнкү ташы менен эки колдоп алды-артты көздөй салмагын салып жылдырып, майдалашчу. Бир билдирүүгө ылайык, жаргылчактын үстүнкү ташынын салмагы адатта 2—4 килограмм болчу. Аны менен кишини өлтүрүп да койсо болор эле (Бийлер 9:50—54).
Ун негизги азык болгондуктан, Кудай жаргылчакты күрөөгө алууга тыюу салган. Анын мыйзамында: «Эч ким жаргылчакты же анын үстүнкү ташын күрөөгө албасын, анткени ал жанды күрөөгө алган болот»,— делген (Мыйзам 24:6).
Ыйык Китептеги «көкүрөгүндө» жана «көкүрөгүнө жакын» деген сөздөр эмнени билдирет?
Ыйык Китепте Иса Машаяк жөнүндө: «Атасынын [Кудайдын] көкүрөгүндөгү... Уулу»,— деп айтылат (Жакан 1:18, шилтеме). Бул анын Кудайга өзгөчө жакын экенин, Кудайдын аны жакшы көрөрүн билдирет. «Көкүрөк» деген сөз жүйүттөрдүн тамактануу салтын сүрөттөгөн билдирүүлөрдө да кездешет.
Иса Машаяктын күндөрүндө жүйүттөр үстөлдү тегеректей жамбаштап жатып алып тамактанышчу. Алар үстөл жакты карап, сол чыканагы менен жаздыкка таянып алышчу. Ошондо оң колу бош калчу. Тамактангандардын баары бир капталынан катарлаш жаткандыктан, бир булакта айтылгандай, «алдыдагы кишинин башы арттагы кишинин төш жагына жакын болчу, ошондуктан „көкүрөгүнө жакын жатуу“ деп айтылчу».
Үй ээсинин же той ээсинин көкүрөгүнө жакын жатуу өзгөчө сый катары эсептелчү. Мисалы, Иса Машаяк шакирттери менен Пасах майрамын белгилеп, алар менен тамактанганда, «жакшы көргөн» Жакан деген шакирти анын көкүрөгүнө жакын жаткан. Ошондуктан бир нерсени сураш үчүн «башын Исанын төш жагына жакындата» алган (Жакан 13:23—25; 21:20).