1, 2. Nkia vita yakieleka iyantika ke kolo ko? Adieyi selo ya Nzambi ke besinga vanga ko vava kinwana vita yayi?

KINA kia 30 kia Okutoba, 1938, wantu ayingi kuna Estados Unidos bawanga nsangu muna radio. Amwangi a nsangu bazayisa vo vangwa yangolo itukidi kuna planeta Mars ikulumukini ova ntoto mu kwiza fwasa wantu. Kana una vo diazayiswa muna radio vo e nsangu zazi kimpa kwandi, ndonga babanza vo vita yakieleka yo bakama kwa wonga. Akaka nkutu bavava una balenda kuyitanina vana moko ma mbeni zazi za kimbanzikisa.

² Vena ye vita yakieleka iyantika ke kolo ko. Kansi, wantu ayingi ke bevanganga diambu ko mu kuma kia vita yayi. Ke savu ko, kansi vita kikilu yasakulwa muna Nkand’a Nzambi. E vita yayi iyikilwanga vo Armangedo, i sia vo, vita ya Nzambi muna fwasa e nza yayi yambi. (Lus. 16:14-16) Muna vita yayi, ke divava ko vo selo ya Nzambi ova ntoto banwana muna kuyitanina. Kana una vo i wau, besinga sivika mu kuma kia mambu mebwa ye mpila ina Nzambi kesongela ngolo zandi.

3. Nkia ungunza tubadika? Ekuma winina wamfunu kwa yeto?

³ Ungunza wa Nkand’a Nzambi wasonama muna Zakaria kapu kia 14 mayingi uvovanga mu kuma kia vit’a Armangedo. Kana una vo wasonekwa se vioka tezo kia 2.500 za mvu, ungunza wau wamfunu kikilu kwa yeto o unu. (Roma 15:4) Mayingi uyikanga mebwilanga nkangu a Nzambi tuka Kristu kayantikila yala kun’ezulu muna mvu wa 1914. Uyikanga mpe mambu mebwa ke kolo ko. Ungunza wau ukutuzayisanga oma ma “ndimb’ampwena-mpwena” kumosi ye “maza ma moyo” mevaika. (Zak. 14:4, 8) O ndimba wau utaninanga awana besambilanga Yave. Vava tubakula e nsas’a maza ma moyo kwa yeto, ke tuzaya kaka mfunu wa kaya mo kw’akaka ko, kansi tukala mpe ye luzolo lwa nwa maza mama. Muna kuma kiaki, yambula twasia sungididi muna ungunza wau.—2 Pet. 1:19, 20.

4. (a) Nkia ntangwa e “lumbu kia Yave” kiayantika? (b) Mvu miayingi vitila mvu wa 1914, adieyi Akristu akuswa bazayisanga? Adieyi ayadi a nza bavanga?

⁴ E kapu kia 14 kia Zakaria kiyantikilanga muna mvovo emi: “E lumbu kia Yave kikwiza.” (Tanga Zakariya 14:1, 2.) Nki i lumbu kiaki? E lumbu kiaki kiau akimosi ye “Lumbu kia Mfumu” eki kiayantika vava “kintinu kia nza” kiakituka se ‘kintinu kia Mfumu eto ye kia Kuswa kiandi.’ (Lus. 1:10; 11:15) E lumbu kiaki kiayantika muna mvu wa 1914 vava kiayadikwa Kintinu kia Masia kun’ezulu. Mvu miayingi vitila mvu wa 1914, asambidi a Yave bazayisanga kwa wantu vo e mbaninu a “tandu ya zula” mu mvu wauna ikwiza, e nza ikota mu kolo kia mpasi zayingi zina ke zateka kala ko. (Luka 21:24) Nga esi zula bawila lulukisu lwalu? Vana fulu kia sia sungididi muna lulukisu lwalu, ayadi ye mfumu za mabundu bayantika veza yo bangika Akristu awaya akuswa. Muna vanga wo, ayadi awaya Nzambi wa Mpungu-ngolo baveza, kadi Akristu akuswa “Yerusaleme ezulu,” i sia vo, Kintinu kia Masia besunzulanga.—Ayib. 12:22, 28.

5, 6. (a) Adieyi atantu a nkangu a Nzambi bavanga? (b) Aki nani i “nsadisw’a nkangu”?

⁵ Zakariya wasakula dina bevanga esi zula vava kavova vo: “E mbanza [Yerusaleme] ibakama.” E “mbanza” yayi i Kintinu kia Nzambi. Akristu akuswa ana bakinu ova ntoto yau i ‘esi nsi’ besunzulanga Kintinu kiaki. (Fili. 3:20) Muna Vit’Antete ya Nz’Amvimba, ampangi ana bavitang’o ntu muna nkubik’a Yave ‘babakwa’ yo siwa muna pelezo kuna mbanza Atlanta, Geórgia, Estados Unidos. Atantu babangika Akristu akuswa, basima nkanda miau yo vava sukisa e salu kiau kia samuna nsangu zambote. Ediadi diakala nze vika sia vo atantu awaya ‘basanzidi e nzo’ za mbanza.

⁶ Kana una vo nkangu a Nzambi wabangikwa, vezwa yo vuninwa mambu kw’atantu, ke balenda sukisa nsambil’aludi ko. Vakala ye “nsadisw’a nkangu,” i sia vo, nsadiswa y’akuswa ana ke bazola ‘kendonwa ko muna mbanza.’

7. Nkia mbandu batusisila Akristu akuswa?

⁷ Nga ungunza wau walungana kaka kuna mfoko a Vit’Antete ya Nz’Amvimba? Ve. Atantu bakwamanana bangika Akristu akuswa ye mpangi zau bena ye vuvu kia zingila ova ntoto. (Lus. 12:17) Dina diabwa muna Vit’Anzole ya Nz’Amvimba disonganga e ziku kia diambu diadi. E mbandu ya lukwikilu yasonga Akristu akuswa awaya ifwete kasakesa selo ya Nzambi o unu mu zizidila konso mpasi zilenda kubabwila, nze siwa kitantu kwa yitu, akundi a salu yovo a sikola ana bekutuvezanga mu kuma kia lukwikilu lweto. (1 Pet. 1:6, 7) Kiakala nkia fulu tuzingilanga, tufwete ‘sikila muna mwanda wau aumosi’ yo lembi ‘vumiswa kw’atantu eto.’ (Fili. 1:27, 28) Akweyi tulenda vwila lutaninu mu nza yayi ikutusaulanga?—Yoa. 15:17-19.

8. (a) Muna Nkand’a Nzambi, e miongo nki misunzulanga ezak’e ntangwa? (b) O “mongo a olive” nki usunzulanga?

⁸ Tulongokele kala vo e “mbanza” yovo Yerusaleme, Kintinu kia Nzambi isunzulanga. Ozevo, o ‘mongo a olive, owu win’oku ndambu a Yerusaleme’ nki usunzulanga? Aweyi mongo wau ‘ubudikila vana kati’ yo kituka se miongo miole? Ekuma Yave keyikilanga mio vo “miongo miame”? (Tanga Zakaria 14:3-5.) Muna Nkand’a Nzambi, ezak’e ntangwa e miongo milenda sunzula yintinu yovo tuyalu. Nkand’a Nzambi uyikanga mpe oma ma nsambu yo lutaninu lutukanga kuna mongo a Nzambi. (Nku. 72:3; Yes. 25:6, 7) Muna kuma kiaki, o mongo a olive, una Nzambi katelamene kuna este ya Yerusaleme, kimfunu kia Yave mu nsema awonso usunzulanga.

9. O “Mongo a olive” wabudika vana kati aweyi disongele?

⁹ Ungunza usonganga vo mongo a olive wabudika vana kati. Aweyi disongele? O mongo una kuna este ya Yerusaleme wabudika vana kati mu songa vo Yave osikidisa luyalu lwakaka mu lungisa ekani dimosi diamfunu. Luyalu lwalu i Kintinu kia Masia kiyalwa kwa Yesu Kristu. Ekiaki i kuma Yave keyikilanga miongo miole miami miavaika vava “Mongo a Olive” wabudika vana kati vo “miongo miame.” (Zak. 14:4) E miongo miau miole kwa yandi mivwilu.

10. O “ndimb’ampwena-mpwena” una vana kati kwa miongo miole nki usunzulanga?

¹⁰ Vava mongo wabudika vana kati, ndambu mosi kuna node, yakaka kuna sude, e tambi ya Yave yakwamanana vana miongo miau miole. Vavaika “ndimb’ampwena-mpwena” kunansi a tambi ya Yave. Ndimba wau lutaninu lwa Nzambi usunzulanga. E selo ya Yave betaninwanga wau bena kunansi a luyalu lwandi ye lwa Kintinu kia Masia kia Mwan’andi. Yave keyambula ko vo nsambila yavelela yafwaswa. Nkia ntangwa mongo a olive wabudika vana kati? Ediadi diavangama kuna mfoko a tandu ya zula muna mvu wa 1914, vava kiasikidiswa Kintinu kia Masia. Nkia ntangwa asambidi aludi bayantika tinina vana ndimba wau?

11, 12. (a) Nkia ntangwa nkangu a Nzambi wayantika tinina vana ndimba? (b) Adieyi disonganga vo koko kwa nkuma kwa Yave kutaninanga nkangu andi?

¹¹ Yesu walukisa alandi andi vo: ‘Nusaulwa kwa zula yawonso muna nkumbu ame.’ (Mat. 24:9) Tuka kiayantikila lumbu yambaninu muna mvu wa 1914, e kitantu kiaki kiawokela. Kana una vo atantu babangika nsâdiswa y’akuswa muna Vit’Antete ya Nz’Amvimba, e buka kiaki kia Akristu akwikizi ke kiasukiswa ko. Muna mvu wa 1919, bavevolwa muna ubundu wa Babele Anene, i sia vo, kintwadi kia nsambila zawonso zaluvunu ova nza. (Lus. 11:11, 12) * Eyayi i ntangwa nkangu a Nzambi wayantika tinina vana ndimb’a miongo mia Yave.

¹² Tuka muna mvu wa 1919, Yave otaninanga asambidi akieleka mu nza yawonso. Mu mvu miviokele, ayadi a nsi zayingi bavava sukisa Mbangi za Yave muna sima yovo sia nkaku muna salu kiau kia umbangi yovo muna nkanda bevaikisanga misasilanga Nkand’a Nzambi. E nkaku miami miakinu muna nsi zakaka. Kansi, kiakala nkutu nkia nkaku besia, ayadi awaya ke belenda sukisa nsambil’aludi ko! O koko kwa nkuma kwa Yave kukwamanana tanina nkangu andi.—Nsi. 11:2.

13. Adieyi tufwete vanga mu kwamanana kala vana ndimb’a Yave wa lutaninu? Owau, ekuma dinina diamfunu kikilu mu vanga wo?

¹³ Avo tutatidila song’e kwikizi kwa Yave yo sikila muna ludi, yandi yo Mwan’andi Yesu Kristu bekwamanana kututanina. Nzambi keyambula ko vo konso muntu yovo diambu ‘diatukutumuna vana moko mandi.’ (Yoa. 10:28, 29) Yave okutuvananga konso lusadisu tuvwidi o mfunu kimana twanlemvokela nze Mfumu a nsema wawonso yo sikila ye kwikizi muna Kintinu kia Masia. Diamfunu kikilu twakwamanana kala vana ndimb’a lutaninu, kadi ndimba wau ukala s’ etininu diampwena kw’asambidi akieleka muna kolo kia mpasi zayingi ezi zifinamanga.

14, 15. Muna lumbu kina Yave kenwana ye mbeni zandi, adieyi dibwila awana ke bekala vana ‘ndimb’ampwena’ wa lutaninu ko?

¹⁴ Ekolo e mbaninu a nza yayi ifinamanga, Satana osakisa bangika selo ya Yave. Kansi, ke kolo ko Satana onwana vit’andi yansuka. Muna lumbu kiakina, Yave onwana yo fwasa mbeni zawonso za nkangu andi. Ekiaki i “lumbu kia vita” kina Zakariya kasakula. E vita yayi isonga vo Yave Ekesa diampwena dia vita, lutila nkutu lumbu yakaka ina kanwana vita.—Zak. 14:3.

¹⁵ Muna lumbu kina Yave kenwana ye mbeni zandi, adieyi dibwila awana ke bekala vana ‘ndimb’ampwena’ wa lutaninu ko? Ungunza usonganga vo ke bekala yo “ntemo” ko. Ediadi disongele vo ke bekala y’edienga dia Nzambi ko. Muna lumbu kiaki kia vita, e “mvalu ye mula ye samo y’ebuluku ye bulu yawonso,” i sia vo, nwaninwa yau yawonso, ke ivanga diambu ko. E nwaninwa yayi ififalala yovo zizima, muna mvovo miakaka, ke ikala mfunu ko. Yave osinga sadila mpe “vuku.” Kiakala kiakieleka yovo ve, e vuku kiaki kisukisa e mbeni zawonso. Muna lumbu kiakina, ‘e meso yo tubini twau tubotomoka,’ i sia vo, atantu ke belenda kutufwasa ko ngatu veza Nzambi. (Zak. 14:6, 7, 12, 15.) E ntinu miawonso mia nza ye mvengo miau bekuyisia kun’e sambu dia Satana. Kansi, konso fulu bekala ova ntoto, yau awonso fwaswa befwaswa. (Lus. 19:19-21) ‘Ana bevondwa kwa Yave bekala tuka nsuka mosi a nza yakun’eyaka nsuk’a nza.’—Yer. 25:32, 33.

16. Wau vo e lumbu kia vit’a Nzambi kifinamene, nkia yuvu tufwete kiyuvula? Adieyi tufwete vanga muna kolo kia mpasi zayingi?

¹⁶ E vita mpasi itwasanga kwa wantu awonso, kana nkutu kw’awana basundidi. Tulenda kondwa madia yovo vidisa mavwa meto. E zingu kia wantu kilenda soba. Tulenda vidisa luvevoko tuna lwau owau. Avo mpasi zazi zitubwididi, adieyi tuvanga? Nga wonga tukala wau? Nga tuyambula lukwikilu lweto mu kuma kia mpasi? Nga tudimbula e vuvu yo kendalala? Muna kolo kia mpasi zayingi, tufwete kala ye lukwikilu muna nkum’a Yave wa kutuvuluza yo kwamanana vana ndimb’a Yave wa lutaninu.—Tanga Kabakuke 3:17, 18.

17, 18. (a) Nki i “maza ma moyo”? (b) E “mbu a este” yo “mbu a weste” nki misunzulanga? (c) Adieyi i kani diaku?

¹⁷ Vava kivioka Armangedo, “o maza ma moyo” mekwamanana vaika vana kunda kia Kintinu kia Masia. E maza mama ma moyo i nkubika kevangang’o Yave kimana twazinga yakwele mvu. O mbu a este, Mbu Afwa usunzulanga avo i mbu a weste, Mbu a Mediterrâneo usunzulanga. E mbu miole miami wantu miyikanga. O Mbu Afwa usunzulanga awonso bena muna ziami. Wau vo Mbu a Mediterrâneo wazala ye má yamoyo, o mbu wau “ndong’ayingi” usunzulanga, ana bevuluka muna Armangedo. (Tanga Zakariya 14:8, 9; Lus. 7:9-15) Muna kuma kiaki, e buka yole yayi bevevolwa muna tumbu kia lufwa basambukiswa kwa Adami vava benua maza ma moyo metuka muna “nzadi a maza ma moyo.”—Lus. 22:1, 2.

¹⁸ Vava Yave kefwasa nza yayi yambi, okututanina yo kutukotesa muna nz’ampa ya unsongi. Kana una vo tubangikwanga kwa wantu a nza yayi, yambula twakwamanana song’e kwikizi muna Kintinu kia Nzambi yo kala muna ndimb’a Yave wa lutaninu.