Oyekola Sinsu kia Lumbu Yambaninu!

“Muna nkal’ansongi, ye ndungidi, yo kondwa tumbu, twakalanga.”—1 TES. 2:10.

SOLOLA MAMBU OMA MASINA:

․․․․․

Adieyi tulenda longoka muna fu kia yekola akaka basonga Delila, Abesalome yo Yuda mwisi Kereote?

․․․․․

Aweyi tulenda tanginina kwikizi basonga Yonatane yo Petelo?

․․․․․

Aweyi tulenda sikila ye kwikizi muna Yave y’akazi eto?

1-3. (a) Nkia sinsu kisonganga vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga? E sinsu kiaki adieyi kisonganga? (b) Nkia yuvu tatu tubadika?

NKIA FU kimosi basonga Delila, Abesalome yo Yuda mwisi Kereote? Yau awonso ke bakala ye kwikizi ko. Delila kakala ye kwikizi ko muna Samesone wa Mfundisi ona watoma kunzolanga; Abesalome kakala ye kwikizi ko kwa S’andi Davidi wa Ntinu; Yuda kakala ye kwikizi ko kwa Kristu Yesu wa Mfumu andi. Dina bavanga yau awonso, mpasi zayingi diatwasa kw’akaka. Kansi, ekuma tufwete tokanenanga e diambu diadi?

² Nsoneki mosi wavova vo e fu kia yekola akaka mu wokela kaka kina mu tandu kiaki. Ediadi ke difwete kutusivikisa ko. Kadi vava kayika e sinsu kia “mbaninu a tandu,” Yesu wavova vo: ‘Engi . . . beyekoziana.’ (Mat. 24:3, 10) ‘Oyekola’ disongele vo “yambula songa kwikizi kwa muntu yo kuntambika kwa mbeni.” E fu kia kondwa kwikizi i ziku kisonganga vo mu “lumbu yambaninu” tuzingilanga. Paulu wavova vo: Muna lumbu yambaninu wantu bekala “mindembi-velela, . . . ayekodi.” (2 Tim. 3:1, 2, 4) Kana una vo asoneki a nkanda, a vangi a yimpa ye filme za nzola, betoma sanisinanga e fu kia yekola akaka yo kondwa kwikizi, e fu yayi ntantu ye mpasi zayingi yitwasanga muna zingu kia wantu. Kieleka, o mavangu mama i sinsu kisonganga vo mu lumbu yambaninu tuzingilanga.

³ Adieyi tulenda longoka muna wantu ke basonga kwikizi ko beyikwanga mu Nkand’a Nzambi? Aki nani basonga kwikizi kw’akaka tufwete tanginina? Kwa nani tufwete sikila ye kwikizi? Yambula twabadika yuvu yayi.

NONA YA LULUKISU YA NZ’ANKULU

4. Aweyi Delila kayekolwela Samesone? Ekuma tulenda vovela vo diambi kikilu kavanga?

⁴ Entete, badika nona kia Delila wa mvunginiki ona Samesone wa Mfundisi kazolanga. Samesone wavitanga o ntu muna nwanisa Afelesetia yo tanina nkangu a Nzambi. Nanga  vava bazaya vo Delila kakala yo zola kwakieleka ko muna Samesone, mfumu tanu z’Afelesetia bamvana nzimbu zayingi kimana kasolola kuna kwatukanga e ngolo zandi kimana bamvonda. Muna kuma ki’eloko, Delila watambulwila lukau lwau, kansi nkumbu tatu kalenda sengomona mbumb’a Samesone ko. Kansi, wakwamanana “kunangikinanga lumbu ke lumbu muna mambu mandi, yo kunkomena” yavana ‘moyo andi wasuka ekudi yamu fwa.’ Muna kuma kiaki, Samesone wamvovesa vo kasidi zengwa nsuki ko tuka muna kileke kiandi, kadi avo ozengelo nsuki, e ngolo zandi zisuka emvimba. * Wau kazaya wo, Delila walekesa Samesone tulu yo kunzenga e nsuki, i bosi wanyekola kwa mbeni zandi kimana bamvanga konso dina bazolele. (Afu. 16:4, 5, 15-21) Diambi kikilu kavanga! Muna kuma ki’eloko, Delila wayekola eyakala ona watoma kunzolanga.

5. (a) Abesalome aweyi kasongela vo kakala ye kwikizi ko muna Davidi? E vangu diadi adieyi disonganga mu kuma kiandi? (b) Aweyi kamona Davidi vava Akitofele kakituka se nyekodi?

⁵ Owau, badika e nona kia Abesalome wa nyekodi. Muna kuma ki’eketo di’etunda kakala diau, Abesalome wazola kutumuna kunda kia s’andi Davidi wa Ntinu. Entete, Abesalome ‘wayombola ntima mia Aneyisaele’ muna kisana vo zola katoma kubazolanga yo kubasila nsilu mia luvunu. Wababimbakananga yo kubafiba nze vika sia vo mfunu kikilu kabavwanga yo tokanena nsatu zau. (2 Sam. 15:2-6) Abesalome wavukumuna mpe Akitofele ona kabundanga e vuvu Davidi. Akitofele wakituka se nyekodi yo yikama Abesalome. (2 Sam. 15:31) Muna Nkunga kapu kia 3 ye 55, Davidi wayika ntantu kamona mu kuma kia kondwa kwikizi basonga wantu awaya. (Nku. 3:1-8; tanga Nkunga 55:12-14.) Muna kuma ki’eketo di’etunda kakala diau, Abesalome waveza kimfumu kia Nzambi yo telamena ntinu wasolwa kwa Yave. (1 Tus. 28:5) Kansi, ekani diandi diafunga, Davidi wakwamanana yala se kuswa kia Yave.

6. Aweyi Yuda kayekolwela Yesu? E nkumbu Yuda aweyi yizayakene?

⁶ Owau badika dina Yuda mwisi Kereote wa nyekodi kavanga kwa Kristu. Vava kadianga e Nduta yansuka ye ntumwa zandi 12, Yesu wabavovesa vo: “Kieleka inusamunwini vo, omosi vava nwina, okungyekola.” (Mat. 26:21) Muna fuku wauna, Yesu wazayisa kwa Petelo, Yakobo ye Yoane muna mpatu a Ngetesemane vo: “Tala on’okungyekola ofinamene.” Vana vau, Yuda y’akw’andi ayekodi “wizidi-wizidi kwa Yesu, oku vo, tusambwidi, e Nlongi; umfibulwidi.” (Mat. 26:46-50; Luka 22:47, 52) Yuda ‘wayekol’o menga [ma Yesu ] makondwa kuma’ vana moko ma mbeni. Ntalu kwa kalomba Yuda muna yekola Yesu? Palata makumatatu! (Mat. 27:3-5) Tuka muna ntangwa yayina, e nkumbu Yuda yazayakana vo “nyekodi.” Konso muntu oyekwele nkundi andi olenda yikilwa vo Yuda. *

7. Adieyi tulenda longoka muna zingu kia (a)  Abesalome, Yuda ye (b) Delila?

⁷ Adieyi tulongokele muna nona yayi ya lulukisu? Abesalome yo Yuda lufwa lwa nsoni bafwa wau batelamena yo yekola awana bakuswa kwa Yave. (2 Sam. 18:9, 14-17; Mav. 1:18-20) Delila ozayakene vo nyekodi yo zola kwa disu kunsi a lukaya kakala kwau. (Nku. 119:158) Diambote twavenga etima diakala y’eketo yovo eloko dilenda kutufila mu vidisa  edienga dia Yave. E nona yayi ilenda kutusadisa mu venga konso diambu dilenda kutufila mu lembi songa kwikizi.

TANGININA AWANA BASONGA KWIKIZI

8, 9. (a) Ekuma Yonatane kasongela kwikizi kiandi muna Davidi? (b) Aweyi tulenda tanginina mbandu a Yonatane?

⁸ Nkand’a Nzambi uyikanga wantu ayingi basikila ye kwikizi. Yambula twabadika nona yole muna wantu awaya ye una tulenda kubatanginina. Entete, tubadika nona kia Yonatane wasonga kwikizi kiasikila muna Davidi. Yonatane wa mwan’antete a Saulu wa Ntinu, yandi wakala yo nswa wa vinga vana kunda kia kintinu kia Isaele. Kansi, Yave wasola Davidi vana fulu kiandi. Yonatane wazitisa e nzengo za Nzambi. Vana fulu kia mwena Davidi kimpala, “o moyo a Yonatane ubakanini yo moyo a Davidi,” yo sia nsilu vo okwamanana songa kwikizi muna yandi. Wavana mvwatu miandi, nsosolo, ta ye mpond’andi kwa Davidi. (1 Sam. 18:1-4) Yonatane wavanga mawonso muna ‘kumika Davidi’ yo sia nkutu e zingu kiandi mu vonza muna kuntanina vana moko ma Saulu. Yonatane wavovesa Davidi vo: “Ngeye okala ntinu muna Isaele, omono i nlandi omo ngeye.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Muna kuma kiaki, vava Yonatane kafwa, Davidi muna mbembo kabonga wasonga lukendalalu yo zola kakala kwau muna Yonatane.—2 Sam. 1:17, 26.

⁹ Yonatane wazaya ona kafwana songa kwikizi. Wasakalela Kimfumu kia Yave yo yikama Davidi wa kuswa kia Nzambi. Diau adimosi mpe o unu, avo ke tuna ye kiyekwa kia salu ko muna nkutakani, tufwete yikamanga ampangi batumbikwa mu vitang’o ntu vava twina.—1 Tes. 5:12, 13; Ayib. 13:17, 24.

10, 11. (a) Ekuma Petelo katatidila kwikizi kiandi muna Yesu? (b) Aweyi tulenda tanginina Petelo? Adieyi dilenda kutufila mu vanga?

¹⁰ Petelo wa ntumwa ona wasia nsilu wasonga kwikizi kiandi muna Yesu, i mbandu akaka yambote tubadika. Vava Kristu kasadila nona kia dia nitu yo nua menga mandi muna sadisa alongoki andi bazaya o mfunu wakwikila muna kimenga kiandi, ayingi muna alongoki andi bakendalala yo yambula kunlanda. (Yoa. 6:53-60, 66) Muna kuma kiaki, Yesu wayuvula alongoki andi 12 vo: “Oyeno mpe nuzolele katuk’e?” Petelo wavutula vo: “E Mfumu, kwa nani tukwenda? o mambu ma moyo a mvu ya mvu, nge una mau. Oyeto tuvwidi kwikila, tuzeye mpe vo ngeye i Mveledi a Nzambi.” (Yoa. 6:67-69) Nga Petelo wabakula mawonso kavova Yesu mu kuma kia dia nitu yo nua menga mandi? Nanga kabakula mawonso ko. Kansi, Petelo wakala y’ekani dia sikila ye kwikizi muna kuswa kia Mwan’a Nzambi.

 ¹¹ Petelo kayindula ko vo nanga Yesu vilwa kavanga ye osinga singika vilwa wandi kuna sentu. Petelo kuna lulembamu lwawonso wazaya wo vo Yesu “mambu ma moyo a mvu ya mvu” kalonganga. Ediadi dilenda vangama mpe o unu. Adieyi tulenda vanga avo tutangidi diambu ke tubakwidi ko muna nkanda mia “selo kiakwikizi” yovo ke dina ngwizani ko ye ngindu zeto? Tufwete vanga ngolo kimana twabakula dio. Ka tufwete vingila ko vo diasobwa kimana diakala ngwizani ye ngindu zeto.—Tanga Luka 12:42.

KALA YE KWIKIZI MUNA NKAZ’AKU

12, 13. Adieyi dilenda fila eyakala yovo nkento mu lembi sikila ye kwikizi muna nkaz’andi? Ekuma tulenda vovela vo kimbuta ke kuma ko kilenda fila muntu mun’evangu diadi?

¹² Oyekola akaka vangu diambi kikilu. Ka tufwete yambula ko vo evangu diadi diafwasa luvuvamu ye ungudi muna nzo z’Akristu yamuna nkutakani. Muna kuma kiaki, yambula twabadika una tulenda kadila ye kwikizi muna akazi eto ye kwa Nzambi eto.

¹³ E zumba i dimosi muna mavangu makondwa kwikizi. O munta-zumba ke kalanga ye kwikizi muna nkaz’andi ko, etima dia lengokela muntu akaka moyo kekalanga diau. Vana vau e zingu kia nkaz’andi wakondwa kuma kisobanga emvimba yo sala kinsona. Ediadi aweyi dilenda vangamena vana vena wantu ana bezolaziananga? Nkumbu miayingi, ediadi divangamanga vava eyakala yo nkento ke bevwanga diaka mfunu ko muntu yo nkw’andi. Gabriella Turnaturi wa nlongi a Sociologia wavova vo: “Kele vo eyakala yovo nkento oyambwidi vanga mawonso muna siamisa o longo lwandi, olenda bwa mun’evangu dia zumba.” Ediadi dilenda bwila kana nkutu kw’awana bakazala se mvu miayingi. Muna bonga e nona, yakala dimosi una ye mvu 50, wavonda longo yo nkaz’andi ona kazinganga yandi mu tezo kia mvu 25 kimana kasompa nkento akaka. Akaka bevovanga vo ediadi ditoma vangamanga muna ntela yayi. Kansi, e ntela ke kuma ko kilenda fila muntu mun’evangu diadi. O kondwa kwikizi muna longo kana nkutu kw’ambuta ke diambote ko, i vangu diayekola. *

14. (a) Yave aweyi kebadikilanga awana ke besonganga kwikizi ko muna longo? (b) Yesu adieyi kavova mu kuma ki’awana ke besonganga kwikizi ko muna longo?

¹⁴ Aweyi Yave kebadikilanga awana bebembolanga akazi au kondwa kuma kia Nkand’a Nzambi? Nzambi eto ‘osaulang’o vonda longo,’ otumbanga awana bebangikanga yo bembola akazi au. (Tanga Malaki 2:13-16.) Yesu mpe obadikilanga awana bakondwa kwikizi muna akazi au nze una S’andi kekubabadikilanga. Watoma dio kiesesa vo eyakala yovo nkento kalendi vambana yo nkaz’andi nkatu nkatu ko.—Tanga Matai 19:3-6, 9.

15. Awana bakazala aweyi balenda siamisina kwikizi muna akazi au?

¹⁵ Awana bakazala aweyi balenda kadila ye kwikizi muna akazi au? Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Wamona kiese muna nkaz’a toko kiaku.” “Mwena moyo o wete yo nkento [yovo yakala] on’ozolele.” (Nga. 5:18; Kim. 9:9) Ekolo eyakala yo nkaz’andi benungunukanga e ntela, bafwete vanganga wawonso balenda, tuka muna kimwanda ye muna nitu mu siamisa ngwizani au. Ediadi divavanga vo balunga-lunganga muntu yo nkw’andi, bakalanga entwadi yo  siamisa kikundi muntu yo nkw’andi. Bafwete sianga ngolo za tatidila longo ye ngwizani au yo Yave. Muna vanga wo, eyakala yo nkento bafwete longokanga Nkand’a Nzambi kumosi, sala kumosi muna salu kia umbangi yo lombanga nsambu za Yave kumosi muna sambu.

SIKILA YE KWIKIZI MUNA YAVE

16, 17. (a) E kwikizi kieto muna Nzambi, muna yitu yeto ye muna nkutakani aweyi kilenda tontelwa? (b) Nkia nona kisonganga vo o lemvokela nkanikinu a Nzambi walembi kala entwadi ye yitu wavaikiswa mu nkutakani dilenda twasa nluta?

¹⁶ Vena ye mpangi zayingi muna nkutakani basumuka esumu diampwena, i bosi ‘batumbwa, kimana bakala yo vimpi muna lukwikilu.’ (Tito 1:13) Akaka muna kuma kia nkal’au bavaikiswa mu nkutakani. Awana batambulwila elongi, etumbu bavewa kiabasadisa mu vunguka e ntona yo vanguluka muna kimwanda. (Ayib. 12:11) Adieyi tulenda vanga kele vo yitu yovo nkundi eto ovaikisu mu nkutakani? Dina tuvanga dilenda songa kana vo kwa muntu tusonganga kwikizi kieto yovo kwa Nzambi. Yave okututalanga mu zaya kana vo tulemvokelanga nkanikinu andi walembi kala entwadi ye konso muntu wavaikiswa mu nkutakani.—Tanga 1 Korinto 5:11-13.

¹⁷ Tala nona kiambote kisonganga nluta tulenda vwa muna lemvokela nkanikinu a Yave walembi kala entwadi ye yitu kieto wavaikiswa muna nkutakani. Etoko dimosi wavaikiswa mu nkutakani vioka mvu kumi, muna kolo kiakina ese diandi, ngw’andi ye mpangi zandi yá “ke bakalanga yandi entwadi ko.” Ezak’e ntangwa, wavavanga kubafinama, kansi yau awonso basimbinina kwikizi kiau muna lembi kala yandi entwadi. Vava kavutuka mu nkutakani, wavova vo kinsona kiayingi kamonanga muna lembi kala entwadi ye yitu yandi, musungula muna fuku. I bosi, wakudikila vo kele vo yitu yandi batambulwila kala yandi entwadi kana nkutu mu fikolo, diadi fokola kinsona kina kamonanga. Kansi, wau vo ka mokenanga diaka ye yitu yandi ko, etima diakala yau entwadi diamfila mu vutula e ngwizani andi yo Yave. Diambote mu sungamena e nona kiaki kele vo obwidilu ntonta za kulula nkanikinu a Nzambi walembi kala entwadi ye yitu kiaku wavaikiswa mu nkutakani.

18. Adieyi i’kani diaku wau olongokele nluta olenda vwa muna songa kwikizi ye mfwilu olenda baka muna lembi songa kwikizi?

¹⁸ E fu kialembi songa kwikizi yo yekola akaka mu wokela kaka kina omu nza. Kansi, tuvwidi wantu ayingi besonganga kwikizi mu nkutakani aya tulenda tanginina. Tulenda vova muna kuma kiau vo: “Oyeno nu mbangi, yo Nzambi mpe, muna nkal’ansongi, ye ndungidi, yo kondwa tumbu, twakalanga yo yeno minkwikizi.” (1 Tes. 2:10) Yambula yeto awonso twakala y’ekani dia simbinina kwikizi kieto muna Nzambi y’akw’eto.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 10]

Petelo wasonga kwikizi muna kuswa kia Mwan’a Nzambi kana una vo akaka bambembola