Nutombel’ekulu e “Ndungidi Andi”
Nutombel’ekulu e “Ndungidi Andi”
“Nutombel’ekulu e kintinu kiandi, ye ndungidi andi: ozevo e lekwa yayi yawonso ikunukudikilwa.”—MAT. 6:33.
1, 2. Nki i ndungidi a Nzambi? Aweyi isongelwanga?
“NUTOMBEL’EKULU e kintinu.” (Mat. 6:33) O nkanikinu wau kavana Yesu Kristu mun’Elongi diandi vana Mongo, utomene zayakana kwa Mbangi za Yave o unu. Muna mambu mawonso ma zingu kieto, tusianga ngolo za songa vo tuzolanga yalwa kwa Kintinu kiaki yo songa kwikizi muna Kintinu. Kansi, tufwete mpe sianga sungididi muna mvovo milende mia sono kiaki, i sia vo, “ye ndungidi andi.” Nki i ndungidi a Nzambi? O tombel’ekulu e ndungidi aweyi disongele?
2 O mvovo wasekolwa vo “ndungidi” ulenda mpe sekolwa vo “unsongi” yovo “ziku.” Muna kuma kiaki, e ndungidi a Nzambi i unsongi wandi mun’owu wa nkanikinu ye kiwuntu kiandi. Wau vo yandi i Mvangi, Yave una ye wisa kia sikidisa edi diambote y’edi diambi, edi diansongi y’edi dialembi songa. (Lus. 4:11) Kansi, o unsongi wa Nzambi ke uvumisanga ko, ke wabala ko, ke usianga nsiku miakondwa tezo ko. E ndungidi a Yave isongelwanga kumosi ye fu yandi eyi isundidi, nze zola, ngangu ye nkuma. Muna kuma kiaki, e ndungidi a Nzambi ngwizani ina ye luzolo lwandi ye makani mandi kumosi ye dina kevavanga kw’awana bazolele kunsadila.
3. (a) O tombel’ekulu e ndungidi a Nzambi aweyi disongele? (b) Ekuma tutatidilanga nsiku miansongi mia Yave?
3 O tombel’ekulu e ndungidi a Nzambi aweyi disongele? Muna mvovo miankufi, disongele vo vanga luzolo lwa Nzambi muna kunyangidika. O tomba e ndungidi a Nzambi divavanga vo twazingila e ngwizani ye nsiku kasikidisa, vana fulu kia landa nsiku mia yeto kibeni. (Tanga Roma 12:2.) Ediadi divavanga mpe vo twakala ye ngwizani ambote yo Yave. Ke diambu dia lemvokela kaka nsiku miandi ko mu kuma kia wonga wa vewa tumbu. O zola kweto muna Nzambi kukutufilanga mu vanga mawonso mu kunyangidika muna tatidilanga nsiku miandi, vana fulu kia sikidisa nsiku mia yeto kibeni. Tuzeye wo vo ediadi i diambu diansongi tufwete vanga, i diau kikilu divavwanga kwa yeto. Nze Yesu Kristu wa Ntinu a Kintinu kia Nzambi, tufwete zolanga unsongi.—Ayib. 1:8, 9.
4. O tomba e ndungidi a Nzambi ekuma dinin’o mfunu?
4 O tomba e ndungidi a Yave ekuma dinin’o mfunu? Badika diambu edi: E ntonta zabwila Adami yo Eva muna mpatu a Edene mu diambu dia tonda yovo lembi tonda e wisa kia Yave kia sikidisa nsiku. (Etu. 2:17; 3:5) O ukolami wa Adami yo Eva watwasa mpasi ye lufwa kwa yeto awonso wau vo tu mbongo au. (Roma 5:12) Kuna diak’esambu, Diambu dia Nzambi divovanga vo: “On’olanda unsongi ye nkenda osolola moyo yo unsongi ye zitu.” (Nga. 21:21) Elo, o tombel’ekulu e ndungidi a Nzambi dikutusadisanga mu kala ye ngwizani ambote yo Yave. E ngwizani yayi ikututwasila luvuluzu.—Roma 3:23, 24.
E Vonza kia Vava Ndungidi a Yeto Kibeni
5. Nkia vonza tufwete venga?
5 Vava kasonekena Akristu kuna Roma, Paulu wa ntumwa wayika e vonza tufwete venga avo tuzolele sikila mun’ekani dieto dia tombel’ekulu e ndungidi a Nzambi. Paulu wavova mu kuma kia akw’andi Ayuda vo: “Ibasididi o umbangi vo bena y’etima dia Nzambi, kansi ke mun’owu wa visa kia zaya ko. Wau balembele zaya ndungidi a Nzambi, yo tomb’o sikidis’eyau, ke bayisakidikidi muna ndungidi a Nzambi ko.” (Roma 10:2, 3) Nze una kavova Paulu, asambidi awaya ke babakulanga ndungidi a Nzambi ko kadi bavavanga sikidisa eyau ndungidi. *
6. Nkia fu tufwete venga? Ekuma?
6 Imosi muna mpila tulenda bwila muna vonza kiaki i mu vava sunda akaka muna salu kia Nzambi yovo kuyitezanesa y’akaka. E fu kiaki kilenda kutufila mu yantika bunda vuvu kiasaka muna ngangu za yeto kibeni. Kansi, avo tuvangidi wo, tuvilakana e ndungidi a Yave. (Ngal. 6:3, 4) Zola muna Yave kwau kufwete kutufila mu vanga edi diambote. Kele vo tuvavidi kuyilungisa, ediadi disonga vo vova kwa nkatu tuvovanga vo Yave tuzolanga.—Tanga Luka 16:15.
7. O Yesu aweyi kasingikila e diambu dia vava kuyilungisa?
7 Yesu watokananga mu kuma ki’awana ‘babanzanga vo yau i asongi a wantu yo savula akaka.’ Muna singika diambu dia vava kuyilungisa, Yesu watá kingana oku vo: “Wantu wole batomboka kuna tempelo basamba; omosi mfarisi, owaka nkwa mpaku. O Mfarisi otelamene, wiyisambidi vo, e Nzambi, itondele, kadi kina nze wantu akaka ko, akwa mbiki, avilwa, minta-zumba, musungula nkwa mpaku andioyu. Muna lumingu, lumbu yole mfionkononanga; e tini kina kiekumi i mvakulanga muna konso kina mbaka. Vo i nkwa mpaku, otelamene kuna vala, kazolele sampul’o meso oku’zulu ko, tulu kiandi aka kabundidi, oku vo, e Nzambi, umfwa nkenda, i nsumuki kwame.” Yesu wafokola mu mvovo emi: “Inusamunwini vo, ndioyu okulumukini kuna nzo andi olungisu ke mu ndiona ko: e kuma, konso on’okukundidika, osakidikwa; konso on’okusakidika, okundidikwa.”—Luka 18:9-14.
Vonza Kiakaka —‘Wokesa Unsongi wa Yeto Kibeni’
8, 9. O ‘wokesa unsongi’ aweyi disongele? Dilenda kutufila mu vanga nkia diambu?
8 E vonza kiakaka tufwete venga i kina kiasonama muna Kimpovi 7:16: “Kuwokesa unsongi waku beni ko, ngatu sanisina ngangu: adieyi wadi kuvondela?” I bosi, o nsoneki a Nkand’a Nzambi wakudikila dina diasonama muna tini kia 20 mu kutusonga e kuma tufwete vengela fu kiaki: “Kadi ova nza ke vena muntu ansongi ko, on’ovanga wete yo lembi sumuka.” Ndiona ‘owokesanga unsongi wa yandi kibeni,’ osikidisanga nsiku mia yandi kibeni yo fundisa akaka mun’owu wa nsiku miami. Kansi, edi kevilakananga vo, vava kevanganga wo, nsiku mia yandi kibeni kesianga vana ntandu a nsiku mia Nzambi. Muna mpila yayi, okitukanga muntu walembi songa vana meso ma Nzambi.
9 O ‘wokesa weto unsongi’ dilenda kutufila mu katikisa e mpila ina Yave kevangilanga e mambu. Muna kuma kiaki, tufwete sungamena vo, avo tukatikisi unsongi wa Yave, disonga vo unsongi wa yeto kibeni tusianga vana ntandu a unsongi wa Yave. Dikala nze yeto tufundisanga Yave mun’owu wa nkanikinu mia yeto kibeni mu kuma kia mana tubadikilanga vo mambote yovo mambi. Kansi, Yave kaka una ye wisa kia sikidisa edi diambote y’edi diambi, ke yeto ko.—Roma 14:10.
10. Nze una usonganga e nona kia Yobi, adieyi dilenda kutufila mu fundisa Nzambi?
10 Kana una vo ke mosi ko muna yeto ozola fundisa Nzambi, kiwuntu kieto kialembi lunga kilenda kutufila mu vanga wo. Ediadi dilenda kutubwila kele vo tumwene diambu dina tubadikidi vo ke diansongi ko yovo diambu diampasi ditubwididi. Kana nkutu Yobi wakala vo nkwa kwikizi, kavanga vilwa wau. Entete, Yobi wayikilwa vo “nkwa ziku yo unsongi, wa mumpumina Nzambi, kavengomokanga muna bi.” (Yobi 1:1) Kansi kuna kwalanda, Yobi wabwilwa mambu mayingi mampasi mana kabadikila vo ke mansongi ko. Ediadi diafila Yobi mu ‘kuyilungisa ke mu Nzambi ko.’ (Yobi 32:1, 2) Diavava vo e ngindu za Yobi zasingikwa. Muna kuma kiaki, ke tufwete sivikanga ko kele vo diambu dia mpila yayi ditubwididi. Adieyi dilenda kutusadisa mu singika ngindu zeto?
Ke Tuzayanga Mawonso Ko
11, 12. (a) Avo tumwene vo diambu diavangamene ke diansongi ko, adieyi tufwete sungamena? (b) Ekuma muntu kalenda banzila vo dina diavangama muna kingana kia Yesu ki’asadi muna mpatu a vinyo ke diansongi ko?
11 E diambu diantete tufwete sungamena i dia sia vo ke tuzayanga mawonso ko. I diau diabwila Yobi. Kazaya wo ko vo ambasi lukutakanu bakala lwau kun’ezulu, vava Satana kamvunina mambu. (Yobi 1:7-12; 2:1-6) Yobi kazaya wo ko vo Satana i tuku dia mpasi zandi. Ke tuna ye ziku ko vo Yobi kazaya kikilu kana nani i Satana. Muna kuma kiaki, Yobi wabanza vo Nzambi i tuku dia mpasi kamonanga. Elo, kele vo ke tuzeye mawonso ko, dia sazu mu kuyivuna.
12 Kasikil’owu, badika kingana kia Yesu ki’asadi muna mpatu a vinyo. (Tanga Matai 20:8-16.) Muna kingana kiaki, Yesu wayika mfumu mosi wavana mfutu mosi kw’asadi andi awonso, kiakala awana basala lumbu kiamvimba yovo awana basala ola mosi kaka. Adieyi obenze? Nga diansongi kavanga? Nanga olenda kuyisia vana fulu ki’awana basala lumbu kiamvimba ye mwini angolo. Olenda vova vo mfutu ayingi bafwanukinu! Avo i wau, o mfumu ndioyo olenda badikilwa vo muntu ambi. E mvutu kavana kw’asadi ana bayidima zilenda fila wantu mu kumbadikila vo nkwa ntim’ambâdi. Kansi, nga mawonso tuzeye?
13. Nkia mpila yakaka tulenda badikila kingana kia Yesu ki’asadi muna mpatu a vinyo?
13 Yambula twabadika kingana kiaki mu mpila yakaka. Nanga o mfumu oyikwanga muna kingana kiaki wabakula vo asadi awonso nzimbu bavavanga mu dikila esi nzo zau. Muna lumbu ya Yesu, asadi bafutwanga kele vo basadidi lumbu kiamvimba. E nzimbu zina bafutwanga zau basadilanga mu dikila esi nzo zau lumbu ke lumbu. Se yindula asadi ana kabaka o mfumu a salu muna masika yo sala kaka ola mosi. Nanga o mfutu wa ola mosi ke wafwana ko mu dikila esi nzo zau. Asadi awaya luzolo lwa sala bakala lwau yo vingila lumbu kiamvimba kimana basonekwa muna salu. (Mat. 20:1-7) Ke bakala ye kuma ko wau balembi sala lumbu kiamvimba. Ka vena ye diambu ko disonganga vo salu batina. Yindula kele vo ngeye wavingila lumbu kiamvimba kimana wabaka salu, wau ozeye wo vo wantu odikila muna nzimbu ofutwa muna lumbu kiakina. Ka lukatikisu ko vo, kiese wadi mona kele vo obakidi e salu. Nanga osivika kikilu vava ofutwa nzimbu zafwana mu dikila esi nzo aku.
14. Adieyi tulenda longoka muna kingana ki’asadi muna mpatu a vinyo?
14 Owau yambula twatoma fimpa dina kavang’o mfumu a mpatu. Mfutu mosi kavana kw’asadi awonso. Wazaya wo vo asadi awonso nzimbu bavavanga mu lungisa nsatu zau ye za esi nzo zau. Kana una vo wakala y’asadi ayingi, o mfumu kadia nzimbu zau ko kimana kabaka nluta miayingi. Vava bavutuka kuna nzo, asadi andi awonso bakala ye nzimbu zafwana mu dikila esi nzo zau. O yindula mama mawonso dilenda soba ngindu zeto mu kuma kia dina kavanga o mfumu. E nzengo kabaka zisonganga vo nkwa zola, ke nkwa ntim’ambâdi ko. Adieyi tulenda longoka muna kingana kiaki? Tulongokele vo tulenda kuyivuna kele vo ke tubadikidi mawonso ko. Kieleka, e kingana kiaki kisonganga una unsongi wa Nzambi usundidi, kadi ke ulandanga kaka nsiku ko yovo dina kafwanukinu o muntu.
Tulenda Kala ye Ngindu Zabendomoka
15. Ekuma tulenda kadila ye ngindu zabendomoka mu kuma kia dina tubadikilanga vo diansongi?
15 E diambu diazole tufwete sungamena vava tumonanga vo diambu divangamanga ke diansongi ko, i zaya vo e ngindu zeto zilenda kala zabendomoka. E ngindu zeto zilenda bendomoka mu kuma kia usumuki weto, ngindu zalembi songa mu kuma ki’akaka yovo fu ya kisi nsi. Tulenda mpe kala ye ngindu zabendomoka wau vo ke tuzayanga makani ma wantu ko yovo dina kieleka beyindulanga muna ntima miau. Nswaswani yo yeto, Yave ye Yesu bazeye mawonso.—Nga. 24:12; Mat. 9:4; Luka 5:22.
16, 17. Ekuma Yave kalandila nsiku andi ko mu kuma kia zumba vava Davidi kasumuka yo Bate-seba?
16 Tubadika lusansu lwa Davidi vava katá e zumba yo Bate-seba. (2 Sam. 11:2-5) Muna Nsiku a Mose, Davidi wafwana vewa tumbu kia lufwa. (Fuka 20:10; Nsi. 22:22) Kana una vo Yave wabavana e tumbu, kalanda Nsiku ko una kasia yandi kibeni. Nga Yave vilwa kavanga? Nga mpambula kasia mu kuma kia Davidi yo kulula nsiku miandi miansongi? I wau beyindulanga wantu ayingi betanganga Nkand’a Nzambi.
17 O nsiku wau mu kuma kia zumba, Yave wavana wo kwa afundisi alembi lunga, ana ke bazayanga ko oma mena muna ntim’a muntu. Kana una vo ke bazayanga mawonso ko, o nsiku wau wabasadisanga mu lembi baka nzengo zaswaswana vava bafundisanga. Kuna diak’esambu, Yave ozayanga oma mena muna ntim’a muntu. (Etu. 18:25; 1 Tus. 29:17) Muna kuma kiaki, ke tufwete vingila ko vo Yave kalanda e nsiku una kavana kw’afundisi alembi lunga. Ediadi difwanana yo muntu ovovese nkw’andi una ye meso mambote vo kavwata matala-tala mana makubikwa mu kuma ki’awana ke betoma monanga ko. Yave wazaya oma makala muna ntim’a Davidi yo Bate-seba yo mona luviluku lwau lwa ntima. Muna kuma kiaki, wabafwila nkenda yo kubasonga zola muna mpila kabafundisila.
Kwamanana Tomba Ndungidi a Yave
18, 19. Nki kilenda kutusadisa mu lembi fundisa Nzambi mun’owu wa mbweno zeto?
18 Avo tumwene vo dina kavanga o Yave ke diansongi ko, kiakala vo mu Nkand’a Nzambi tutangidi dio yovo diambu diabwa muna zingu kieto, ke tufwete fundisa Nzambi mun’owu wa mbweno zeto ko. Tufwete sungamena vo ke tuzayanga mawonso ko, e ngindu zeto mpe zilenda kala zabendomoka. Ke tufwete vilakana ko vo, “o makasi ma muntu ke metwala ndungidi a Nzambi ko.” (Yak. 1:19, 20) Muna mpila yayi, e ntima mieto ke ‘mifungila Yave makasi ko.’—Nga. 19:3.
19 Nze Yesu, tufwete sungamenanga vo Yave kaka una ye wisa kia sikidisa nsiku miansongi ye miambote. (Maku 10:17, 18) Tufwete sia ngolo za kala yo ‘zayi waludi’ wa nsiku miandi. (Roma 10:2; 2 Tim. 3:7) Avo tutambulwila nsiku miami yo zingila ngwizani ye luzolo lwa Yave, tusonga vo tutombelang’ekulu e “ndungidi andi.”—Mat. 6:33.
[Mvovo Vana Yand’a lukaya]
^ tini. 5 Nze una wavova nkwa ngangu mosi, o mvovo wasekolwa vo “sikidisa” ulenda mpe yika ‘tongeka e dimbu.’ Ayuda awaya batongeka e dimbu mu vava nkembo wa yau kibeni, ke wa Nzambi ko.
Nga Osungamene?
• O tomba e ndungidi a Yave ekuma dinin’o mfunu?
• Nkia vonza yole tufwete venga?
• Aweyi tulenda tombel’ekulu e ndungidi a Nzambi?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 9]
Adieyi tulenda longoka muna kingana kia Yesu mu kuma kia wantu awole basambanga muna tempelo?
[Foto ina muna lukaya lwa 10]
Nga diambi diakala dia vana mfutu mosi kw’awana basala ola mosi kaka y’awana basala lumbu kiamvimba?