Kintwadi kia Akristu, Nzambi Kikembelelanga
Kintwadi kia Akristu, Nzambi Kikembelelanga
“Nusianga sungididi kia lunda untwadi wa mwanda.”—EF. 4:3.
1. Akristu a tandu kiantete muna Efeso aweyi bakembelelanga Nzambi?
E KINTWADI kiakala muna nkutakani y’Akristu kuna Efeso muna tandu kiantete, Yave wa Nzambi aludi kiakembelelanga. Muna mbanza yayina ya kinkita, ampangi zakaka z’Akristu mvwama bakala, akaka ntaudi ye asukami. (Ef. 6:5, 9) Akaka muna yau Ayuda, ana balongoka e ludi mu ngonde tatu zina Paulu wa ntumwa kalongela muna masambilu mau. Akaka Atemi basambilanga yo sadila mpandu. (Mav. 19:8, 19, 26) Kieleka, Akristu a tandu kiantete mu nsi zaswaswana batuka, fu yaswaswana mpe bakala yau. Paulu wazaya wo vo e kintwadi kia mpangi muna nkutakani, Yave kiakembelelanga. Paulu wasoneka vo: “Oku kwa yandi i nkembo muna dibundu.”—Ef. 3:21.
2. Nki kiasia kintwadi ki’Akristu muna Efeso mu vonza?
2 Kansi, e kintwadi kia nkutakani muna Efeso kiakota mu vonza. Paulu walukisa akuluntu vo: “Vovo nwina yeno kibeni mpe, vetelama wantu, ana bevova mambu mabendomoka, bavol’alongoki bend’abalandi.” (Mav. 20:30) Mwakala mpe y’ampangi ana ke bayambula mvimba ko e fu kia sia mpambula, kina Paulu kayikila vo mwanda “una usalanga wau muna wan’a nganzi.”—Ef. 2:2; 4:22.
Nkanda Uyikanga Kintwadi
3, 4. O nkanda kasoneka Paulu kwa esi Efeso aweyi usongelanga o mfunu wa kala ye kintwadi?
3 Paulu wazaya wo vo muna kala ye kintwadi vana vena Akristu, konso muntu muna yau kafwete sia ngolo mu siamisa kintwadi kiaki. Nzambi wavumunwina Paulu mu soneka nkanda kw’esi Efeso owu watoma sasila diambu dia kintwadi. Muna bong’e nona, Paulu wasoneka mu kuma ki’ekani dia Nzambi dia ‘kutika e ma yawonso muna Kristu.’ (Ef. 1:10) Watezanesa mpe Akristu ye matadi metungilwang’e nzo. Wavova vo: “Ntungu yawonso ivangamenanga se tempelo avauka muna [Yave].” (Ef. 2:20, 21) Vana ntandu, Paulu wayika kintwadi ki’Ayuda y’Esi Zula ana bakituka Akristu yo sungamesa ampangi vo yau awonso kwa Nzambi basemwa. Wayikila Yave vo “Se, on’olukwanga vumu yawonso ina kun’ezulu, yova nza.”—Ef. 3:5, 6, 14, 15.
4 Ekolo tufimpa kapu kia 4 kia Efeso, tumona ekuma divavilanga vo twasia e ngolo mu kala ye kintwadi. Tuzaya mpe una Yave ke kutusadisilanga mu kala ye kintwadi yo yima fu ilenda kutusadisa mu tatidila kintwadi kieto. Ekuma olembi tangila e kapu kiaki kiawonso kimana wabaka e nluta mun’elongi diadi?
Ngolo Zivavwanga mu Kala ye Kintwadi
5. Ekuma mbasi za Nzambi bekunsadilanga muna kintwadi? Ekuma kintwadi kilenda kadila se diambu diampasi kwa yeto?
5 Paulu wadodokela ampangi zandi kuna Efeso ‘basia sungididi kia lunda untwadi wa mwanda.’ (Ef. 4:3) Muna bakula o mfunu wa sia ngolo muna kala ye kintwadi, badika e nona kia mbasi za Nzambi. Ova ntoto, kavena lekwa yole ko ya moyo yatoma fwanana. Diau adimosi mpe, muna mazunda ye mazunda ma mbasi kavanga o Yave konso mbasi una ye kiwuntu kiandi. (Dan. 7:10) Kana una vo i wau, besadilanga Yave muna kintwadi kadi yau awonso bekunwilanga yo vanga luzolo lwandi. (Tanga Nkunga 103:20, 21.) Ekolo mbasi zakwikizi bena ye fu yayingi yambote, Akristu vilwa wayingi bevanganga. Ediadi dilenda kitula kintwadi se diambu diampasi.
6. Nkia fu ilenda kutusadisa mu sala kumosi ye mpangi una ye fu yaswaswana ye yeto?
6 Vava wantu alembi lunga betezanga sala kumosi, valenda bwa ntantani. Muna bong’e nona, adieyi tuvova kele vo mpangi una vo nlembami, kansi ke zitisanga ola ko, osadilanga Yave kumosi ye mpangi ozitisanga e ola kansi ofunganga makasi mu nzaki? Konso muntu muna yau olenda yindula vo nkw’andi kena ye fu yambote ko, kansi ovilakene vo yandi mpe fu yambi kena yau. Ampangi awaya yau awole, aweyi balenda sadila kumosi kuna ungudi? Tala una e fu kayika Paulu ilenda kubasadisila. I bosi, badika una tulenda siamisina ungudi weto muna yima e fu yayi. Paulu wasoneka vo: “Inudodokele vo nwakangala nkangala ifwene . . . yo lusakalalu lua ntima lwawonso, yo lembama, yo nlandu a lutantu, nuvezananga mambu muna zola; nusianga sungididi kia lunda untwadi wa mwanda muna kangwa kia ungudi.”—Ef. 4:1-3.
7. Ekuma dinina o mfunu mu sala kuna ungudi ye mpangi zeto z’Akristu zalembi lunga?
7 O sadila Nzambi kuna ungudi ye mpangi zeto zalembi lunga mfunu kikilu dina, kadi vena ye to kimosi kaka vana vena asambidi aludi. “Vena ye to kimosi, yo mwanda mosi, wauna nwasuminwa muna vuvu kimosi kia nsumw’eno; Mfumu mosi, lukwikilu lumosi, mvubwa mosi, Nzambi mosi, w’Ese di’awonso.” (Ef. 4:4-6) O mwanda ye nsambu za Yave zina vana vena kintwadi kia wan’angudi kina kesadilanga o Nzambi. Kana nkutu vo mpangi muna nkutakani utukendelekele, akweyi tukwenda? Ke vena fulu kiakaka ko tulenda wila mambu ma moyo a mvu ya mvu.—Yoa. 6:68.
‘Tukau twa Wantu’ Ungudi Benungununanga
8. Aki nani kesadilanga o Kristu mu kutusadisa twalembi kala ye fu kia mpambula?
8 Paulu wasadila evangu diatoma zayakana kwa makesa ma nz’ankulu muna songa una Yesu kesadilanga ‘tukau twa wantu’ muna siamisa kintwadi muna nkutakani. Ekesa wasundanga e vita wanatanga ekesa dimosi dia mbakami kuna nzo andi yo kunkitula se ntaudi andi kimana kasadisang’o nkaz’andi muna salu ya nzo. (Nku. 68:1, 12, 18) Diau adimosi mpe, o Yesu ona wasunda e vita mu nza yayi, ovwidi ulolo w’abakami ana bekuyivananga kuna mvevo. (Tanga Efeso 4:7, 8.) Aweyi kesadilanga abakami awaya? “Wavan’akaka bena vo ntumwa; akaka, ngunza; akaka, nteleki mia nsangu zambote; akaka, mvungudi ye nlongi; muna nkunkul’aveledi, muna salu kia uselo, muna vangames’e to kia Kristu: yavana tuluaka kweto, yeto awonso, muna untwadi wa lukwikilu.”—Ef. 4:11-13.
9. (a) E ‘tukau twa wantu’ aweyi bekutusadisilanga mu siamisa ungudi? (b) Ekuma Akristu awonso muna nkutakani bafwete sila ngolo za siamisa ungudi?
9 Nze avungudi anzodi, ‘tukau twatu twa wantu’ bekutusadisanga mu siamisa kintwadi kieto. Muna bong’e nona, kele vo nkuluntu muna nkutakani omwene mpangi zole ‘bevwavwana nsita za kimpala,’ olenda tanina ungudi muna nkutakani muna kubavana elongi, ‘kubaludika muna mwand’alembama.’ (Ngal. 5:26–6:1) Nze alongi, ‘tukau twatu twa wantu’ bekutusadisanga mu kumika lukwikilu lweto muna malongi ma Nkand’a Nzambi. Muna mpila yayi, besiamisanga ungudi ye kutusadisa mu kituka Akristu azikuka. Paulu wasoneka vo “ke twakala diaka tu yingyana-ngyana, tutumpaniswa yo vekomonwa kwa tembwa yawonso y’elongi, muna vunina kwa wantu, muna umpuki, mun’owu wa tumpeso twa ntungianu.” (Ef. 4:13, 14) Akristu awonso bafwete sianga ngolo mu siamisa kintwadi kia wan’angudi mu nz’amvimba nze una e yikwa ya nitu isalaziananga.—Tanga Efeso 4:15, 16.
Yima fu Yambote
10. Evangu dia zumba aweyi dilenda fwasila kintwadi kieto?
10 Nanga omwene una kapu kiayá kia nkand’a Paulu kwa esi Efeso kisongelanga vo o zola i kutwasanga kintwadi vana vena Akristu azikuka. E kapu kiaki kisonganga mpe dina divavwanga muna songa o zola. Kasikil’owu, muntu osonganga o zola ke kuyivananga mu vangu diasafu ko yovo zumba. Paulu wavovesa ampangi balembi ‘kangadila e nkangala bekangadilanga azula.’ Wantu awaya ‘bavidisa e fu yawonso yambote’ yo ‘kuyivana mu mavangu mansafu.’ (Ef. 4:17-19) E nza yayi yambi tuzingilanga ivavang’o fwasa kintwadi kieto. O wantu bakitula evangu dia zumba se nsaka. Diakoteswa muna miziki, ditalwanga muna televizau yo vangwa kuna sweki yovo va fulu kia ndonga. Kana nkutu evangu dia sikamesa e nzola kwa yakala yovo nkento lembi kala y’ekani dia sompana yandi, dilenda kuvambanesa yo Yave ye nkutakani. Ekuma? E kuma kadi evangu diadi dilenda fila muntu mu tá e zumba. Evangu diadi dilenda mpe fila akazi mu tá zumba yo kubavambanisa yo wan’au yo vonda longo lwa yakala yovo nkento wa mukondwa kuma. Ekwe mfwilu ditwasanga evangu diadi! Paulu walunga kwandi vava kasoneka vo: “Ke yau i ndongwa nwalongwa Kristu ko.”—Ef. 4:20, 21.
11. Nkand’a Nzambi ukasakesanga Akristu mu vanga nkia nsobani?
11 Paulu wavova vo tufwete bembola makani mambi yo yima fu yambote yilenda kutusadisa mu zingila y’akaka kuna ungudi. Wasoneka vo: “Nutengola wo, una wa nkal’eno antete, o wuntu wankulu, una uyivanga muna maketo ma luvuki; yo vanguluka muna mwand’a ntima mieno, nuvwat’o wuntu wampa, una uvangamène kontwa kwa Nzambi, muna ndungidi yo songa kwa ludi.” (Ef. 4:22-24) Aweyi tulenda ‘vangulukila muna mwand’a ntima mieto’? Avo tubadika mana tulongokanga muna Nkand’a Nzambi ye mbandu ambote y’Akristu azikuka, tulenda vwata uwuntu wampa “uvangamène kontwa kwa Nzambi.”
Vovang’e Ludi
12. O vova e ludi aweyi kusiamisinanga kintwadi? Ekuma dilenda kadila diampasi kw’akaka muna vova e ludi?
12 Vova e ludi mfunu kikilu kwina vana vena esi nzo yovo ampangi muna nkutakani. Mvovo miaziku, miakiá ye miangemba milenda yikakesa o wantu. (Yoa. 15:15) Adieyi tuvova kele vo mpangi ovunini o nkw’andi? Vava o nkw’andi kezaya vo vunwa kavuninu, ke kumbunda diaka vuvu ko. Ekiaki i kuma Paulu kasonekena vo: ‘Nuvova ludi, muntu yo nkw’andi: kadi tu yîkwa ya yîkwa.’ (Ef. 4:25) Dilenda kala diampasi kwa muntu wakulukiana o vuna mu vova e ludi musungula kele vo mu kileke kayantik’o vuna. Kansi, Yave oyangalela e ngolo kevanga yo kunsadisa mu yambula e fu kiaki.
13. Adieyi divavwanga muna yambula mvovo mia malevo?
13 Yave okutulonganga vo twalunga-lunga e mvovo mieto kimana twasiamisa luzitu ye kintwadi muna nkutakani ye kwa esi nzo. “E diambu diansafu ke divaika mu nua mieno ko, . . . E ndudi yawonso, yo makasi, y’ekudi, ye miangu, yo kumbaziana, mbula makatulw’omu yeno, y’efwenka diawonso.” (Ef. 4:29, 31) Imosi muna mpila tulenda vengela mvovo mialuvezo i zitisanga akaka. Kasikil’owu, o yakala olevolanga nkaz’andi kafwete sia ngolo mu yambula e fu kiaki musungula ekolo kelongokanga e mpila in’o Yave kezitisilanga akento. Nzambi wakusa akento akaka muna mwand’avelela kimana bayala se atinu kumosi yo Kristu. (Ngal. 3:28; 1 Pet. 3:7) Diau adimosi mpe, o nkento obaminanga o nkaz’andi kafwete yambula e fu kiaki ekolo kelongokanga una Yesu kakadila ye volo vava kalevolwanga.—1 Pet. 2:21-23.
14. O funga makasi mu nzaki, ekuma dinina diavonza?
14 O sadila e mvovo mia malevo diau adimosi yo funga makasi. E fu kiaki mpe kilenda vambanesa wantu bezolaziananga. O makasi mena nze tiya. Kele vo muntu ofungidi makasi olenda vidisa e volo yo twasa e vonza. (Nga. 29:22) Muntu ona osonganga lukendalalu lwandi mu kuma kia mbi kavangilu, kafwete keba kimana makasi malembi fwasa e ngwizani ambote kena yau ye akaka. Akristu bafwete sia e ngolo za lolokanga akaka, yo lembi lunda makasi ngatu vutukila diambu diavioka. (Nku. 37:8; 103:8, 9; Nga. 17:9) Paulu walukisa esi Efeso vo: “Numona makasi, kansi ke nusumuka ko: ke nuyambul’o ntangwa kanudimukina y’ekudi dieno ko: musungula sila Nkadi ampemb’e nzila.” (Ef. 4:26, 27) O muntu ofunganga makasi mu nzaki olenda van’elau kwa Nkadi Ampemba kafwasa kintwadi kieto yo twasa ntantani muna nkutakani.
15. O baka lekwa kiangani kondwa nswa, nkia vonza dilenda twasa?
15 O lembi zitisa lekwa ya mpangi zeto ungudi difwasanga muna nkutakani. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Ndion’oyiyidi, kayiyi diaka ko.” (Ef. 4:28) Nkangu a Yave bebundanga vuvu kwa mpangi zau Akristu. Kansi, avo Nkristu obakidi lekwa kia mpangi kondwa nswa, olenda fwasa ungudi.
O Zola Muna Nzambi Kukutuyikakesanga
16. Aweyi tulenda sadila mvovo miambote muna siamisa ungudi weto?
16 E nkutakani y’Akristu ina ye kintwadi wau vo o zola kwau muna Nzambi kufilanga awonso mu kadila y’akaka kuna zola. O yangalela o wete wa Yave dikutufilanga mu sia e ngolo za lemvokela elongi edi: “[Nuvova] dina diambote kaka muna vangamesa wantu akaka, diavan’awana bew’e nsambu. Nulembamiana, nukala yo walakazi, nuyambuziana, una kanuyambulwil’o Nzambi muna Kristu.” (Ef. 4:29, 32) Kuna zola kwawonso, Yave okutulolokanga wau vo tu asumuki. Nga ke diau adimosi ko tufwete vanga kw’akaka vava tumonanga usumuki wau?
17. Ekuma tufwete sila ngolo muna siamisa ungudi?
17 Ungudi wa nkangu a Nzambi, Yave ukembelelanga. Mwand’a Nzambi ukutusadisanga mu siamisa ungudi mu mpila zayingi. Ka tufwete kolamena e mfil’a mwand’a Nzambi ko. Paulu wasoneka vo: “Ke nukendelek’o mwand’avelel’a Nzambi ko.” (Ef. 4:30) Kintwadi i lusalu lwantalu lukututaninanga. Kitwasanga kiese kw’awonso bena yo ungudi yo twasa nkembo kwa Yave. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Se nukadi nu atanginini a Nzambi nze wan’anzolwa; nukangadilanga muna zola.”—Ef. 5:1, 2.
Nkia Mvutu Ovana?
• Nkia fu isiamisanga ungudi vana vena Akristu?
• E mavangu meto aweyi malenda siamisina ungudi muna nkutakani?
• E mvovo mieto aweyi milenda kutusadisila mu kala ye ngwizani ambote ye akaka?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 17]
Wantu a mpila mu mpila beyikakeswanga
[Foto ina muna lukaya lwa 18]
Nga ozeye e vonza kia sikamesa e nzola kwa yakala yovo nkento y’ekani dia lembi sompana yandi?