Kanele vo Twatovoka Tulenda Kumama

LUTOVOKO lwaku lulenda kusunda. Lulenda kulaminina nze una muntudia ulamininanga mu nitu. Nanga olenda yindula vo kulenda lo sunda ko yovo kuyimwena vo kwafwana ko avo uyitezanese y’akaka. Dilenda kala mpe vo kimbevo kiampasi onwananga kiau, kikuyoyesanga yo kulula luzolo lwaku lwa zinga. Kana nkutu nkia kuma omwenang’e mpasi, olenda banza vo kuna y’owu wa vaikila mu mpasi zazi ko. Olenda vova nze una kavova o Yobi kwa Nzambi: “Kele vo wadi kunsweka muna nsi a fwa, yo kundundila kuna sweki, o makasi maku yavana meviluka. Kele vo wadi kunsi’e kolo, yo kungindula!”​​—⁠Yobi 14:⁠13.

Aweyi olenda katulwila nkenda zazi muna ntima? Kanele vo diampasi mu vanga wo, ofwete yambula yindula e mpasi zaku. Kasikil’owu, olenda badika yuvu ya Yave kwa Yobi wa selo kiandi kiakwikizi vo: “Akweyi wakala vava yakubil’e nkubilwa mia nza? Samuna, ovo wina yo umbakuzi. Nani wasikidisa tezo yandi, ovo ozeye? Ovo nani wasia mo o nsinga?” (Yobi 38:​4, 5) O badika e nsas’a yuvu yayi, dilenda kutufila mu zaya o nkuma ye ngangu za Yave ezi zisundidi. Nzambi una ye kuma kiafwana keyambulwilanga e mpasi za nza yayi.

“Lusende Muna Nitu”

Selo kiakaka kiakwikizi, walomba kwa Yave kankatula “o lusende muna nitu,” i sia vo, mpasi zina kamonanga. Paulu wa ntumwa, nkumbu ntatu kasamba kwa Nzambi kankatula e mpasi zandi. Konso mpasi kakala zau o Paulu, ezi zakala nze lusende muna nitu, nanga zakululang’e kiese kiandi mu salu kia Yave. Kuna kwa Paulu, o lusende lwalu  lwakala nze yandi wawandwanga ntangwa zawonso. E mvutu za Yave muna sambu kiandi i zazi: “E nsambu zame zifwene kwa ngeye: kadi nkum’ame uzikukila muna lutovoko.” Yave kankatula lusende lwaluna ko muna nitu. Paulu wazizidila mpasi zozo yo vova vo: “Ovo ntovokele, ozevo nkumamene.” (2 Kor. 12:​7-​10) Adieyi kazola vova?

E mpasi za Paulu ke zamanisa mu mpil’esivi ko. Kana una vo i wau, ke zansimba ko mu vanga mambu manene muna salu kia Yave. Paulu wabundang’e vuvu muna Yave yo kunlomba lusadisu ntangwa zawonso. (Fili. 4:​6, 7) I kuma vo, kuna mfoko a zingu kiandi ova ntoto, Paulu wavova vo: “Mpwidi nwan’e ndwan’ambote, mbene nkul’ame, mpwidi lund’o lukwikilu.”​​—⁠2 Tim. 4:⁠7.

Yave osadilanga wantu alembi lunga mu vanga luzolo lwandi, kana una vo bevanganga mpilakanu yo zala ye mpasi. Ediadi ditwasanga zitu kwa Yave. Nzambi olenda vana wantu luludiku ye ngangu zilenda kubasadisa mu sunda e mpasi yo kala ye kiese muna salu kiandi. Elo, olenda yambula vo wantu alembi lunga bavanga mavangu mankuma kana una vo atovoki.

Paulu wavova ekuma Nzambi kalembi kunkatulwila lusende muna nitu, vava kavova vo: “Kiatundalala kikilu.” (2 Kor. 12:⁠7) “Lusende” lwa Paulu lwansungamesanga lembi fwana kwandi yo kunsadisa mu kuyisakidika. Ediadi ngwizani dina ye dina kalonga Yesu vo: “Konso on’okukundidika, osakidikwa: konso on’okusakidika, okundidikwa.” (Mat. 23:​12) E mpasi zilenda longa lulembamu kwa selo ya Nzambi yo kubasadisa bazaya vo muna lenda zo zizidila, bafwete bunda e vuvu kwa Yave. Muna mpila yayi, oyau mpe balenda ‘kuyisanina muna Yave’ nze una kavang’o ntumwa.​​—⁠1 Kor. 1:​31.

Lutovoko Lwasweki

Akaka nanga bena ye lutovoko luna balembele zaya yovo ke bezolanga lo tambulwila ko. Muna bong’e nona, o muntu nanga olenda kala ye fu kia kuyibund’e vuvu. (1 Kor. 10:​12) Lutovoko lwakaka betoma songanga wantu alembi lunga i luzolo lwa kala y’etunda.

O Yoabe ona wakala mfumu a makesa ma Davidi wa Ntinu, nkwa unkabu ye ngangu kakala. Kansi, wazala mpe ye mavangu mansoki, masonganga vo nkwa lulendo kakala ye luzolo lwakala y’etunda. Kuna nsoki wawonso, wavonda mfumu zole za makesa. Entete, walanda Abene e kunda, wamvonda. I bosi, wavun’o kayisa Amasa wa mwan’a nsang’andi, wasimba nzevo zandi muna koko kwandi kwalunene kamfiba, i bosi, wansuka nsosolo wakala vana koko kwandi kwalumonso. (2 Sam. 17:25; 20:​8-​10) Amasa yandi watumbwa se mfumu a makesa vana fulu kia Yoabe, ediadi i diafila Yoabe mu vonda o nkw’andi, kadi edi kabanzanga vo olenda vutukila kimfumu kiandi. Ng’omwene? Yoabe kalenda sunda luzolo lwandi lwambi ko, kumosi y’etima dia kala y’etunda. Wavang’owu wa nsoki lembi kuyibanza. Vava kiafinamanga lufwa lwandi, o Davidi wa Ntinu wakanikina Solomo wa mwan’andi kavonda Yoabe mu kuma kia vilwa wandi.​​—⁠1 Nti. 2:​5, 6, 29-​35.

Elo, katufwete vana nzila kwa luzolo lweto lwambi ko; tulenda kweto sunda lutovoko lweto. Entete, tufwete sungamenanga vo lutovoko tuna lwau yo vava lo zaya. I bosi, tuvava e mpila tulenda lo sundila. Tulenda samba ntangwa zawonso kwa Yave katusadisa mu sunda lutovoko lweto, yo longoka Diambu diandi ye sungididi kiawonso kimana diatusadisa mu katula ngindu zambi muna ntima mieto. (Ayib. 4:​12) Tufwete sia ngolo za sunda lutovoko lweto, katufwete yoya ko mu vanga wo. Tukwamanan’o nwana ye lutovoko lweto ekolo kina vo tw’asumuki. Paulu wakizayila e ziku kia diambu diadi vava kasoneka vo: “Ke dina nzolele i mvanga ko; dina nsawidi kaka, i mvanga.” Nze una omwene, Paulu kavana lutovoko lwandi nzila ko, nze vika sia vo kalendi lo sunda ko. Kansi, wakwamanana  nwana ye lutovoko lwandi, yo bunda e vuvu muna lusadisu lwa Nzambi, muna Yesu Kristu. (Roma 7:​15-​25) Paulu wavova mpe vo: “Mfuntuna kaka to kiame, mbunduna kio, kimana, wau ntelekèle akak’o nteleko, omono kwame kialembi fwana.”​​—⁠1 Kor. 9:​27.

Wantu bena ye fu kia vova vo ke balendi sunda lutovoko lwau ko. Tulenda kweto sia ngolo za sunda lutovoko lweto muna tanginina nyindu a Yave yo vanga dina kavova Paulu vo: “Numona dina diambi e ngemi; nutatidila dina diambote.” (Rom. 12:⁠9) Muna sunda lutovoko, tufwete kala akwa ziku, luzindalalu ye volo. Davidi walomba kwa Yave vo: “Tonta nsi ame ambundu, yo ntima.” (Nku. 26:⁠2) Wazaya wo vo Nzambi olenda fimpa makani meto ma ntima, yo kutusadisa. Kele vo tusadila luludiku kekutuvananga Yave muna Diambu ye mwand’andi avelela, tulenda kweto sunda mpilakanu zeto.

Akaka betokananga kikilu mu kuma kia mambu bemonanga vo ke balendi mo sunda ko. Ka lukatikisu ko vo, akuluntu muna nkutakani balenda kutusadisa yo kutukasakesa. (Yes. 32:​1, 2) Kansi, diambote dia zaya e ludi kia diambu diadi vo, vena ye mambu katulendi singika ko mu nza yayi. Muna kuma kiaki, mpangi zayingi besianga e ngolo za zizidila mpasi zau, e fu kiaki kikubasadisanga mu kala ye zingu kiakiese.

Ziku kia Lusadisu lwa Yave

Konso mpasi zilenda kutubwila mu nza yayi, tulenda kala ye vuvu vo Yave okutuludika yo kutusadisa. Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo: “Dianu vo, nusakalel’o koko kwankuma kwa Nzambi, kanukundidika muna kolo kifwene: O nteleko eno a moyo awonso, nusia wo muna yandi, e kuma kadi, yeno kasidi o moyo.”​​—⁠1 Pet. 5:​6, 7.

Vava Kathy on’osadilanga kuna Betele kazaya vo nkaz’andi kimbevo kifwasanga tomfo (Alzheimer) kena kiau, wakimwena vo kelenda sunda e mpasi zitwasanga kimbevo kiaki ko. Lumbu yawonso walombanga ngangu ye nkuma kwa Yave. Vava kimbevo kia nkaz’andi kiawokelanga, ampangi za zolwa bavav’o zaya oma ma kimbevo kiaki, vo i mpangi  zamakento bavananga lusadisu lwafwana kwa Kathy yo nkaz’andi wambevo. Akristu awaya bakala se nkuma watuka kwa Yave, vo i Kathy walenda lunga-lunga nkaz’andi yavana kafwa, una kayela mvu 11. Kathy wavova vo: “Ye mansanga muna meso yavutula matondo kwa Yave mu lusadisu lwawonso kampana. Ediadi dikunsadisanga mu zindalala. Kiabanza wo ko vo ndenda kwame vanga dina diavavwanga kwa mono, kanele vo yayoyanga kikilu.”

Lusadisu mu Sunda Lutovoko Lwasweki

Vava wantu bekibadikilanga vo ke bafwana tambula lusadisu lwa Nzambi ko, bebanzanga vo Yave kewanga sambu yau ko muna ntangw’a mpasi. Diambote twabadika dina kavova Davidi vava kamona ntantu mu kuma ki’esumu diampwena kasumuka ye Bate-Seba vo: “O ntim’abudika yo kosomoka, e Nzambi, kuveza wo ko.” (Nku. 51:​17) Davidi waviluka kikilu o ntima yo zaya vo olenda samba kwa Nzambi yo kala ye ziku vo olenda kumfwil’e nkenda. Yesu watanginina e nkenda za Yave. Matai wa nsoneki a Nsangu Zambote wasadila mvovo mia Yesaya mu kuma kia Yesu vo: “Etutu diabosoka, ketolola dio ko, evusu difita [mwisi], kezima dio ko.” (Mat. 12:20; Yes. 42:⁠3) Vava kakala ova ntoto, Yesu wafwilanga asukami ye mimbona-mpasi e nkenda. Kazimanga zingu kia muntu ko kina nze evusu difitanga mwisi. Kansi wasadisa mimbona-mpasi muna kubavutulwisa nlaku amoyo. I diau kavanga o Yesu vava kakalanga yo wantu. Nga kukwikidi ko vo Yesu wakinu songa nkenda zazi yo lenda fwila lutovoko lwaku e nkenda? Muna Ayibere 4:15 tutanganga vo Yesu ‘okututantilwa mpasi za mayovoka meto.’

Vava kasoneka mu kuma kia ‘lusende lwandi muna nitu,’ Paulu wamona vo o nkum’a Kristu ‘wanyitalela,’ yovo wakala nze saba kuna kwa yandi. (2 Kor. 12:​7-9) Wamona lutaninu lwa Nzambi muna Kristu, nze una saba kitaninanga muntu muna ntangw’a mvula. Nze Paulu, katufwete yambula ko vo lutovoko ye mpasi zeto zatusunda. Muna sikila ye kwikizi muna mwanda, tufwete sadila lusadisu lwawonso kekutuvanang’o Yave muna nkutakani andi ova ntoto. Tulenda vanga mawonso tulenda yo bund’e vuvu vo Yave ofila e ntambi zeto. O mona una nkum’a Nzambi ukutusadisilanga mu sunda lutovoko lweto, dilenda kufila mu vova nze Paulu vo: “Ovo ntovokele, ozevo nkumamene.”​—⁠2 Kor. 12:⁠10.

[Foto ina muna lukaya lwa 3]

Paulu wasambanga ntangwa zawonso kwa Nzambi kansadisa mu lungisa salu kiandi

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Davidi wa Ntinu watumba Yoabe mfumu a makesa

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Yoabe wavonda Amasa ndiona wamvingil’e kimfumu

[Foto ina muna lukaya lwa 6]

Akuluntu bekutuvananga luludiku lwafwana lwa mwanda lulenda kutusadisa mu zizidila e mpasi