VONZA: O fusa yo lubangamu, ke malenda fukisa Nkand’a Nzambi ko. Kansi ana babandulanga wo ye asekodi, bateza soba o mambu mena muna Nkand’a Nzambi. Ezak’e ntangwa bavanganga mawonso kimana Nkand’a Nzambi wenda betela ye malongi ma dibundu diau, ke mu malongi ma Nzambi ko. Tala dina bavanga:

• Fulu kia sambidila: Muna tandu kiayá ye kiazole Vitila Tandu Kieto, asoneki a Pentateuco * ya Samaria, bakudikila mvovo emi muna Luvaiku 20:17, “kuna Aargaareezem. I kuna ofwete tungila e ziku.” Esi Samaria bazola vo e Sono yavovela e salu kiau kia tunga tempelo muna “Aargaareezem,” yovo Mongo a Gerizim.

• Longi dia Nzambi mu ntatu: Vava kiavioka 300 za mvu, tuka kiasonekenwa Nkand’a Nzambi wamvimba, nsoneki mosi wakwikilanga mu longi dia Nzambi mu ntatu, wakudikila e mvovo emi muna 1 Yoane 5:7, “o Se kuna zulu, e Diambu, yo Mwand’avelela: yau ntatu muntu mosi.” E mvovo miami ke mina muna Sono yankulu ko. Bruce Metzger, wa nkwa ngangu za fimpa Nkand’a Nzambi, wavova vo, “Tuka muna tandu kia tanu yamu unu kiaki, e mvovo miami miasonekwa mpe muna sono ya moko muna nding’a Kilatini ya Nkulu.”

• Nkumbu a Nzambi: Mu kuma kia fu kiambi bakala kiau Ayuda, asekodi ayingi a Nkand’a Nzambi babaka e nzengo za katula e nkumbu a Nzambi. Bavingisa e nkumbu yayi muna mvovo “Nzambi” yovo “Mfumu.” Mvovo miami miasonama muna Nkand’a Nzambi ke miyikilwanga kaka Nzambi ko, kansi yo wantu mpe ye lekwa isadilwanga muna nsambila zaluvunu yo Nkadi ampemba. —Yoane 10:34, 35; 1 Korinto 8:5, 6; 2 Korinto 4:4. *

UNA NKAND’A NZAMBI WAVULUKILA: Diantete, kana una vo ndonga muna wantu babandulanga Nkand’a Nzambi, ke babandulanga wo ye sungididi kiayingi  ko, akaka muna yau akwa ngangu zayingi bakala. Buka kia Masorete babandula Luwawanu Lwankulu muna tandu kia sambanu yakuna tandu kia kumi, e sono ina babandula iyikilwanga mpe vo Masorete. Batanganga e mvovo yo masono muna kala ye ziku vo ke bavangidi vilwa ko. Vava basololanga vilwa muna sono yankulu, batulanga e sinsu vana ndambu. Masorete ke bazola soba mambu muna Nkand’a Nzambi ko. Nlongi mosi, Moshe Goshen-Gottstein, wasoneka vo, “Kuna kwa buka kia Masorete, o soba e mambu muna Nkand’a Nzambi nkanu ampwena.”

Diazole, e ngungu zayingi za sono yabandulwa mu moko tuna zau o unu, zisadisanga akwa ngangu za Nkand’a Nzambi mu solola vilwa yo sia e dimbu. Muna bonga e nona, mfumu za mabundu balonganga vo Nkand’a Nzambi muna ndinga Latini betela wina ye Sono yasonekwa kwa ngunza ye ntumwa za Yesu. Kansi tu, muna 1 Yoane 5:7, bakudikila ngindu zaluvunu. O vilwa wau wakoteswa mpe muna Nsekola ya Rei Jaime mu Kingelezo. Kansi vava kiasololwa sono yankaka yankulu, nkia diambu bamona? Bruce Metzger wasoneka vo: “O mambu makudikilwa muna 1 Yoane 5:7, ke mena ko muna sono yabandulwa kuna nz’ankulu (Syriac, Coptic, Armenian, Ethiopic, Arabic ye Slavonic), sono ya Kilatini kaka yakudikila e mvovo miami.” Mu kuma kia vilwa wau, e mvovo miami mia luvunu miakatulwa mu nsekola a Rei Jaime ye muna Nsekola zankaka za Nkand’a Nzambi.

Nga e sono yabandulwa kuna nz’ankulu isonganga vo Nkand’a Nzambi tuna wau o unu ke wasobwa mambu ko? Vava kiasololwa e Ngungu za Mbu Afwa muna mvu wa 1947, akwa ngangu batezanesa e sono ya Kiyibere ya Masorete ye ngungu zawonso zatekwa sonekwa vioka funda dia mvu. Mosi muna awana besadilanga muna buka kia Ngungu za Mbu Afwa, wavova vo, e ngungu mosi kwandi kaka “isonganga e ziku kiampwena vo e sono ina yabandulwa mu moko kwa Ayuda se vioka funda dia mvu, yabandulwa ye sungididi ye kwikizi kiawonso.”

Muna Lundilu dia Nkanda dia Chester Beatty, muna mbanz’a Dublín, kuna Irlanda, muna ye nkanda miavangilwa mu mawu, mwasonama e Sono yawonso ya Kingerekia ya Kikristu, kumosi mpe ye sono ya moko yabandulwa tuka muna tandu kiazole. Mvu 100 kwandi kaka miavioka vava kiafokolwa soneka Nkand’a Nzambi wamvimba. “Kana una vo muna Nkanda mia Mawu muna ye mambu mampa, muna nkanda, The Anchor Bible Dictionary mwasonama vo, “Nkanda mia Mawu mpe misonganga e ziku kiampwena vo o wantu babandula e sono mu moko kuna kwikizi bavangila wo.”

NLUTA: Vana fulu kia soba o mambu muna Nkand’a Nzambi, e mvu miviokele kala ye ulolo wa sono yabandulwa mu moko tuna yau unu, ikutusadisanga mu tatidila Nkand’a Nzambi. Frederic Kenyon wasoneka mu kuma kia Sono ya Kingerekia ya Kikristu vo, “Ke vena yo nkanda wankaka ko wa nz’ankulu usilwanga kimbangi kiampwena. Kana nkutu akwa ngangu ana ke bezolanga Nkand’a Nzambi ko, bekwikilanga vo Nkand’a Nzambi tutanganga o unu ke wasobwa mambu ko.” William Henry Green, nkwa ngangu za fimpa Nkand’a Nzambi, wasoneka mu kuma kia Sono ya Kiyibere vo, “dilenda vovua ye ziku kiawonso vo ke vena nkanda wa nz’ankulu ko watoma bandulwa ye kwikizi kiawonso, avo ke Nkand’a Nzambi ko.”